Tíminn - 24.10.1948, Page 5

235. blað
TÍMINN, sunnudaginn 24. okt. 1948.
5
ERLENT YFIRLIT:
Sunnud. 24. otet.
Þátíur landbiinað-
arins í fjögra ára
áætlnninni
Yfirlit ríkisstjórnarinnar
um fyrirhugaðar stórfram-
kvæmdir næstu fjögurra ára
vekur að vonum mikla at-
hygli. Þar eru tekin upp ýms
þau mál, sem eru og hafa
verið óskadraumur hinna
beztu manna. Og það er sér-
stök ástæða til að dvelja við
þátt landbúnaðarins í þeirri
áætlun.
Það er gert ráð fyrir fram-
kvæmdum, sem munu gjör-
breyta viðhorfum þeirra, sem
lifa af landbúnaði.
Ræktun landsins er undir
staða alls við landbúnaðinn.
Ræktað land er skilyrði þeirr
ar framleiðslu, sem bóndinn
getur lifað af með fjölskyldu
sína. Túniö er grundvöliur
fjárhagslegrar afkomu- En til
þess, að hægt sé að stækka
túnið og auka ræktunina svo
að vel sé, er nauðsynlegt að
hafa stórvirk jarðyrkjuverk-
færi og nógan áburð. Skorti
þetta stendur allt fast. Þá er
tómt mál að tala um og byggj a
upp og raflýsa, því að það
vantar fjárhagslegan grund-
völl fyrir þær framkvæmdir.
Og þá er líka tómt mál að
tala um heimilsvélar við hey
skap og annað, því að þær
verða ekki notaðar nema á
ræktuðu landi og þær kosta
fé.
Þess vegna verður að byrja
á byrjuninni og rækta land
ið.
Þess vegna verður að
ti'yggja bændum áburð og út
vega þeim skurðgröfur, stór-
virkar dráttavélar og önnur
nauðsynleg jarðyrkjutæki.
Þegar svo túnin stækka og
batna og heyfengurinn vex er
hægt að gera hann ódýrari
með nýrri tækni við öflun
heyja og meðferð.
Framsóknarmenn hafa hag
að baráttu sinni í samræmi
við þetta. Þeir hafa barizt fyr
ir byggingu áburðarverk-
smiðju. Þess vegna börðust
þeir fyrir logum um vélasjóð
og ræktunarsamþykktir. Þau
lög eru nauðsynlegur undan-
fari þess, sem nú þarf að gera.
Það hefir verið misjafnlega
létt að þoka framtíðarmál-
um landbúnaðarins áleiðis.
Sú saga verður ekki rakin
hér. En vegna þess, að bænd-
ur hafa allaf átt örugga
menn í forsvari, bæöi í með-
læti og mótlæti, er nú svo
komið, að þessi áætlun er
gerð.
Hér er ráðgert að styöja
ræktun landsins og koma upp
áburðarverksmiðju, sem full-
nægi áburðarþörf landsins
um fyrirsjáanlegan tíma og
er þá miðað við stórstígar
framfarir og aukningu í
ræktunarmmálum.
í öðjm lagi er gert ráð fyrir
því, að ræktunarsamböndin
fái öll jarðyrkjutæki, sem
þeim eru nauðsynleg, svo að
ræktun landsins tefjist ekki
af þeim sökum.
í þriðja lagi er svo gert ráð
fyrir að í kjölfar þessarar
f ramkvær.ida og j af nhliða
þeim kon.i margskonar tæki
Atlayg'llsverííar íapgslýsiassjar ClarisíOEilier
Ms5ySiew*s9 aSsteHaraítaaaríkisráSIserra
Bretlands.
I neínd þeirri, sem starfar á veg
um S. Þ. og fjallar um samningu
alþ j óðlegrar mannréttindaskrár,
hafa Rússar þráfaldlega haldið
uppi hörðum ádeilum á Bandarík-
in og Bretland fyrir ósæmilega með
ferð á ýmsum þegnum sínum. Eink
um hafa þeir ásakað Breta fyrir
nýlendustjórnina og Bandaríkja-
menn fyrir meðferð svertingjanna
í suðurríkjunum.
A fundi nefndarinnar 15. þ. m.
hélt Christopher Mayhew, aðstoð-
arutanríkisráðherra Breta, ræðu til
að svara þessum ásökunum Rússa.
Ræða þessi vakti mikla athygli og
birtist lengri eð'a skemmri útdrátt-
ur úr Jienni í öllum aðalblöðum
heimsins. Hér þykir því rétt að
rifja upp nokkur aðalatriði ræð-
unnar.
um þessum er oft ekki gefið annað
að sök en að þeir hafi verið á móti
stjórnarvöldunum eða þeir eru á-
sakaðir íyrir önnur brot, án þcss
að dómur hafi gengið í máli þeirra,
Þannig hefir Sovétstjórnin skapað
stórfeldan réttindalausan þræla-
ljð til að geta haft afnot ódýrs
vinnuafls. Sovétstjórninn hefir kom
ið á svo stórkostlegu þrælahaldi,
að þaö á ekki sinn líka í allri sög-
unni.
Það er þannig ekki hægt að
hugsa sér öllu stórfeldari blekkingu,
sagði Mayhew ennfremur, en þegar
forvígismenn Sovétríkjanna eru að
tala um, að þar hafi verið lagður
grundvöllur að nýrri merkilegri
menningu og þar sé verið að skapa
„paradís verkalýðsins."

MOLOTOFF,
sem nú cr annar mesti valdamaður
Sofétríkjanna.
hafa fyllst mikilli reiði yfir ásökun
um Mayhew’s, segir það, og telja
þær hreinan uppspuna. Slík neitun
verður þó ekki tekin hátíðlega,
nema gildar sannanir verði lagðar
á borðið. Opinber rússneskur em-
bættismaður, sem hefir áhuga fyr-
ir slíkum málum, getur án veru-
legar fyrirhafnar fengið upplýsing
ar um hvern einasta mann, sem
Hversvegna hafa Rússar
leynd um þessi mál? | dæmdur hefir verið til fangavistar
Mayhew hélt áfram: Hinn frjálsi í vestrænu lýðræðisríkjunum. Hann
heimur hefir margs að spyrja um getur fengið að vita fyrir hva'ó'
fangabúðirnar í• Sovétríkjunum.' fanginn var ákærður, hvernig dóm
| Eru kannske allar þessar upplýsing ' urinn féll o. s. frv. Hann getur
'ar, sem stafa fró svo mörgum mis- 1 fengið að heimsækja hvaða fangelsi
þjónustu munandi heimildum, uppspuni sem er í þessum löndum, ef hann
Skipta rússneskir fangar
mörgum milijónum?
Mayhew sagöi, að samkvæmt upp
lýsingum manna, sem hefðu slopp-
ið úr fangabúðum Rússa, og opin-
berra rússnéskra embættismanna,.
sem hefðu gengið úr
Sovétstjórnarinnar, væri nú m. a. einn? Sé þetta ekki satt, hversvegna j vill fá að kynnast, hvernig meðferð
k. 5—6 milljónir manna í fangabúð reyna þá stjórnarvöld Sovétríkj- | fanganna sé háttað. Allt slíkt fer
um í Sovétríkjunum og jafnvel allt anna að breiða hulu þagnarinnar þar
að 15 milljónum manna. Litlu bet-
ur væri búið að þessum mönnum en
búpeningi og þeim virtist fyrst og
fremst haldið á lífi til þess að ríkið
gæti haft ódýrt vinnuafl við ýmsar
framkvæmdir sínar.
Mayhew sagði, að ýms vitni hefðú
haldið því fram, að fangarnir væru
látnir byrja vinnu kl. 4 árdegis og
ekki látnir hætta henni fyrr en kl.
6—7 að kveldi. Fangar, sem ekki
skiluðu þeiin vinnu afköstum, sem
verðir þeirra eða verkstjórar krefð
ust af þeim, fengu tiltölulega minni
matarskammt en hinir og væri
hinn almenni skammtur þó í naum
asta lagi.
Stórkostlegasta þrælaliald
sögunnar.
Þeirri staðreynd verður ekki neit
að, hélt Mayhew áfram, að stjórn
Sovétríkjanna notar fjölda fanga
eins og þræla og sviptir þá frum-
stæðustu mannréttindum. Þessir ó
hamingjusömu menn, sem einu
sinni hafa lent í þessu þrælahaldi,
sleppa yfirleitt ekki úr því aftur,
heldur verði að búa við fæðuskort
og annað harðrétti ævilangt. Mönn
og leyndarinnar yfir þetta mál?
Sé þetta rangt, látið þá sannleik-
ann koma í ljós. Meðan það er
ekki gert, mótmælum við því, að
Rússar hafi nokkurn siðferðilegan
rétt til þess að deila á okkur. Ef
fulltrúar Sovétríkjanna vilja láta
taka sig alvarlega og halda ádeil-
um áfram, verða þeir að leyfa okk
ur að kynna sér þróun og fyrir-
komulag félagsmálanna í sínu eigin
landi, líkt og þeir geta haft aðgang
að öllum slíkum upplýsingum í
löndum okkar. Þegar það er gert,
geta Rússar deilt á okkur, en fyrr
ekki.
Svar Rússa við ræðu Mayhew var
aðallega fólgið í nýjum árásum á
Breta og Bandaríkjamenn, en á-
deilu Mayhew létu þeir sem mest ó
svarað að öðru leyti en því, að þeir
töldu hana ekki svaravert Sovétníð.
Munurinn á rússnesku og
vestrænu réttarfari.
Meðal þeirra blaða, sem gerðu
ræðu Ma,yhew’s að umtalsefni í rit
stjórnargreinum sínum, var hið
heimskunna ameríska blað „The
New York Times.“ Rússar látast
fram fyrir opnum tjöldum.
Hjá Rússum er þessu allt öðruvísi
háttað. Rússar birta engar upplýs
ingar um þessi mál, leyfa engar
athuganir, halda öllum dyrum lok
uoum. Þeir aðeins mótmæla ásök-
unum, en leggja engin sönnunar-
gögn á borðið og hindra allar rann
sóknir, sem stuðla að því að upp-
lýsa það rétta. Séu þessar hömlur
ekki sprottnar af sektartilfinningu,
ættu Rússar að afnema þær.
(FramhalcL á S. síSu).
Raddir nábúanna
til notkunar heima fyrir við
framleið'slu bændanna.
Það er svo þessu skylt, að
gert er ráð fyrir stórkostlegri
aukningu íslenzkra aflstöðva.
Þó að enn sé óséð hvernig
rafmagnsmál margra sveita
verða bezt leyst, er það þó
víst, að hver ný rafveita er
spor fram á við á þeirri braut,
sem þjóðin í heild á að ganga
Og margar sveitir munu fá
raforku frá stórvirkjunum.
Þessi áætlun um landbún-
aðarframkvæmdix gerir ráð
fyrir að ræktað land aukist
um 50% og aðrar framkvæmd
ir á sviði landbúnaðarins
verði eftir því. Raunar er
elíki neitt af þessu nýtt, held
ur árangur af langri baráttu
og undirbúningi. Ræktun-
arsamböndin hafa borið
þessar óskir fram hvert hjá
sér. Búnaðarfélag íslands
hefir safnað þeim í eina heild.
Og nú hefir ríkisstj órnin tek-
ið fyrir atbeina Framsóknar-
manna hr'nar sameigin-
legu óskir bændastéttarinn-
ar upp í atefnulýsingu og
framtíðaráætiun. Það er síð-
asta sporið á þróunarferlin-
um til þessa, rökréttt afleið-
ing af undangengnu starfi og
hefði verið ómögulegt án
þess.
Framsóknarmenn um allt
land hljóta að fagna þessum
boðskap ríkisstjórnarinnar.
Öllum þeim, sem óska að
vinna lífsstarf sitt í sveitun-
um hlýtur og þykir það mik-
ilsvert, að hér er þáttur land-
búnaðarins fullkomlega viður
kenndur í nýsköpunaráætl-
unum komandi ára-
Höfuðátökin liggja þó enn
framundan, þar sem er fram-
kvæmd þessara hugsjóna. En
jþað spor, sem nú er stigið,
stefnir í rétta átt, og' gefur
öllum áhugamönnum íslenzks
landbúnaðar aukinn styrk í
baráttu fyrir hinum góða
málstað.
Ihaldsblöðin eru nú öðru
hvoru farin að deila á verzl-
unarhöftin og lýsa fylgi sínu
við frjálsa verzlun. Dagur
gerir slík skrif í íhaldsblað-
inu á Akureyri að umtals-
efni 13. þ. m. og segir m. a.:
„Þrátt fyrir samþykktir kaup
s!ta3aráðstefnunnar„ þingsálykt
unartillöguna á Alþingi -og allt
hið innfjálga mas „íslendings",
um frjálsari verzlun, er raunin
sú. að engin breyting til bóta
hefir verið gerð síðan í fyrra,
alít situr þar í sama farinu og
höfuðábyrgðina á því bera Sjálf
stæðisflokkurinn og Alþýðuflokk
urinn. Heimsfriðinum er ekki
borgið, þótt Vishinsky haldi fall
egar ræður í París og vcrzl-
arfrelsinu á íslandi er ekki borg
ið, þótt íslendingar skrafi góð-
látlega um nauðsyn frjálsra
verzlunarhátta og bannfæri nú-
verandi skipan þeirra mála. Hin
faunvei-úlega stefna flokksins
kemur fram í aðgcrðum full-
trúa hans í nefndum ríkisins og
á Alþingi, en ekki í dálkum
blaðsins. Fulltrúar flokksins þar
liafa staðið geng réttmætum
kyöfum jandsfjórðunganna. Litl
ar líkur eru til þess, að þeir
hafi breytt um skoðun síðan
í fyrra. En úr því fæst væntan-
lega skorið á þessu þingi“.
Það er vissulega ekki of-
mælt, að verkin sýni þess
merki, að álíka mikil a>/ara
sé á bak við skrif Sjálfstæðis
manna um frjálsa verzlun og
friðarræðurnar, sem Vishin-
sky er að halda í París.
Gjaíabeiðnin — af--
leiðing óstjérnar-
innar á árunura
1944-46
Það hefir nú verið tilkynnt
af hálfu ríkisstjórnarinnar,
að hún muni fara þess á leit
að fá óafturkræft framlag
eða gjöf á vegum Marshall-
endurrezsnarinnar.
Undir venjulegum kring-
umstæðum verður ekkí' ann-
að sagt en að það sé mjög ó-
heppilegt og óeðliiegt að
æskja fjárgjafa annarsstaðar
frá. Bjarni Benediktsson ut-
anríkismálaráðherra orðaði
þetta líka þannig fyrir ári
síðan, að vonandi myndum
við ekki þurfa á slíkri gjöf
að halda.
Afleiðingarnar af óstjórn
undanfarinna ára eru nú
hinsvegar orðnar Ijósari en
þá og þær eru á þann veg,
aö erfitt er að komast hjá því
að biðja um óafturkræft
framlag í sambandi við Mar-
shall-endurreisnina, eins og
ríkisstjórnin hefir líka , á-
kveðið að gera.
Það sést bezt á f jögra ára
áætluninni svonefndu, að við
hefðum ekki þurft að fara
þessa gjafaleiö, ef vel hefði
verið á málum haldið á und-
anförnum árum. Gjaldeyris-
kostnaðurinn við allar þær
miklu framkvæmdir, sem þar
eru ráðgerðar, er áætlaður
um 360 millj. kr. Fyrrv.
stjórn ráðstafaði á tveimur
árum um 1300 millj. kr. af
erlendum gjaldeyri, þar af
um 300 millj. kr. til nýsköp-
unarinnar svonefndu. Hefði
stjórnin eytt 700 millj. kr. til
venjulegrar eyðslu á þessum
tveimur árum eða 350 millj.
kr. á ári, er telja hefði mátt
vel ríflegt, hefði hún átt að
geta átt eftir um 300 mihj.
kr. eða næstum allan þann
erlenda gjaldeyri, er þarf til
þess að framkvæma fjögra
ára áætlunina. í stað þessa
eyddi stjórnin um 1000 millj.
kr. eða 500 millj. kr. á ári í
vcnjulega eyðslu og skildi því
engan eyri eftir til fram-
kvæmda á komandi árum.
Þessvegna verðum við nú að
fara gjafaleiðina, ef halda á •
uppi verulegum stórfram-
kvæmdum í landinu á næstu
árum.
Þessar tölur um starfshætti
fyrrv. stjórnar eru þyngri á-
fellisdómur um hana en
hægt er að koma orðum að.
Þær eru alvarleg áminning
um það til þjóðarinnar að
nota fyrsta tækifæri til að
draga úr áhrifum þeirra
manna, sem héldu jafn
hörmulega á málum þjóðar-
innar og urðu þannig valdir
að því, að þjóðin veröur nú
að ganga gjafaleiðina til er-
lends stórveldis.
Vissulega er það í góðu
samræmi við aðra stárfs-
hætti kommúnista, að þeir
hamast mjög gegn þessari á-
kvörðun ríkisstjórnarinnar,
sem er ekkert annað en af-
leiðing af sameiginlegri ó-
stjórn þeirra, Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokksins
á árunum 1344—46. Því
meira, sem kommúnistar ham
ast gegn því, að þjóðin noti
sér þeíta úrræði Marshall-
aðstoðarinnar, því augljósara
verður þjóðinni sukkið, sem
viðgekkst í stjórnartíð þeirra.
X+Y.