Tíminn - 10.05.1951, Blaðsíða 5

463* blað.
TÍMINN, fimmtudaginn 10. maí 1951.
Fimmtud. 10. maí
Hótanir komrrs-
únista
SEXTUGUR I DAG:
Hilmar Stef
bankastjóri
í dag er einn af mætustu
trúnaðarmönnum íslenzkrar
bændastéttar og starfsmönn-
um þjóöfélagsins sextugur,
l bar sem er I-Iilmar Stefáns-
Þjóðviljinn hefir þessa dag son bankastjóri.
ána talaö um landráð og svik, j Hiimar er fæddur 10. maí
svo sem honum er lagið. Eng- j 1891 að Auökúlu í Húnavatns
inn kippir ser upp við það nú . SýSju jroreldrar hans voru
prðið, þó að biaðið æpi um prestshjónin þar, Stefán M.
. landráð, því að menn eru orðn : Jónsson og Þorbjörg Hall-
-ir þeim upphrópunum svo van j clórSdóttir fyrri kona hans.
; litlu tilefni. Þetta er ■ Hilmar er því albróðir þeirra
.sama blaðið, sem sagði 1940 ,prestanna, Björns á Auðkúlu
41, þegar Bretar börðust einir' og Eiriks a Torfastöðum.
-gegn nazistum, ao vinna sú, j Hilmar ólst upp í föðurgarði
. sem þeir keyptu af Islending- og lauk gagnfræðanámi á
-.um, væri iandráð og svo glæp-■ Akureyri áriö 1911. Efir það
; samlégt athæfi, sem nokkuð ^ bðn hann áfram námi undir
-#gæti verið. Þá sagði Þjóðvilj- jstúdentspróf en lauk því aldr
«Tinn líka, að ef íslendingár j ei og þreytti ekki frekari próf
igætu varið sig, ættu þeir i í skólum
.:stríði við Breta og væru banda
:menn Hitlers.
{. Það var 15. febrúar 1941.
Ifyrír röskum 10 xrum, sem
1 Þjóðviljinn sagði í tilefni þess,
;að Bandaríkjamenn tækju að
; sér hervarnir landsins í stað
iBreta, svo að þeir gætu notað
- lið sitt annars staðar:
: „Hvað þýðir það, ef ísland
; verður gert að fremsta vígi
tBandaríkjaauðvaldsins gegn
;.Evrópu? Það þýðir fyrst og
*fremst, að sjálfstæði vort og
; sjálfræði vort er glatað. Þaö
'þýðir ennfremur, að á ófrið-
artámum munu allar skeifing
ar nútímaófriðar koma yfir
oss. Svo eru til verur á tveim-
ur fótum, sem kalla sig menn,
og það meira að segja íslend
inga, sem vilja gera allt sem
:: í þelfra valdi stendur, til þess
að Bandaríkj aauðvaldið fái
vilja sínum;íramgengt“.
í - Þétta var á þeirri tíð, sem
„villimennska nazismans“ hét
H „Evrópa“ i orðabók Þjóðvilja
ii manna.-Það var ekki fyrr en
£ sumarið næsta á eftir, sem
J; blaðAö spuröi:
„Á vinum fasismans að tak (
£ ast ’ á<ý setja smánarblett á
ii þjhðlna“?
k ” Sa áhiánarblettur var fólg-
2 ihn í því, að ísland og íslenzka
i; þjó.ði,p ; gerði ekki að „vilja
C: Ban4af,íkjaauðvaldsins“ nógu
Arið 1917 byrjaði Hilmar
Stefánsson störf á þeim vett-
vangi, sem verið hefir starfs-
svið hans síðan, þar sem hann
gerðist þá starfsmaður Lands
bankans í Reykjavík. Vann
hann þar óslitið til 1930 og
þótti bæði trúr og hollur í
starfi, enda vann hann sér
traust bæði samstarfsmanna
og yfirboðara. Má sjá það af
því, að honum voru falin
vandasamari störf og þau,
sem meiri ábyrgð þótti fylgja,
jöfnum höndum því, sem
hann var trúnaöarmaður
samstarfsmanna sinna. Verð
ur hér fljótt yfir sögu farið,
en þó skal það nefnt, að
hann var formaður starfs-
mannafélags bankans, í
stjórn eftirlaunasjóðs hans
og gjaldkeri Söíiiunarsjóðs
íslands.
Svo urðu þáttaskipti í banka
mannsferli Hilmars Stefáns-
sonar árið 1930. Þá var hon-
um falin forstaða fyrir úti-
búi Landsbankans á Selfossi.
Var aðkoman þar heldur erf-
ið, því að útibúið var komið
i fjárþröng en kreppa fór í
hönd. Varð því timabilið á
Selfossi reynslutími fyrir
Hilmar. Hefir hann sjálfsagt
margt lært af þeirri reynslu,
en jafnframt urðu viðfangs-
efnin þar og störfin til þess
Hilmar Stefánsson bankastjóri.
sýna gætni í bankastjórn Ekki þarf að fjölyrða um
sinni á Selfcssí og geyma trú það, sem allir vita, að Bún-
lega á erfiðum tíirium það aðarbankinn hefir orðið' sterk
fé, sem honurn var falið, vann og örugg stoínun undir stjórn
hann sér vinsreldir þar eystra, Hilmars Stefánssonar. Hitt
svo að fáir embœttismenn j er rétt að mínna á, aö siðan
munu hafa .orðið jafn vinsæl-! 1937 hefir hann c-inn verið
ir á jaín skömmum tíma. —'bankastjó i Eún.aðai bankans
Mun það ekki ofmælt, að jog er þaa unlvitekn’ng frá
Hilmari hafi tekizt vel að(þeirri íedu. að láta þriggja
vinna stofnun þeirii, sem manna nefnd stjóma hverri
honum var trúaö fyiir og peningastofnun, svo að gætt
sé pólitisks jáínvægis. Eng-
inn kurr hefir mýndast af
sjálfum sér um leið bæði
traust og vinsældir auk þess,
sem hagur stofnunarinnar þessari ráðstöíun. Því er aldr
fór batnandi. | ei haldið fram, að Búnaðar-
Árið 1935 vantaði aðal- , bankanum sé stjórnað rniður
bankastjóra aö Búnaðarbank' en öðrum bönkum og banka-
anum. Bankinn var þá ungur! stjóranum er aldrci borin á
sjálf og reynslan sýnir að
Búnaðarbankahúsið er góð
eign, sem borgar sig vel. En
því er á þetta minnst hér, að
þetta -mun vera eina dæmið
um opinberar ádeilur á banka
stjórn Hilmars Stefánssonar,
en íramkvæmdin hins vegar
gott dæmi um stórhug hans,
fjármálavit og framsýni. —•
Búnaðarbankinn hefir þró-
ast og eflst undir stjórn Ki!m
ars og það má segja, að hús
bankans sé minnismerki, sem
er í samræmi við þá þróun og
störf bankastjórans.
Þegar þess er gætt, að Bún
aðarbankinn hefir lengstum
haít minni fjárráð en svo, að
fullhægja mætti eftirspurn
bænda cftir lánsfé, eru vln-
sældir bankastjórans miklu
merkilegri en ella. Það er í
sjálfu sér enginn vegur til vin
sælda að skipta því, sem færri
fá en vilja, og eru um það
mörg dæmi og víða nærtæk.
Þetta heíir þó elki komið
Hilmari að sök. Hann hefir
orðið að synja um lán og
sem bankastjóri hefir hann
trúlega krafizt skilvísi. En
hann hefir í öllum störfum
sínum gætt þess hlutleysis
og réttlætis, að menn treysta
honum og þykir vænt um hann
jafnvel þó að hann verði
stundum að synja málaleitun
þeirra. Þetta er merkilegur
hlutur og mætti vera mörgum
til athugunar, því að misjafn
lega gengur mönnum að fara
með opinbert vald, svo að
þeim verði til vinsælda. —•
Dæmi Hilmars Stefánssonar
sýnir, að heiðarleiki í starfi
er meginatriði í því sam-
bandi.
Hilmar bankastjóri er 'vin-
sðell af undirmönnurh sínum
og samstarfsmönnum. Siálfur
er hann fyrirmynd að trú-
mennsku og dyggð í starfi og
geysilegur starfsmaður, ár-
risull, iðjusamur og drjúg-
virkur. Jafnframt þessu er
hann stjórnsamur verkstjóri
og lipur húsbóndi og styður
þetta allt að áliti hans og vin
sældum innan stofnunarinn-
ar.
Hilmar Stefánsson er gæfu
maður mikill, því að störf
hans hafa vel lánast og hann
að árum og félítill en kreppu-Jbrýn neins konar hlutdrægni, er yei Uietinn og virtur. Þetta
tímar höfðu verið í landinu eða misnotkim þeirrar að-
og var hagur stofnunarinnar * stöðu, að hann er þar eini
erfiður og óhægur. Þá var' bankastjórinn.
Hilmar Stefánsson vmlinn til J Þetta er skýringin á vin-
að veita Búnaðarbankanum sældum og áliti Hilmars að
er oft mikils metið, en hér er
ekki um neinn leyndardóm að
ræða. Maðurinn hefir góða
greind og starfskrafta, en því
fvlgja mannkostir þeir, að
H °g nekilega og!aö vekía athygh á manmn- J forstoðu og var það raunai’jöö^m þræði. Hann er svo hann notar hæfileika sína
ií Island yrði ékki svo áhrifa- uu} °g syna hvaö með honum bæði eðmeg afleiðing af störf trur t starfi og rettlátur, að svo, að allir treysta honum
t: mikið^„VÍgi Bandaríkjaauð- DJ°-
í* valdsins gegn Evrópu“, sem
n Þjóðviljinn taldi þá við eiga.
jl „Þá .eru slik úrþvætti hér á
^ l^ndj,. .sem beint eða óbeint
upp hanzkann f yrir
iim hans á Selfossi og sann- . engum verður talin trú um,
Enda þótt Hilmar yrði að gjarn dómur um þau. |að annarieg sjónarmið eða
“————— ------------------------------------------ neins konar duttlungar ráði
l ákvörðunum hans. Enginn
T taka
nHitler“, sagði Þjóðviljinn.
£ Þau „úrþvætti", sem eink-
H ixm tóku upp hanzkann fyrir
ÍI Hitler hér á landi, voru kom-
h múnistarnir, svo sem bezt
t; mársjá af gremju þeirra yfir
Ílþýl, að Bretar hefðu not af
~ fálandi í baráttunni um At-
j; lantshafið.
íí - Þjöðviljinn hefir sjálfur not
|; aðiorðið „úrþ.vætti“ um sína
| nánustu og r landráðadómar
j; hans ýmsir hitta hans eigin
\ menn.
“ ‘ Én áftlxéssú sinni segir blað
t ið,;;áð iandrááin séu framin
á ábyrgð núverandi ráðherra
f* og vitnar í því sambandi í
f~ gamla ræðu eftir Brynjólf
i: BjáWxasK>n.S,ú iilvitnun end-
i a!- -svör
Y „Vita skuluð þið, að við
; :SÚSÍaJistar.^Jg.;aHir þeir, sem
—hugsa eins-og íslendingar,
munu lita á hvern þann, sem
aðstoðar .hið eclenda vald, til
þess að n'á'hehnáðarlegs fang
■ et’aðar áiísIáÍKÍi' sem landráða
mann og hans munu engin
önnur örlög biða en örlög
quislingsins“.
Það er erfitt að skilja þetta
öðruvísi en sem hótun um
dauðadóm yfir hverjum þeim,
sem hlutdeild eigi að þeim
samningi, sem nú hefir verið
gerður, ef þeir tímar skyldu
einhverntíma renna upp, að
kommúnistar kæmust . til
valda á íslandi. Quisling "var
tekinn af lífi og það eru eng
in örlög önnur en örlög quis-
vanstiiltu orðháka. Það fer tortryggir hann og efast um
líka bezt á því, að þeir fái að að hann miði öll sín verk við
vera frjálsir að því að tala sæmd og hag stofnunarinnar.
sér til óhelgi. íslenzk alþýða í því liggja vinsældir ba.nka
verður ekki flekuð til að trúa stiórans og álit bankans að
því, að kröfur um blóðsúthell nokkru leyti.
ingar og dauðadóma séu born j Jafnframt þessu er Iiilm-
ar fram af friðarhug og frið- ar bankastjóri framsýnn og
arvilja. Iglöggur íjármálamaður, stór
íslenzka þjóðin hefir nú huga og gætinn i serm. Hann
ekki neitt val um það, hvort tck við bankanum i leiguhús- enr. langt starf framundan,
hún lifi á friðartímpm eða næði, takmö.kuðu og ónógu som bankastjóri og það traust,
ekki, heldur aðeins hvernig þegar stoínunin óx, en auk og álit, sem hann hefir áunn-
hún eigi að snúast við vanda þess kom þar, að bankanum ið Búnaðarbankanum megi
til heiðarleika, og það er nóg.
Sú mun þó vera mest ham-
ingja Hilmars Stefánssonar,
að hann hefir yndi af starfi
sínu og finnur sér fullnægingu
í því og á gott heimili, sem er
lxonum indæll hvíldarstaður.
Hann giftist 1924 og er kona
hans Margrét Jónsdóttir kaup
manns á Stokkseyri Adólfs-
sonar. Þau eiga tvö börn upp-
komin.
íslenzkir bændur óska þess,
að Hilmar Stefánsson eigi
lingsins, sem skulu bíða líðandi stundar. Unj þ<að má var vísaö úr því og sxat unp fylgja stofnuninni frá kyni
þeirra, sem eiga hlut að máli. jsegja, að eðl legt sé að skoð- leigunni. Nú starfar bankinn til kyns í aldir fram.
Spurningin er því sú ein, hvað j anir geti verið sklptar og i eigin húsi, sem er eitt af
biðin verði löng. j mönnum séu þau mál við- glæsilegustu stórhýsum
Það er eftirtektarvert, að (kvæm hitamál, svo margt Reykjavíkur. Sumir skamm-
Þjóðviljinn ber þessar hótan j sem fléttast þar. saman. En á sýnir menn út í frá ætluðu
ir fram einmitt í sömu andrá,
sem hann þykist stjórnast af
hreinni ást á friði og djúpri
tilfinningu fyrir siðlegum og
kærleiksríkum sambýlishátt-
um. Mennirnir, sem blaðið á-
sakar um ,,kvalalosta“, „sál-
sýki“ og „ofbeldishneigð“
hreyfa hvorki hönd né fót til
að takmarka málfrelsi þessara
sllkum tmium getur þjóðin sér að kenna bankastjóranum
sízt af öllu treyst þeim, sem ráð og töldu heppilegra og
vanst:lltast:r eru, og mest gæt betur í samræmi við þarfir og
ir hjá þess hugarfars, sem nú j ausn hændastéttarinnar, að
ógnar mannkyninu öllu og banki hennar starfaði í leigu-
framtíð þess. Með hverri hót- húsnæöi hjá reykvískum
un og hverri hatursgrein Þjóð kaupmönnum. Nú eru allir
viljans hlýtur því fylgi komm hættir að tala um það. Sjálf-
únista og álit að fara þverr-! stæðri og virðulegri stofqun
andi. . - sæmir bezt að eiga sitt hús
Aftaní-
kerra
Tilvalin aftan í Farmal til
sölu og sýnis næstu daga eft
ir kl. 6 á kvöldin á Framnes-
veg 31. J