Tíminn - 09.07.1949, Page 8

„ERLEIVT YFIRLIT« t DAG:
ArófSurinn f/etjn RtmdtiríUjunum otg
éttinn við kommúnista.
33. árg. Reykjavík
„A FÖRMJI \EGI“ t DAG:
~lunnhörpur“(júmmístígvél?
143. blað
höfnina í London
Ifiinanríkisráðherraim segir kfflinsnáiiisía
stjjórna hafnarverkfalinn.
Innanríkisráðherra Breta tilkynnti í neðri málstofu
brezka þingsins í gær, að neyðarástandi myndi Jýst yfir við'
höínina í London, ef hafnarverkamenn hefðu ekki snúið
aiíur íil vinnu sinnar á mánudagsmorgun, og hafði vinnu
við ÖII skip, hverrar þjóðar sem þau væru. í dag voru 10.000
af 25.000 hafnarverkamönnum í London iðjulausir og 105
skip biðu afgreiðslu. Meira en 1000 hermenn og sjómenn
unnu.við að skipa upp matvælum í dag.
Upphafið
' f ræðu sinni, rakti innan-
ríkisráðherrann nokkuð sögu
hafnarverkfallsins, er hófst
upphaflega vegna deilu, er
var milli tveggja sjómanna-
félaga í Kanada. Ráðherrann
kvað engan í Bretlandi varða
neitt um deilu þessa og
sagði, að engar þær ráðstaf-
anir, er gerðar væru í Bret-
landi, gætu leyst hana.
Kommúnistar.
Hann sagði, að það væru
kommúnistar er hefðu komið
verkfalli þessu af stað, og
stjórnuðu því. Með verkfall-
inu teldu þeir sig geta bakað
verzlun Breta tjón og tafið
enureisnarstarfið, og komið í
veg fyrir, að Marshallaðstoðin
bæri tilætlaðan árangur, en
endurreisn Vestur-Evrópu
væri undir þeirri aðstoð kom
in, einsog allir vissu. Ráðherr
ann sagði að lokum, að verk-
fall þetta varj/i algjörlega ó-
löglegt og ætti ekkert skylt
við venjulegar deilur verka-
manna og vinnuveitenda.
Vald stjórnarinnar.
Þetta er í fyrsta sinn, sem
neyðarástandi hefir verið lýst
yfir við höfnina í London, síð
an hafnarverkfallið stóð yfir
í júní í fyrra. Með því að lýsa
yfir slíku ástandi, fær stjórn
in vald til þess að láta her-
menn skipa upp öllum þeim
matvælum, sem nauðsynlegt
er talið.
900 þús. flótta-
menn í Palestínu
í gær var eindregið skorað
á allar hinar Sameinuðu þjóð
ir, að leggja fram meira fé
til hjálpar arabískum flótta-
mönnum í Palestínu, en þeir
eru nú nær 900,000 að tölu,
eða allt að því helmingi fleiri
en áætlað hafði verið í fyrst
unni. — í áskoruninni sagði,
að ýmsár þær þjóðir, er lofað
hefðu, að láta fé af hendi
rakna hefðu ekki staðið við
þau loforð sín, sem skyldi.
Lið Fram-V íkings
sem keppir við
Ajax
A mánudagskvöld munu
Fram-Víkingur keppa við
hollenska knattspyrnuliðið
Ajax. Lið Fram-Víkings hef-
ir verið ákveðið og verða þess
ir menn í því. Talið frá mark
manni að vinstra útherja.
Adam Jóhannsson (F), Karl
Guðmundsson (F), Haukur
Bjarnason (F) Sæmundur
Gíslason (F) Helgi Eysteins-
son (Vík) Kjartan Elíasson
(Vik) Þórhallur Einarsson
(F) Bjarni Guðnason (Vík)
Ríkarð Jónsson (F) Gunnlaug
ur Lárusson (Vík)) og Ingvar
Pálsson (Vík).
f ariiin lil London
Hermálaráðherra Ástralíu,
er sitja mun ráðstefnu fjár-
málaráðherra brezku sam-
veldislandanna í stað Chifley,
lagði í gær af stað flugleiðis
frá Sidney áleiðis til London.
Cripps ræddi við
Snyder í gær
Sir Stafford Cripps, fjár-
málaráðherra Bretlands, hóf
viðrséður sínar við Snyder,
fjármálaráðherra Bandaríkj-
anna í London snemma í gær
og stóð fundur þeirra fram á
kvöld. Abott, fjármálaráð-
herra Kanada sat einnig fund
inn. Talið er víst, að ráðherr
arnir hafi rætt um dollara-
skort Breta, en engin opin-
ber tilkynning var gefin út
um fundinn í gærkvöld. Ráð
herrarnir munu hittast aftur
í dag en ek'sí er vitað ná-
kvæmlega, hvenær viðræðum
þeirra muni ljúka. Snyder
heldur aftur til meginlands
Evrópu seinni hluta sunnu-
dags.
6000 gera verk-
fall í Sidney
6000 hafnarverkamenn í
Sidney gerðu verkfall í gær,
í mótmælaskyni við það, að
formaður sambands ástralska
járniðnaðarmanna hafði ver
ið tekinn höndum og dæmd-
ur í sex mánaða fangelsi.
Leiðtogar sambands hafnar-
verkamanna hafa gefið mönn
unum fyrirskipanir um, að
koma aftur til vinnu sinnar
á mánudaginn.
i
Hér sést víkingahöfðingmn, Erik
Kjergaard, á tali við Rasmussen
utanríkisráðherra Dana, ilaginn
sem víkingaskipinu var hleypt á
sjó fram. Sjá skýringu og mynd
á öðrum stað hér í blaðinu.
Fjörutíu og ein
stúlka útskrifast
frá Varmalandi
Skólanuni gcfnar 10
þús. kr. til minnlng-
arsjóðs um Ragn-
heiði frá Knarr-
arnesi.
Húsmæðraskólanum að
Varmalandi í Borgarfirði var
slitið þriðjudaginn 14. júní.
Starfsár skólans eru 9 mánuð-
ir, frá 15. september til 15.
júní. 41 námsmær útskrifað-
ist og er það mesti nemenda-
fjöldi, sem hægt er að hafa
í húsakynnum skóians.
Vinnusamar námsmeyjar.
Sýning á vinnu námsmeyja
fór fram sunnudaginn 12. júní
og sótti hana mikill fjöldi
gesta víðsvegar að og þótti
handavinnan með afbrigðum
fjölbreytt cg mynadrleg.
Stúlkurnar fluttu heim með
Sér frá þessum tíma mikil
verðmæti af fatnaði og fögr-
um og nytsömum munum, til
gagns og prýði á heimilum
þeirra. Það virtist og ein-
kennandi fyrir þennan ár-
gang námsmeyja, hvað þær
voru sérstaklega samvaldar
um dugnað, háttprýði og
myndarskap. Þrjár fastar
kennslukonur, auk forstöðu-
konu, hafa verið starfandi við
skólann í vetur og ennfrem-
ur 2 stundakennarar. Aliir
þessir kennarar stunduðu
starf sitt af mikili aðlú og
prýði og ríkti undrun meðal
sýningargesta yfir því, að
einn kennari skyldi geta af-
kastað því starfi, sem legið
hlýtur að hafa í því, að segja
nemendum til i allri hinni
margvíslegu handavinnu og
saumum, sem þarna v.ar til
sýnis.
Vegleg minningargjöf.
Við skólauppsögn afhenti
formaður skólanefndar, frú
Geirlaug Jónsdóttir, skólan-
um sjóð, að upphæð kr. 10
Mormóni af íslenzkum ætt-
um í heimsókn hér
Er fi’á íslemlingaby^gðiniii í Utah.
Ungur mormóni, af íslenzkum ættum, hefir verið hér í
heimsókn síðan í apríl í vor, er hann kom hingað eftir
tveggja og hálfs ál-s dvöl í Danmörku. Hann heitir Raymond
G. Anderson, frá Spanish Fork í Utah-fylki í Bandaríkjun-
um, en þar settust fyrstu íslenzku vesturfararnir að.
Mörg farartæki.
— Ég er búinn a'ö ferðast
heilmikið um ísiand, sagði
Reymond, er fréttamaður
Tímans hitti hanh snöggvast
í gær. Og ég hefi ferðast hér
með fleiri fartartækjum en
' nokkurn tíma ■ áður á ævi
minni. Ég fór með flugvél til
Reyðarfjarðar — til Borgar-
fjarðar komst ég ekki nema á
hestum postulana, varð að
kafa snjó 10 km. leið — frá
Seyðisfirði til Norðfjarðar fór
ég með örlitlum fiskibát og
Norðfirði fór ég svo með
Herðubreið.
i
Ferðalag, sem sagði
sex.
Ég elti kindur uppum fjöll
og firnindi fyrir austan og
hjálpaði til við að rýja þær,
mjólkaði kýr í Skagafirði og
þeysti um Húnavatnssýsluna
á fyrirtaks íslenzkum gæðing
um. Og svo kom ég með rútu-
bíl frá Skagafirði til Reykja-
víkur — og það var nú ferða-
lag sem sagði sex, því að bíll
inn sá komst yfir allar tor-
færur, hvort sem það voru
stórir snjóskaflar eða stór-
vötn.
Mörg hundruð ættingjar.
— Hitturðu ékki eitthvað
af ættingjum á þessu flandri
þínu?
— Jú, ég er nú hræddur
um það — mörg hundruð ætt
ingja. Ég held bara að annar
hver maður á íslandi sé skyld
ur mér. Föðurafi minn, Bóas
Arnibjörnsson, var frá Skriðu
dal á Héraði, en föðuramma
mín, Bjarnlaug Eyjólfsdóttir
var Húnvetningur að ætt.
Móðuramma mín var hinsveg
þúsund, sem gefinn er til
minningar um Ragnheiði sál.
Helgadóttur frá Knarrarnesi á
Mýrum. Gefendur sjóðsins eru
fóstursynir frú Ragnheiðar,
þeir Páll Helgason og Sigurð-
ur Sveinsson og börn hennar,
Bjarni Ásgeirsson, Helgi Ás-
geirsson og Þórdís Ásgeirs-
dóttir.
Vöxtum þessa sjóðs skal
verja til að verðlauna góðar
námsmeyjar og styrkja þær
til náms og fer fyrsta veiting
úr sjóðnum fram á 100 ára af-
mæli frú Ragnheiðar.
Er það fagurt fordæmi og til
eftirbreytni, er merkra
kvenna látinna er minnst á
þann hátt, að styrkja þær
stofnanir, sem aðallega stefna
að því að halda áfram þvi
menningarstarfi, sem hinar
látnu merkiskonur vörðu æv-
inni til að framkvæma og
senda vinir skólans gefendum
beztu þakkir fyrir gjöfina.
í sumar er barnaheimili- á
vegum Rauða kross íslands
starfrækt í húsakynnum skól-
ans.
ar frá Landeyjum en móður-
afi minn, Eggert Kristjáns-
son, var frá Steðja í Hörgár-
dal. Þau fluttust öll til
Spanish Fork um svipað leyti,
eða kringum 1880.
Áhugi á ættfræði.
— Við mormónar erum
með sama markinu brenndir
og þið íslendingar, og við höf
,um mikinn áhuga á ætt-
fræði. Ég hefi hitt hér marga
menn, sem hafa verið mun
fróðari um mína eigin ætt en
ég er sjálfur. Og þú getur í-
myndað þér, hvort ég hefi
ekki haft mikla ánægju af
því að hitta allt þetta skyld-
fólk mitt hér. Á Akureyri
hitti ég t. d. ættingja, sem ég
vissi ekki að ég ætti og eins í
Vestmannaeyjum. Margir
Vestmanneyingar fluttust til
Utah um og eftir aldamótin
og það er því mikið af Vest-
mannaeyingum í Spanish
Fork í dag.
Undarlegar spurningar.
— Þykir þér ekki íslending
ar fremur fáfróðir um mor-
mónana?
— Jú — og það er aðeins
eðlilegt. Ég hefi verið spurð-
ur ýmissa undarlega spurn-
inga hér, einsog t. d. hvað ég
eigi margar konur. En fárán-
legri spurningar voru þó lagð
ar fyrir mig í Danmörku. Þar
var ég oft spurður að því í
alvöru hvort mormónarnir
hefðu ekki horn og hvort þeir
pyntuðu ennþá til dauða alla
þá, er ekki væru sömu skoð-
unar í trúmálum. Mér finnst
íslendingar yfirleitt mjög
frjálsiyndir í trúmálum og
hleypidómalausir.
„Þar kynnist maður
íslandi.“
— Ég hefi haft mikla á-
nægju af því að koma hingað,
sagði Reymond að lokum, og
sjá þetta land forfeðra minna
sem ég hafði heyrt svo mikið
talað um. Þótt ég byggist
hvorki við að sjá hér eski-
móa né ísbirni og teldi mig
vita allmikið um ísland áður
en ég kom hingað, var ég samt
sem áður hissa á því, hve allt
er hér með miklum framfara-
og menningarblæ. Einkum
hafði ég gaman af að koma
út í íslenzku sveitirnar. Þar
kynnist maður íslandi.
Atlantshafsráð
Pearson, utanríkisráðherra
Kanada, hefir lagt til að
stofnað verið ráð Atlantshafs
bandalagsríkjanna og i þvi
eigi sæti utanrikisráðherra
hvers þátttökuríkis. Telur
Telur Pearson, að á þennan
hátt verði það bezt tryggt, að
ekki verði gengið fram hjá
hinum smærri ríkjum, sem
eru aðilar að sáttmálanum.