Tíminn - 08.07.1948, Blaðsíða 5

148. blað
TÍMINN, fimmtudaginn 8. júli 1948. ■
Brottvikning kommúnistaflokks Júgóslavíu úr Komin-
form hefir vakið' mjög mikla athygli víða um lönd. Það hef-
ir enn ekki verið upplýst hér á landi, um hvað „félagi“ Tito
og flokkur hans hafa verið sakaðir, en mörgum er forvitni
á að vita I)að.
The Times í London birti hinn 29. júní eftirfarandi frá-
sögn og útdrátt úr tilkynningu Kominforms um þetta atriði.
FUnmtud. 8. júlí
Marshall-
samningurinn
Þjóviljinn gerir mikið veð'-
ur út af því, að íslendingar
hafi gert Marshallsamning
við Bandaríkin. Blaðið talar
sitt venjulega mál og kállar
samninginn landráðasamn-
ing. Segir það, að þessi samn-
ingur opni landið fyrir banda
rísku auðmagni og geri Banda
ríkjamönnum yfirleitt kleift
að fara hverju því fram hér
á landi, sem þeim kynni að
sýnast.
Það munu vitanlega fáir
kippa sér upp við það, þó að
Þjóöviljinn tali um landráð.
Svo oft er hann búinn að
æpa slík gífuryrði tilefnis-
laust. Hinsvegar er rétt að
ræða nokkuð sum höfuðatriði
þessara mála. Og það er rétt,
þó að Þjóðviljinn segi það,
að ménn ættu að kynna sér
samninginn sem bezt.
Þessi samningur var gerð-
ur eins fyrir öll þau 16 ríki,
sem léð höfðu máls á því, að
semja við Bandaríkin á þess-
um grundvelli, og hafa nú
gert það. Samningurinn á að
tengja þessi lönd öll til sam-
starfs og samvinnu jafnframt
því, sem Bandaríkin leggja
fram fjármagn til atvinnu-
legrar viðreisnar í löndunum.
Vitanlegt er, að Rússar telja
þessi samtök ekki hentug
sínum áhrifum og auknum
ítökum til heimsyfirráða. Þaö
er einfaldlega skýringin á
því, að kommúnistar snúast
á móti.
Nú væri þaö vel hugsanlegt,
að slíkur samningur veitti
Bandaríkjunum einhvern
grunsamlegan rétt til ítaka
hér, því áð vitanlega. er
fjandskapur Þjóðviljans eng-
in rök með samningnum. í
því sambandi er þó vert að
muna, að svona samning hafa
aðrar þjóðir gert. Til dæmis
Svíar hafa samið við Banda-
xíkin á þessum grundvelli.
íslendingar hafa þó sér-
stöðu við þessa sanmings-
gerð. Þeir hafa bætt inn í
-samninginn fyrirvara, að því
er tekur til atvinnuréttinda
Bandaríkjamanna hér á
landi, þannig, að samningur-
inn leggur engar kvaðir á ís-
lenzk stjórnarvöld í því sam-
bandi.
Það er einkum þrennskon-
ar ráðstafanir, sem gert er
ráð fyrir á grundvelli þess-
ara Marshallsamninga, þeim
þjóðum, sem að þeim standa
til öryggis og viðreisnar. Það
eru bein fjárframlög frá
Bandaríkjunum, ekki aftur-
kræf, lánveitingar þaðan og
viðskiptasamningar innbyrð-
is milli þessara þjóða.
Ekkert af þessu er gert
með þeim samningi sjálfum,
sem nú hefir veriö undirrit-
aður af íslands hálfu. Hann
er aðeins rammasamningur,
sem opnar leið til frekari
, samskipta á, þessum .grund-
Kominform hélt nýlega leynileg-
an fund í Rúmeníu og samþykkti
einróma ályktun, þar sem flokks-
leiðtogar Júgóslavíu eru sakaðir
um svo að segja hvers konar giæpi
I gegn kommúnisma. Júgóslavar
(.voru ekki viðstaddir fundinn. Til-
kynnt var, að þeir hefðu neitað
aö koma.
Ekki voru birt nein refsiákvæði
gegn Júgóslavíu, en hinir trúu
kommúnistar þar í landi voru
hvattir til að „koma leiðtogum sín-
um til að sjá villu síns vegar.“
Hér fer á eftir útdráttur úr til-
kynningu Kominforms:
„Upplýsingadeildin .... gaf því
sérstakan gaum, að fulltrúar
kommúnistaflokks Júgóslavíu neit-
uðu að mæta á fundi upplýsinga-
deildarinnar og samþykkti einróma
eftirfarandi ályktun:
Leiðtogar kommúnistaflokks Júgó
slavíu hafa í seinni tíð fylgt rangri
línu í grundvallaratriöum bæði ut-
anríkis- og innanríkis-mála, og það
bendir til fráhvarfs frá Marxisma
og Leninisma. í þessu sambandi
sámþykkir ■ upplýsingadeildin að-
gerðir miðstjórnar allsherjarsam-
bands kommúnista, sem átti frum-
kvæðið að því, að fletta ofan af
hinni röngu ■ stefnu miöstjórnar
kommúnistaflokks Júgósiavíu, og
þá sérstaklega hinni röngu stefnu
félaga Títós, íélaga Kardelj, fé-
laga Djilas og félaga Rankovich.
(Þrir hinir- siðarnefndu voru full-
trúar í Kominform.)
Fjandskapur gegn Sovétríkjunum.
Leiðtogar kommúnistaflokks Júgó
slavíu fylgja fjandsamlegri stefnu
gagnvart sovétsambandinu og alls-
herjarsambandi kommúnista. í
Júgóslavíu hefir viðgengizt að gera
lítið úr hernaðarsérfræðingum
Sovétríkjanna og vantreysta sovét-
hernum.
Sérfræðingar Sovétríkjanna í al-
mennum málum hafa í Júgóslavíu
verið undirorpnir sérstakri stjórn
og á þeim grundvelli hafa þeir ver-
ið settir undir tilsjón öryggisstofn-
ana hins opinbera og um þá njósn-
að. Fulltrúi allsherjarsambands
velli. A grundvelli hans geta
íslendingar samiö við Banda-
ríkin um lánveitingu. Og á
grundvelli hans geta íslend-
ingar leitað víðtækra og
margvíslegra viðskiptasamn-
inga. Og það er vitanlega í
því sambandi, sem íslenzka
þjóðin væntir sér mestra
hagsmuna í sambandi við
þennan samning.
Það er erfitt að spá fram í
tímann á margan hátt og
veröur ekki gert hér. Þessi
samningur setur ísland ekki
í neina hættu. Hann gerir
hvorki að afstýra því né kalla
það yfir þjóð okkar, að land-
.ið.verði vígvöllur, ef til styrj-
kommúnista í upplýsingadeildinni,
félagi Yudin, og nokkrir opinberir
fulltrúar U S S R í Júgóslavíu
hafa orðið að sæta sömu tilsjón.
Þetta og aðrar hliðstæðar stað-
reyndir sanna, aö leiðtogar komm-
únistaflokks Júgóslavíu hafa tekið
upp hegðun, sem ekki er samboðin
kommúnistum, og á þeim grund-
velli hófu leiötogarnir í Júgóslavíu
að leggja að jöfnu utanríkismála-
stefnu U S S R og utanríkismála-
stefnu auðvaldsríkjanna og hegð-
uðu sér gegn Sovétríkjunum á
sama hátt og gegn hinum borg-
aralegu ríkjum .... Upplýsinga-
deildin fordæmir slíkar and-sovét-
hugmyndir .... ósamþýðanlegar
Marxisma og Leninisma og ekki
viðeigandi af öðrum en þjóðernis-
sinnum.
Afneita Marxisma.
Leiðtogar kommúnistaflokks Júgó
slavíu eru í innanríkismálum að
hverfa frá hag verkalýðsstéttar-
innar og afneita kenningum Marx-
ismans um stéttir og stéftabaráttu.
Leiðtogarnir í Júgóslavíu vanrækja
greiningu stéttanna í-þorpunum og
líta á sjálfseignabændur sem eina
I heild, þrátt fyrir kenningar Marx-
isma og Leninisma um stéttabar-
áttu, ‘og þrátt fyrir þá kenningu
Lenins, að smá einkafyrirtæki leiði
alltaf til auðvalds- og borgára-
stefnu.........
Við þær aðstæöur, sem fyrir
hendi eru í Júgóslavíu, þar- sem
einkaeign bændabýla er yfirgnæf-
andi, þar sem land er ekki þjóð-
nýtt, þar sem .... mögulegt er að
kaupa og selja land....... er ekki
mögulegt að leggja niöur stétta-
baráttuna og sætta stéttirnar án
þess að flokkurinn verði um leið
vopnlaus gegn erfiðleikum við upp-
byggingu sósíalismans.
Leiðtogar Júgóslavíu .... yfir-
gefa veg þeirra Marx og Lenins
.... í leiösögn verkalýðsstéttarinn-
ar. því að þeir halda því fram, að
„bændurnir séu sterkasta stoö hins
júgóslavneska ríkis.“ Lenin kennir,
að „öreigarnir .... verði að hafa
forustuna .... í baráttu alls verka-
aldar kemur. Hann gerir
hvorki, að skapa né eyða
hættu þeirri, sem sjálfstæðri
tilveru og menningu smá-
þjóða stafar jafnan af fjár-
magni stórþjóða. En þessi
samningur opnar ýmsar leið-
ir til viðskipta og samninga,
sem íslendingum getur orðið
hagkvæmt.
Þó að blað kommúnista líti
nú svipuöum augum á þátt-
töku í Marshallsamningum,
og þáð leit á viðskipti við
Breta, þegar þeir börðust
einir gegn nazismanum 1940,
þarf það engan þjóðhollan
mann að hræða.
Kalinia, forseti Sovétríkjanna.
lýös....“ Þessar hugmyndir bera
vott um skoðsnir, sem hæfa smá- |
borgaralegum þjóðernissinnum, en !
elcki þeim sem fylgja Marx- og
Lenin.
Leiðtogar kommúnista í Júgó-
slavíu bréýta út af kenningum
Marx og Lenins um flokkinn, en
samkvæmt þeim á flokkurinn að
vera höfuð forusta og stjórnandi
afl í landinu; flokkur, sem hefir
sína eigin stefnu, en leysir ekki
sjálfan sig upp í flokkslausum
múgnum. í Júgóslavíu aftur á móti
er hið leiðandi afl ekki kommún-
istaflokkuririn, heldur alþýðufylk-
ingin. Leiötogarnir láta flokk'irin
hverfa í hinni flokkslausu alþýðu-
fylkingu, en í henni eru ýmsár
stéttir og mislitir stjórnmálahóp-
ar og meðal þeirra nokkrir borg-
aralegir flokkar ....
Upplýsingadeildin lítur svo á, að
þessi stefna .... ógni • tilvcru
kommúnistaflokksins og í hinu sið-
astnefnda felist hætta á eyði-
leggingu á lýðveldi fólksins í
Júgóslavíu,
Framhald í næsta blaði.
Raddir nábáanna
Mbl. birti í gær síðari hluta
af ræðu Bjarna Benedikts-
sonar á landsfundinum óg
lýkur henni svo:
„Sjálfstæðisflokkurinn einn
hefir innan sinna vébanda sam-
einað allar stéttir ‘þjóðfélags-
ins og hefir einn allra flokka
haft þroska til að setja alþjóö-
arheill öllum sérsjónarmiðum
ofar. I»að hlýtur ætíð að vera
vandasamt verk og vanþakklátt
fyrir forystumenn flokks okkar,
að vinna með fulltrúum sér-
hagsmunaflokkanna og slá svo
af stefnumálum flokksins, sem
nauðsynlegt er til að slík sam-
vinna geti haldizt. En ef skap-
legur háttur á að haldast um
stjórn landsins þangað til við
einir verðum svo sterkir, að
við fáum meiri hluta, verður
slík samstjórn cigi um flúin.
Aðalkeppikefli okkar hlýtur
að vera það, að sem skemmst
líöi þangað tii öll samsteypu-
stjórn verður óþörf, vegna þess
að við Sjálfstæðismenn einir
fáum afl til þess að stjórna
þessu landi á þann veg, sem
því er fyrir beztu.“
Það skal sterk bein til, að
halda því fram á prenti, að
Sjálfstæðisflokkurinn sé eini
stj órnmálaflokkurinn, sem
ekki er sérhagsmunaflokkur.
Hingaö til hafa það verið
stórgróðamennirnir, sem þar
hafa ráðið mestu um stefn-
una. Eða hvenær hefir Mbl.
sagt eitt orð um yfirgang og
fjárdrátt óþarfa milliliða,
okrara og braskara?
.5
Bankaskuldir ríkis
fmdti
og ríkjsstofnana
Snemma í síðasta mánuði
skuldaði ríkissjóður Lands-
bankanum 60 millj. króna og
ýmsar ríkisstofnanir um 33
millj., auk þess voru skuídfr
Síldarbræðslanna við bank-
ann upp nndir 87 millj. Eru
þetta samtals um 180 millj.
ltróna, sem þessar skuldir
nema.
Frá þessu er sagt í Mörg-
unbl. 10. fyrra mán., í út-
drætti úr ræðu, er formaður
fjárhagsráðs flutti á fundi
Verzlunarráös íslands daginn
áður. : ■' ---
Þetta voru sannarlega eft-
irtektarverö tíðindi og riiuhdi
mörgum hafa blöskrað »að
hcyra þau fyrir fáum árum,
en nú er því líkast, að þau
hafi enga eöa litla athygli
vakið. -r,i
Svo miklu minna bregður
mönnum nú en áður, þö. að
þeir heyri váveiflega hluti,
Við árslok 1947 var. ríkjs-
sjóður sjálfur kominn í iófer
34 millj. króna skuldúctið
bankann, eftir frásögniíjár
málaráðherrá, er hann gcTði
grein fyrir fjárhag ríkisins
við framlagningu fjárlaga-
frumvarpsins á síðasta vetri.
Var bað fullalvarlegt, em á
ógæfuhlið hefir þó sigið síð-
an, þar eð skuldin er orðin
26 millj. hærri nú en þá.
Hvar lendir þetta? TiiEr
Landsbankinn, eða allir
bankarnir orðnir eða að
verða, sérdeildir úr íriikis-
sjóðnum, sem hann gétur
ausið af, er hann sjálfan brest
ur fé til daglegra útgjalda?
ÖIl seðlafúlgan, eða : sem
henni svarar, er horfin í lán
til ríkis og ríkisstofnana.ci og
dugar þó hvergi nærri, held-
ur þarf töluverðan hluta
sparisjóðsfjárins að áuki.
Þegar Landsbankánum var
breytt í seðlabanka fyrir 20
árum átti að tryggja það,„að
vald ríkisstjórnarinnar .yfir
seðlabankanum yrði ekki-. of
sterkt, og voru þá sett ákvæði
því til tryggingar, en allt
virðist það haldlítið. Það er
án alls efa hættuleg ibraut,
sem nú er komið inn I á, að
jafna tekjuvöntun ríkisSns
með lánum úr bönkunum frá
ári til árs, og er nauðsynlégt
að hverfa frá henni hið fljót-
asta. Ef haldið er áfram á
þessari braut, er mjög hætt
við, að fjárveitingavajdið,
sem alltaf sækir á með ji}£iri
og meiri kröfur til fjárfrf^m-
laga úr ríkissjóði, gerisjtc|þá
liirðulausara og óprúttnára
um fjárráðstafanir sínarci_og
getur það ekki haft nema-ill-
ar afleiðingar. „yyl
Ríkið verður að sníðá,,sér
stakk eftir vexti, þ. e. að.af-
greiða fjárlög við hæfi þess-
ara 130 þús. sálna, sem land-
ið byggja, það má hvorki á-
ætla tekjur gálauslega,, né
samþykkja útgjöld, sem eng-
ar tekjur koma á móti.r
Eins og alkunna ey, „(var
gerð áætlun fyrir þetta, ár
um vöruinnflutning til lands-
ins, er nam 310 millj. króna,
og er það aðeins 3/5 hlutar
þess verðmætis, er ini}v var
flutt 1947. Eru því engáy Íík-
ur til annars en að ríkjs^kj-
ur af vcrötolli og vörumpgns
tolli verði langtum minni en
þá. "
Hefir ríkisstjórnin án efa
liaft það í huga, er hun á-
kvarðaði að greiða aðeip^ ,2/3
hluta þess, sem fjárlög á-
kváðu til verklegra ^fyam-
(Framhald af 5. síðu). j