Tíminn - 11.03.1951, Qupperneq 5

59. blað.
TÍMINN, sunnudaginn 11. marz 1951.
5
MftttWl
Sunnud. 11. nutrz
íhaldsskrif Alþýðu-
í eldhúsumræðunum hélt
einn af ræðumönnum Alþýðu
flokksins, Gylfi Þ. Gíslason,
því fram, að núverandi ríkis-
stjórn væri fyrsta ihaldstjórn
in, sem hér hefði farið með
völd siðan 1927. Mátti þannig
á honum skilja, að allar þær
stjórnir, sem Setið hafa að
völdum á árunum 1927—50,
hefðu verið vinstri stjórnir.
Hér í blaðinu var nokkru síð
ar á það bent, að það væri
vafasamur greiði, sem Gylfi
gerði sér og öðrum vinstri
mönnum, ef hann teldi það
einhverja vinstri stefnu, sem
hefði mótað stjórnarfarið síð
astliðinn áratug. Jafnframt
voru færð rök að því, að nú-
verandi stjórn verðskuldaði
ERLENT YFIRLIT:
Baráttan gegn kóierunni
I>cssi íí‘f*i1«‘í*a drcpsótt veldnr eim stór-
felldn manntjóni víða í Asin
Dr. Ustvedt, norskur læknir,. og visinn, sjúklingurinn fær á-
hefir nýlega verið á ferðalagi
í Asíu og kynnt sér heilbrigðis-
mál þar. Ferð þessa fór hann
á vegum hinnar alþjóðlegu
kafa niðurgöngu, og þjáist af
þorsta en verður síðan ör-
magna og rænulítill og liggur
stundum í óviti 10—12 stund
heilsuverndarstofnunar (WHO).j um eftir að veikinnar varð
Eftir heimkomuna ritaði hann ^ fyrst vart. Það er skýring þess
nokkrar greinar í norska „Ar-' að dánir og deyjandi menn
beiterbladet", þar sem hann1 liggja á götum, veitingastöð
sagði frá ýmsum sjúkdómum um og járnbrautarstöðvum. En
og drepsóttum, sem enn herja það á sér stað, að sjúkdómur
Asíu, eh sem Evrópumenn hafa inn tekur enn styttri tíma. Eitr
nú sigrazt á í löndum sínum.! unin getur lamað blóðrásina
í eftirfarandi grein, sem er svo að valdi skjótum dauða áð-
stytt í þýðingunni, segir hann ur en innantökur og niðurgang
frá kólerúnni og baráttunni ur er byrjaður, aðeins fáum
gegn hepni: stundum eftir sýkingu. Það er
skýring þess, að menn hníga
Skömmu fyrir jól spurðust örendir niður á götum úti. Smá
þau tiðindi frá Bombay, að kól börn og gamalmenni hafa
era væri gosin upp í Indlandi og minnst mótstöðuafl.
hefði hún að þessu sinni byrj-
að í Rantalai í héraðinu Or-
issa, sem jiggur vestur af Vest-
ur-Bengal á austurströnd Ind-
fullar sjúkrastofur, þar sem hit
inn var óþolandi.
Dánartala af kóleru er mjög
breytileg. Meðal Evrópumanna
í Asíu, eins og til dæmis her-
manna í heimsstyrjöldinni
seinni er dánartalan lægri en
meöal innfæddra manna. Ann-
ars sýktust þeir lítið af kóleru,
þvi aö varúðar var gætt með
neyzluvatn. Mótstöðuafl manna
er meira ef þeir hafa haft gott
fæJi, en auk þess er óll með-
ferð og aðbúð sjúkiinganna þýð
ingarmikil. Helzta vörnin eftir
að menn eru orðiiir veikir, er
sú aó bæta þeim efnatap lík
amans með sprautum. Þá er
eins konar saltvatni sprautað
inn í blóðið. Hvað ný meðul
kunna að áorka í þessum efn-
um skal ekki fullyrt neitt um,
en svo mikið er víst, að bæði
penicillin og streptomycin eru
áhrifalaus. Stundum deyja allt
að því þrír af hverjum fjórum,
sem veikina fá. Annars staðar
hefir í sjúkrahúsum þar sem
aðstaða er góð, tekizt að koma
dánartölunni niður i 7—10%.
Það er meðfram vegna þess
hve illa er ástatt um neyzlu-
Svo er kallað, að kóleran eigi
Mál Olíufélagsins
Eins og vænta mátti, hefir
Þjóðviljinn tal ð það mikinn
hvalreka á fjöru sína, að
viðskiptamáJaráðherra hefir
nú ákveðið að láta mál Olíu-
félagsins ganga undir úrskurð
verðlagsdóms. Þjóðviljmn
reynir að nota þetta sem
sönnun þess, að um sekt muni
að ræða hjá Olíufélaginu.
Slik ályktun er þó fjarri
öllu lagi, e ns og glöggt kem-
ur í ljós, ef menn rifja upp
gang málsins.
Eftir að ádeiíur hófust á
þann úrskurð verðgæzlu-
stjóra, að vísa mál nu ekki
til verðlagsdóms, sneri hann
sér til viðskiptamálaráðherra
og óskaði eft r úrskurði um
það, hvort sú ákvörðun gæti
talizt brot á embættisfærzlu
hans. Viðsk ptamálaráðherra
fól þeim Jónatan Hallvarðs-
syni og Theódór Líndal hæsta
réttarlögmanni að meta
þetta. Þeir kynntu sér em-
lands. Sagt var að meira en ' ”” , 7 móts við þörfina hve veikin er
500 manns hefðu látizt úr sótt Gangesfljots í Bengal, sem nu þar skæð Þær mnijónir
aldtnnfr,iTf inni- Menn hniSu örendir niður skiptist milli ríkjanna Indlands indverja. sem lifa
sizt ínaxasnamio ai peim á götum úti. A gangstéttum, í og Pakistans. Þar hefir hún að i svæðinu við fátæk
stjornum, sem her hafa farið. veitingahúsUm og járnbrautar- minnsta kosti verið þekkt öld-
með völd um tíu ára skeið.
j stöðvum lágu liðin lík og dauð- um saman. Við köllum að far-
Alþýðublaðið hefir reynt að, vona sjúklingar. Stjórnarvöld sóttir séu landlægar á þeim
bera á móti þessu. En því landsins gátu fátt við þessu gert svæðum, er þær geisa alltaf
hefir farizt það óhönduglega, * en læknar og hjúkrunarkonur öðru hvoru. Kóleran er enn
sem ætla mátti. Því hefir geng voru að hefja baráttu við pest- þann dag í dag landlæg í mikl-
ið illa að færa rök að því, að .ina- um hluta Indlands, — öllu Suð-
upplausnarstefnan, sem ein-1 Okkur veitist erfitt að gera ur-Indlandi og meðfram öliu
hefír qt’órníirfnrið okkur iiost að Þetta se veru- Gangesfljoti. A siðustu timum
ne _ stjornariario leiki Er kóieran svo ægileg veiki er gert ráð fyrir að um 250 þús.
iarinj.Íla‘1 V6™ iað hun seisi yfir löndin eins manns látist árlega úr kóleru
á Indlandi. Um þetta eru ekki
vatn víða í Indlandi frá heil
brigðissjónarmiði, þjóðin að göngu þau gögn, sem verð-
„heimili“ sitt í Indlandi eða' verulegu leyti vannærð - en gæZiustjóri hafði lagt til
nánar tiltekið víð óshólma um ^kna siukrahhf grundvallar úrskurði sínum,
en öfluðu sér ekki annarra
á kóleru- uPPlýs nga til að komast að
svæðinu við fátækt og skort raun um sakíeysi eða sekt
eiga þessa drepsótt alltaf yfir Olíufélagsins, enda var þeim
höfði sér. Það eru ólík lífskjör ekki falið að skila áLti um
því sem við þekkjum og erfitt það, heldur eingöngu um em-
að gera sér grein fyrir því, bættisfærzliu verðgæzlu-
fyrir þá, sem ekkert slíkt hafa
séð.
kennt
seinustu 10
einhver vinstri stefna, er átt 0g þrumi komi úr heiðskíru
hafi skylt við stjórnarstefnu, íofti. Og eru heilbrigðismál
þá, sem ríkt hefir í Bretlandi j Indlands á því stigi, að stjórn-
og á Norðurlöndum á seinni j arvöldin geti lítið við slíku gert
árum. Það hefir ekki heldur
getað sýnt fram á, að núver-
andi rikisstjórn sé íhaldssam-
ari en fyrri stjórnir nema
síður sé.
Alþýðublaðið hefir orðið að
í byrjun^. Því miður er það
svo.
Kóleran Stafar af litilli sótt-
kveikju, sem berst í menn með
drykkjarvdtni eða mat og lifir
síðan í þörmum manna, þar
viðurkenna, að núverandi; sem hún ihyndar sterkt eitur.
stjórn beitir sér fyrir meiri Ef til vill geta flugur borið sótt’
stórframkvæmdum en nokk-
ur stjórn hefir áður gert, þar
sem eru stórvirkj anirnar við
Sogið og Laxá og áburðarverk
smiðjan. Útilokað hefði verið
að fá þau framlög, sem gera
þessar framkvæmdir möguleg
ar, ef fylgt hefði verið áfram
sömu fjármálastefnu og í
kveikjuna. Hvort veikin berst
með „heilbrigðum" mönnum eru
skiptar skoðanir um, en talið
er, að neýzluvatnið eigi lengst
um mestan þátt í útbreiðsl-
unni. * "
Meðgöngutími veikinnar er
stuttur. Það eru aðeins fáir
dagar frá þvi menn smitast
þar til sjúkdómseinkenni koma
Fræðilega hafa menn góð ráð
til að sigrast á kólerunni, en
stjóra. Alit þeirra um það
atriði var á þá leið, að gögn-
in, sem lágu fyrir verðgæzlu-
stjóra, hefðu ekkj verið nægi-
stjórnartíð Stefáns .Jóhanns í ljós og jafnvel ekki nema fáar
og stórfelldur halli hefði hald, stundir. Það fer mjög eftir mót
izt áfram á rikisrekstrinum. | stöðuafli ' mannsins hversu
Þessar framkvæmdir ber því gcyst sottin SriPur hann' Þeg'
.. ^ , . ar veikin fer geyst, ems og
einvorðungu að þakka nuver löngum er þar bsem menn búa
andi ríkisstjorn. 1 við fátækt og skort, verður kól-
Alþýðublaðið verður að við eran ðegilegur sjúkdómur. Lík-
urkenna, að núverandi stjórn aminn verður kaldur, bláfölur
hefir beitt sér fyrir meiri fjár ________________________________________________________
veiijingu tfil landbúnaðarins j
en nokkur önnur stjórn um an veigengnin var þó mest., tryggja atvinnuna. Þær telja
langt skeið. Það verður einn Á sama hátt hefir stjórnin'sér nú hvergi fært að veita
til nákvæmar skýrslur, enda er
sóttinni stundum ruglað sam-
an við aðra sjúkdóma, sem nóg
er af. En nóg er samt eftir,
sem ekki er um að villast að
er kólera, því að hún er ægi-
leg plága þarna og líkur til að
svo geti orðið enn um sinn.
Þegar ég kom til Calkútta i
janúar 1950 voru 10—20 kóleru-
sjúklíngar fluttir á hverjum
degi í sjúkrahúsin. í maí voru
þá skráð meira en 100 sjúk-
dómstilfelli daglega og var þó
talið, og eflaust með réttu. að
skýrslur gætu ekki um nema
brot af sjúklingafjöldanum.
Sjúkrahúsin voru full fyrir, þvi
að heilahimnubólga og fleiri
sjúkdómar gengu í borginni og
urðu af því hin mestu vand-
ræði. Sjúkrahús nokkurt, sem
ætlað var 230 sjúklingum, hafði
einu sinni 800 sjúklinga innan
veggja. Það var naumast nóg
starfsfólk til að færa líkin úr
rúmunum í tæka tíð og sjúkl-
ingarnir urðu oft að gera starfs
fólkinu aðvart um að nágrann
ar sínir væru látnir. Fólki á öll
um aldri var troðið inn í yfir-
það er örðugast að koma þeim, lega fullnægjandi og því
við þar, sem mest ríður á. Þar j hefði verið réttara að vísa
sem kóleran er ekki landlæy; málinu til verðlágsdóms, svo
er henni varist með því aö ag það skýrðist enn betur.
einangra alla grunsamlega sjúkl H ns vegar sögðu þeir ekk.
inga og gefst það vel þrátt. um hyort yísa ætti máU
vaxandi flugsamgongur. ... ... * .
Þessar sóttvarnir krefjast þess Olíufelagsxns til verðgæzlu-
að hafa megi eftirlit með ferð dóms, ef fyllri upplýsingar
um manna og stjórn á þeim, en
það er stundum erfitt. Kóler-
an er landlæg í Bengal og
(Framhald á 6. síðu.)
ig að viðurkenna, að hún hef beitt auknu fjármagni til
ir ekki heldur gleymt sjávar bygginga í Sveitum.
útveginum, þar sem hún hef- j Það verður þannig síður en
ir mjög stuðlað að aukinni svo sagt, að núverandi stjórn
fjölbreytni í framleiðslu standi að baki fyrirrennurum
hans, og má þar ekki sízt sínum í verklegum framfara-
nefna stóraukna saltfisk- málum eða félágsmálum nema
framleiðslu, er ekki hefði ver síður sé. Svipað er að segja
ið möguleg án aðgerða henn- um mörg mál önnur. í verzl-
ar. | uninni vinnur hún að því, að
Alþýðublaðið verður að við auka frjálsræði neytenda og
urkenna, að hefðu vanskil rík leysa þáT úr íhaldsviðjunum,
isins við tryggingastofnun- | sem þeir* vöru hnepptir í með
ina, er byrjuðu í stjórnartíð þeirri framkvæmd haftanna,
Stefáns Jóhanns, haldizt á- J er viðgekkst í stjórnartíð Stef
fram, væri tryggingastarf-' áns Jóhanns.
semin nú að mestu úr sögunni j Alþýðublaðið reynir eink-
Ríkisstjórnin hefir bætt úr um að sanna íhaldsemi stjórn
þessum vanskilum og þannig J arinnar með því, að hún hef-
gert tryggingastarfsemina ir orðið að grípa til ráðstaf-
mögulega áfram. Alþýðublaðið ana, sem hafa kjaraskerðingu
verður að viðurkenna, að nú- j í för með sér, til þess að
verandi stjórn hefir á einu'tryggja rekstur atvinnuveg-
ári tryggt verkamannabústöð j anna og afstýra stórfelldu at
um meira fé en félagsmálaráð j vinnuleysi. Svipað hafa stjórn
herra Alþýðuflokksins útveg- ir jafnaSarmanna þurft að'.ustu
uöu þeim á fimm árum með' gera annarsstaðar til
fullar dýrtíðaruppbætur.
Hinsvegar hefir orðið í sum
um tilfellum að grípa til til-
tölulega meiri kjaraskerðinga
hér vegna þeirrar óstjórnar,
sem ríkt hafði á undanförn-
um árum. En þá kjaraskerð-
ingu er ekki hægt að færa á
reikning núverandi stjórnar,
heldur fyrrverandi stjórna,
sem gerðu þessar ráðstafan-
ir óhjákvæmilegar, ef ekki
átti enn verra að hljótast af
verkum þeirra. Eigi að telja
þessar ráðstafanir íhaldsverk,
skrifast sú íhaldssemi hjá
fyrverandi stjórnum en ekki
núverandi ríkisstjórn.
Það er því sama, hvort
þessi mál eru rædd lengur eða
skemur. Það má vafalaust
sitt hvað að núv. stjórn finni.
Hitt stendur samt óhaggað,
að af þeim stjórnum, sem
hér hafa farið með völd sein
10 árin, verðskuldar
að!hún sízt íhaldsnafnið.
Raddir nábúanna
Forustugrein Dags 7. þ. m.
nefnist: „Miskunnar- og sam
yizkulaus fjármálastefna. í
niðurlagi hennar segir svo:
„í eldhúsdagsumræðunum
geypaði formaður Alþýðu-
flokksins mikið um að flokk-
ur hans mundi gera skyldu
sína „miskunnarlaust á kross
götum kosninganna“. Það fór
vel á því að hann skyldi
nefna kosningar í þessu sam-
bandi, þvi að til kosninga ein-
hefðu leg ð fyrir hendi.
Samkvæmt þessu áliti
þeirra tvímenninganna vís-
aði viðsk'ptamálairáðherra
máli Olíufélagsins til verð-
lagsdóms. Réttara virðist þó
hafa verið af ráðherranum að
láta athuga máfið betur, áð-
ur en hann skaut því til
dómstólanna, ef hann var
sammála tvímenningunum
um, að rannsókn verðgæzlu-
stjóra hefði ekki verið full-
nægjandi. Ákæruvald á alltaf
að kynna sér mál til fullrar
hlítar áður en það gerir það
að dómstólamáli. Það átti
ekki að ganga yfir Olíufélag-
ið, ef rannsókn verðgæzlu-
stjóra var ófullnægjandi,
heldur átti að bæta undir-
hverntíma í framtíðinni
stendur hugur þessa flokks búningsrannsóknina áður en
allur, en ekki til aðkallandi
vandamála þjóðfélagsins i dag.
Kjarabótabarátta Alþýðu-
flokksins nú er barátta gegn
greiðsluhallalausum ríkisbú-
skap, gegn rekstursgrundvelli
atvinnuveganna og gegn sæmi
legu atvinnuöryggi í landinu.
Hún er því miskunnarlaus —
og samvizkulaus líka — gagn
vart launastéttum landsins.
Hún er í ætt við það misk-
unnarleysi, sem stefnir her-
sveit út í opinn dauðann til
dýrðar herforingjanum. Slík-
ur Napóleon vill formaður Al-
þýðuflokksins nú gjarnan ger-
ast, en til þess að vera herfor-
ingi þurfa menn að hafa her.
Reynslan á eftir að sýna,
hversu þéttskipað verður í
þeirri fylkingu, sem í vor vill
fremja efnahagslegt sjálfs-
morð til dýrðar forstjórum Al-
þýðuflokksins.“
Það væri ekki óeðlilegt,
þótt svo færi að „miskunnar-
leysið“, sem formaður Al-
þýðuflokksins hyggst að
sýna, bitnaði fyrst og fremst
á honum sjálfum og flokki
hans í vaxandi álits- og fylg-
isleysi.
lengra var hald-ð. í réttar-
ríki á ekki að vísa máli til
dómstóla, nema full ástæða
sé talin til þess. Annað hef-
ir ofsóknarkeim.
Hér skal ekki lagður dóm-
ur á það, hvort álit verð-
gæzlustjóra eða tvímenn-
inganna sé réttara. En vel
væri það, ef Þjóðviljinn teldi
hæstaréttardómara alltaf
jafn óskeikula og hann gerir
nú.
Af hálfu þeirra, sem hafa
mótmælt rógi Þjóðviljans um
Olíufélagið, er það ekki ótt-
ast og hefir aldrei verið ótt-
ast, þótt mál þess gengi und-
ir úrskurð dómstólanna. Það
er hins vegar óánægjuleg til-
hugsun, ef það ástand á að
skapast í þjóðfélagi, sem tel-
ur sig réttarþjóðfélag, að lé-
legustu sorpblöð eins og Þjóð
viljinn eiga að geta komið
því til vegar með t lhæfulaus
um lygasögum, að saklaus-
um mönnum eða félögum sé
stefnt fyrir dómstólana.
Þeir, sem hafa stutt Þjóð-
(Framhald á 7. síðu.)