Tíminn - 25.10.1947, Blaðsíða 4

D A G S K R Á er bezta íslenzka
tímaritih um þjóhféLagsmál
4 I REYKJAVÍK
Skrifstofa FramsóknarfLokksins er X
EdcLuliúsinu v/ð LÍndargötu. Sími 6066
25. OKT. 1947
196. blað
Kínverska Listmuna-
sýningin
Það vakti nokkra eftirtekt
þegar sagt var frá því í blöðum
fyrir 20 árum að álitsbónda-
dóttir héðan af íslandi hefði
gifst kínverskum menntamanni
og tekið sér bólfestu austur í
Kína. Fæstir íslendingar höfðu
einu sinni séð mann af þessari
stærstu þjóð heimsins. En við,
sem höfðum borðað á matstof-
um Kínverjanna í fjarlægum
löndum og látið þá þvo og gera
við fötin okkar vissum af eigin
reynslu um snilldarhandbragð
þeirra.
En íslenzka bóndadóttirin,
Oddný frá Breiðabólsstöðum
kom aftur hér norður á æsku-
stöðvarnar eftir langa dvöl í
Kína. Og hún hefir komið fær-
andi hendi.
Skar sig á pelanum
Það bar nýlega við hér í bæn-
um, að drengur á öðru ári
skarst alvarlega á brotum úr
pela sínum.
Hann var að leika sér að pel-
anum, en datt og braut hann.
Skarst hann allmikið á öðrum
handleggnum, og varð að fara
með hann í sjúkrahús til þess
að gera að sárum hans.
Hún hefir flutt myndjarlegt
sýnishorn af listiðnaði hinnar
fornu stóru menningarþjóðar
hingað til okkar.
Og hún hefir geymt og varð-
veitt þessa dýrmætu muni nú í
gegnum alla hina miklu brask-
öld, sem yfir ísland hefir gengið
undanfarin ár. Vafalaust hefði
hún getað orðið „miljóneri"
hefði hún viljað selja safn sitt
hæstbjóðanda nú á umhleyp-
ingaárum fjárgróðans.
Þessa dagana sýnir hún okkur
svo safn sitt í Li'stamannaskál-
anum. Þar má líta yfir tvö þús-
und ára gamla muni og muni
gerða síðan á ýmsum öldum fram
á þennan dag, úr leir og postu-
líni, vefnað, útsaum, útskurð o.
s. frv., með þeim ágætum unnið,
að menn almennt hér á landi
hafa ekki séð annað eins.
Það er eins og niður aldanna
austan úr Kínaveldi seytli ljúft
um huga manns við að dvelja
stundarkorn í Listamannaskál-
anum þessa dagana.
íslendingar hafa sjaldgæft
tækifæri til að kynnast snilld-
arhandbragði Kínverja með því
að skoða safn frú Oddnýjar Sen.
En það er síðasta tækifæri í
dag eða á morgun, því sýning-
unni lýkur annað kvöld.
Langförull.
Minningarrit Prestaskolans
Islenzkir guðfræðlngar
I. bindi. Saga Prestaskól-
ans og Guðfræðideildar Há-
skólans 1847—1947 eftir
Benjamín Kristjánsson.
Stærð: 392 bls. 22x14 sm.
II. bindi, Kandidatatal 1847
—1947 eftir Björn Magnús-
son. Stærð: 335 bls. Verð
kr. 100.00 ób.
Prestafélag íslands ákvað að
láta semja og gefa út minn-
ingarrit í tilefni af hundrað ára
afmæli Prestaskólans. Þetta rit
er komið út og sjálfsagt hafa nú
margir séð það og lesið, því að
svo var gæfa prestanna mikil,
— og mér liggur við að segja
óvenjuleg, — að þetta rit var
fullbúið og komið út á tilsett-
um degi, 2. oktober síðastlið-
inn.
Fyrra bindið er saga innlendr-
ar guðfræðikennslu frá því að
Prestaskólinn var stofnaður og
til þessa dags. Séra Benjamín
Kristjánsson hefir skrifað það
bindið.
Þar er, sem vænta má, mikill
fróðleikur saman kominn. Fær
lesandinn glögga mynd. af sögu
þessarar skólafræðslu hið ytra,
svo sem húsakosti, nemenda-
fjölda, kennaraliði, námsefni o.
s. frv. Hitt er jafnan erfiðara
að leggja dóm á það, sem gerist
hið innra í mannssálunum og
meta andlegu áhrifin og má
löngum deila um slíkt. Sr.
Benjamín hefir valið þann kost-
inn að halda sér fast við stað-
reyndir, en hann hefir þó víða
vitnað í ummæli, sem fallið
hafa á hátíðlegum stundum og
í hörðum átökum um kirkju og
skóla, andlegt líf og áhrif
þeirra.
Ég held að höfundur hafi vel
gætt hófsemi og hlutleysis f
frásögn, og það jafnt um við-
kvæm deilumál frá síðustu ár-
um, sem fyrri. En þessi ástund-
un hlutleysisins hefir vitanlega
orðið að kosta það, að í slíkum
tilfellum hefir höfundur orðið
að fela tilfinningar sínar og
þokka. Liggur því við, að sums
staðar kenni tómleika og deyfð-
ar í frásögn. En hér var verið
að semja frásögn um liðna at-
burði en ekki barátturit, og því
hlaut nú svo að fara. Hitt er þó
-mest um vert, að treysta megi
því, að það sem sagt er sé rétt
og hygg ég að þær kröfur upp-
fylli þetta rit vel.
Sæmilegum íslendingum ber
að vita skil á mönnum eins og
flestum kennurum, sem þarna
koma við sögu. Það má nefna
Pétur Pétur^son, Helga Hálf-
danarson, Þórhall Bjarnarson,
Jón Helgason og Harald Níels-
son til dæmis. En auk þess og í
öðru lagi er fróðlegt að vita
hvernig búið var að æðstu
menntastofnunum landsins
fyrir tveimur til þremur manns-
öldrum, þó að ekki sé lengra
farið.
Síðara bindi minningarrits-
ins er kandidatatal. Eru þar
taldir upp allir þeir, sem lokið
hafa embættisprófi frá Presta-
skóla íslands, guðfræðideild há-
skólans og Kaupmannahafnar-
háskóla síðastliðin 100 ár.
Eru birtar myndir af þeim
sem hægt var, getið um
helztu æviatriði svo sem fæð-
ingar- og dánardag, próf emb-
ætti, kvonfang, börn og gerð
grein fyrir ritstörfum manna.
Má af þessu sjá að bókin er
stórfróðleg.
Það er Björn Magnússon dós-
ent, sem hefir tekið þetta bindi
saman.
Ég hefi ekki aðstöðu til að
dæma um sagnfræðilegt gildi
þessa rits til hlýtar, en mér
virðist það trútt og vandaðra en
títt er um bækur um prófarka-
lestur.
Þessi bók mun mörgum verða
kærkomin. Prestastéttin hefir
verið og er enn þjóðinni það
nátengd, að menn vilja kunna
skil á æviferli prestanna. Fólkið
Notið tómstundirnar til náms
í Bréfaskóla S.t.S. getið þér lært:
íslenzka réttritun
Rcikninfi
Bókfterslu
Ejisieu
Fundarstjjórn or/ fundarreglur
Skipulag og starfshœtti
samvinnufélaga
Þeim, sem læra undir skóla í heima-
(jatnla Stc Vtfja Sió
Hættulegir félagar (Dangerons Partners) 5 Pramúrskarandi spennandl j amerisk sakamálamynd. j James Craig, Signe Hasso, Edmund Gwenn. Sýnd kl. 5 og 9. ; Börn innan 16 ára fá ekki aðgang. Hátíðasumar („Centennial Summer") • Mjög falleg og skemmtileg mynd : : í eðlilegum litum, með músik : ; eftir JEROME KERN. : : Aðalhlutverk: ; Cornel Wilde, Jeanne Crain, Linda Darnell, Walter Brennen. Sýnd kl. 3, 5, 7 og 9. Sala hefst kl. 11 f. h. ;i

7fipcli-Síc Jjat'Hatbíé
húsum skal bent á það, að bréfaskólinn
er sérstaklega heppilegnr til nndirbún-
ings undir próf upp í neðri bekki fram-
haldsskólanna.
Veitum fúslega allar upplýsingar
Bréfaskóli S. í. S.
' Reykjavík
Sláturfélag Suðurlands
Reyitjavík. Sími 1249. Símnefni; SUtturfélag.
Reykhús. — Frystihús.
fVlðnrsnðnverksmiðja. — Bjútfnaderð.
Framleíðir og selur í heildsölu og smásölu: Nitfur-
soðiö kjöt og fi8kmeti, fjölbreytt úrval. Bjúgu og aUt
konar átkurö á brauö, mest og bezt úrval á landinu.
Hangikjöt, ávallt nýreykt, vlðurkennt fyrir gœði.
Frosið köt alls konar, fryst og geymt í vélfrystihúsi
eftlr fyllstu nútímakröfum.
Verðskrár sendar eftir óskum, og pantanir afgreiddar
um allt land.
hefir svo mikið gaman af mann-
fræðilegum upplýsingum. En
auk þess hygg ég, að jafnvel
þeir, sem hafa verið sanngjarnir
í garð prestastéttarinnar og
haft mætur á henni, kunni að
sjá það enn betur en fyrr yfir
þessari bók, hversu margt önd-
vegismanna starfað hafa í
þeirri stétt síðustu 100 árin.
Það lætur að líkum, að mis-
jafnir hafa menn verið í svo
fjölmennri stétt, sem presta-
stétt íslands. En hitt mun eng-
inn geta efast um, að allt til
þessa dags hafa margir kirkj-
unnar menn veitt þjóðinni and-
lega forystu og leiðsögn, sem
ekki verður metin til fjár. Og
þó að við deilum um trúar-
kenningar og köllum hvorir
annarra sannfæringu villutrú
eða kreddur, verður því aldrei
neitað með réttum rökum, að
til kirkjulífs og prestsþjónustu
hefir þjóðin sótt sér styrk og
þol í mótlæti, og þá trú, að
fremur bæri að lifa í bróðerni og
sátt við samferðamennina en
ekki. Trú æskufólksins á rétt-
látan og sanngjarnan frið á*
grundvelli samúðar og kærleika
er arfur frá menningu kynslóða,
sem vermdu og ræktuðu hugar-
far sitt og hjartaþel við íslenzkt
kirkjulíf. Og einmitt nú, þegar
margt bendir til, að jafnvel hér
muni koma til árekstra milli
kirkjulegs mats á rétti hins ein-
staka manns og miskunnar-
lauss alræðis Flokksins, — virð-
ing fyrir manninum rekist á of-
yjýinnumit
iluldar i/orrar i/iJ iancliJ.
^JJeitiJ d oCandyrœJiluijóJ.
JJhrijstof'a -Jdlappantúg 29.
SíLdarbræbsla
(Framhald af 1. síðuj
Reykjavík til Akraness, síld
vaða, en skipverjar gátu ekki
athafnað sig, vegna þess hversu
vont var í sjóinn. Síldar hefir
einnig orðið vart út af höfninni
á Akranesi. Virðist síld vera
komin í Sundin yfirleitt, en
veðrátta er þannig, að bátar
hafa ekki getað athafnað sig.
Er gert ráð fyrir að unnt verði
að veiða síld, ef gengur til
norðanáttar.
Síldin í ísafjarðardjúpi.
Eins og ,skýrt hefir verið. frá,
eru skip stöðugt að_ veiðum í
fjörðunum inn af ísafjarðar-
djpi. Er talið, að allmikið magn
sé þar af síld.
Mest af síldinni er flutt til
Siglufjarðar og brætt þar en
nokkuð er fryst til beitu í hrað-
frystihúsum við ísaHjarðardjúp.
stækisfulla og ósveigjanlega trú
á flokk og skipulag, — þá er
ekki úr vegi að kynna sér þessi
mál.
Minningarrit Prestaskólans
er ekki áróðursrit að formi né
gerð, en það birtir og rifjar upp
ýms sannindi, sem okkur ber
að þekkja og muna. H. Kr.
er næst sföasti dagur
í Listamannaskálanum. Opin frá kl.
10,30 f. h. til 11 e. h.
Sföasti dagur sýningarinnar er á
morgun.
Henni verðnr lokað kl. 11 annað
kvöld
HRESSANDI
OG LJÚFFENGT

BLAÐBURÐUR.
Unglinga vantar tll að bera út Tímann, bæði i Vestur-
og Austurbænum.
Talið við afgreiðsluna sem fyrst, sími 2323.
Samsærið
Cowboy Commandos
Spennandi kúrekamynd.
Aðalhlutverk:
Ray Corrigan
Dennes Moore
Max Terhune.
Sýnd kl. 7 og 9.
Bönnuð fyrir börn innan 16 ára.
Öskubuska
Sýnd kl. 5.
Sala hefst kl. 11 f. h.
Sími 1182.
Töfraboginn
(The Magic Bow)
Hrifandl mynd tim fiðlusnill-
inginn Paganini.
Stewárt Granger
Phyllis Calvert
Jean Kent
Einleikur á fiðlu:
Yehudl Menuhln.
Sýning kl. 5, 7 og 9.