Tíminn - 28.04.1951, Page 5

94. blað.
TÍMINN, íaugardaginn 28. apríl 1951.
5.
Lmugard. 28. apríl
Krýsuvíkurvegurinn
í gær var Hellisheiði opin
til umferðar eftir að hafa ver-
ið lokuð af snjóum í fulla þrjá
mánuði. í þrjá mánuði var
Krísuvíkurvegurinn einn op-
inn til flutninga milli Reykja-
víkur og sveitanna austan
fjálls. Og það er ekki fyrr en
nú í apríllok að nokkur tiltök
þóttu að opna þar aðra leið.
Það má segja, að með þess-
um atvikum sé lokið langri,
furðulegri og þrálátri deilu
um réttmæti Krýsuvíkurveg-
arins og snjóþyngsli á 'þess-
um leiöum. Mbl. hélt því fram
á sinni tíð, að Krýsuvíkurveg
urinn ætti engan rétt á sér,
því að það snjóaði á hann eins
og aðra vegi. Fyrsta veturinn
hélt blaðið því fram, að það
væri aðeins misráðin sérvizka
vegamáiastjórnarinnar að
halda Krýsuvíkurleiðinni op-
inni fremur en Hellisheiðar-
véginum. Þá sagði það, að
vegamálastjórnin beitti öllum
ýtukosti landsins í Krýsuvíkur
veginn.
Mbl. þótti nauðsynlegt að
hafa Krýsuvíkurveginn snjó-
þungan vegna þess, að vinir
þess í bæjarstjórn Reykjavík
ur höfðu synjað um bráða-
birgðaframlag til að ljúka veg
inum. Fréttaburður og fullyrð
ingar blaðsins í þessu sam-
bandi eru glögg og varanleg
dæmi um þær villugötur, sem
íslenzk blaðamennska leiðist
út á. Mánuðum og misserum
saman reynir Mbl. að telja
lesendum sínum trú um það,
að Krýsuvík sé eins snjóþung
og Hellisheiði. Svo einlæg og
undanbragðalaus er þjónusta
ívars Guðmundssonar og
samskonar manna við pólitík
Gunnars Thoroddsens.
En það voru til önnur rök
í þessu máli á móti Krýsuvík-
urveginum. Það voru til Ný-
sköpunarlög. Nýsköpunar-
stjórnin lét samþykkja lög um
Austurveg. Hann átti að liggja
beina leið frá Reykjavík til
Selfoss og vera svo vandaður
og góður, að á honum festi
aldrei snjó.
Þetta eru lög frá hinu háa
Alþingi. Þessi lög hafa verið
staðfest. Ekki vantar það. En
þó hefir enginn maður ekið
þennan veg. Nýsköpunarpost-
ularnir hafa aldrei farið Ný-
sköpunarbrautina Austurveg.
Og það er af því, að vegurinn
hefir aldrei verið lagður, sem
varla er von, því að fé hefir
aldrei verið veitt til hans.
Fullyrðingar Mbls. um að
Hellisheiði væri ekki snjó-
þyngri en Krýsuvík og lög
Nýsköpunarstjórnarinnar um
Austurveg stoða almenningi
ósköp lítið, þegar snjóar leggj
ast að. Þá verður að leita ein-
hyers raunhæfara. Málin
verða ekki leyst með ævin-
týraskáldskap einum, hvort
sem hann birtist í formi frum
varps og löggjafar eða rit-
stjórnargreinum Mbls. Reynsl
an í vetur sýnir og sannar, að
þégar á herðir dugar ekki
neitt nema snjólétt leið, sem
hægt er að fara. Og þó að
Krýsuvíkurvegurinn sé gall-
aður, er það þó staöreynd, að
hann brást ekki einn einasta
dag, þá þrjá mánuði, sem
Hellisheiðin var lokuð, þó að
oft þyrfti að ryðja hann.
Hér skal svo ekki fjölyrt
ERLENT YFIRLIT:
MacArthur og Eisenhower
Þegar þeir Doiiglas Mac Artlmr «»;* Dwefglit
Eisenhower voru báðir á Fiiippseyjnm
grunaði cngan að fieir settu eftir að verða
í röð frægustn manna heimsins
Politiken birti nýlega frásögn | honum annan stað til starfa.
eftir dönskum manni, Eigil Pers , Til dæmis sagði hann í einni
heitir hann, sem kynntist þeim j ræðu sinni í fyrra: (
MacArthur og Eisenhower per- ,.Að vera hikandi og óviss’í
sónulega austur á Filippseyjum j stjórnarstefnu er sama sem að
fyrir heimsstyrjöldina seinni.
Danskur rithöfundur, Josef Pet
ersen færði frásögn hans i
letur og er hún í aðalatriðum
endursögð hér á eftir.
Tveir herforingjar úr hernum
komu oft í bankann, þar sem
Eigil Pérs, starfaði. Þeir ávöxt-
uðu fé sitt þar, og í sambandi
við verðbréfakaup og önnur
fjármál Tékk hann tækifæfi til
að kynnast þeim báðum.
Þetta ;voru gjörólíkir menn.
Það var- munur á stöðu þeirra
og starfi, en þó engu síður á
persónulegri framgöngu þeirra.
Sá eldri var glæsimenni, allra
manna mestur að vallarsýn,
fullar þrjár álnir á hæð, og að
öllu hihn hermannlegasti. Dag
far hans ailt var í samræmi við
að þar fór sá, sem gegndi aðal-
hlutverki- á leiksviði lífsins, og
hann lék það meistaralega og
snurðulaust. Hann var auðug-
ur i»aður og fjármálaáætlanir
hans miðuðust við háar tölur.
Hann var Vel að sér um Raup-
sýslu og sagði nákvæmlega fyrir
um ávöxtun fjár sins. Maður-
inn var stoltur og skipandi, stutt
orður og gagnorður og alltaf
hiklaus Í tali. Það var eins og
tilsvör hans væru steypt í mót
áður en hann mælti. Ekki þótti
öllum vænt um hann. Oft var
talað illá um hann, honum var
brigzlað Uíh dramb og ráðríki.
Það var sagt, að hann legði sig
aldrei ntður við það, að tala við
venjulega menn. Hann var ó-
mannblenöinn og hátíðlegur í
fasi og hugsanir hans urðu
aldrei lesnar úr svipnum.
Hinn fóringinn var ekki neitt
sérstaklega hermannlegur í
framgöngu. Honum féll bezt að
vera borgaralega klæddur með
stráhatt og skræpótt hálsbindi.
framselja vini vora á Filipps-
eyjum, Ástralíu og Nýja Sjálandi
undir hatursfullar árásir ríkja
þeirra, þar sem þrældómur
tíðkast í stað frelsis og guðleysi
kemur í stað trúar“.
Síðustu orðin sýna lífsskoðun
herforingjans. Hann er kristinn
strangtrúarmaður. Hann þolir
engan efa á sviði trúmálanna.
Hann hefir trúarlíf og veraldar
sýslu vandlega aðgreint, en
trúir staðfastlega á guðlega
handleiðslu.
Hjá slíkum mönnum fléttast
oft saman á undarlegan hátt
einskonar hlý og barnsleg ein-
feldni með aðgæzlu og kaldri ró.
Trúaröryggi MacArthurs hefir
áreiðanlega oftlega hert hann
upp til að taka ábyrgðarmestu
og örlagaríkustu ákvarðanir.
MacArthur var fyrirmyndar
fjölskyldumaður, segir Eigil
Pers. Það gerði öðrum foringj-
um stundum gramt í geði, að
hann var vanur að hafa konu
sína og börn með sér hvert sem
hann ferðaðist. Það gátu þeir
ekki látið eftir sér.
Þegar MacArthur gekk um
götur Manilluborgar var hann
eins og sagt er um Sál konung
höfði hærri en allt fólkið, —
beinn, stoltur og stæltur og
beindi órannsakanlegum sjón
um að ósýnilegu takmarki. Aðr
MacARTHUR
vann á einni skrifstom nersins.
Nafn hans þekktu þá ekki aðr-
ir en þeir, sem næstir stóðu, en
það var Dwight Eisenhower.
Engan grunaði þá og enginn
gat hugsað sér, að þessi látlausi
og alþýðlegi hversdagsmaður
ætti fyrir sér að verða heims-
frægur. Menn vissu að hann var
gáfaður, duglegur og skylduræk
inn starfsmaður. Hann hafði
líka góðar tungumálagáfur, tal-
aði spönsku reiprennandi og
gerði sig skiljanlegan á Malaja-
tungu innfæddra manna, sem
er nú hið opinbera mál ríkisins
síðan Filippseyjar hlutu sjálf-
stæði.
Eisenhower var á fertugsaldri,
þegar þetta var. Hann var ljós
yfirlitum, sköllóttur og eltkert
glæsimenni i sjón. En hann var
léttur í máli og hafði alltaf
skrítlur og gamansemi á hrað-
bergi. Hann var samkvæmis-
maður mikill, þótti gaman að
dansa og sló ekki hendi á móti
glasi. Hann átti fallega og elsku
lega konu, sem kunningjar
þeirra kölluðu aldrei annað en
mörnmu.
Eisenhower vildi gjarnan auðg
ast á kaupsýslu eins og yfir-
boðari hans, en hann hafði ekki
ir hvítir menn litu upp til hans vott af fjarm41aviti til að kunna
með aðdaun, sem var blandm;
, , það, enda átti hann ekki mikið
nokkurn gremju. Menn vissu, rekstursfé. Hann lét því banka-
að akvarðanir hans í bankan- j mönnunum eftir að ávaxta fé
um voru skynsamlegar. Fe hans sitf sem bezt> og þar byrjaði
avaxtaðist. Hann gat latið eftir bann með eina þusuncj dollara.
ser að stofna til opmberra ha- Hann hitti Eigil Pers oft á
tiðahalda og ílytja þa hatiðaræð skriístofunni til að vita, hvernig
ur til að fullnægja tilhneigingu gengi að unga út „gmáfugls-
sinni til viðhafnar og tildurs. egginu« hans eins og hann orð
A slikum hatiðum bar hann sig aði það Enginn vildi eiga a
eins og konungur a leiksviði. hættu, að þurfa ag segja þess
Hann þotti skeytmgarlitill um, Hann var eins og skapaður til um elskulega manni að spari
klæðnað sinn og var þó nákvæm að vera tignasti maður í heimi fé hang yæri tapað og þvi var
hirðsiðanna.
ur um sumt, til dæmis alltaf í
pressuðúm buxum og með burst
aða skó. Hann var léttur og
alúðlegur í tali og tók hlýlega
undir mál manna með björtu
bliki í auga og hjartanlegu brosi
á vör og tók hlýtt í hönd allra
kunningja sinna.
það alltaf haft i öruggum bréf-
um. Þegar hann kom og spurði
um eggið sitt var honum venju-
Margir, einkum óbreyttir her-
menn kölluðu hann stórbokka'le sa t að litlar breytingar
og baru honum a bryn lyðskrum yæru á orðnar hann fór
gagnvart innfæddum monnum. brosandi eins og hann kom.
Þetta er Jjersymlega motsogn., En dag nokkurn kom majór-
En MacAithur lagði alltaf a- inn og það um Uppgjör, þar
herzlu á það, sem hann vildi: gem hann væri a leið til
Nú er timi til kommn, að segja og hann hafði skomm a Ameriku pað sýndi sig þá, að
nefna þessa menn. Sá fyrri hét kynþáttaríg. Hann var heiðurs- j fé hang hafði heldur g-engið til
, Douglas MacArthur. Hann var bcrgari í Manillu og í opinber-
þá yfirhérshöfðingi Filippseyja- j Um ræðum kallaöi hann Filipps
j manna. Hann var ekki starfs- j eyjamenn stundum „litlu brúnu
! maður , Bandaríkjanna, heldur bræðurna". Svo er líka kulda-
’ Filippseyja. Það liggur við að legt og þóttafullt viðmót yfir
!segja megi, að hann hafi tekiö.hlýjum huga oft einkenni sjálf-
1 stöðu síha að erfðum. Faðir I stæðra og ósveigjanlegra manna
| hans vai* lika hershöfðingi á ; af hans gerð.
* Filippseyjum. MacArthur hafði
áhuga á' landi og þjóð og mál-
efnum þeirra og hefir það hald-
Hinn herforinginn var majór
að nafnbót þegar þetta var og
izt þó að örlögin hafi skipað undirmaður MacArthurs. Hann
um þa<$,. hvaða þýðingu það
hefði haft í vetur, ef Krýsu-
víkurleiöjn hefði ekki verið
til. Hváð hefðu húsmæðurn
ar í Reykjavík sagt, ef engin
' mjólk hefði borizt úr sveit-
unum austanfjalls vikum og
jafnvei mánuðum saman? Og
, hvernig hefði orðið ástatt í
hafnlausu héruðunum aust-
anfjalls, ef allir flutningar til
þeirra frá Reykjavík hefðu
stöðvazt- mánuðum saman?
Með þessu er ekki sagt, að
samgöngumálin séu komin í
það horf, sem varanlegt er.
Krýsuvíkurvegurinn er engin
eilífðariausn, sem geri frekari
aðgerðir i samgöngumálum
Sunnlendinga óþarfar. Suður
landsundirlendið þarf sína
höfn og vandaður vegur bein
ustu og beztu leið milli Sel-
foss og Reykjavikur er fram-
tíðarmál. Þann veg á að sjálf
sögðu að steypa úr innlendu
sementi, þegar sú framielðsla
er kominn á fót. En á þessu
stigi er það Krýsuvíkurvegur
inn, sem hefir bjargað.
Og það verða alltaf raun-
hæfar aðgerðir sem bjarga,
en ekki neinn blekkingavað-
all í blöðum eða óraunhæfar
ályktanir og samþykktir, jafn
vel þó þær séu gerðar á sjálfu
Alþingi og kenndar við -,Ný-
sköpun“.
rýrnunar, en það var því líkast,
(Framhald á 6. siðuj
Raddir nábúanna
Alþbl. ræðir um stjórn bæj
armála á ísafirði í gær og
segist þannig frá:
„Verkin sýna merkin. Starfs
menn bæjarins hafa ekki feng
ið laun í marga mánuði. Engir
peningar eru til fyrir greiðslu
á brýnustu lífsnauðsynjum fyr
ir sjúkrahúsið og elliheimilið.
Það liggur við borð að þessum
stofnunum verði að loka og j
bærinn að hætta allri starf-
Lítil fyrirspurn
Frá því hefir verið skýrt í
blöðum, að ákveðið hafði ver
ið að fram færi í Vestmanna
eyjum hinn 15. þ.m. atkvæða-
greiðsla um lokun áfengisút-
sölunnar þar í eyjunum. —
Þessari atkvæðagreiðslu var
frestað af þeim sðkum, að
ekki var talið unnt að láta
hana fara fram að svo komnu
máli lögum samkvæmt.
Svo er mál með vexti, að
lög um héraðabann eru breyt
ing á áfengislögunum gjörð
1943. Þar segir svo:
„Nú telur ríkisstjórnin, að '
lög þessi kunni að brjóta í
bága við milliríkjasamninga,
og skal hún þá gera þær ráð-
stafanir, er hún álítur nauð-
synlegar til þess að samrýma
þá samninga ákvæðum lag-
anna. Að því loknu öðlast lög
in gildi, enda birtir ríkisstjórn
in um það tilkynningu.“
Þessi tilkynning hefir aldr
ei verið birt, og er því talið að
lögin hafi ekki enn tekið
gildi.
Það var 18. febrúar 1943,
sem ríkisstjóri íslands og
Einar Arnórsson ráðherra und
irrituðu þessi lög. Siðan hafa
setið 5 ríkisstjórnir með ein-
um þremur utanríkisráðherr-
um en engar sagnir fara af
því, að ákvæði laganna hafi
verið fullnægt. Ófróðúm mönn
um kynni því að veröa á að
spyrja sem svo:
Telur ríkisstj órnin að þessi
lög brjóti í bág við milliríkja-
samninga?
Hverjir eru þeir samningar
ef svo er?
Hverjar ráðstafanir hafa
verið gerðar til að samræma
þá samninga ákvæðum lag-
anna, svo sem Alþingi lagði
fyrir ríkisstjórnina með þess-
um lögum, nr. 33, 1935?
Á þessu stigi er engu hægt
að svara um það, hverju það
sæti, að engin ríkisstjórn hef
ir auglýst gildistöku lag-
anna og skulu allar óþarfar
getsakir af því tilefni spar-
aðar að þessu sinni. En ann-
að hvort brjóta lögin í bág
við milliríkjasamninga eða
ekki. Telji ríkisstjórnin, að
svo sé ékki, getur hún við-
stöðulaust auglýst gildistöku
laganna. Að öðrum koáti sýn
ist ekki vera um of, þó að al-
menningur fengi að vita hverj
ir þeir samningar eru, sem
hér eru til fyrirstöðu.
Þá væri heldur ekki ófróð-
legt að fá að heyra ef ís-
lenzkar ríkisstjórnir hafa
einhvern tíma á þessum átta
árum byrjað á einhverjum
ráðstöfunum til að samræma
samninga lögunum, svo sem
Alþingi mælti fyrir um.
Þeir, sem láta sér annt um
sæmd og virðingu Alþingis
og vilja veg þingræðisins sem
mestan, munu væntanlega
greiða fyrir því, að hrein
svör fáist í þessu máli.
H. Kr.
Raflagningaefni
rækslu. Samningsbundnar af- vir einangraður 1,5 qmm.
borgamr og vextir hafa ekki: einaneraður 4 omm
verið inntar af hendi svo ar- j einangraoui i q
um skiptir, tryggingariðgjöld Gummikapall 3x4 qmm
hafa verið alveg svikin og allt
traust og lánstraust bæjarins
er gersamlega horfið undir
stjórn Sjálfstæðisflokksins. Af
þessu getur Sjálfstæðisflokk-
urinn stært sig ef honum
finnst sómi að“.
Þetta mun því miður ekki
vera mjög röng lýsing á á-
standi því, sem nú er á ísa-
firði.
Vír, einangraður 2,5 qmm.
Gúmmíkapall 2x0,75 qmm.
----“---- 2x1 qmm.
----“---- 4x2,5 qmm.
Glansgarn 2x0,75 qmm.
Nýkomið.
Véla- og raftækjaverzlunin
Tryggvagötu 23. Simi 81 279