Tíminn - 20.03.1951, Blaðsíða 4

TÍMINN, þriðjudaffinn 20. marz 1951.
66. blað,
f.
* i i mw i.lljw- ■ u up'.'i nj, .11
Lög eöa hefðp
Eftir Oíslu SigurbjöritNson
Undanfarnar vikur hefir
verið mikið ritað og rætt um
dfengismálin, enda er þar af
miklu að taka. — Árum sam-
an hefir áfengið flætt yfir
þjóðina og nú er árangurinn
að koma betur og betur í ljós
með hverri viku, sem líður. —
Það er ekki hægt fyrir neina
þjóð art drekka frá sér vit og
rænu, en af því hefir verið
of mikið gert á íslandi síð-
ustu árin. — Afleiðingar of-
nautnar áfengis eru margar
og ægilegar. Fleiri heimili í
landinu en tölu verður á kom
ið í einni svipan, eiga um
sárt að binda. Þjóðin hefir
veriö særö miklu og alvarlegu
sári, sem seint verður grætt.
— Og enn er þessu áfengis-
flóði veitt yfir þjóðina og það
af ríkisstjórninni sjálfri, — í
gróðaskini fyrir ríkissjóð!
Af veikum mætti hefir ver
ið reynt að draga úr þessu á-
fengisflóði og var þá helst að
reyna að bjarga æskulýðnum
undan áfengisöldunni. —
Samkvæmt skýlausum reglu-
gerðarfyrirmælum er lög-
reglustjórum landsins ó-
heimilt að veita vínveitinga-
leyfi til skemmtifélaga eða
til félaga eða einstaklinga,
sem halda skemmtun eða
dansKemmtun í gróðaskyni.
— Þessi skýlausu fyrirmæli
voru orotm m. a. af lögreglu
stjóranum í Rykjavík, sem
veitir vinveitingaleyfi, þrátt
fyrir öll reglugerðarfyrir-
mæii -j- og þegar dómsmála-
ráðherra var bent á þetta
>æðí a,f Áfengisvarnanefnd
Reykjavíkur og síðar af al-
þingismönnum, sagði dóms-
málaráðherra, sem var pró-
fessor í lögum við Háskóla ís
lands, í þingræðu, að þetta
með vínveitingaleyfin væri
hefð, en „sjálf væri reglu-
gerðin mjög óljós og eftir bók
stafsins hljóðan nánast ó-
framkvæmanleg," sbr. Mbl. 8.
febrúar.
Hér hefir alvarlegur atburð
ur gerzt, sem skylt er að veita
nánar gaum. - Getur það ver
ið, að lögbrot — reglugerðar-
brot — verði að lögum eða
lögleg, ef þau eru nógu oft
framin? Getur það verið, að
sá maður, sem settur er yfir
dómsvaldið í landinu, láti
slíkt og annað eins eftir sér
hafa?
Að sjálfsögðu má deila um
áfengislöggjöfina og reglu-
gerðir — en á meðan lög eru
í landinu og reglugerðir sett-
ar samkvæmt þeim, verða
þau að vera virt — og eftir
þeim farið — og ef ekki af
dómsmálaráðherra og lög-
lögreglustjóra — af hverjum
þá? — Lög og regla eru und-
irstöður ríkisins — á þeim er
lýðveldið reist. Hvers má
ekki vænta, þegar þessar
stoðir bresta?
Á þessum alvörutímum er
ekki rétt að vera að deila um
smámuni. íþróttafélögin, K.
R., í. R. og Ármann eða hvað
þau nú heita, geta að sjálf-
sögðu framið þá ósvinnu, að
hafa vínveitingar á danssam
komum sínum — bæjarbúar
munu meta það að verðleik-
um — og árangur af þéssum
vínveitingum kemur í ljós á
sínum tíma. — En hitt verð-
ur ekki hægt fyrir dómsmála
ráðherra íslendinga til lengd
ar, að virða að vettugi reglu-
gerð setta lögum samkvæmt
— enda þótt aðeins sé um
reglugerð um vínveitina-
leyfi að ræða. — Það er ekki
hægt fyrir neinn ráðherra á
jíslandi að misbjóða þannig
' réttarvitund þjóðarinnar.
Reglugerðarákvæði það,
sem hér er um að ræða er
samkvæmt 16. grein reglu-
gerðar um sölu og veitingu
áfengis útg. 7. ágúst 1945 og
hljóöar þannig:
„Lögreglustjórar geta ekki
neytt heimildar þeirrar til að
leyfa, að áfengi sé um hönd
haft í félagsskap, sem ræðir
um í 17. gr. 2. mgr. áfengis-
laganna, nema í veizlum,
samkvæmum, þar sem sýnt
er, að félagsskapurinn í heild
eða einstakir þátttakendur í
honum hafa ekki fjárhagsleg
an hagnað af. Slik leyfi má
ekki veita skemmtifélögum.
Ekki má heldur veita slík
leyfi til vínnautnar í sam-
kvæmum sem haldin eru í
veitingastöðum, ef ætla má
að til þeirra sé stofnað í tekju
skyni fyrir veitingahúsið.
Leyfi samkvæmt 17. gr.., 2.
mgr. áfengislaganna skulu
vera skrifleg, og skal þess
getið í þeim, hvert tilefni
leyfisins sé og hvar sam-
kvæmið verði haldið. Samrit
af leyfinu skal hlutaðeigandi
lögreglustjóri tafarlaust
senda til fjármálaráðuneytis
ins“.
Verður vonandi önnur skip
an gerð á þessum málum —
reglur og lög virt og eftir
þeim farið um vínveitinga-
leyfin — annað væri ósam-
boðið réttarríki.
Vér viljum benda bændum á
að fljótlega mun Úthlutunarnefnd Jeppabifreiða úthluta leyfum fyrir þeim
150 hjóladráttarvélum, sem Fjárhagsráö nýlega heimilaði kaup á frá Evrópu
Þeim bændum, sem úthlutað verður til, viljum vér benda á eftirfarandi:
1. Að vegna hins síhækkandi verðs á benzíni, er það ó-
frávíkjanleg nauðsyn fyrir bændur að festa kaup á
dráttarvél, sem er sparneytin.
2. Allir, sem til þekkja, vita að Allis-Chalmers Model „B“
dráttarvélin eyðir minna benzíni, en nókkur önnur sam-
bærileg dráttarvél, sem hingað til hefir verið flutt til
landsins. Eldsneytiseyðslan er allt að kr. 2.700,00 minni,
en eldsneytiseyðsla annarra sambærilegra dráttarvéla,
þegar miðað er við 1200 klukkustunda akstur. — Hins
vegar er verið hinnar brezku Allis-Chalmers Model „B“
dráttarvélar ekki nema um kr. 650,00 hærra, en verð
_ sambærilegrar fáanlegrar dráttavélar frá Evrópu..
3. Eigum fyrirliggjandi mikið af varahlutum í Allis-Chal-
mers Model „B“ vélina.
4. Með því að kaupa hina þekktu FAHR-dieseldráttarvélar,
þá spara bændur rúmlega kr. 5.000,00 í eldsneytiseyðslu,
þegar einnig er miðað við 1200 klukkustunda akstur.
Þegar vitað er, að báðar framangreindar dráttarvélategundir eru meðal
þeirra allra fullkomnustu, sem nú eru framleiddar, þá hlýtur hverjum
bónda að vera það fullkomlega ljóst, að langbeztu kaupin gerir hann með
því að kaupa aðra hvora hinna framangreindu dráttarvélategunda.
Allnr nánari uppltjsinqar eru að fá hjá:
H.f. Ræsir
Skúlatfötu 59, Reykjavík.
Refur bóndi talar hér við okk
ur í dag:
„Stökur þær, er ég sendi ykk-
ur að þessu sinni, ætla ég að
helga minningu föður míns, er
lézt af slysförum s. 1. sumar,
þá háaldraður og verða því flest
ar stökurnar eftir hann.
Koma þær svo hér á eftir.
Þessi vísa hans þarf ekki skýr
ingar við:
Mörgum verður minnisstætt að
missa sína.
Sárra kennir sérhver meina,
sem það hlýtur oft að reyna.
Um sjálfan sig kvað hann
eftirfarandi stöku:
Það er tál, og svíkur sál
sig að mála í framan.
Ekki stoðar ytra glyt
að þá voðinn sverfur,
falski roðinn lætur lit
líkt sem froða hverfur.
Ennfremur hljóða eftirfarandi
stökur vm svipað efni:
Nýung margir ungir enn
allvel tekið geta,
glepjast einatt gamlir menn
gagnsemd þá að meta.
£ * * f >
Máls það teljast má þó vörn
menn að háttum breyti.
Allir sinnar aldar börn
eru að flestu leyti.
Fortíð mín það fyrst ég velt
fáar geymir merkissögur
frá því upp ég augum leit
1864.
Við áramótin 1930—31 kvað
faðir minn eftirfarandi stöku:
Ártalið er orðið breytt
einum staf er við það skeytt.
Finnst hér ekkert nýrra neitt
1931.
Um sjálfan sig kvað hann eft
irfarandi stöku:
í upphafi var ég Eyfirðingur,
með aldrinum varð ég Skagfirð-
ingur,
svo Rangvellingur og Reykvik-
ingur
og rek svo lestina — Snæfell-
ingur.—
Svo kemur hér vísa kveðin að
morgni dags:
Við stúlku eina, sem Ásta hét,
kvað hann svo í gamni:
Ástu heit er ástarþrá
ást þó veiti fáum.
Ástarteiti Ástu hjá
aldrei breytast sjáum.
Einhverju sinni var faðir
minn staddur á skemmtisam-
komu einni. Ekki mun honum
hafa geðjazt þar vel að öllu,
sem hann sá og heyrði, því þá
varð þessi vísa til:
Grenja í hofi glymskrattar,
girndir sofa ei alls staðar,
hnípir dofin hér og þar
hungurvofa Bakkusar.
Ennfremur eftirfarandi staka:
Orgi varga argur fans
ærist margra sinni,
eins vill gargiö glymskrattans
gleði farga minni.
Hýrna tekur hugurinn
hverfur myrkrið svarta,
guða nú á gluggann minn
geislar ljóssins bjarta.
Enga skýringu þarf þessi
staka:
Næsta vísa er úr niðurlagi
sendibréfs:
Stirð er höndin, stúrin lundin
strit og annir valda því.
Þreytist öndin áþján bundin
örlaganna stormum í.
Sérhvað hefir sína tíð
sæld og öfugstreymi,
alltaf breytist ár og síð
allt í þessum heimi.
Eftir hann er líka þessi staka:
Skynsemin, sem guð oss gaf,
gildir meira auði,
því vér lifum eigi af
einu saman brauði.
Svo kemur hér heilræði hans:
Leik þú gætinn lífsins skák
lát ei verða „skammarmát“.
Hreykinn, þrætinn, heimskan
1 strák
hlátur skerðir allri gát.
I
I Haustið 1917 dreymdi föður
minn að hann kvæði eftirfar-
andi vísu:
Kári ljóstar kulnuð strá,
klaka þjósti skorðar,
napur gjóstur norðri frá
næðir um brjóstin storðar.
Faðir minn var ekki hrifinn
af ýmsu hinu nýja tízkutildri
eins og sést á eftirfarandi stök-
um:
Andlitsprjál og ástin hál
oft er hlálegt gaman.
Eftirfarandi vísa þarf ekkl
skýringar við:
Dæmaláus er dýrtíðin,
daufleg oft var fortíðin.
Ef ei batnar ótíðin
óhæg verður framtíðin.
Eftirfarandi vísa mun vera
síðasta vísa föður míns:
Allt mín rennur ævin senn
elli kenni ég svifa.
Fjölgar enn um ýmsa menn
ei sem nenna að lifa.
Að lokum kem ég hér með
tvær stökur, sem mér komu í
hug nýlega, og ekki þurfa skýr-
ingar við:
Tilverunnar allrar í
ekki skil ég snilli.
Lífsins gátur læt ég því
liggja hluta milli.
Trúarskoðunum mínum lýsl
ég í eftirfarandi stöku:
Þó oss verði margt til meins
meðan lífsþráð spinnum,
gegnum sorg og gleði eins
guðs vér nálægð finnum.
1 guðs friði".
Lengri er þessi pistill ekki og
snúum við að öðru efni á morg-
un.
Starkaður gamli.
AVV.V.V.VASV.’.V.V.WAV.V.VASVVrtrtiV.V.V.WAX
í MÁLVERKASÝNING i
il
Péturssonar
I Listamannaskálannm
Opið daglega kl. 10 til 23 £
Á-.V/AWAW.V.W.W.W.W.W.W.WW.W.W.WÁ
AUCI.ÝSEVCASÍMI TÍMANS EH 813C0