Tíminn - 03.04.1948, Blaðsíða 1

N«
Bitstjóri:
Þórarinn Þórarinsson
Fréttaritstjóri:
Jón Helgason
Útgefandi
Framsóknarflokkurinn
r—<
Skrifstofur l EdAuhúsinu
Ritstjómarsímar:
4373 og 2353
Afgreiösla og auglýsínga-
sími 2323
Prentsmiðjan Edda
32. árg.
Reykjavík, laugardaginn 3. apríl 1948.
74. blaff

Samtal vib dr. Björn Jóhannesson:
Fljótandi ammoníakáburður, sem
dælt er í jarðveginn, er ódýr og
reynist vel
THriiaanis’
verla
mel þessa ákirlardreifliigD
hafnar laér á lasasli í vor.
Hér sést hvernig ammoníakgeymir inn er festur aftan á dráttarvélina
os síðan liggja leiðslur úr honum fram í skerana. T. v. sést langur
geymir á bjólum, sem Bandaríkja menn nota tii að flytja ammoníak-
ið út í sveitina. Geymisvagninn er tengdur aftan í vörubifreið. —
Endurbótum á Sæ-
björgu lokið
Fer rcynsluför í dag
Undanfarið hefir verið unn-
ið að allmiklum breytingum
og endurbótum á björgunar-
skútunni Sæbjörgu, sem er
eign Slysavarnaféla,gsins. Er
þeim nú að fullu lokið og fer
skipið í nokkurs konar reynslu
för í dag.
Eftir þessar endurbætur er
talið, að Sæbjörg sé eitthvert
vandaðasta björgunarskip á
Norðurlöndum og er það búið
öllum fullkomnustu öryggis-
tækjum þar á meðal rádar-
tæki, serh Kvennadeild Slysa-
varnafélagsins gaf skipinu. —
Skipið hefir verið stækkað um
nálega helming. Það var áður
um 60 smál. en er nú um 100
smál. Breytingarnar voru gerð
ar í skipasmíðastöð Daníels
Þorsteinssonár í Reykjavík.
íslenzkur brautryðj-
andi í Vesturheimi
Dr. Björn Jóhannesson er nýkominn heim úr snöggri ferð
til Bandaríkjanna. Fór hann þessa för á vegum landbúnað-
arráðuneyt'sins til þess að kynna sér nýjar aðferðir við
! framleiðslu og dreifingu hreins ammoníaksáburðar í fljót-
andi ásigkomulagi með tillit til væntanlegrar áburðarverk-
smiðju hér á landi. Tíðindamaður Tímans hitti Björn að
máli og spurði hann frétta um þessar nýjungar.
látinn
Gunnar J. Hallsson, einn af
stofnendum stærstu íslenzku
nýlendunnar í Bandaríkjun-
um, andaðist í Calder í
Saskatchewan-fylki 21. febrú
ar. _
Gunnar var einn þeirra sex
manna, sem sendur var úr
íslendingabyggðunum við
Winnipegvatn vorið 1878
suður yfir landamærin í leit
að hentugu landi til bólfestu.
Þeir kusu sér land meðfram
Pembínahæðunum í Norður-
Dakóta, og þar reistu þeir
feðgar, Gunnar og Jóhann
faðir hans, fáum vikum síðar
fyrsta bjálkakofa þessarar
nýju nýlendu. Þar b'jó Gunn-
ar í þrjátíu og fimm ár. Heitir
sú byggð, sem þar myndað-
ist, enn í dag Hallsonbyggð
og ber nafn þeirra feðga.
Öll efstu ár sín var Gunn-
ar búsettur í Calder.
Lokið brottflutningi
síldarrajölsins frá
Akranesverksmiðju
%
Frá fréttaritara Tímans
á Akranesi.
í dag eru 18 bátar á sjó frá
Akranesi. Reru þeir í gær-
kvöldi, þrátt fyrir storm og
kalsaveður. Ekki var vitað um
aflabrögð um hádegi í dag.
í dag er verið að skipa út
sildar- og fiskimjöli á Akra-
nesi. Er það flutningaskipið
Lyngaa, sem tekur mjölið. Er
um að ræða 300 smálestir af
síldarmjöli og 100 smálestir af
beinamjöli.
Samtals var unnið úr síld
þeirri, sem tekin var til
bræðslu á Akranesi um 1500
smálestir af síldarmjöli. Búið
er áður að flytja út megnið
af mjölinu eða 1100 smálestir,
en um 100 smálestir hafa
bændur í Borgarfirði og sveit-
um norðanlands keypt.
Síldarlýsið er hins vegar allt
á Akranesi enn, og hefir ekk-
ert af því verði flutt út. Er það
geymt í stáltunnum í geymsl-
um víðs vegar um kaupstað-
inn.
Klnkkunni flýtt í
nótt
í nótt verður klukkunni
flýtt hér á landi um eina
klukkustund og telvinn upp
sumartími eins og verið hefir
að undanförnu. Þegar klukk-
an er eitt i nótt verður hún
færð um eina klukkustund og
verður þá tvö.
Sjö raenn bíða bana
í óeirðum á Ítalín'
X gær kom til nokkurra kosn
ingaóeirða í Ítalíu. ¥oru það
kommúnistar, sem fyrir þeim
stóðu. Voru þeir að koma af
kosningafundi og vörpuðu
handsprengju að mannfjöida
og létust 7 menn.
Fljótandi ammoníaki dælt
í moldina.
I — í hvaða augnamiði
fórstu þessa för til Banda-
! ríkjanna?
; — Ég fór hana að tilhlutan
landbúnaðarráðherra til þess
að kynna mér nýjar aðferðir
við notkun og dreifingu am-
moníaksáburðar, eihkum með
tilliti til áburðarframleiðslu
hér á landi.
— Varstu lengi í förinni og
hvar dvaldiröu aðállega?
— Ég var aðeins mánuö í
förinni og dvaldi lengst í
Missisippi-ríki, en þar eru
þessar nýju áburöartilraunir
komnar einna lengst á veg og
þessi aðferð hefir færzt þar
mjög í vöxt síðustu tvö árin.
'— í hverju er þessi nýja að-
ferð aðallega fólgin?
— Hún er íólgin í því, að
hreinu og fljótandi ammoní-
aki er dælt í jarðveginn í
stað þess að dreifa áburðin-
um yfir jörðina í föstu formi
— Hvernig leizt þér svo á
þessa nýju aðferð?
— Prýðilega, og ég hefi gert
ráðstafanir til þess að fá
dreifingartæki hingað til
lands í vor og ætla að gera
tilraunir með þessa nýju á-
burðardreifingu. Ef hún reyn-
ist vel og verður ekki vand-
kvæðum bundin í íslenzkum
jarðvegi og kemur aö svip-
uðum notum og erlendar til-
raunir hafa sýnt, tel ég heppi-
legt að miða framleiðslu á-
burðar hér á landi við fljót-
andi ammoníak -fyrst í stað,
en fjölga síðan áburðarteg-
undum eftir því sem hyggilegt
þykir og ástæður leyfa. En
þessi nýja aðferð hefir auð-
vitað bæði kosti og galla mið-
að við fasta áburðinn.
Áburðareiningin helmingi
ódýrari.
— Hverjir eru þá helztu
kostii’nir?
— Þessi fljótandi ammoní-
akáburður er miklu ódýrari en
venjulegur köfnunarefnisá-
ammoníaksaltpétur aðeins
33i/2% og fiestar aðrar teg-
undir köfnunarefnisáburðar
minna. Þetta þýðir, að sama
áburðarmagn verður miklu
minna að þyngd og rúmmáli
og flutnings- og dreifingar-
kostnaður því miklu minni.
rinnig sparast umbúðir og má
;eta þess, að í áburðarverk-
Stofnkostnaðurinn yrði
eitthvað meiri. A.
— En hverjir eru svo
helztu annmarkarnir?
— Sennilega þeir, að stofn-
burður. í verksmiðjum, sem:kostnaður vegna dreifingar
ráðgert er að reisa til fram- I yrði eitthvað meiri. Byggj a
leiðslu þessa áburðar í Missi- þyrfti ammoníakgeyma við
ferð við alls staðar á landinu,.
og ekki heldur við litía garða
og grasbletti. Auk þess er.
vandfarnara.. .með fljótandi;
ammoníak en fastan áburð, en
sennilega yrði dreifingar-
vandamálið leyst þannig, að
búnaðarfélög hi’eppanrfa ættu
dreifingaráhöld og sæju um
dreifinguna
Dreifingin framkvæmd með
dráttarvélum.
— En hvernig er dreifingin
framkvæmd? ~
— Hún er . framkvæmd ,
þannig, að aftan á dráttarvél
er komið -fyrir geymi fyrir
ammoriíakið ogr frá hónum
liggja leiðslur í skera, sem'
ristir jarðveginn, og um leið
ög' dráttarvélinni er ekið á-
fram, dælist ammoníakið út
um smágöt á skeranum og
dreifist í moldiná og myndar
efnasamband við hana þarin- '
ig, að komast má hjá nokkru
. verulegu áburöartapi.
Sjálfdreifingartækin
eru tiltölulega ódýr.
— Hvernig býst þú við aö
þessi aðferð hæfi íslenzkum
jarðvegi?
— Um það er að sjálfsögðu
ekkert hægt að segja með
vissu fyrr en tilraunir hafa
verið • gerðar, én að líkindum
munu komá þar bæði köstir og '
annmarkar í ljós. Ef til v.ill er ,
grasrót íslenzkra túna nokk-
rið föst og þétt, en sennilega
mætti bæta úr því með því að
koma fyi’ir litlum hjólum á
undan skeratíum, sem rispuðu
grasrótina. Én á hinn þógirftí .
er íslenzkur jarðvegur mjög
lieppilegur til þess að binda
smiðju hér á landi mundu ammoníakið, svo að gera má
pokar og aðrar umbúðir fyrir sér vonir um, að mjög lítið af
venj ulegan áburð kosta allt að áburðarmagninu fari til
hálfri milljón króna á ári. spillis, og að þessu leyti er ís-
Fyrsta skrefið í öllum á- lenzkur jarðvegur aö líkindum
burðarverksmiðjum er að betri en jarðvegur víöast hvar
framleiða ammoníak, en til erlendis.
þess að framleiða venjulegan !
ammoníaksaltpétur þarf salt- Verðum að stefna að fram-
péturssýru. Ef horfið yrði að leiðslu fosfórsýrúáburðar.
því að framleiða aðeins fyrst í < — Kynntir þú þér fleira í
í stað fljótandi ammoniak, sambandi við áburðarvinnslu?
myndum við losna við salt- . — Ég athugaði lítilsháttar í
pétui’ssýruna og þáð er mikill samráði við Ásgeir Þorsteins-
sparnaður. Seinna mætti svo soix vei’kfræðing möguleika á
auka framleiðsluna og bæta framleiðslu fosfórsýruáburð-
við fleiri áburðartegundum ar, en þótt þær athugánir séu
enn aðeins á byi-junarstigi,
verðum við tvímælalaust að
keppa að því takrixarki - að
íramleiða þann áburð hér.
Dr. Björn Jóhannesson.
eftir því senx fjárráð leyfðu og
þurfa þætti.
úppi-ríki, er áætlað að hver
áburðareining í fljótandi am-
jmoixíaki verði helmiixgi ódýr-
;ari en venjulegur ammoníak-
I saltpétur. Þessi áburöur inni-
'heldur 82% köfnunarefixi en
■helztu hafnir og kaupa tank-
vagna og dreifingartæki, og
að líkindum yrði eitthvað erf-
iðara um vik hér á laixdi vegxxa
samgönguerfiðleika, og ekk;
yrði hægt að koma þessari að-
Norskt þvottaefni á
kr. 1,25 pakkinn
Undanfarið hefir aðeixxs
verið til i verzlununx hér í
/teykjavík ítalskt þvottaefni,
>em hefir verið mjög dýrt. Nú
im helgiría er voix á norsku
þvottaéfni í verzlaixir, og kost-
ar það aðeins kr. 1.25 pakkinn.