Tíminn - 07.11.1951, Qupperneq 4

i.
TÍMINN, miðvikudaginn 7. nóvember 1951.
252. blað.
Hin mikla foryst
Sjálfstæðismenn tala og ugt varð um kostnaðarverð
skrifa mikið um húsnæðis-
mál og byggingár íbúðarhúsa.,
Mbl. fær fjörkippi með hverju
nýju tungli, líkt og alkunn
húsdýr.
Skrifar blaðið af mikilli
samúð, hluttekningu og virð-
ingu um áhuga, árvekni og
dugnað Sjálfstæðismanna í
baráttu þeirra við húsnæðis-
vandamál höfuðstaðarbúa. —
Lýsir blaðið miklum dugnaði
og fyrirhyggju sinna manna
í allrj þessari viðureign.
Að áliti blaðsins virðast
þeir félagar hafa unnið
marga og stóra sigra í þess-
ari baráttu sinni. En þó hrýt-
ur sú játning af vörum blaðs-
ins, að enn sé mikið verkefni
óleyst, og langt í land þar til
fullur sigur vinnst.
Málugum ratast stundum
satt orð á munn. Kunnugir
vita að Mbl. hefir aldrei sagt
sannara orð, en að mikil verk
efni eru óleyst í húsnæðis-
málum höfuðborgarinnar.
Hvergi er munurinn á hús-
næði manna eins mikill og
þar. Hvergi er íburðurinn eins
mikill. Hvergi eru eins lélegir
mannabústaðir á íslandi og
þar.
Þetta eru sannindi, sem
allir þurfa að festa sér í
minni. Þetta er þróunin í hús
næðismálum Reykjavíkur.
Ef nokkur maður er til,
sem VSÍl andmæla þessu, ber
honum að ganga í húsin og
kynna sér ástandið með eigin
augum.
Þar getur að líta hina
miklu forustu í húsnæðismál-
unum. Allir vita hver ræður
í Reykjavík. f þessu Ijósi verð
ur hjal Sjálfstæðismanna um
eigin áhuga og dúgnað hálf
broslegt og orkar sem skop.
Það er hollt að líta á farinn
veg. Hver gekkst fyrir lögun-
um um verkamannabústaði?
Ekkj Sjálfstæðismenn, heldur
Alþýðuflokks- og Framsókn-
armenn. Sama var sagan um
samvinnubyggingarfélög. —
Sjálfstæðið ýmist beitti sér af
hörku móti þessu, eða var með
af ólund.
En á vegum beggja þessara
aðila hefir verið byggt mikið
af góðum og hagkvæmum í-
búðum, og mun enn ekki betra
skipulag þekkt til að leysa
húsnæðisvandamálið, en aö
auka starfsemi þeirra stórum.
Hins ber að geta sem gert
er og vissulega hafa Sjálf-
stæðismenn haft nokkura for
göngu um byggingar í bæn-
un á félagslegum grundvelli.
ef ekki tekst að tryggja fólki
þess, stórhækkaði söluverð j viðunandi lánsfé tii fram-
allra íbúða í bænum. Enda er kvæmdanna.“
ekki lengur minnst á þessa| Þetta er að ganga leyfis-
framkvæmd, sem lofsverða hugsjónir sínar ofan í gröf-
eða til fyrirmyndar. ina.
Næst er að geta stærsta á-----------
taksins, og sem mest er gum- Hér hefir verið brugðið upp
að af, en það eru Bústaðavegs skyndimynd af hinni miklu
húsin. Bærinn' stendur þar forustu Sjálfstæðismanna í
fyrir byggingu um 200 íbúða byggingarmálunum. Nú hef-
og mun lána í hverja íbúð 55 ir þessi forusta fengið útrás
till 88 þúsund krónur. Þetta í smáhúsunum inn undir Ell-
eru hagkvæm lán til langs iðaám. Þau eru hin mikla
tíma og vexti rlágir. Fyrir þá, draumsýn og þrautaráð, sem
sem fá þarna íbúðir, virðast leysir allar áhyggjur.
kjörin góð. Þó skyggir þaö j Fróðir menn telja, að
nokkuð á, hve óhentugt og byggja þurfi um 600 íbúðir á
dýrt er að búa þarna inn á ári til að fullnægj a húsnæðis-
hálsi, fjarri öllum vinnustöð- þörfinni í höfuðborginni. Sé
um, verzlunum, barnaskólum fylgt þessari nýju línu Sjálf-
o. s. frv. j stæðismanna í nokkur ár, ræt
Blöð Sjálfstæðismanna og ist skjótt draumsýn borgar-
málsvara eru óþreytandi að stjórans frá 17. júní.
hæla þessum framkvæmdum. J Sex hundruð íbúðarhús á
Við skulum láta heita að þetta ári. Sex hundruð grunnar og
sé rétt hjá þeim. En þetta er
sex hundruð þök í sex ár. Þrjú
aöeins einn þriðji hluti þess, þúsund og sex hundruö hiis.
sem þeir telja að þurfi að
byggja í Reykjavík á ári. Það
er allt þrekvirkið.
Auk þess virðist þessi fram
Þetta er lausnarorðið nú.
En menn eru teknir að
hugsa. Háværar raddir heyr-
ast um grunnfærni manna,
kvæmd bæjarfélagsins svo að þenja bæinn út um holt
dýr, að það treystir sér ekki' og hæðir. Menn brosa trega-
til að halda áfram á sömu blandið yfir Bústaðavegshús-
braut. Að minnsta kosti tal-
ar enginn lengur um að halda
áfram í sama formi.
Þá er getið helztu félags-
legra átaka Sjálfstæðismanna
í húsnæðismálunum. Þeir
hafa byrjað á mörgu, en beygt
af eftir hverja tilraun og
þarf skarpskyggni til að sjá
nokkra stefnu hjá þeim.
En nú er fundin ný lína,
sem á að leysa allan vand-
ann. Það er bygging nokkur
hundruð smáhúsa. Þar fannst
lausnin.
Áður en borgarstjórinn fór
til Tyrklands, sællar minning
ar, birti Mbl. feitletrað, að þá
væri mest um vert í bygging-
armálunum, að gefa þessar
smáhúsabyggingar frjálsar.
Aðrir bentu á, að leyfistal
vissra biaða og manna, væri
alvörulítið og ábyrgðarlaust,
nema grunnfærni kæmi til.
Það fæli í sér hættu að villa
mönnum sýn um höfuðrök-
semdir. En í byggingarmálum
ylti allt á möguleikum ein-
staklinga og heildarinnar.
En brátt gerðust fleiri tíð-
indi og verður ekki frá öll-
um sagt jafn snemma.
Fjárhagsráð auglýsti, að
leyfin fengjust, jafnsnemma
og bærinn væri tilbúinn með
lóðirnar. Þá gátu húsin ris-
ið upp hvert af öðru, ef mál-
unum, sem eru byggð með-
fram hitaveituæðinni. En í
stað þess að nota hana til upp
hitunar húsanna eru keyptir
200 miöstöðvarkatlar í þessar
200 íbúðir og 200 olíugeymar.
Er þetta hin mikla forusta?
Fi-óðir menn um byggingar
og skipulagsmál telja, að sam
eiginlegur kostnaðarauki bæj
arfélagsins viö nýbyggingu
smáhúsa í ónumdu landi,
muni nema 25 til 30 þús. kr.
á hverja íbúð, fram yfir það,
ef byggðar eru sambyggingar
við áður lagðar götur. Bæj-
arfélaginu sé eins gott að
leggja þessa fúlgu fram, sem
óafturkræfan styrk til bygg-
inga, og að leggja nýju göt-
urnar og allt sem þeim fylgir.
Á 200 íbúðir er þetta 5 til
6 milljónir. Á 600 smáhús 15
til 18 milljónir. Þetta allt í
götur og leiðslur.
Þetta er hin mikla hagsýni
og forusta, sem nú á að leysa
allan vanda!
En menn eru farnir að
hugsa.
XXX.
Hörður frá Felli hefir sent
pistil þann, sem hér fer á eftir:
„Sæll og blessaður Starkað-
ur minn. Ég hefi oft verið á-
hugasamur hlustandi í baðstof-
unni þinni og haft gaman af
að hlusta á umræðurnar, sem
oft eru fróðlegar og skemmti-
legar. i dag ætla ég mér að
leggja til nokkur orð i baðstof-
unni, þótt ekki sé ég málsnjall
eins og margir aðrir.
Það hefir verið okkur íslend-
ingum metnaðarmál að glata
ekki gönilum sögum um land
og þjóð, á því sviði hafa íslend
ingar skarað fram úr flestum
öðrum þjóðum. Hinar dýrmætu
bókmenntaperlur okkar íslend
inga, fornsögurnar, béra því
vitni, að forfeður okkar hafa
haft áhuga á að glata ekki frá-
sögnum um merka menn og at-
burði. Shillingar eins og Snorri
Sturluson, Ari fróði Þorgilsson,
o.fl. hafa skilað okkur afkom-
endum þeirra, ómetanlegum
fjársjóðum með ritum sinum.
Margir sagnaritarar fyrri alda
hafa forðað miklum og merki-
legum fróðleik frá glötun. En þó
margt hafi geymzt um land og
þjóð, er það þó eflaust miklu
fleira, sem glatazt hefir, fallið
í gleymskunnar djúp. Hversu
mikil verðmæti hafa ekki glat-
azt að eilífu?
Undanfarin ár hafa þúsundir
íslendinga sótt skóla, setið á
skólabekk frá hausti til vors.
Það er því ekki nokkur vafi, að
meðal íslendinga nú, eru fjölda
margir vel ritfærir menn, sem
gætu ritað frásagnir um land og
þjóð, sögur merkra manna og
merka atburði. Er ekki kominn
tími til að hvetja menn nú-
Enda hafa þeir og ættbogi flutningur forustumannanna
þeirra ráðið hér aftan ' !'
grárrj forneskju.
Fyrsta átakið var bygging
Pólanna. En nú er aldrei
minnst á þá sem fyrirmynd.
Löngu seinna byggðu Sjálf-
stæðismenn Höfðaborgarhús-
in. Þeirrar forustu er aldrei
getið lengur.
Enn voru reist Melahúsin
tvö við Hringbraut. Þau eru
falleg á mynd, en voru seld
á hálf klaufalegan hátt og
lítið getið síðan. Næst eru
Skúlagötuhúsin. Bærinn á
þau og leigir. f þeim býr mik-
ið af barnafólki, en þau svo
dýr, að erfitt er að standa í
skilum, og verður sumt að
hrökklast burtu.
Nokkura hugkvæmni þurfti
'fcil að byggja fyrir þenn-
an mikla barnafjölda, við
mikla umferðagötu, enda heyr
ist nú aldrei talað um að
byggja í sama formi.
Litlu síðar er Lönguhlíðar-
Jaúsið stóra byggt. Þegar kunn
úr reyndist réttur.
En með haustdögunum
komu erfiðleikarnir. Leyíin
dugðu skammt. Fjármagn
þurfti einnig. Ýmsir gátu lít-
ið meira, en grafið fyrir
grunni, enda fullörðugt, ef
grafa þarf 3—4 metra ofan í
jörðina.
Nú þurfti að búa til nýja
stefnu og breyta leyfislínunni
Þetta tókst vonum betur og
Jóhann Hafstein og Gunnar
Thoroddsen fluttu tillögu á
Alþingi um öflun lánsfjár til
byggingar smáíbúðarhúsa. —
Mbl. heíir sagt frá þessari til-
lögu ellefu sinnum og oft
með áberandi letri. Hún hlýt-
ur því að vera mjög merk.
Enda er hún staðfesting á að
lítið verðj byggt úr pappírs^
leyfunum.
Mbl. sjálft orðar þetta svo
og feitletrar:
......hætt er við að hið
aukna frelsi í byggingar-
málunum komi að litlu gagni
Enska knattspyrnan
(Framhald af 3. siðaj
skipti, þá 38 ára gamall. En
hann á við ramman reip aö
draga, þar sem Daniel er.
Daniel er kornungur leikmað
ur, og varð fyrst í haust fast
ur maöur í aðalliði Arsenal,
en áður var hann þó vel þekkt
lir leikmaður, því í fyrra var
hann valinn í landslið Wales.
Val hans í fyrstu kom nokk-
uð á óvart, því þá hafði hann
aðeins leikið sex leikj í aö-
alliðjlnu í forföllum Lesllie.
En landsliðsnefndin gerði rétt,
pví Daniel er nú einn traust-
asbi lejikmaður Wales. Það
hefir oft verið sagt, að vara-
lið ensku knattspyrnuliö-
anna væru traustasti grund-
völlurinn fyrir velgengni lið-
anna yfirleitt. Arsenal er ríkt
lið, sem oftast hefir haft
mjög góöum varamönnum á
að skipa, sem hafa átt mikinn
þátt í velgengni liðsins. Dan-
iel er þar gott dæmi, og einn-
ig, að nú skuli leika þar jafn
góðir leikmenn og Oompton
og Goring, menn, sem hafa
komið jafn mikið við sögu í
enskri knattspyrnu og raun
ber vitni um.
tímans til að rita niður frásagn
ir um merka samtiðarmenn,
merka atburði og ýmislegt, er
vert væri að geyma. Forða þann
ig miklum söguheimildum frá
glötun. Það er margt, sem menn
nútímans geta skráð, í þeim
miklu umrótatímum og bylting-
arkenndu framfarastökkum, er
nú ganga yfir. Sveitamaðurinn
getur skrifað um framkvæmdir
á jörðum frá ári til árs, um
merkar skepnur, lýst vinnuað-
ferðum og verkfærum. Sjávar-
búinn getur lýst vinnu við sjó-
inn og lífi sjómannsins. Iðnaðar
maðurinn getur lýst iðnaði nú-
tímans og þannig mætti lengi
telja.
Auk þess gerast oft atburðir
til lands og sjávar, sem vel væru
þess verðir að geymast skráðir.
Ævisögur margra okkar sam-
tíðarmanna eru einnig vel þess
verðar að korna fyrir augu
fjöldans. Ég vil hvetja alla menn
til að hugleiða hvort þeir geti
ekki, með því að taka sér penna
í hönd, lagt fram sinn skerf til
að forða þessum dýrmætu upp-
lýsingum, um land og þjóð, frá
æfinlegri glötun. Það er ekki
eingöngu að það yrði til skemmt
unar fyrir afkomendur okkar
að fá þessar sagnir. Þær væru
líka fróðleikur, sem gæti brugð’
ið upp skyndimyndum af lif-
inu á hverjum tíma. Ég veit að
sagnir, sem þannig yrði forað
frá glötun, yrðu ómetanlegt
verðmæti og styrkur fyrir sagna
ritara komandi tíma og ómetan
leg verðmæti fyrir þjóðina í
heild, alveg eins og fornsögurn-
ar eru ómetanleg verömæti nú-
tímans.“
Fleira verður ekki rætt í dag.
Starkaður.
::
H
Frá fjármálaráðuneytinu
Stóreignaskattur samltv. lögum nr. 22/1950 og síðari H
jj breytingum,á þeim lögum, fellur í gjalddaga 15. nóv. n.k.
:s Ber þá að greiða skattinn í peningum til tollstjóra »
H í Reykjavík og sýslumanna og bæjarfógeta utan Reykja-
H víkur.
♦♦
H Til greiðslu á skattinum er gjaldanda einnig heimilt
:: að afhenda fasteignir, sem hann hefir verið skatt-
♦♦ ji
H lagður af til stóreignaskatts, með þvi matsverði, sem ::
H lögin ákveða. |l
♦♦
H Enn fremur er þeim gjaldendum, sem greiða eiga ::
:: yfir 2000 kr. í stóreignaskatt, heimilt, gegn því að ::
H greiða á gjalddaga fyrstu 2000 kr. og a. m. k. 10% af H
H eftirstöðvum, að greiða afganginn með eigin skulda- H
:: bréfum, til allt að 20 ára eftir mati ráöuneytisins, «
:Í tryggðum með veði í hinum skattlögðu eignum, enda H
H séu þær veðhæfar samkv. reglum laganna. H
♦♦
H Skattstofa Reykjavíkur veitir upplýsingar um skulda-' ::
H bréf og veð. H
H
:: Tilboðum um veð skal skila til Skattstofu Reykjavík-
::
■ H
ur eða sýslumanna og bæjarfógeta eigf síðar en 1. des- ::
ember næst komandi. H
Eyðublöð fyrir veðtilboð munu innan skamms liggja H
frammi á Skattstofu Reykjavíkur, Skrifstofu tollstjóra H
í Reykjavík og hjá sýslumönnum og bæjarfógetum. ♦♦
Fjármálaráðuneytið, 5. nóv. 1951
H
11
WiVíViVíVAVVbV/iVíVViVii'iViViVbViViViV/iVViVí'íV
í :■
;■ Mínar innilegustu þakkir færi ég öllum þeim, er heiðr- ■»
uðu mig á sextugsafmæli mínu þann 23. f.m., með
ÍI" heimsóknum, gjöfum og heillaskeytum. I>
^ Lifið heil. — I*
■I Ingileifur Jónsson, Svínavatni. í;
S ■:
V.V.V.V.V.V.VA%V.VV/.V.VV.V.V/.V.V.V.V.V.V.V.V.