Tíminn - 14.07.1949, Síða 3

'iiiiiuiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii-
14C. blað
TÍMINN, fimmtudaginn 14. júli 1949
lllllll■Mm■lllllllMllUlll■llMlllllllllllllllllllllllllllllllUlllllll■llllllllllllllllllllll■lllllllllllllllllllllllll>■mlllllllmllln
/ sieadingalpættLr
iiiiiiiiiMiimiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiuiiiii
(iimiiiiiiiiuimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiriii
Dánarminning: Þorvaldur Karlsson,
Karlsstöðum á Berufjarðarströnd
Þann 9. febrúar s.l. lézt að
Karlsstöðum á Berufjarðar-
strönd Þorvaldur Ólafsson
rúmlega sjötugur að aldri
eftir ianga og erfiða sjúk-
dómslegu.
Þorvaldur var ættaður úr
Hornafirði. Hann var fædd-
urr og uppalinn að Öðrum-
Garði (nú Brekku) í Nesjum.
Ungur fluttist hann til Pap-
eyjar árið 1897 með Eiríki frá
Hlíð í Lóni ásamt mcður
sinni og systur. Þar kynntist
hann eftirlifandi konu sinni,
Mekkínu dóttir Eiríks.. Þau
byrjuðu búskap á Veturhús-
um 1 Hamradal árið 1901 og
bjuggu þar í 4 ár.
Þessum ungu ötulu hjónum
gekk búskapurinn vel á Vet-
urhúsum, þótt bústofninn
væri ekki mikill. Þau voru
samhent við störfin, bæði
kappsfull og harðdugleg til
allra verka.
Á síðastliðnu sumri, er ég
heimsótti þau, voru þau sam
mála um það, að gott hefði
verið að búa á Veturhúsum.
Og mér fannst einhver ljómi
vera yfir þessum fyrstu bú-
skaparárum þeirra, er þau
litu um öxl. Þar fæddust líka
tvö elztu börnin þeirra.
Á Veturhúsum eru land-
gæði mikil en heyskapur lít-
ill. Túnið var lítið, en hinn
ungi ötuli bóndi jók það með
því að girða nátthaga með
grjóti fyrir fráfærnaærnar',
og fékk með því 5 hestburð-
um meira af töðu. En þá var
girðingarefni ekki farið að
flytjast til landsins. Þorvald
ur sagðist aldrei mundi hafa
flutt frá Veturhúsum, ef girö
ingarefni og áburður hefði þá
verið farið að flytjast til
landsins. Nú eru Veturhús
komin í eyði.
Frá Veturhúsum fluttu þau
hjcnin að Hálsi við Hamars-
fjörð og bjuggu þar til 1917.
Þá fluttu það að Karlsstöðum
á Berufjarðarströnd, og
keypti Þorvaldur þá jörð.
Á Karlsstöðum komst Þor-
valdur í góð efni og bætti
jörðina mikið.
Þeim hjónum varð 5 barna
auðiö, en misstu tvo efnilega
syni uppkomna. Born þeirra
voru: Stefanía, gift Þorleifi
Sigurðssyni, hreppstjóra, Foss
gerði, Eiríkur, skipstjóri,
mesti efnismaður, er fórst
með bátnum Hirti Péturssyni
27. febrúar 1941 í aftakaveðri
frá konu og þrem börnum,
Sigurbjörg nú í Reykjavík,
Ólafur sem dó á Vífilsstöðum
og Snorri núverandi bóndi á
Karlsstöðum.
Þorvaldur á Karlsstöðum
var áhugasamur og afkasta-
mikill við verk. Honum féll
illa leti og slæpingsháttur.
Hann var vinfastur og dreng
skaparmaður hinn mesti. En
skoðunum sínum hélt hann ein
arðlega fram við hvern, sem
í hlut átti. Hann var hreinn
og beipn og hafði óbeit á allri
hálfvelgju. Hann fylgdist vel
með öllum landsmálum til
hins síðasta. Hann var sam-
vinnumaður og eindreginn
fylgismaður Framsóknar-
flokksins.
Mekkína kona hans hefir
stundað mann sinn í hinum
löngu veikindum af frábærri
alúð. Tvö síðastliðin ár var
Þorvaldur rúmfastur og oft
mikið þjáður. Dauðinn einn
gat læknað þær þrautir.
Ég sendi þér, vinur minn,
beztu cskir yfir landamærin
miklu.
Eiríkur Sigurðsson
Launauppbótin til
opinberra síarfs-
manna
Tímanum hefir borizt svo-
hljóðandi fréttatilkynning frá
f j ármálaráöuneytinu:
„Svo sem kunnugt er sam-
þykkti síðasta Alþingi svo-
hlj óðandi ályktun:
Alþingi ályktar að fela rík-
isstjórninni að láta nú þegar
rannsaka, hvort rétt sé, að
kaup og kjör starfsmanna
ríkisins eftir launalögum séu
nú mun lakari en annarra
starfsmanna vegna kaup-
hækkana þeirra og kjarabóta
eftir setningu launalaganna
1945, og er svo reynist, heim-
ilar Alþingi ríkisstjórninni að
verja allt að 4 milljónum
króna úr ríkissjóði til greiðslu
uppbóta á laun starfsmanna
ríkisins á yfirstandandi ári.
Ríkisstjórnin ákveður í sam-
ráði við stjórn Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja,
hverjir fái uppbætur greidd
ar og eftir hvaða reglum.“
Eftir að rannsókn sú, sem
Umferðarhættir og hættur
Einn þáttur í siðmenningu bíla, eins og oft vill vera meðan
Fréttabréf úr Vopnafirði
Bréf það, sem hér fer á' út um landiö. Eru allmörg
eftir, barst blaðinu í fyrra dæmi þess, að menn hafa
dag, og sýnir það, að enn ’ komið upp góðum húsatóft-
búa ýms byggðarlög við
strjálar póstsamgöngur.
Tímanum finnst eigi að síð
ur rétt að birta bréfið, en
síðan það var skrifað, mun
yfirleitt hafa verið góð tíð
eystra og batinn orðið
meiri en menn gátu vænst
um skeið.
Refsstað 25/6. 1949.
Af tilefni hinna einstöku
vorharðinda, sendi ég Tíman-
um eftirfarandi fréttapistil,
og nær hann aðeins til þeirra
erfiðleika er þeim voru sam-
fara og afleiðinga, sem þau
fyrirsj áanlega hafa.
Veturinn var hér mjög snjó-
léttur, en eindæma storma-
samur. Blésu hér látlaust
kaldir froststormar frá ára-
mótum til aprílloka, og munu
hafa verið þrjár nætur frost-
lausar á þessu tímabili. Frost
í jörðu var orðið meira en
dæmi eru til nú um langt ára-
bil og jörð öll sem næst svið-
um getur í ályktuninni hafði. in, þar sem gróðurleifar. frá
farið fram og meirihluti rík-
isstjórnarinnar hafði ákveðið
að nota heimild ályktunar-
innar til að verja því fé, sem
þar um ræðir, til launaupp-
bóta á þessu ári, ritaði fjár-
málaráðherra hinn 9. júlí s. 1.
svohljóðandi bréf til stjórnar
Bandalags starfsmanna ríkis
og bæja:
„Hér með er stjórn banda-
lagsins tjáð, að ríkisstjórnin
hefir, eftir að hafa athugað
síðasta sumri voru algerlega
foknar burt. Af þessu leiddi,
að mjög varö gjaffrekt, eink-
um er á leið veturinn, á sum
um í þeirri trú, að þakefni
hlyti að koma, en haía síð-
an, er allt brást í þessum
efnum, sett á húsin ófullkom-
in þök, sem reynst hafa stór-
gölluð og lek þegar á hefir
reynt. Lítur út fyrir, a£ þessir
innflutningsherrar telji það
aukaatriði að hafa hús sín
með þökum. Og til viðhalds
gömlum húsum hefir ekki
fengizt nokkur plata.
★
Afleiöingar þessara harð-
inda eru miklar og alvarlegar:
1. Gefnar upp allar
heybirgðir, og vegna hins
mikla frosts í jörðu og stutta
sumars, sem fer í hönd, má
búast við litlum heyfeng.
2. Óhemjulegur kostnaður'
vegna fóðurbætiskaupa, sem
mun víða nema umfram það
venjulega ca. 12—15 krónum
á kind.
3. Óvenjuleg afföll á lömb-
um nær alls staðar og á sum-
um stöðum svo stórfellt, að
ekki veröur undir risið.
4. Hér og annars staðar,
þar sem gaynaveiki er, er
stóraukin hætta, sem liggur í
um stööum varð fé ekki beitt ??ngUff er ó^j ákvæmilega
hefir átt ser stað, vegna þess,
að sauðburður í húsi var ó-
vegna sífelldra óveðra og
hrakninga, þótt snjólaust eða
snjólítið væri í högum. Og
víða og oft urðu á fé miklir
hrakningar.
En með öðrum degi maí-
mánaðar tók þó fyrst stein-
inn úr, má svo segja, að frá
niðurstöður nefndar, sem þeim degi til 15. júní væru
skipuð var samkv. þingsálykt- J ein samfelld harðindi, og í 27
un 18. maí 1949, til þess að , daga — 12. maí til 9. júní —
rannsaka þær breytingar, sem sást aldrei til sólar hér í
kynnu að hafa orðið frá ár-
inu 1945 á kaupi og kjörum
byggðarlaginu. Og frá 27. maí
lá fannbreiða yfir mikinn
fólksins er framkoma þess á
ferðalögum. Mætti þar um skrifa
langt mál og vikja að mörgu, en
að þessu sinni verður aðallega
drepið á eitt atiáði, sem ekki
hestar eru óvanir umferðinni og
þeirri örtröð, sem oft er á aðal-
vegum.
Ég hefi talað við marga hesta-
menn, sem ferðast hafa undan-
hefir verið tekið þeim tökum sem ^ farin sumur og yfirleitt ber þeim
skyldi. En það er framkoma saman um, að framkoma sumra
bílstjóranna sé á þann veg, að
vítavert sé. Og sjálfur þekki ég
þetta af eigin reynd. Og stórum
verra sé nú að fara með hesta
sumra bilstjóra gagnvart þeim,
sem með skepnur fara á vegun-
um.
Ferðalög á hestum tíðkast enn
á landi hér, — sem betur fer, — J eftir vegunum en þegar setuliðs-
og þykir mörgum ekki önnur! „trafíkin“ var sem mest. Er-
skemmtun betri. Slík ferðalög lendu bílstjórarnir tóku þeim
hafa fremur farið vaxandi en innlendu langt fram um allt til-
minnkandi á allra síðustu árum, lit til annarar umferðar og sýndu
þrátt fyrir aukinn bílakost, flug- | yfirleitt alveg sérstaka varfærni
ferðir og bætta fyrirgreiðslu um og tilhliðrunarsemi gagnvart
öll ferðalög. En samt er það j ríðandi fólki. Er skylt að viður-
svo, að ferðalög á hestum eru ' kenna þetta, hvort sem sumum
alltaf að verða aðgæzluverðari j líkar betur eða ver.
og torveldari en áður var. Á j Sem betur fer sýna flestallir
mörgum alfaraleiðum má nú bílstjórar okkar viðeigandi hátt-
heita að ógerningur sé að kom- vísi gagnvart annari umferð. En
ast leiðar sinnar með hesta
vegna hinnar gífurlegu bílaum-
ferðar og þó einkum vegna til-
litsleysis einstakra bílstjóra
gagnvart ríðandi fólki og yfir-
leitt öllum nema sjálfum sér!
Getur slíkt oft veriö stórhættu-
legt ef öll aðgæzla er ekki við-
höfð — og dugar stundum ekki
til, — en þó einkum ef einhverjir
af hestunum eru hræddir við
hinir eru þó ofmargir, sem sýna
kæruleysi og jafnvel stráksskap
gagnvart öðrum vegfarendum.
Það er eins og þessir menn álíti
að þeir einir eigi vegina og þurfi
ekkert tillit að taka til annara,
hvorki manna né farartækja.
Sumir þeirra t. d. aka með fullri
ferð á móti eða framhjá ríðandi
fólki, og, það sem verst er, flauta
stundum um leið og þeir fara
starfsmanna ríkisins til hins »hluta sveitarinnar, sem á
lakara í samanburði við aðrar Jhæðarlínu margra bæjanna
starfsstéttir, ákveðiö að nota | var um 1 m á dýpt og mikiö
heimild þingsályktunarinnar meira er til fjalla dró.
og verja allt að 4 milljónum
króna til greiðslu uppbóta á
laun starfsmanna rikisins á
þessu ári.
Þá er þess óskað, aö stjórn
bandalagsins geri tillögur til
ráðuneytisins um það hvern-
ig nefndri fjárhæð skuli skipt
milli launþeganna."
Þá ákváðu samgöngumála-
ráðherra og fjármálaráðherra
eftir eindregnum óskum fé-
lags símamanna og í samráði
við formann Bandalags starfs
manna ríkis og bæja, að
launabætur þessa árs skyldu
greiddar símamönnum á
næstu 5 mánuðum.
Þessi ákvörðun er að sjálf-
sögðu algerlega innan þeirra
takmarka, sem sett voru í á-
lyktun Alþingis frá 18. maí s.
1., enda hefir ríkisstjórnin
enga heimild til greiðslu
launauppbóta umfram það,
sem þar segir. Meö þessum
ráðstöfunum hefir því engin
ákvörðun verið tekin um
hækkun á grunnkaupi ein-
stakra flokka opinberra starfs
manna ,enda er það á valdi
Alþingis eins að géra slíkar
ákvarðanir, heldur er hér ein-
ungis um að ræða skiptingu
á þvi fé, sem Alþingi heimil-
aði til uppbóta á laun starfs-
manna með ályktun sinni frá
18. maí s. 1“
Nánar er um þetta mál rætt
í íorustugrein blaðsins í dag.
fram hjá, að fólkinu óvörum
en einmitt flautið fast við hest-
ana er hættulegast til að fæla
þá, enda hefir slíkt valdið slys
um. G. Þ.
Af þessu leiddi hér eins og
annars staðar lítt viðráðan-
lega örðugleika og gífurlegan
tilkostnað.
Hér eru víða all fjármörg
heimili og alls staðar reikn-
að með því, að sauöburður
eigi sér ekki stað í húsum. En
nú var ekki spurt um áætl-
anir mannanna. Á mörgum
bæjum var lambám sleppt úr
húsi í fyrsta sinn dagana 8.—
15. júní, en á þeim tíma kom
fyrst upp jörð, svo að viðlit
væri að láta út lambfé í þeim
hluta sveitarinnar, þar sem
snjókyngi var mest.
Þess skal getið, að nær und-
antekningarlaust gátu menn
varist því að láta skepnur
sínar liða hungur, og má í
fyrsta lagi þakka það því, að
víða voru til allmikil hey, og
að séð var fyrir nægum fóð-
urbæti. Varð aldrei þurrð á
fóðurbæti hjá Kaupfélagi
Vopnfiröinga, og hefði illa
farið, ef svo heföi ekki verið.
Reyndu starfsmenn f’élagsins
að koma fóðurbæti til manna
eða það á leið, sem gerlegt var,
en illfærir vegir og snjókyngi
torveldaði dreifinguna mjög.
Sýndu bílstjórar félagsins
hinn mesta dugnað í þessum
flutningum.
Það jók mjög á erfiði bænda
og annara, er að hiröingu á
fénaðinum unnu, að víða var
vatnsleki í gripahúsum í
stórum stíl. Væri ástæöa til í
þessu sambandi að rifja upp
aðfarir innflutningsyfirvald-
anna, sem hafa þvi nær skor-
ið niður þákefni til byggðanna
hjákvæmilegur.
Niðurstöður eru þessar:
1. Það þarf að koma þeim
mönnum til hjálpar, sem mest
afhroð guldu, með hagkvæm-
um lánum, eða á annan hátt.
Að öðrum kosti mun enn á ný
bætast drjúgum við tölu eyði-
býla, í viðbót viö þá býlafækk-
un, sem átt hefir sér stað nú
síðustu árin.
2. Almenn krafa um, að
bændum verði gert kleift að
koma upp viðunandi pen-
ingshúsum, meðal annars með
innflutningi á nægu þakefni.
3. Löggjafinn þarf að treysta
löggjöf um ásetning, meðal
annars með auknu valdi og
ábyrgð þeirra manna, sem
með þessi mál verða að fara
í hverju sveitarfélagi, og gefa
þeim aukinn rétt til að hlut-
ast til um, að ásetningur sé
fulltryggður á hverju hausti.
Páll Metúsalemsson.
I

; IPAUTGCKD
hihlSINS
„ESJA”
fer skemmtiferð til Vest-
mannaeyja kl. 13 á laugar-
daginn. Frá Vestmannaeyj-
um á sunnudagskvöld. Far-
seðlar verða seldir á skrif-
stofu vorri i dag.
Eldurinn
gerir ekki boð á undan sérl
Þeir, sem eru hyggnir, "
tryggja strax hjá
S amvLnnutryggingum
HlÚteiiiÍ TífnaHH