Tíminn - 24.06.1949, Blaðsíða 3

132. blað
TÍMINN, föstudaginn 24. júní 1949.
3
VETTVANGURÆSKUNNAR
- MÁLGAGN SAHIBANDS MGRA FRAMSÓKNARMAMA - ItlTSTJÓRX: STJÓRA S. t. F. -
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIHIIIIIIIIUIIUIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIMIIIIIIUIIUIIUIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIUIIIIIIIIIIIIJIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllUlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMllliiniHma
Árið 1944 cr talið mikið
merkisár í sögu íslendinga.
Þá endurheimtu þeir sjálf-
stæði sitt að fullu, en end-
urheimt þess hafði kostað
mikla baráttu, og margir af
okkar beztu sonum höfðu
helgað því máli starfskrafta
sína að miklu leyti, og ber
nafn Jóns Sigurðssonar þar
hæst.
Endurheimt sjálfstæðisins
1944 var minnzt með mikl-
um glæsibrag; nú voru tóm-
ar sjálfstæðishetjur í landi
voru, er kepptust um, hver
gæti auglýst á glæsilegastan
hátt göfugt innræti sitt til
föðurlandsins. Það skeði í ís-
lenzku þjóðlífi, sem ekki
hafði áður komið fyrir um
margra ára skeið, að allir
stjórnmálaflokkar urðu sam-
mála.
Allir voru þeir á einu máli
um það, að íslendingar ættu
glæsilega framtíð fyrir hönd-
um, og nú fyrst gæti þjóðin
sýnt þá hæfileika, er hún
byggi yfir til að ráða mál-
efnum sínum sjálf.
Þjóðarauðæfi íslendinga
hafa aldrei verið meiri en frá
árunum 1940 og til ársins
1947. \
Miklar framkvæmdir hafa
orðið í landinu og allt virtist
benda til þess, að þjóðin hefði
átt að geta lifað efnalega
sjálfstæðu og farsælu lífi, ef
um dugmikla og velmennta
þjóð væri að ræða, er setti
boðorðið um almenna hag-
sæld þjóðarinnar ofar eigin-
hagsmunum og ótímabærum
kröfum um dýra lifnaðar-
hætti, er í mörgum tilfellum
minna á svallsamt hirðlíf
fornkonunga ýmissa þjóða,
þegar ömurlegustu niðurlæg-
ingartímabil í sögu þeirra
hafa gerzt og skildu eftir var-
anleg sár.
Þaö kemur fyrir, að „þeim,
sem lukkan hossar hæst, er
fallið stundum næst“. Ekki
var langur tími liðinn frá
fullkomnu sjálfstæði lands-
ins, þar til ýms teikn fóru að
gerast, er bentu í hnignunar-
átt, miða? við fyrri reynslu og
hugsanlega möguleika um
efnahagslega afkomu þjóð-
arinnar í framtíðinni. Allir
fjármálamenn hafa það fyrir
reglu að eyða ekki í dagleg-
an rekstur meira en aflað er.
Fari eyðsla til daglegra þarfa
fram úr tekjuöflun, er þröng
fyxúr dyrum.
Það verður tæplega sagt
um forráðamenn íslenzka rík
isins, að þeir hafi farið eftir
þessari reglu á árunum 1946
og 1947. í kjölfar opinberrar
eyðslu kom braskarastéttin,
sem notaði rotiö stjórnar-
kerfi sér til eigin framdrátt-
ar án tillits til þjóðarhags-
rnuna.
Um nokkurt árabil er það
staðreynd, að íslenzka þjóð-
in hefir eytt miklurn mun
rneira en hún hefir aflað. Af
þvi leiðir aftur það, að geng-
ið var á eignir þjóðarinnar
til daglegra þaýfa.
Styrjaldir hafa aldiæi leitt
giftu yfir þjóðir, og sannast
það á íslendingum.
Með herstöðvum á íalandi
varð mikil breyting á at-
vinnuháttum í landinu.
Fjöldi af íslendingum gekk á
Mörg eru vandamálin
Eftir Daníel Kristjánsson, Gljúfurá
eins konar mála hjá hinu er-
lenda setuliði. Þetta hlaut að
koma niður á atvinnuvegum
landsmanna. Fyrst varð það
sveitunum, sem blæddi. Aldrei
hefir farið jafnmikið af fólki
úr sveitunum, sem á styrjald-
arárunum, og skiúðan hefir
ekki verið stöðvuð enn, þrátt
fyrir breytt viðhorf. Enn í
dag eru bændabýli lögð í
eyði um allt land, og ennþá
liggur straumurinn til „fyr-
ii’heitna landsins" — Reykja-
víkur. Smærri kauptún og
kaupstaðir hafa ekki fai'ið
varhluta af þessum þjóð-
flutningum. í sumum blóm-
legustu verstöðvum landsins
hefir varla verið hægt að
gera út bátana sökum skorts
á vinnuafli.
Engin þjóð nxun eiga jafn
stóra borg sem íslendingar —
miðað við heildartölu lands-
manna.
Stríðsgróði íslendinga, sem
var mjög mikill, hefir að lang
mestu leyti farið í fínar bygg
ingar í höfuðstað landsins,
sem munu hvergi eiga ísna
líka á öllum Norðurlöndum
og þótt víðar væri leitað.
íburður í nútímabyggingar
í Reykjavík er sennilega á því
stigi, að fáar þjóðir teldu sig
umkomnar að kljúfa þann
kostnað nú á dögum.
í Reykjavík er fullkomið
rafveitukerfi og hitaveita
til að geta brauðfætt sig.
Svo illa er komið hag þjóð- j
arinnar, að hún getur ekki
staðið undir kröfum sínum
án hjálpar, sem tekin er frá
hrjáðum striðsþjóðum.
Það liggur í augum uppi, að
sjálfstæði varir ekki lengi hjá
þjóð, sem fer líkt að og ís-
lendingar hafa gert nú um
hríð. '
Með sama áframhaldi er
ekki langt hjá þjóð vorri yf-
ir í landsöluréttindi og um
leið skerðingu á þjóðfi'elsi —
til handa þeim lánardrottni,
sem hjálplegur gerist um út-
vegun lífsnauðsynja fyrir líð
andi stund. Enda svo undar-
legt, að margir virðast hættir
að skilja til hlítar, hvað orð-
ið sjálfstæði þýðir í víðtækri
merkingu þess orðs.
Það er líka víst, að hluti
hinnar „útvöldu" sérréttinda
stéttar liggur hundflöt fyrir
erlendum áhrifum og virðist
reiðubúin að fórna hagsmun
um þjóðarinnar fyrir eigin
hagsmuni.
Innan skamms tíma mun
helmingur þjóðarinnar eiga
búsetu í Reykjavík, með,
sömu framför og hefir átt!
sér stað síðustu árin. i
þeirri málsmeðferð að kasta
steini að einstaklingum
dreifðra býla þótt þeir leituðu
til Reykjavíkur á þessum ár-
um, og vildu þannig sýna í
„Glæsilegt lands-
mót S.U.J.“
Lúðrasveitaleikur, knatt-
spyrna, glíma, reiptog, dans
og annar gleðskapur, enda var
veður gott
Ungkratar héldu landsmót
sitt, sem þeir kölluðu svo um
síðustu helgi að Hreðavatni
verki samábyrgð sína í að éta 10g segir Alþýðublaðið að mót-
stríðsgróðann, sem þeim með íq hafi verið fjölsótt og glæsi
°^5 ................."5" ' legt enda hafi veður verið hið
réttu bar, ekki síður en hin
um, er fyrir voru.
Ævintýraskeiðið vii'ðist á
enda runnið. Byggingarfram-
kvæmdir í Reykjavík hafa
dregist saman. Verkafólk og
iðnaðarfólk höfuðstaðarins
horfir í fyrsta skipti í mörg
ár efablandið á framtíðina.
Daufur
fegursta. Blaðið segir ennfrem
ur að mótið hafi sýnt og sann
að baráttuvilja ungra jafnað
armanna fyrir vexti og við-
gangi Alþýðuflokksins. Fer
hér á eftir ofurlítill útdráttur
úr frásögn Alþýðublaðsins af
þeim afrekum, sem unnin
bjarmi af með-|Voru á mótinu í hinu fagra
fæddri sjálfsbjargarviðleitni veðri:
heilbrigðs manns gægist upp J Helgi Sæmundsson setti
á yfii'borðið hjá þroskaðasta mótið og stjórnaði því. Vil-
hluta þess fólks, er paradísar- 1 helm Ingimundarson flutti
sæla líðandi stundar glapti ræðu. Helgi Hannesson flutti
sýn á líkan hátt og sagt er kveðju miðstjórnar Alþýðu-
um galdramenn fortíðarinn- | flokksins og síðan tóku nokkr
ar, er glöptu oft ráðsett fólk ir drengir til máls. Lúðrasveit
til margskonar óhæfuverka
um stundarsakir.
Fólkið sér nú af biturri
reynslu veruleikans, að „fínu“
mennirnir, sem hæst göluðu
um sjálfstæði og eilífa sælu
fyrir aðeins tveimur árum,
hafa raunverulega verið end-
urbornir galdramenn fortið-
arinnar.
Ástandið í atvinnumálum
I Reykjavík er hins vegar!, ,
mjög lítiö um lífræna atvinnu Þlóðarlnnar er likt og h]á
að ræða, er skapar gjaldeyri
inn í landið, þegar frá eru
teknir fáeinir togarar, sem
hið síðarnefnda þekkist i Þar hafa aðsetur. Mikill
hluti af íbúum Reykjavíkur
lifir á óarðbærri atvinnu, t.
[ d. verzlun, er ekki skapar
raunveruleg verðmæti meðal
þjóðarinnar. Það liggur í aug-
um uppi, að íbúar Reykjavík-
varla annarsstaðar í landinu.
Hér er um svo mikil þægindi
að ræða, að ekki er undar-
legt, þótt fólk langi til að
verða slíks aðnjótandi.
í hverju þjóðfélagi eiga
hagsmunir þjóðarheildarinn- j nr lifa mðal annars á því að
ar að vera æðri hagsmunum j skattleggj a ibúa landsins ut-
einstaklinganna. Ráði hags- j an Reykjavíkur — í gegnum
munir einstaklinga meiru en
(Framhald á o\ síöu).
F.U.F. stofnað í
Arnessýslu
sameiginlegir hagsmunir
þjóðarinnar, hlýtur að fara
illa.
Það sem hefir skeð hjá okk
ur er, að hagsmunir einstakl-
inga hafa ráðið n)eiru en
hagsmunir þjóðarinnár. Af-
leiðingin er auðsæ, hér hefir
verið eytt meiru en aflað er
og atvinnulífiö í landinu lam
að gjöi’samlega, þrátt fyrir
góða möguleika á sölu ís-
lenzkra afurða. Þó vita allir,
verzlun o. f 1., sem Reykjavík
er milliliður að, en um þá
hlið málsins hefir skapast
andúð út um landið, sem með
al annars lýsir sér í samþykkt
um, er gerðar hafa verið
af verzlunarmönnum utan
Reykj avíkur.
Á hinu fræga „nýsköpun-
ar“-tímabili var miklu af
byggingarefni, er flutt var til
landsins, variö til húsabygg-
inga í Reykjavík. Þá voru
margar verzlanir utan Reykja
að blómlegt atvinnulíf er líf- j víkur, sem höfðu lítið af bygg
taug allra siðmenntaðra ihgarvörum, og þar af leið-
þjcða. I andi voru byggingarfram-
Ef draga mætti ályktun af kvæmdir í mörgum byggðar-
framferði okkar þann stutta lögum litlar.
tíma, síðan fullt sjálfstæði
var endux'heimt, mætti ætla,
að íslenzka þjóðin lifði eftir
reglunni, er stendur í gamalli
vísu: „Að lifa stutt, en lifa
vel“.
Fyrir tveimur árum hafði
einn af mestu ráðamönnum
í Sjálfstæðisflokknum þau
ummæli á Alþingi, að ekki
kæmi til greina að íslending-
ar færu að seilast eftir
„Marshallhjálp“ frá svelt-
andi þjóðum. Tveimur árum
seinna eru íslendingar með
fyrstu þjóðum, sem verða að
I fá „Marshallhjálp“, sennilega
Afleiðingarnar koma í ljós
— með fækkun á fólki víða
um landið, en sífjölgandi í
Reykjavík. Skyldu ráðamenn
þjóðarinnar nokkurntíma
hafa gert sér grein fyrir af-
leiðingunum af því ábyrgð-
arleysi, er lýsir sér í hóflaus-
um og dýrum byggingum í
Reykjavík?
Það hlaut að liggja ljóst
fyrir, áð í kjölfar umræddra
framkvæmda kæmi fólkið úr
dreifbýlinu og sumum kaup-
túnunum, er eiga að stjórna
málefnum þjóðarinnar.
Það er engin sanngirni í
Þorsteinn Eiriksson form. F.
í Árnessýslu
U F.
Eins og skýrt var frá hér í
blaðinu fyrir nokkru var stofn
að Félag ungra Framsóknar-
manna fyrir alla Árnessýsíu
laugardaginn 11. júní s.l. Var
stofnfundurinn haldinn að
Brautarholti á Skeiðum í sam
bandi við glæsilegt vormót
ungra Framsóknarmanna þar
Á fundinum gengu í félagið
hátt á þriðja hundað manns.
Stjórn félagsins skipa þess-
ir menn: Þorsteinn Eiríksson,
skólastjóri Brautarholti, for-
maður og meðstjórpendur
Gunnar Halldórsson Skeggja-
stöðum og Sigurður Þorsteins
son Vatnsleysu. Varastjórn:
Ingvar Þórðarson Reykjum
in Svanur lék á milli ræðn-
anna. Hugsið ykkur hátíðleik
gxxn! Unx kvöldið hófst gleði
mikil með söng, upplestri og
síðast dansi og miklum gleð-
skap til klukkan tvö að
nóttu.
Þetta var fyrsta vers, eix
snemma að morgni sunnudags
risu ungkratar úr rekkju og
hófu mótið að nýju. Hófst
það með knattspyrnu þar
íxæst var glímusýning og
Síðan bændaglíma og reiptog.
Eix síðdegis á sunnudag var
haldinn fundur — takið eftir
— og ræddi Finnur Jónsson
þá um stjónxmálaviðhorfið.
„Ríkti mikill áhugi og einhug
ur á fundinum og síðan var
stiginn dans til klukkan 6.“
Lauk þar með þessu glæsi-
lega landsmóti ungkrata aö
sögn Alþýðublaðsins sem
sýndi áhuga, einhug og bar-
áttuvilja fyrir Alþýðuflokk-
inn.
Það fer varla hjá því að
þeinx, sem les þessa frásögn
Alþýðublaðsins muni finnast
stj órxxmálamót þetta talsvert
íxýstárlegt, og muni hinir
ungu stjórnmálamenn Alþýðu
flokksins hafa í hyggju að
berjast fyrir flokk sinn í
knattspyrnu, bændaglímu og
reiptogi en leggja málefna-
baráttuna á hilluna sem úr-
elta baráttuaöferð. Má vera
að sú bardagaaðferð reynist
sigursælli hjá ungkrötum fyr
ir flokk siixn. Þá er það einn-
ig mjög athyglisvei'ð nýjung
hjá ungum jafnaöarmönnum
að láta lúðrasveit leika á nxilli
ræðna!
Þá virðist engin einasta til
laga hafa verið samþykkt á
mótinu né ályktun og mun
það eiixnig merk nýjung á
slíku móti. Að minnsta kosti
hefir ekkert slík birtzt ennþá.
form., Hjörtur Jónss. Brján-
stöðum og Gunar Konráðs-
son Grímslæk meðstjórpend-
ur. , .
Endurskoðendur voru kjörn
ir Hjalti Þórðarson skrifst.m.
Selfossi og Helgi Ólafsson,,
útibússtjóri, Stokkseyri.