Tíminn - 28.04.1951, Side 4

4
94. blað.
TÍMINN, laugardaginn 28. april 1951.
Orðsending til sýslumannsins
Hinn 13. marz s. 1. birtist í
ísafold viðtal við Jón Kjart-
ansson sýslumann í Skafta-
fellssýslu og er sumt af því
pannig að við sýslungar hans
erum furðu lostnir.
Meirihlutinn af þessu fóstri
peirra S. B. og J. K. er nú
.■eyndar ómerkilegur vaðall
um allt og ekkert og hlýtur
:I augum okkar austur hér
að verða næsta broslegt frá
*,manni, sem okkur hefir fund-
izt, að gæfi því ekki mjög mik
inn gaum, hvort okkur geng-
ar lífsbaráttan betur eða ver,
en skiljanlega þurfti sýslumað
ii'inn að láta eitthvað í kepp-
inn til þess að geta hulið rús-
uuna í endanum.
áýslumaðurinn minnist á
næðiveikina í Mýrdal og tel-
ar hana mikinn vágest, og
im það er ekki ágreiningur,
un það hefir verið nokkur
.neiningamunur um það,
avernig rétt væri að snúast
við þeim illa gesti. Vegna þess,
iö það, sem sýslumaðurinn
aegir um það mál, er nokkuð
'iinhliða og sennilega með
viija haft svo, þá skal sú saga
.akin nokkuð og einnig með
viliiti til þess að þetta er fyrsta
/andamálið, sem fyrir kemur
i syslunni eftir að hann sezt
aér að, og þar af leiðandi
sveinsstykkið hans, ef svo
mætti segja. En trúað gæti ég
jví, að þar fyndist Mýrdæl-
ingum þeir ekki hafa honum
nikió aö þakka, en sagan er
i þessa leið:
Eyrst þegar mæðiveikin
.<om upp hér í Mýrdal, þá
fannst hún á þrem bæjum í
Oyrhciahreppi, en í Hvamms-
nreppi fannst hún hvergi,
i-mda fluttist hún ekki yfir
nreppamörkin fyrr en eftir
nokkur ár, þrátt fyrir það,
jó að varnir væru engar.
Strax fyrsta veturinn boð-
aði oddviti Hvammshrepps al
mennan bændafund, sem
naldinn var í Vík, og kom þar
i ljós alveg. einróma vilji
oænda að reyna að verja
Hvammshrepp, meðal annars
með því, að girða á milli hrepp
anna og var samþykkt að
hreppurinn legði í þann kostn
að.
Á þessum fundi mætti Jón
Kjartansson illu heilli og virt
ist eiga það erindi eitt, að
<oma i veg fyrir allar tiiraun
:ir til varnar og varaöi menn
'íindregið við þvi, að aðhafast
uokkuð í slíka átt, en boðaði
allsherjarniðurskurð, sem
njög dýrmæta lausn á mál-
inu og hefir hann fylgt sin-
um niðurskurðarhugsjónum
njög fast alla tíð síðan.
En daginn áður en þessi
fundur var haldinn í Vík,
ceyrðu þeir félagar, sýslumað
rinn og oddviti, heim til eins
hónda í Dyrhólahreppi, sem
utti veika féð og náttúrlega
'ar þessi maður, sem þeir
völdu, sá ríkasti af þessum
premur, og er það trú sumra
.nanna, að þar hafi verið á-
kveðið, hver skyldi verða á-
iangurinn af fundinum í Vík,
<;n hvort sem það er nú rétt
íóa ekki, þá er hitt víst, að
.svo sterkir voru þessir menn
andstöðu sinni við allan
porra bænda í Hvammshr.,
að oddviti hafði aldrei neina
viðleitni í þá átt, að útvega
'jfni í girðingu milli hrepp-
anna, sem honum þó bar
skylda tfl.
Pað hefir máske verið til-
viljun ein, að þetta vor kom
enginn spotti af girðingar-
frá iiómia í Vesínr-Skaftafelísvslai
efni til Víkur, en bændur í
heilu hverfi í Dyrhólahr.
gátu þá girt allt sitt land til
þess að eiga hægara með að
halda öllum sínum fénaði,
sjúkum og h'eilbrigðum, aust
an við hreppamörkin.
Árangurinn af þessum
vinnubrögðum er ekki lítill,
kannske óvíða meiri hjá þess
um mönnum. Nú er mæði-
veikin víðs vegar um báða
hreppa og að sjálfsögðu verð-
ur skorið hér niður en líklega
má Jón Kjartansson sætta
sig við það, að hann fái ekki
einn að ráða hvenær það
verður gert og er hann þyk-
ist með einhverju þurfa að
gylla sína háu persónu, þá
held ég að hann ætti að reyna
að finna eitthvað annað en
afskipti sín af þessu máli.
Ekki tekur betra við, þeg-
ar sýslumaðurinn kemur að
verzlunarmálunum. Ég ætla
nú ekki að fara mörgum orð-
um um árásir þessara
kumpána á Odd kaupfélags-
jstjóra, enda mun hann vera
maður til að svara þeim, en
Iþetta er ekki nýtt fyrirbæri
: í sögu K.S. og þeir menn,sem
þar hafa bezt unnið, hafa aila
tíð verið hundeltir og níddir
af stríðsmönnum íhaldsins
hér í sveit.
Sýslumaðurinn segir:
„Skömmu eftir aö Oddur
kaupfélagsstjóri kom í hérað-
ið, voru þau boð látin út
ganga, að innan tveggja ára,
skyldi verzlun Jóns Halldórs-
sonar lögð að velli.“
Svo er nú það, en hverjir
hafa svo heyrt þessi örlaga-
riku boð? Skyldu það vera
,aðrir en þeir, sem starfa í
sögudeildinni hjá sýslu-
manninum? Ég held varla.
Hitt er satt, að það er bú-
ið að þurrka út verzlun Jóns
Halldórssonar og sumir eru
nú svo hégómlegir að finnast
heldur leiðara fyrir sýslu-
manninn, að vera þar að
verki, og síðan þegar það er
sýnt, að flestir hugsandi
menn hafa viðbjóð á þeim
vinnuaðferðum, sem þar voru
notaðar, þá er breidd út sag-
an um þessa áætlun, sem
Oddur kaupfélagsstjóri hafi
'átt að gera.
Flestir myndu nú ætla, að
sýslumaðurinn lét-i þennan
þátt styrjaldarinnar hvíla á
óbreyttum hermönnum í liði
sínu, en nú hefir hann sýnt,
að þar getur hann lika verið
vel liðtækur, en ef þessi ó-
róleiki sýslumannsins kem-
ur til af því, að hann hafi nú
einhvern vott af samvizku-
biti, þá má kannske segja, að
betra sé seint en aldrei.
En svo kemur rúsínan hjá
yfirvaldi Skaftfellinga og
hún er svona: „Við vissum,
að það var ekki verzlunin,
sem þessir herrar sóttust eft-
ir, þeir vildu verzla með
fleira.“ Já, það varð að vera,
að eitthvað alvarlegt væri á
seyði, sem lægi á bak við öll
bolabrögðin, sem Jón Hall-
dórsson hefir verið .beittur.
En mér er spurn. Eru svona
ummæli ekki refsiverð?
Og enn spyr ég. Veit sýslu-
maðurinn kannske til þess,
að það sé hægt að verzla með
þetta fleira, sem hann talar
um?
Það skyldi þá aldrei vera
ástæðan fyrir því, að Jón
Halldórss. gat ekki fengið að
halda áfram að verzla, að það
eigi að nota búðina hans til
að verzla með fleira.
Þá íörum við nú að skilja
hlutina, því hann hefði lík-
lega seint fengist til að verzla
á þann hátt, en ef þetta gæti
nú tekizt, þá gerir hitt minna
til, þó verðlagið sé lítið eitt
hærra en mönnum var lofað,
þegar verið var að ginna þá
til fylgilags við þessa uppeld-
isstöð íhaldsins.
Sýslumaðurinn er mjög
bjartsýnn á þetta fyrirtæki,
og meðal annars það, að þeir
séu mjög heppnir með mann-
inn, og ^kal það ekki dregið
í efa en hitt er ég hræddur
um, að maðurinn sé ekki hepp
inn.
Þegar Jón Kjartansson
fluttist hingað til Víkur og
fékk veitingu fyrir sýslu-
mannsembættinu, þá var mik
ill fjöldi manna hér, sem
hugði gott til, og töldu hann
líklegan til þess að vinna með
drengskap og viðsýni að fram
faramálum héraðsins, en nú
gæti ég trúað, að þær vonir
væru flestar dánar. Að visu
vantar hér ekki verkefni, því
margt er á þá leið, að betur
mætti fara, en áhugi hans
virðist beinast í aðrar áttir
en að beita kröftum sínum
til mannbóta eða jaröabóta
hér, eins og hann talaði svo
fagurlega um fyrir einar
kosningar hér í sýslu, en má-
ske tekur hann upp þann
þráð aftur fyrir næstu kosn-
ingar. Hver veit.
Eitt af því, sem íhalds-
menn hér segja að vinnist
við stofnun hinnar nýju verzl
unar, er að skapa hreinar
línur í pólitik. Þarna er nú
ein blekkingin, enda munu
þeir ekki kæra sig mikið um
hreinar línur, sem ekki er
heldur von, þar sem það hefir
alla tíð verið þeirra iðja, að
reyna að draga menn yfir
þessa línu, sem þeir svo kalla.
En það er hægt að kenna
þeim ráð til að skapa hrein-
ar línur í pólitík og það skal
ég nú gera og ráðið er þetta:
Látið kjósendur afskiptalausa
Þá eru komnar hreinar línur.
Að endingu vil ég svo gefa
sýslumanninum eitthvaö ráð,
en það er að hann hætti að
vinna á þennan hátt að þess
ari pólitísku línuhreinsun
hér í sýslu, þá má vera, að
honum takist enn að vinna
eitthvað af þeim vinsældum,
sem hann hefði alla tíð get-
að átt hér, ef hann hefði hald
ið rétt á sínum spilum.
Bóndi.
Hefi ávallt
fyrirliggjandi
hnakka af ýmsum gerðum
og beizli með silfurstöngum.
Bendi sérstaklega á skíða-
virkjahnakka. Þeir eru bæði
sterkari og þægilegri en aðr-
ir hnakkar.
Sendi gegn kröfu.
Gunnar Þorgeirsson,
Óðinsgötu 17. Reykjavík.
sTuTii
allskonar notuð húsgögn og
aðra húsmuni í góðu standi
við hálfvirði. Pakkhússalan,
Ingólfsstræti 11. Sími 4663.
Pétur Jakobsson á hér bréf
um hina óttalegu hvítasunnu.
Ég ætla mér ekki að túlka það
peitt fyrir hann, en gef hon-
um umsvifalaust orðið:
„Nú nálgast hvítasunnuhátíðin
í ríki mannanna. Skyldum við
kunna að taka á móti sendingu
andans? Ég held ekki. Við er-
um hlöðukálfar í tjóðurbandi
myrkurs, skilningsleysis, efnis-
hyggju og mannfyrirlitningar.
Skyldi verða mikiil viðbúnaður
hér í Reykjavík til þess að taka
á móti hvítasunnunni á viðeig-
andi hátt? Skyldi hirðlíf vort,
hér í Reykjavík, verða hátíðinni
samboðið? Skyldu forráðamenn
bæjarins hafa viðeigandi við-
búnað við þetta tækifæri?
Það vill svo óhappalega til, að
hvítasunnan er að þessu sinni
14. maí næstkomandi. Þá er
flutningsdagur þess fólks, sem
ekkert þak á yfir höfuðið. Þetta
verður því fólki hin óttalega
hvítasunna. Um nær tíu undan-
farin ár hafa gilt hér húsaleigu
lög, sem voru í því aðallega
fólgin, að ekki mátti reka leigj-
endur út úr húsnæði sínu og
ekki mátti hækka húsaleiguna
nema innan vissra takmarka.
Húseigendur undu þessum lög-
um illa, og skal þeim ekki láð
það. Húsaleigulögin voru ill
nauðsyn, sem þó var vart hægt
hjá að komast, eins og á stóð.
Þau voru hernaðarráðstöfun,
sem falla þurftu úr gildi, eftir að
heimsfriður komst á, og aðrar
ástæður leyfðu.
* 5. «: » •• •• i*
Húsaleigulögin voru felid úr
gildi á þingi þjóðarinnar 1950.
Þó með þeim heilbrigða fyrir-
vara, að bæjarstjórnir í þeim
þorpum, sem lögin tóku til,
skyldu ráða, hver í sínu lög-
sagnarumdæmi, hvenær lögin
féllu úr gildi. Þetta var heil-
brigt ákvæði og viturlegt af
þingheimi. Bæjarstjórnirnar
voru miklu kunnugri, hver á
sínu heimili, um ástand það í
húsnæðismálum, sem ríkti, en
þingmenn víðsvegar að komnir.
Bæjarstjórn Reykjavíkur lét
kanna ástandið i húsnæðismál-
um hér. Kom í ljós, að nær 300
fjölskyldum hafði verið sagt upp
sínu húsnæði þann 14. maí næst
komandi, í von um að bæjar-
stjórnin felldi lögin úr gildi.
Eftir að bæjarstjórnin hafði
fengið þessa vitneskju felldi hún
húsaleigulögin úr gildi. Nær 300
fjölskyldur á götunni þann 14.
maí næstkomandi! Þetta er
óttalegt! Þetta er hin óttalega
hvítasunna. Innan þessara fjöl-
skyldna má gera ráð fyrir að
séu um tvö þúsund manns.
Fasteignacigendafélag Reykja
víkur hefir skorað á húseigend-
ur að láta félagið leigja fyrir
sig húsnæði þau, sem tæmast
þann 14. maí n. k. Einnig hefir
skrifstofa Fasteignaeigendafé-
lagsins boðið húsnæðislausu
fólki að láta innrita sig á skrif-
stofunni. Hvað hefir skeð?
Fjöldi húsvilltra heimilisfeðra
hafa komið á skrifstofuna og
beðið um leiguíbúð, en enginn
húseigandi hefir komið á skrif-
stofu þessa, að því er ég bezt
veit, til þess að fela henni út-
leigu sins húsnæðis. Hefir þó
ekki skort áskoranir frá skrif-
stofunni til húseigenða um, að
láta félagið annast leigumiðlun
ina, en húseigendur hafa verið
þykkheyrðir að þessu sinni. Býst
ég við, að mikið af þessu hús-
næði, sem losnar 14. maí n. k.
verði ekki leigt aftur. Húseig-
endur taka það til eigin nota.
Fjölskyldur þeirra hafa stækkað
á umliðnum árum. Þeir þurfa
því margir hverjir meira hús-
næði. Börn hafa vaxið, giít sig,
og þarfnast því meira húsnæðis.
Sumir auka við sig húsnæði,
víkka bólin sín, vegna rúms
fjárhags o. s. frv. Þetta varð
bæjarstjórnin að' hafa allt hug
fast, er hún felldi lögin úr gildi.
Það er vitanlega vandasamt
og viðkvæmt mál í lýðræðislandi,
sem virðir eignarétt manna, að
takmarka hann nema sem
minnst. Þó getur verið svo vegna
samábyrgðar tilverunnar, að
eignaréttinn verði að takmarka
meira en æskilegt væri. Miskunn
sami Samverjinn hefir verið á
ferðinni um ríki mannanna á
öllum öldum og hann á alls
staðar rétt á sér, og mun eiga
það á komandi tímum. Bæjar-
stjórn Reykjavíkur er til fyrir
fólkið. Hún er í þjónustu þess
og hún á að vinna dyggilega í
þarfir heildarinnar. Hún átti að
vita, að hún yrði að taka af-
leiðingum niðurfellingar húsa-
leigulaganna. Samt felldi hún
lögin úr gildi án þess að tryggja
sér möguleika fyrir því, að hún
gæti veitt því fólki húsaskjól,
sem hrekjast verður út á göt-
una þann 14. maí n. k. Ég held
að bæjarstjórn Reykjavíkur
hefði gott af því að fá sendingu
heilags anda, og það helzt
nokkru fyrir hvítasunnuna".
Þá hefir þessi hvatning Pét-
urs til húseigendanna komizt á
framfæri, hver sem árangurinn
verður.
Starkaður gamli.
WJ
í
I ■■■■■■ ■■!
'.■.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.'.V
30% og 40%
OSTAR |
Er bezta og hollasta áleggið. Vandlátir neytendur Ij
biðja um norðlenzku ostana. ■.
Frystihúsið HERÐUBREIÐ
Simi 2678
z.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v/.v.v.v.v,
iUGLÝSDrGASÍMI T 1 HI A I¥ S ER 81300