Tíminn - 05.10.1949, Qupperneq 3

212. Mað
TÍMINN, mlðvikudaginn 5. okíóber 1949
3
VET
GUR
- MÁLGAGtt SAMBANBS IXG8A F RAMSÓKAARMAXXA - RITSTJÓRX: STJÓM S. t. F. -

IMIIMIMIMMIIIIinMlllilMIIIIIIMIIMIIIIIIMIIMIMIMIMIIIIIMIIIIIIIMMIIIIII
Reikningsskil þjóðarinnar við st j órnmálaf lokkana
Nýsköpunarstjórnin, og
næstu kosningar.
Þann 23. október næstkom-
andi fá kjósendur landsins
enn á ný tækifæri til þess að
velja á milli stjórnmálaflokk-
anna, og gera upp við þá reikn
ingana frá síðasta kjörtíma-
bili.
Síðustu kosningar voru að
því leyti frábrugðnar væntan
legum kosningum, að þáver-
andi stjórnarflokkar lögðu til
þeirra sameinaðir, dásömuðu
hver í kapp við annan, stefnu
og starf stjórnar sinnar og
hrósuðu hver öðrum samnings
bundið. Sú stjórn hafði sezt
að völdum með miklum yfir-
læti og kenndi sig við „Ný-
sköpun“. Þjóðin átti þá nær
600 milljónir króna i erlend-
um gjaldeyri.
Stjórnin tók við völdum
með það fyrirheit að verja fé
þessu til kaupa á nýjum fram
leiðslutækjum. ' „Hin nýjaj
sköpun“ átti að tryggja fjár- 1
hagslega velferð þjóðarinnar1
um aldur og ævi.
Óþarfi var að amast við,
dýrtíðinni. Hún var aðeins
bráðnauösynleg og kærkomin ,
til þess að dreifa stríðsgróð-
anum meðal alþýðu manna
eftir reyndar nýrri kenningu,
sem „Nýskaparinn“ allmátt-
ugi, Óiafur Thors, hafði fund
ið upp. Staðhæfingar stjórnar
andstöðunnar um, að dýrtíð-
in mundi bera atvinnuvegina
ofurliði, ef ekki væri breytt
um stefnu, voru taldar hrak-
spár einar og barlómsvæl.
Til „Nýsköpunarstj órnar-
innar‘1 var stofnað af óheil-
indum einum og mun hún
táknrænt dæmi og minnis-
stætt um brask og hentistefnu
ábyrgðarlausra öfgaflokka.
Með þessari stjórnarmynd-
un keypti braskaralýður Sjálf
stæðisflokksins sér frið til að
arðræna alþýðuna, en komm-
únistar fengu að láta austan-
blæinn leika um barnaskóla
landsins og hlaða áhangend-
ur sína bittlingum. Kommún-
istar og Sjálfstæðismenn
höfðu Alþýðuflokkinn á milli
sín í stjórnarflatsænginni. Ef
hann hrein stungu þeir upp
i hann bittlingum og lét
hann þá jafnan huggast. Full
komin eining ríkti á stjórnar-
heimilinu, því að ýmist sam-
eiginleg eða gagnkvæm
hneykslismál gerðu flokkun-
um nauðsynlegt að halda frið
sín á milli. — Til þess að
hilma yfir það sem var í raun
inni að gerast, var auglýsing-
askrumið magnað. Útmálun
in á því, að 100 millj. króna
var varið til skipakaupa, átti
að draga athyglina frá því, að
heildsalarnir fengu að ráðsk-
ast með 1200 milljónir króna
erlends gjaldeyris á tveimur
árum, eftir eigin geðþótta.
Kosningasvikin 1946.
Loforð „Nýsköpunarstjórn-
arinnar" keyrðu þó úr hófi
fram rétt fyrir síðustu kosn-
ingar.
Til þess að undirstrika, að
hér væri um alvöru að ræða,
voru samþykkt af stjórnar-
flokkunum ýmis lög á þing-
inu fyrir kosningarnar og
Ræða Skúla Benediktssonar i útvarpsumræðum ungra manna
á mánudagskvöldið var
kostað til undirbúnings fyrir stóðu, fá ekki makleg mála-
framkvæmdir, sem aldrei gjöld, verða áreiðanlega eng-
gátu orðið nema nafnið eitt. in takmörk fyrir því, sem þeir
Má þar nefna aðeins sem leyfa sér í framtíðinni.
dæmi, að „Nýsköpunarstjórn- Stjórnarmyndupin 1947.
in“ keypti teikningu að út- ; Eftir að dagar Nýsköpun-
varpshöll, sem kostaði 300 arinnar voru taldir, var eina
þús. króna í dollurum. ráðið til þess að koma í veg
Stórfeldustu kosningalof- fyrir, að landið yrði stjórn-
orðin auk hinnar almennu, laust um ófyrirsjáanlegan
„Nýsköpunar", voru sem hér tíma að fá þann flokk, sem
segir: áður var sagður dæmdur úr
Margra milljóna króna leik, Framsóknarflokkinn, til
landshöfn í Keflavík. þess að taka þátt í stjórnar-
Vegur austur yfir Ilellis- myndun.
heiði um þrengslin fyrir 20 ! Þegar stjórnin var mynduð
milljón krónur. ifékkst að vísu þolanlegur
Útvarpshöll í Reykjavík fyr stjórnarsáttmáli.
ir 5 milljónir króna. | En reynslan hefir sýnt, að
Nýtízku gistihús fyrir 15 Sjálfstæðisflokkurinn og Al-
milljónir króna. i þýðuflokkurinn tóku alls ekki
Byggja kaupstað á Skaga- þátt í stjórnarsamstarf-
strönd með öllum nútíma inu til þess að bæta fyrir af-
þægindum og menningarskil- brot sín og afglöp í Nýsköp-
yrðum. j unarstjórninni og halda þann
íbúðir handa öllum, er voru stjórnarsáttmála, sem gerður
húsnæðislausir. j var, enda reyndu þeir að hafa
Menntaskóli i Reykjavík,1 hann eins loðinn og teygjan-
kennaraskóli í Reykjavík. jlegan og þeir gátu.
Lýsisherslustöð á Siglufirði. | Hins vegar mun tilgangur
Fiskiðjuver við allar helztu þeirra fyrst og fremst hafa
hafnir landsins. jverið sá, að afstýra alþingis-
Byggöahverfi víða um sveit kosningum, þar sem eingöngu
ir og ýmislegt fleira glæsi- hefði verið dæmt um viðskiln-
legt og stórkostlegt.
Allt þetta skal ég veita þér
ef þú fellur fram og tilbiður
mig, sagði „Nýsköpunarstjórn
in við þjóðina fyrir siðustu
kosningar.
Margir lögðu trúnað á
skrum „Nýskaparans” og
hyskis hans, og er slíkt að
vissu leyti eðlilegt, því að illt
var fyrir menn, sem ekki fylgd
ust því betur með stjórnmál-
um, að ímynda sér að slíkt á-
byrgðarleysj, og slík ófyfir-
Jeitni gætu verið viðhöfð af
þremur stjórnmálafl. lands-
ins. Þess vegna fögnuðu stjórn
arflokkarnir illa unnum sigrl
í kosningunum 1946.
Svik „Nýsköpunar-
síjórnarinnar“ eru óupp-
gerðir reikningar.
Skömmu eftir kosningarnar
rofnaði stjórnarsamstarfið,
og þá stóð þjóðin uppi með
tvær hendur tómar eftir alla
„Nýsköpunina“ gjaldeyririnn
var eyddur og ríkið lá við
gjaldþroti.
Fyrir kosningarnar höfðu
stj órnmálaflokkarnir keppzt
um að lofa sem mestu, en eft
ir kosningarnar kepptust þeir
um að kenna hver öðrum um
svikin. Svik „Nýsköpunar-
stjórnarinnar“ eru þau stór-
kostlegustu kosningasvik, sem
hægt er að hugsa sér, og þessi
svik eru óuppgerðir reikning-
ar.
í kosningunum 23. október
fær þjóðin tækifæri til þess
að gera þessa reikninga upp.
Ef þjóðin léti stjórnmála-
mönnum haldast slíkt uppi
hegningarlaust. myndi það
hafa mjög alvarlegar afleið-
ingar fyrir stjórnmálalífið í
landinu. Ef þeir flokkar, sem
að „Nýsköpunarstj órninni“
að Nýsköpunarstjórnarinnar,
Framsóknarflokkurinn hef-
ir haldið uppi þrotlausri bar-
áttu á Alþingi og-í ríkisstjórn
fyrir stefnubreytingu í þess-
um málum og jafnan haldið
fram opinberlega sérstöðu
sinni og deilt á það, sem af-
laga hefir fariö.
Hefði þessi baráttuaðferð
Framsóknarflokksins átt að
gefa samstarfsflokkunum
nauðsynlegt aöhald, og hefir
hún leitt til þess, að línurn-
ar eru mun skýrari en ella
og enginn, sem fylgist á ann-
að borð meö stjórnmálum
þarf að vera í vafa um milli
hvers er að velja í væntan-
legum kosningum.
Það, sem mestur ágreining-
ur hefir orðið um innan stjórn
arinnar, er, hvort þær dýr-
tiðarráðstafanir, sem óumflýj
anlegt er að gera, eigi að koma
niður á þjóðfélagsþegnana í
réttu hlutfalli við fjárhags-
legt burðarþol þeirra eða
bitna nær eingöngu á alþýð-
arstéttum landsins eins og
þær, sem gerðar hafa verið,
og Sjálfstæðisflokkurinn og
Alþýðuflokkurinn hafa ráðið
öllu um. Þær dýrtíðar ráð-
stafanir hafa verið gerðar,
,,, , . ... þegar í algert óefni hefir ver-
lata kosningasvikm frá 1946 i8 komið stöðvun sjávar.
^^„^^f^J^f.útvegsins vofað yfir.
Jafnframt þeim ráðstöfun-
um hafa stjórnarflokkarnir
reyna að gera Framsóknar-1
flokkinn, sem ekki hafði tekið
þátt í hrundansi „Nýsköpunar
stjórnarinnar,“ meðsekan
pólitísku braski.
Þegar Framsóknarflokkur-
inn gekk í stjórnarsamstarf-
ið, lýsti hann yfir þvi, að hann
liti einungis á það sem til-
raun af sinni hendi til þess
að afstýra með því, ef hægt
væri verstu afleiðingum
stefnu „Nýsköpunarstjórnar-
innar,“ þar eð hann áliti, að
ekki mætti biða lengur og
engu tækifæri mætti sleppa
til þess að forða atvinnuveg-
um landsmanna frá yfirvof-
andi hruni.
Þessi tilraun Framsóknar-
flokksins, að fá samstarfs-
flokkana til ábyrgs stjórnar-
samstarfs, hefir farið út um
þúfur í höfuð atriðum, enda
þótt nokkuð hafi á unnizt í
einstaka málum. í landbún-
aðarmálum hafa fengizt mikl-
ar breytingar og í fjárfest-
ingar- og gjaldeyrismálum
hefir nokkuð áunnizt, enda
þótt langt sé i land enn með,
að allt sé eins og helzt verði
á kosið.
Um hvað er
ágreiningurinn?
Það, sem mestur ágreining-
ur hefir orðið um innan ríkis-
stjórnarinnar eru fjármálin,
dýrtíðarmálin, verzlunarmál-
in og ýms fleiri mál, sem síðar
verður minnzt á.
í þessum málum hefir
stefna Sjálfstæðisflokksins og
Alþýðuflokksins verið einráð,
enda tryggðu þeir sér fram-
kvæmd þeirra þegar er, stjórn
in var mynduö.
, i lýst yfir að þeir litu á þær
aðeins til bráðabirgða og von
væri varanlegra ráðstafana.
Sjálfstæðisflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn hafa enga
viðleitni sýnt til þess að efna
þau heit sin og aldrei fengizt
til neinna annarra ráðstafana
en að leggja skatta og tolla
á alþýðuna, sem síðan hafa
dregið á eftir sér dilk nýrra
kauphækkana.
Hafa þeir þá jafnan notað
sér neyðarástandið, yfirvof-
andi stöðvun sj ávarútvegsins
á ári hverju, til þess að gera
kj araskerðinguna af sakan-
legri.
Hvað vill Fram-
sóknarf lokkurinn ?
Stefna Framsóknarflokks-
ins í dýrtíðarmálunum er sú,
að valdhöfunum beri fyrst
skylda til að bæta kjör al-
mennings eins og á þeirra
valdi stendur, áður en varan-
legar dýrtiðarráðstafanir, sem
hljóta alltaf að bitna á al-
menningi um stundarsakir,
yrðu gerðar.
Framsóknarflokkurinn tel-
ur að það fyrsta, sem eigi að
gera, sé að koma á öflugu
skattaeftirliti og gjaldeyris-
eftirliti, afnema verzlunar-.
öngþveitið, ganga milli bols ] a,ð minnast rnikið á
ok höfuðs á svartamarkaðs- ! þýðuílokki. n, því aS þab
og höfuðs á svartamarkaðs-
braski og húsaleiguokri og
tryggja varanlega velmegun
í landinu.
Framsóknarflokkurinn hef-
ir borið fram á Alþingi og í
ríkisstjórn tillögur, sem miða
í þesssa átt, en þær allar ver-
ið felldar af samstarfsflokk-
unum. Alþýðuflokkurinn og
Sjálfstæðisflokkurinn hafa
ekki bent á neinar nýjar leiðir
til úrlausnar vandamálunum.
Er því auðsætt, að þeir f-lokk-
ar hafa viljað sitja og bíða
fram að næstu vetrarVertíð
og samþykkja sömu kákráð-
stafanirnar og undanfarna
vetur, sem yrðu enn meiri
baggi á þjóðinni en nokkrú
sinni fyrr vegna kauphækk-
ananna s. 1. vor.
Stefnan á pyngjuna
og samstarf við
kommúnista
Það hefir komið skýrt í
ljós í stj órnarsamstarfinu, að
Sjálfstæðisflokkurinn setur
hagsmuni braskaranna ofar
þjóðarhag og almenningsheill,
og er ekki fáanlegur til neins,
sem komið getur við pyngju
þeirra.
Þessi stefna hefir stundum
verið nefnd stefnan á pyngj-
juna.
Hún hefir verið ærið krók-
ótt.
Eitt árið hefir Sjálfstæðis-
flokkurinn þótzt vera á móti
dýrtíðinni vegna alþýðunnar,
en annað árið talið hana
nauðsynlega og kærkomna til
þess að dreifa stríðsgróðanum
til fátæklinganna. Sjálfstæðis
menn fóru i stjórn með komm
únistum, sem þeir höfðu hald-
ið fram rétt áður, að aldrei
kæmi til mála, og telja þá
stjórn þá beztu, er setið hafi
að völdum hér fyrr og siðar.
Og það er vegna þess að
braskararnir hafa aldrei troð-
ið eins í pyngjur sínar og með-
an sú stjórn ríkti. Jónas Rafn-
ar málsvari Sj álfstæðisflokks-
ins hér í umræðunum t.aldi
tímabil þetta almesta fram-
faratímabil í sögu þjóðar-
innar. Þetta sýnir, að hvenær
sem er og jafnskjótt og vænt-
anlegum kosningum lýkur,
munu Sjálfstæðismenn reyna
að mynda stjórn með komm-
únistum, hversu ofboðslega
sem þeir afneita þeim nú. Og
þeir afneita þeim nú einmitl
svo mjög vegna þess að þeir
vita skömmina upp á sig og
finna að enginn treystir þeim.
Sjálfstæðismenn munu allt-
af fúsir til stj órnarsamstarfs
við kommúnista, hvenær sem
stefnan á pyngjunni er í þá
áttina.
Ömurlegt hlutskipti
Alþýðuflokksins
Þar sem ég hef nú iýsv
stefnu og afstöðu Sjálfstæöis-
flokksins í ríkisstjórnirmi, þé
er af eðlilegum ástæðum ó-
ei .
sami grauturinn, aö'ems
skipuleggja iðnaðinn og fram annarri skál. Alþ; oinlokkur-
leiðsluna eins og hægt. er
Þegar þetta hafi verið gert,
inn hcfir að'stcðað S.jálfstæðis.
ílokkinn vio að iellr. a.iar um-
þá fyrst sé hægt að ætlast l bóta- og réttlætistiliögur, sein.
til þess af þjóðinni, að hún i Framsóknarmenn hafa lagt
taki á sig byrðar til þess aö ' (Framhald á 7. síðu)
; ■ v