Tíminn - 26.11.1949, Blaðsíða 3

253. blað
TÍMINN, laugardaginn 26. nóvember 1949
/ slend'LngalDættir
Dánarminning: Jóhanna Ebenesersdóttir
Skriðnafelli
Þann 9. október síðastlið-
inn andaðist Jóhanna Ebenes
ersdóttir að heimili sínu
Skriðnafelli, Barðaströnd.
Jóhanna var fædd 24. maí
árið 1875 að Vaðli á Barða-
strönd. Þann 18. sept. giftist
hún manni sínum Jóni Guð-
bjarti Eliassyni, og þá
skömmu á eftir byrjuðu þau
búskap á fremra Skriðnafelli
og bjuggu þar í 40 ár. Bættu
þau jörð sína mikið, komu
upp myndarhúsum og bjuggu
rausnarbúi. Gestrisin voru
þau með afbrigðum. Þau hjón
in eignuðust þrjú börn, sem
öll eru á lífi: Guðrúnu Elísa-
bet Valgerði, Elínborgu og
Knút. Valgerður býr nú á
Skriðnafelli. Tók hún við jörð
inni eftir foreldra sína, er
þau hættu búskap. Ólu þau
upp tvö fósturbörn, þá Jón
B. Jónsson og Jón Guðmunds-
son. Missti Jóhanna mann
sinn árið 1944 og síðan hefir
hún dvalið á heimili dóttur
sinnar, Valgerðar. Jóhanna
var framúrskarandi dugnað-
arkona, því að útiverkin vann
hún jafnt og karlmaður því
þau hjónin voru svo samhent
í búskapnum. Hver höndin
styrkti aðra, úti og inni. Ég
hygg, að þessi mörgu starfs-
ár hafi Jóhanna afkastað
meira starfi og erfiði en boð-
legt sé að réttu lagi einum
manni. Samt hafði hún alltaf
stundir afgangs handa vin-
um sínum, og allir vita það
sem með henni störfuðu í fé-
lagsskap, að þar var hún sí-
fellt boðin og búin til þess
að leggja fram krafta sína.
Þrátt fyrir nokkurn aðdrag
anda, var sem fregn þessi
bæri þungan örlagadóm yfir
sál mína. Það var persónu-
lega svo sárt, að heyra hana
upp kveðna. Um leið flaug
mér í hug orð skáldsins góða:
Dáinn. horfinn. — Harma-
fregn.
Hvílíkt orð mig dynur yfir.
En ég veit, látinn lifir.
Það er huggun harmi gegn.
Mér fór líkt og skáldinu, er
það átti bezta vini sínum bak
að sjá. Þar sem það, í ljóð-
um þessum, um leið og það
harmar, slær á þann streng-
inn, sem flytur oss mesta
huggun, að geta um það,
að látin lifir. Einhver hefir
sagt, að sá sé nóg lifað hér
á jörð, er réttilega sé lifað.
Þetta er spaklega mælt. En
að nóg sé lifaö einkum þeg-
ar góðum og mikilhæfum
manni er kippt burtu á fyllsta
þroskaskeiði æfinnar, eins og
mörg dæmi eru til. Það er
þó nokkuð erfitt að fallast
á, en verður þó að vera. Trú-
fasta vina, ég er sannfærður
um það, að nú ertu kölluð
til enn háleitari starfa í æðra
heimi til þess hefir þú lifað
nóg. Því svo réttilega varðir
þú jarðlífi þínu. Þeir hinir
mörgu, nær og fjær, er svo
voru lánsamir að kynnast þér,
sakna þin sárt, og sárast þeir,
sem þekktu þig bezt, meðal
þeirra tel ég sjálfan mig. Þú
hafðir þeim öllum svo miklu
af að miðla, og gerðir það
bæði fúslega og vel. Nú stend
ur auður bær þinn og hníp-
inn og vinurinn, sem á þér
svo ósegjanlega mikið að
þakka, drúpir í sorg og sökn- '
uði, þar sem svo stórt skarð
er fyrir skildi. Eftir eru minn- 1
íngarnar um þig, allar svo ■
ljúfar og bera vitni um mann-
kosti og göfgi sálar þinnar,'
eigi siður en fjölþættar skarp
ar andans gáfur og frábæra
hæfileika í öllu snyrtilegu
starfi ásamt prúðri framkomu
í hvívetna. En dýrstan sjóð;
minningar hefir þú þó eftir- 1
látið þínum nánustu ástvin-
um, elskulegum börnum og
íóstursonunum og barnabörn
unum og systkinum þínum.
Þar munt þú sífellt lifa sem
fegurstu blóm djúpt gróður-
sett í saknandi hjörtum þeirra
og vera þeim huggun harmi
gegn, ásamt vissunni um að
látin lifir. í kirkju báru Jó-
hönnu, sonur hennar. fóstur-
sonur, tengdasonur og barna-
börn, úr kirkju þeir sömu.
Jarðsett var að Haga á
Barðaströnd.
Farðu vel kæra vina, friður
guðs þig blessi. — Hafðu
þökk fyrir allt og allt.
J. Sigurvin Pétursson.
Hversvegna ber bátaútgerðin sig ekki?'
Eftir dr. Jón Diíason.
i
Um nokkur undanfarin ár
hefir kveðið við látlaus sónn
um það, að bátaútvegurinn
beri sig ekki. Um þetta hefir
staðið látlaus jarmur án þess,
að neitt væri gert til að bæta
úr þessu. Og þetta hefir minnt
átakanlega á þessa gömlu
Reyk j avikurvísu:
ff "
Með hendurnar ganga í vel-
rifnum vösum,
veinadi um kaffi, sykur og
mj ólk.
Eldurinn brennur úr þeirra
nösum,
ef að þessu er fundið,
en svona er vort fólk.“
Það hefir ekki horft til vin-
sældarauka að segja, að báta-
útgerðin ætti að bjarga sér
sjálf, og að hún væri ofur-
vel megnug til þess, ef sálar-
líf útgerðarmanna væri ekki
í of nánum tengslum við þann
hug, sem lýsir sér í vísunni.
Ástæðan fyrir því, að báta-
útvegurinn hefir ekki grætt
undanfarin ár, heldur haft
tap ofan í tap, er ekki sá,
að sjómennirnir séu duglausir
eða bátarnir séu óhæfir til
veiða, fjarri fer því. Töpin
stafa af því, að það hefir vant
að starfsgrundvöll fyrir út-
gerðina.
Bátarnir hafa borið sig á
vetrarvertíðinni, þ. e. ca. 3
veðurhörðustu mánuði ársins.
En með hvaða sanngirni er
hægt að ætlast til þess, að
þrír vetrarmánuðir beri uppi
reksturskostnað heils árs?
Er vetrarvertíðinni sleppir,
Athugasemd
Hr. ritstjóri.
„Tíminn“ birti í fyrradag
(22. nóv.) viðtal við þá Gunn-
laug Ólafsson bryta og Böðvar
Steinþórsson matreiðslu-
mann um hinn væntanlega
matreiðsluskóla í Sjómanna-
skólahúsinu. En af því að
þessir heimildarmenn blaðs-
ins virðast harla ófróðir um
málefni sinnar eigin iðnar og
láta hafa eftir sér rangmæli,
sem ég tel rétt að leiðrétta,
vil ég biðja yður fyrir eftir-
farandi athugasemd.
Það eru um það 10 ár síð-
an að matreiðsla og fram-
reiðsla voru viðurkenndar iðn
greinar, samkvæmt ósk
lærðra starfsmanna í þessum
greinum (sbr. reglugerð um
iðnnám frá 1941), og ákvæði
um námstíma, kunnáttukröf-
ur og prófkröfur settar í sam-
ráði við þá. Það er því rangt,
að engin stofnun eða ákvæði
hafa verið til um menntun
manna í þessum iðngreinum.
Hitt er aftur rétt, að ýmsir
í þessum iðngreinum hafa til
þessa ekki viljað hlýta þeim
lögum, sem þeir óskuðu eftir
að komast undir, ekki viljað
kenna nemendum á löglegan
hátt eða veita þeim þá
fræðslu, sem þeir hafa átt
heimtingu á, heldur alið þá
upp sem hjálparmenn eða
„fúskara“ og árlega sótt um
undanþágur til þess að mega
veita þesum mönnum rétt-
indi.
Hitt mun ég ekki ræða hér,
hvort meistarakennsla er úr-
elt fyrirkomulag á iðnnámí
eða ekki, heimildarmenn blaðs
ins vita auðsjáanlega of lítið
um þau mál til þess að hægt
sé að rökræða það við þá.
Þar sem ég hef verið for-
stöðumaður Iðnskólans í Rvík
undanfarin 26 ár, og ætti því
að vera kunnugt um hvað
kennt hefir verið í honum eða
átt að kenna þar, þætti mér
fróðlegt að fá skýringu á því,
hverjir vildu láta kenna mat-
reiðslumönnum húsateikning
ar og hverjir voru að þæfa það
atriði á milli sin. Svo mikið
er víst, að það hefir aldrei
komið .til tals í skólanum, i
iðnþingum eða hjá stjórn
Landssambands Iðnaðar-
manna, en þessir aðilar gengu
frá námskröfum í samráði
við hlutaðeigandi iðnaðar-
menn.
Eins og tekið er fram i grein
inni í „Tímanum“, er mat-
reiðsluskóla Sjómannaskólans
ætlað að ala upp matreiðslu-
menn fyrir fiskiflotann, en
ekki að útskrifa iðnaðar-
menn í matreiðslu og fram-
reiðslu, eins og þó er jafn-
framt gefið í skyn.
Með þökk fyrir birtinguna.
24. nóv. 1949.
Helgi H. Eiríksson.
eru 9 veðurblíðustu og afla-
mestu mánuðir ársins eftir.
Og þessi afli er eins raun-
verulega staðreynd fyrir því,
þótt hann sé ekki í hlaðvarpa
Reykjavíkur, eða i Faxaflóan-
um.
Það er t.d. staðreynd, að á
þessum tíma stendur yfir ein
af uppgripamestu vertíðum
heimsins við Nýfundnaland
(Bjarnarey við Markland) og
við Labrador (M ar kland),
gamalkunn islenzk lönd. Það
er ekki ófært haf þangað né
ósiglandi sjór þar! Og ís-
lendingar eru næstir þessum
(Framhald á 7. xíðu)
Brottvikningin á Keflavíkur-
flugvellinum
Srchtargprð frá Alþýðnsamliandi Íslamls.
Vegna þess atviks, er kom
fyrir á Keflavíkurflugvelli i
gær að fjórum mönnum var
vikið fyrirvaralaust úr vinnu
og níu menn aðrir lögðu nið-
ur vinnu í mótmælaskyni við
þá ákvörðun, þykir Alþýðu-
sambandinu rétt að gera grein
fyrir tildrögum þess máls að
svo miklu leyti, sem samband-
inu er það kunnugt.
í sumar, og þá sérstaklega
eftir að kaup hafði hækkað
hér í Reykjavík.fóru Alþýðu-
sambandinu að berast kvart-
anir frá islenzkum starfs-
mönnum á Keflavíkurflug-
velli um að ekki væri greitt
það kaup, sem bæri að greðia
samkvæmt þeirri yfirlýsingu,
sem sagt er að hinir erlendu
atvinnurekendur hefðu gefið
um að kaup verkamanna á
vellinum skyldi á hverjum
tíma vera það sama og hér
í Reykjavík. Þá varð og á-
greiningur á milli hinna er-
lendu yfirboðara og þeirra,
íslenzku manna á vellinum
er vinna að hreinsun flug-
véla, bæði út af kaupi og
vinnutilhögun, ágreiningur
um vinnutilhögun var út af
því, að íslenzku verkamönn-
unum var sagt að sópa þann
hluta flugvallarbyggingarinn
ar, sem flugumferðarstjórnin
hefir til sinnar starfsemi, en
verkamennirnir töldu sig ekki
til þess ráðna og neituðu.
Vegna þessa, fóru þeir Helgi
Hannesson, forstjóri Alþýðu-
sambandsins og Jón Sigurðs-
son framkvæmdastjóri þess,
suður á flugvöll og áttu, á-
samt flugvallarstjóra Agnari
Koefoed-Hansen, viðtal við
Mr. Gribbson en hann er for-
stjóri félags þess er hefir
með starfsrækslu flugvallar-
ins að gera.
Fulltrúar Alþýðusambands-
ins, gjörðu þær kröfur að
sama kaup yrði greitt verka-
| mönnunum á vellinum og
igreitt var í Reykjavik og þar
jað auki 15% álag á kaupið
vegna vaktaskiptavinnu, þá
var og gjörð sú krafa að þessi
hækkun kaups yrði greidd frá t
sama tíma og kaupið hækkaði j
í Reykjavík þ. e. 20. júní s. L
þessu var ákveðið lofað er
jafnframt var um það talað
að frekar skyldi samið um
kaup alls hins íslenzka starfí
fólks og þá jafnframt urri
verkskiptíngu og vinnutilhög-
un.
Eftir þetta komu þó alvar-
legar kvartanir um aö alli
væri við það sama gagnvarl
þessum mönnum hvað kaup
snertir, og bættust við kvart-
anir frá fólki úr fleiri starfs-
greinum.
Óskaði þá stj órn sambands-
ins viðræðna við fulltrúa í
Utanríkismálaráðuneytinu og
fór þess á leit að það beitti
áhrifum sínum til þess að hin-
ir erlendu atvinnurekenöui
gerðu samninga við verkalýðs
samtökin um kaup og kjöi
þess íslenzks starfsfólks er hjs
þeím ynni, eða í það minnsts
gæfi skriflega yfirlýsingu urr.
að kaup og kjör skyldu á
hverjum tíma vera það sama
og samningar eða lög segðu
til um í hverri starfsgreir.
fyrir sig.
Eftir ósk Utanríkismálaráðr
neytisins hefir Alþýðusam-
bandið látið því í té, álit þess
um hvaða kaup og kjör ætti
að gilda i um 25—30 starfs-
greinum, hverri fyrir sig, senr..
til greina koma á vellinum,
ásamt samningum, launaregi
um og lögum, sem ráðuneytiö
ætlaði að sjá um þýðingu á
til þess að láta hina erlendr
atvinnurekendur eða trúnað-
armenn þeirra fá.
Að undanförnu hefir utan-
ríkismálaráðuneytið unnið at
þessum málum í samráði við
f ulltrúa flugmálastj óra á
Keflavíkurflugvelli og hélt A:
þýðusambandiö aö málum
þessum væri það iangt komið
að bráðiega væri hægt að íí
ákveðið samkomulag um þessi
mái.
Þá skeði það í gær, að Al-
þýðusambandinu var tjáð, at
enn á ný heföi komið krafaix
um sópunina en verkamenn-
irnir neitaö á grundvelli þess
að engir samningar væru enr
(Framhald á 7. siðu.) ■
FRAMSOKNARVIST
Ég ílýti mér niður á framsóknarvist
og fæ mér þar stúlku og sæti.
Þá samkomu ræki ég síðast og fyrst,
því svo er þar mikið um kæti.
Ég blýantinn yddi og brosi svo
hýrt,
ef borðdaman hlæjandi spaugar,
og þótt ég með eyrum ei skilji það
skýrt,
þá skynja það samt mínar taugar.
Þá brýzt fram að hljóðnema mað-
ur í móð
og mænir til borðanna raða
og flytur til allra þann fagnaðaróð
að fljótt skuli byrja á spaða.
Ég spila til enda, þótt spaðinn
sé rýr
og spott væri undan að kvarta,
því alltaf er brosið og andblærinn
hlýr.
sem öðlast með nýfengnu hjarta.
En hjartað er stopult og hamingj-
an með
og hjartnanna samband er vandi,
þótt tapist mér hjarta, þá títt get-
ur skeð,
að takist mér sigur í grandi.
í grandinu biðum við gífurlegt tjót
í „game-inu“ reýndist eg magut'.
Þó unnum við saman sem einlæg
ast hjói
Og endirinn: — tapaður slagut'.
Að tíglinum loknum, sem tókst
heldur ve.
var tafariaust „bíttað“ um dömu
en mér fannst það graiegi, sem
gjörningaé,
að geta ekki notaö þá sömu.
í laúfinu reyndist mér lipur og góc
ein ljómandi peýsuklædd dama.
Ég skildist við hana í minnkandi
móc
og mér var það talsvert til ama.
í nólónni’ er ásini; a oíu. um meif
og ekki er ug he.dur t. ljúga,
að stundum ég c-eyind:. tvar
;ð ilint. beit
og bjóst vife eg vær ai smjlga.
Þoit img t :a ncnt bc a marg
he ,jð slyt
er máttugra selfeinagn og kraftur
Við framsóknar .istina fer ei á mt
en fer bangatf aftur og aftur.
X-£