Tíminn - 19.08.1949, Síða 6

6
l~T-t
TÍMINN, föstudaginn 19. ágúst 1949
174. blaff.
TJARNARBID
|. Að scttu markl j
= ' (I know where 1 am going) =
I Viðburðarík og spennandi i
| jensk mynd. i
|; Aðalhlutverk:
1 ; GEORGE CARNEY,
I. ..WENDY HILLER, 1
5 m » R H 1» r ■ -
Í-W.&UTER HUDD.
j- Sýnd kl. 5, 7 og 9. E
..............
NÝJA B í □
Ut leit að lífsham- I
§ (The Razor’s Edge) i
j- Ameríska stórmyndin fræga i
I eftir samnefndri sögu: |
I .W. SOMMERSET MOUGHAM f
i er komið hefir út í ísl. þýðingu. |
j ' Aðalhlutverkin leika:
TYRONE POWER
| °g
I: GENE TIERNEY.
Sýnd kl. 5 og 9.
ituiililllllilllillliiillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllí
JErlent yfirllt
'.'(Framhald af 5. síSu).
markaður o. s. frv. En fang-
arnir eiga að greiða 5—15% af
launum sinum til þess að standa
straum af „kostnaðinum við
stjórn fangabúðanna", og 25%
af launum sínum fá þeir ekki
greidd, fyrr en þeir verða frjáls-
ir- menn á ný.
; Það veit auðvitað enginn,
hyort þessum lögum er fylgt eða
ekki. Það er líklegt, að þau séu
virt að vettugi í hinum af-
skekktari fangabúðum, sem er
illa stjórnað. Og ýmislegt í reglu
gerðunum varðandi fangabúð-
irar bendir einmitt til þess, að
farið sé í kringum lögin.
I fyrsta lagi fá fangaverðirnir
kaup greitt í samræmi við það,
hve mikilli vinnu fangarnir af-
kasta. Ef fangarnir vinna mikið,
fá fangaverðirnir góð laun. Ef
fangarnir slæpast, verða laun
fangavarðanna minni.
Fangaverðirnir eiga m. ö. o.
uni tvennt að velja: annaðhvort
a.Q berja fangana áfram elleg-
af að hugsa svo vel um þá. að
þfeir verði það líkamlega hraust-
ir, að þeir geti unnið mikið.
E^yrri leiðin er sennilega ódýr-
ari!
í öðru lagi virðist þýzka
„Kapo“-kerfið einnig notað í
hinum rússnesku fangabúðum.
í'jeglugerðunum mælir svo fyr-
irj áð fangaverðirnir megi taka
séí’cUl aðstoðar við eftirlitsstörf-
iúi, þá fanga, „sem helzt er
hægt að treysta — verkamenn
og menn, sem dæmdir eru fyrir
venjuleg afbrot“.
'f’f;. r ' '
'Hverjir eru fangarnir? Þeim
má skipta í tvo meginhópa. Það
eru venjulegir glæpamenn og
pólitískir fangar. Þar eð ekk-
ert er minnst á það í lögunum,
aö skilja beri þessa tvo flokka
að, verður að reikna með, að
þeir séu hafðir saman. Og þeir
fangar „sem helzt er hægt' áð
IVU $ h% í * ■ ?
I AængjuS skip. f
(Dæmningen).
j Óvenju spennandi og á- j
j hrifarík ensk stórmynd. — i
j Kvikmynd þessi er tileinkuö j
j H. M. S. Ark Royal og að |
j nokkru leyti tekin um borð j
j í þessu frægasta og mest um- |
í talaða flugvélamóðurskipi síð j
= ustu heimsstyrjaldar. Dansk- j
§ ur texti. |
| Bönnuð börnum innan 16 ára I
j Sýnd kl. 5, 7 og 9.
uiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiniii
BÆJARBÍÓ
I HAFNARFIRÐI [
I Á rúmstokkuum f
j Skemmtileg amerisk gaman- j
j mynd.
I Aöalhlutverk:
JOHN CAROLL
i RUT HUSSEY
ANN RUTHERFORD. j
I Sýnd kl. 9.
I Sími 9184.
Minnisstæðustu
[ atburðir ársins f
j Sýnd kl. 7. — Sími 9184. j
iniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiimiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
treysta", munu vera hinir
venjulegu glæpamenn. Pólitísku
fangarnir eru í fangabúðunum
einmitt vegna þess, að það var
ekki hægt að treysta þeirn.
Það eru glæpamennirnir, sem
eru valdir til þess að hafa eftir-
lit með hinum föngunum, sem
eru neyddir til þess að þræla í
fangabúðunum vegna þess að
frelsisþrá þeirra var of sterk,
þeir leyfðu sér að gagnrýna
stjórn Stalins, ef til vill aðeins
í huganum, þeir leyfðu sér að
hugsa sjálfstætt og mynda sér
sjálfstæðar skoðanir. Og þess
meira, sem fangarnir vinna,
þess meiri laun fá fangaverð-
irnir! Við vitum, hver árangur-
inn af því varð í Þýzkalandi.
Fangaverðirnir verða að vera
óvenju vandaðír menn, og
stjórn fangabúðanna óvenju
góð, ef engin misnotkun vinnu-
aflsins á að eiga sér stað.
Þá virðist aðferð sú, sem höfð
er við að dæma fangana í nauð-
ungarvinnu, all gjörræðisleg. í
lögunum segir, að hægt sé að
dæma mann í nauðungarvinnu
annaðhvort af dómstóli, eða
eftir úrskurði frá „opinberu yf-
irvaldi". Háttsettir embættis-
menn í Rússlandi geta því allir
sent landa sína í nauðungar-
vinnu, ef þeim finnst slíkt vera
1 nauðsynlegt fyrir heill ríkisins.
jhað er mjög óljóst, hvort menn
1 geta áfrýjað, er þeir hafa veriö
j dæmdir í nauðungarvinnu. Sam
kvæmt lögunum um fangabúðir
j ber yfirmönnunum hins vegar
að senda fangana þegar í stað
heim, ef þeir hafa verið náðað-
ir, eða ef tími hans er útrunn-
inn.
Ef það verður raunverulega
hafist handa um að rannsaka
fangabúðirnar, verður ekki
einasta að fá svar við því, hve
margir séu í fangabúðunum,
(heldur og hvers vegna, hvað
fangarir hafi brotið af sér og
1 hve margir þeirra hafi verið
GAMLA BI □
{Þar scm engin lögj
ríkja.
(Trail Street).
j Spennandi og mikilfeng- i
j leg amerísk kvikmynd frá I
j RKO Radio Pictures.
| Aðalhlutverkin leika:
1 Randolpli Scott,
Anne Jeffreys,
j George „Gabby“ Hayes ]
1 Sýnd kl. 5, 7 og 9.
j Bönnuö yngri en 12 ára. j
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH
StíÍMGOTU
„Glettni örlag-
i i
anna
1 j
(La Femme Perdue) i
j Hrífandi frönsk kvikmynd, j
I sem verður ógleymanleg þeim j
j er sjá hana.
j Sýnd kl. 5, 7 og 9.
1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111
TRIPDLI-BÍq
Ást og afbrot.
(Whistle Stop).
j Afar spennandi amerísk {
| sakamálamynd.
| Aðalhlutverk:
George Raft,
Ava Gardner,
Tom Conway.
i Sýnd kl. 5, 7 og 9.
j Bönnuð yngri en 16 ára.
| Sími 1182.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiitiiiiiiinMiiiiiiiiiiiiiiiiii
M.s. Dettifoss
fer frá Reykjavík laugardag- j
inn 20. ágúst til Akureyrar og
Kaupmannahafnar.
E.s.,Brúarfoss’j
fer frá Reykjavík laugardag-
inn 20. ágúst til Sarpsborg,
Kaupmannahafnar og Gauta
borgar.
H.f. Eimskipafálag íslands
'UÚhtiÍii Tíftuzhn
dæmir í nauðungarvinnu af.
„opinberu yfirvaldi1', en ekki
venjulegum dómstóli.
Turri átti ófarin að minnsta kosti tuttugu skref, þegar
hann tók ofan húfuna, og það var auðséö, að hann hafði
aldrei fyrr drýgt slíka hetjudáð, sem hann var nú að inna
af höndum. Það þurfti meiri dirfsku til þessa en að berjast
við flokk hungraðra úlfa. Lars minntist þess ekki að hafa
séö T.urra fyrr, og hann var stórum sviphreinni en Lappinn,
sem skaut að honum broddstafnum niðri á tanganum.
Turri endurtók þá sögu Vönnu, aö þau hefðu veriö á leið
niður að Marzhlíð, og þá afréð Lars að fara með þeim upp
á fjallið. Hann var þó alls ekki viss um, nema hér væru
svik í tafli. Hann lét því Turra og Vönnu ganga á undan
sér, svo aö hann þyrfti ekki að óttast árás aftan frá.
Hreindýrin voru nokkuð ofan við skógarmörkin, á svip-
uðum slóðum og hann átti heyið haustið áður. Sumir hesju-
staurarnir stóðu enn upp úr snjónum eins og þögulir ákær-
endur. í sumar hafði grasspretta verið góð niðri í hlíðinni,
svo að Lars hafði ekki heyjað uppi á hálsinum.
Hér komu á vettvang fáeinir gamlir Lappar, sem allir
voru álíka auðmjúkir og Turri, og enn fékk Lars það
staðfest, að þeir ætluðu að láta hann fá hreindýr. Lars
hefði ekki aðeins getað fengið fimm hreindýr, heldur
hundrað, ef hann hefði krafizt þess staðfastlega. En frum-
býlingurinn vissi ekki, hvílíkur ótti hafði ríkt meðal Lapp-
anna þetta sumar og sífellt magnazt, þegar ekkert bar til
tíðinda. Þeir þóttust vissir um það, að grimmileg hefnd
biði þeirra, er þeir færu með hjarðir sínar framhjá Marz-
vatninu. Frumbýlingurinn við Marzhlíð var í þeirra augum
ofurmenni, sem gat leyft sér að biða ákveðinnar stundar,
eins og sjálfur drottinn með sjálft víti handa þeim, sem
áttu að lenda í brennisteinslogunum.
Það voru fá orö, sem fóru á milli Lars og Lappanna. Lapp-
arnir virtust vilja inna skaðabæturnar sem fyrst af hönd-
um, og Lars langaði ekki heldur til þess að eiga lengur
orðastað við þá en nauðsyn krafði.
En svo þungt sem Lars var í skapi, gat hann þó ekki
annað en dáðst að lipurð og færni Turra, er hann fangaði
hreindýrin með slöngvivað sínum, eftir ábendingu Vönnu.
Það voru allt feit og væn dýr, sem hann fékk, og hann
viðurkenndi fyrir sjálfum sér, að ekki hefði hann getað
valið svona vænstu dýrin úr hópnum.
Vanna, Anti faðir hennar og Turri hjálpuðu Lars með
hreindýrin niður að Marzhlíð. Dóni kom þjótandi á mótl
þeim, en Lars rak hann í burtu, svo að hann hræddi ekki
Lappana um of.
Klukkustund síðar var hreindýrunum slátrað, og Birgitta
stóð við hlóðin með blóð og innmat í döllum og trogum.
Stærsti potturinn, sem til var, hafði verið settur yfir eld-
inn, og börnin spaðjörkuðu í kring, sleiktu út um og smjött-
uðu.
Hvorki Turri né Anti höfðu komið inn. Vanna hafði aftur
á móti farið inn og talað við börnin. Birgitta þorði ekki
annað en gefa henni nánar gætur. Hún var ekki búin að
gleyma knýtinu, sem arsenikið var í.
Lars rumdi ánægjulega, þegar hann hafði hengt hrein-
dýraskrokkana fimm upp í stauraskemmu sína. Þar fraus
kjötið undir eins og geymdist sem nýtt allt til vors. En
þótt hann væri ánægður, voru samt græðgislegir 'drættir
í kringum munninn. Þótt Lapparnir hefðu boðiö honum
hundrað dýr, þá hefði hann þekkzt það. Það gat aldrei
orðið of mikið af mat. En ánægöastur allra var Dóni. Hann
hafði aldrei fengið aðra eins máltíð í Marzhlíö. Hann lagð-
ist mettur til svefns þetta kvöld.
— Hvernig stóð á því, að Lapparnir gáfu þér svona mörg
hreindýr? spurði Birgitta seinna.
— Það veit ég ekki. Þeir sögðu, að þetta væru skaðabæt-
ur fyrir heyið. En það er líklega í fyrsta skipti, að þeir
bjóða skaðabætur af fúsum vilji.
— Vanna var skrítin á svipinn, fannst mér.
— Skrítin? Lars hnussaði.
— Hún var svo eirðarlaus.
— Nú—ú. Það getur svo sem verið, sagði Lars þurrlega.
Nú rifjaðist það líka upp fyrir honum, að Turri hafði varla
haft af henni augun. Það var vafalaust eitthvað á seyði
milli þeirra.
Lars fór enn einu sinni út að stauraskemmunni, áður