Tíminn - 21.09.1952, Síða 3

213. folacT.
TÍMINN, sunnudaginn 21. sepíember 1952.
S.
l slendingajpættLr
Séra Jakob Jónsson:
Sjötugur: Kolbeinn Guðmundsson,
Stóra-Asi
I dag á sjðtugsafmæli Kol-
beinij Guðmundsson bóndi að
Stóra-Ási ,í Borgarfirði.
Kolbeinn í Ási eins og kunn
ingjarnir kalla hann, er fædd
ur að Kolstöðum í Hvítársíðu
21. sept. 1882,'sbhur hjónanna
Guðmundar Sigurðssonar
bónda þar og konu hans
Helgu Hjálmarsdóttur.
Kolbeinn . er af Borgfirzku
bergi brotinn. Langafi, hans,
faðir Guðmundar, var Guð-
mundur Hjálmarsson bóndi
að Háafelli. Við hann er hin
fjölmenna bændaætt í Mýra-
sýslu, Háafellsætt, kennd.
Móðir Kolbeins, var ættuð
frá Húsafelli. Hún vgr dóttur
dóttir Jakobs Snorrasonar,.,
Frá séra Snorra á Húsafelli, •
Ung og harð.-dugleg lista- af annarri. Áhorfandinn á eklti,af neinu, — en viSehlu.'St
kona hefir nýlega opnað sýn sýningunnL-getur ekki haft um. fíka oft á lög„ sem ekki
ingu í Listamannaskálanum,.. neinn mælikvarða annap en eru af neinu, heldur - fylgj a
Sumir halda, að ungir lista- Sína eigin tilfinningu, og' má -þeim.. ákveðin áhrif, sternn-
menn nú á dögum hafi ekk- sízt af öllu láta leiðast til að ing, eða hvað við eigum að
ert að segja og liggi ekkert á meta verkin eftir því, hvaða kalla það, S.um lög eru örv-
hjarta. Ég held, að þetta sé. stefnu listamaðurinn fylgir-. andi, önnur. laða til hvíldar
rangt. Hitt er annað mál, að og rósemi. Sum vekja Jotn-
þeir tjá sjálfan sig með öðr- Ótti eða einlægni. ' ingu, tilbeiðsiji eða . tilfinn-
um hætti en hin eldri kyn-j Alvitlausast af öllu er þ.ó, inSu fyrir Því- sem er mikil~
slóð hefir gert. Þeir tala að þegar menn kinoka, sér yið að fenglegt og háieitt. Önnur
sumu leyti allt annað tungu- játa í ljósi álit sitt af hræðslu lö8' kunna að fylla huga þinn
mál, ef svo má að orði kveða. víq þag; ag þejr sgu ag gera óhugnaði,. og þannig má
— ÖgJ Gerður sver sig í ætt sjg hlægilega. Hví skyldi ég lengi halda.. áf.ram áð rekja
við;'ýáamtíðina. Hún gerir vera að segja það fallegt,-sem allskonan..geðhrif, sem eiga
„abstfact“ myndir, og notar eg fmn enga ástæðu til að rót sína. aðVrekja, til þess, að
meira áð segja efni eins og gást ag? og hví skyldi ekki maöurinn verður snortinn af
'einhverjum öðrum geta fund hrynjanda og tónblæ.
ist þaö ánsegjulegt, sem ekki1 Þannig er því einnig hátt-
talar neitt.til mín? Og hvaða að um myndir, eins og þær,
ástæða er fyrir mig að reka sem Gerður Helgadóttir.,sýn,r
ir nú. __
jarn.
Járnsmíði og
lYtsaúmur.
Þetta er sjálfsagt í sumra f þann mann hornin?
ahgum nægilegt til fordæm- | Það getur víst vel veriS) að 1
ihgar. Sumir eiga erfitt með þu> sem lest þessar línur) far List Gerðar, . -
að' húgsa^ sér unga stúlku ir inn á sýningu Gerðar, án | Þegar ég lít yfir járn- og
Stóri-As hefir ætíð verið hamast við að búa til einhvers þess a3 finna þar nokkuð)' gipSmyndirnar, vekur það at-
ér hin víðkunna Húsafellsætt talinn með ágætustu jörðum konar myndir úr svörtu járni, sem verkar a sál þína. — Allt hygli mína að í þeim er ein-
komin. í Borgarfirði og hafa fram. og það meira að segja mynd- i lagi. _ Ekki kemur mér hver undarlegur spenningur
Tryggö Kolbeins við Borgar kvæmdirnar þar verið mjög ir, sem ekki eru af neinu, og j hug a5 telja þig minni mann kraftar; sem haldið er f skef;
fjörðinn . hefir alltaf verið miklar í tíð Kolbeins. |fylgja engum fyrirmyndum. fyrir það) _ en þu verður a3 um líf> sem er að brjótast
mikil. I Borgarfirðinum hefir Fyrstur bænda í Borgar- Eh mér er spurn, má ekki al- , fyrirgefa, að ég hefi alveg fram nýrri frjógvun hreyf-
hann alltaf kunnað vel við firði setur hann upp rafstöð veg •' eins gera listaverk úr eins mikið álit á Gerði fyrir in gem Ó1 innan tak_
sig, enda dvalizt þar lengst hjá sér árið 1928 og þótti það jáhií1 og með logsuðutæki eins þvi 1 marka frelsi í andstöðu við
af, þau sjötíu ár, sem hann í stórt'ráðist. Fullkomnar hey' og að sauma í dúk með nál? j Einu sinni vorum við þrir fjötra’ — Ljósa gipsmyndir
nú hefir að baki sér. jvinnu- og jarðræktarvélar Margar útsaumsmyndir, eru íslenzkir stúdentar inni á í miðjum salnum er svo tigin
A sípurn ýngri árum réri hefir hann ætíð haft, sem | heldur ekki af neinu og frægu listasafni
hann ‘'hokkráf^; vertíðir í kostur hefir verið á og nötað fylgja engum fyrirmyndum
Grindavik og árið 1906 þá 24 þær mjög mikið við búskap- úr náttúrunnar ríki? Ég sé
ekki annað en að járnsmíði
áíá' gámaíi 'hóf hann járn- inn.
smíða-rráríT-lijá'''Þorsteini Jóns Ekki er hægt að minnast \ Gerðar sé jafn rétthá sem
syni járnsmið í Reykjavík.— svo á Stófa-Ás hjónin, að list og útsaumur annara
Er nánð JáÚk snéri Kolbeinn
aitur að KolstöðTim, og dvald
izt í foreldrahúsum, til árs_
ins 1914 >i; fi'a'n'n hóf búskap
aö Þorvaídistöðum i Hvitár-
síðu.
Árið, 1918 kvæntist hann
konu Jsiííni Helgu J ónsdóttur
MagnússMárifrá Stóra-Ási og
bjug'gú þaú áö Þörvaldsstöð-
um til ársins 1924 er þau
fluttust að Stóra-Ási og hófu
búskap þar..
ekki sé minnst á gestrisini; kvenna.
þeirra og innileik við þá |
mörgu sem að garði ber. Marg Þrír flokkar áhorfenda.
ur ferðamaðurinn hefir hlot-J Menn sýnast yfirleitt skipt
ið góðann beina hjá þeim ’ ast í þrjá flokka með tilliti til
hjónum, og ég, sem hefi not_ þeirra meginhreyfinga, sem
ið, gestrisni þeirra og góð- nd eru uppi í listum. í fyrsta
gjöröa, sendi Kolbeini í Stóra hópnum eru þeir, sem fussa
Ási og fjölskylöu hans beztu þg sveia við öllu, sem kallast
hamingjuóskir í dag og von- ma abstract. Þeir gæta þess
ast til aö eiga margar ánægju ekki; ag ef þeir sjálfir. hefðu
stuntíir meö þeim í framtíð- verið uppi fyrir nokkrum öld_
inni. Vinur j um> hefðu þeir sjálfir fussað
------------------------------og sveiað yfir því, sem þeir
| nú eru að dáðst að. Þeir eru
j háðir sinni kynslóð og þar
fneð er málið afgreitt.
Á bæjarstjórnarfundinum ir síöustu árin verið kallað f öðium hópnum eru þeir.
Berg. en hét áður Esjuberg. sem eru óskaplega hrifnir, að
Húsiö er nær 40 ára gamalt: eins-n# ™dVn er ekkr a£
Lóðarstærð 1196 fermetr. Lóð neinu Þaö er að segja se hun
arverð að mati kr. 21.500,0? atóact og tilheyrir nýrri
og húsverð kr. 81.300,00. Sam- s£e£n.u' ^eir eru.íafn of-
tals fasteignamatsverð kr.' stæfcisíiillir og hmn, og vilja
102.800,00. Kaupverð nú 1V*
milljcn krónur.
erlendis.'í öllum sinum einfaldleik, að
Kona ein, kom til móts við hún.ætti .að prýð,a, Miklatorg
Fasteignakaup Reykjavíkurbæjar
síðasta upplýsti borgarritari,
að gefnu tilefni, um síðustu
fasteignakaup Reykjavíkur.
Morgunblaðið greinir frá
svörum borgarritara um kaup
verð og hagstæða borgunar-
skilmála. Nánari upplýsingar
um eignirnar má sjá í prent-
uðum heimildum, en þessar
fasteignir eru nýlega keypt-
ar:
1. I>ingholtsstræíi 29A. Hef
Afmæliskveðla
til séra" Émiís Björnssonar
Þitt er skapið mjúkt og milt,
mótað dráttum glöggum.
En þó eins og stálið stillt,
slegið tímans höggum.
Þó að blási kul að kinn
og krappt sé fyrir stafni,
sigldu glaður sjóinn þinn,
sigldu í Drottins.nafni.
Í,) . •
Legðu smyrsli á lífs sárin,
láttu hjörtun nötra.
Sláðu úr dyrum slagbrandfcin,
slíttu vanans'fjötra.
ökkur og sagðist vera af ís-'eða gnnan álíka stgð .Cpg þá
lenzkum ættum, og væri annt1 ætti stéttinn og þelzt gatan
um, að allir íslendingar, sem1 líka að vera úr svörtum
heimsæktu safnið, sæju það steini. Myndina, sem Gerður
alfallegasta, sem þar væri. Ogjsjálf hugsar sér á Miklatorgi,
við stóðum allir þrír eins og kann ég aftur á möti ekki aö
hreinir og beinir hálfvitar fyr meta). — Er það ekki undar
ir framan 2 myndir, sem húnjlegt, að járnmynd, sem ekki
sýndi okkur. Ég hefi aídrei er af neinu skuli verka á
skammast mín fyrir að mann eins og vögguljóðt og
kunna ekki aö meta þessar J önnur.. minni á kyrrð og still
myndir, en ég hefi alltafjingu dauðans, en önnur á
skammast mín fyrir að þora1 riddara ú.r_,fornri sögu, (Hann
ekki að kannast við, að svo kemur syngjandi innan úr
væri. Þessar myndir vö.ru eft 'vorgrænupj skóginu), — að; ó
ir frægan realistiskan mál- gleymdum þeim myndum,
ara, sem ég annars hafði sem koma þén í- ósjálfráða
mætur á. Sjálfsagt stóð hann snertingu við líf hinnár nýju
jafn réttur, þó að enginn okk'-atómaldar, form, sem . ekki
ar þremenninganna gæti orð þekktust í-.heiminum fyrr en
ið snortinn af þessum mynd- með verksmiðjuborgum þess-
um, sem hin framandi lista-1 arar aldar?
kona vildi gefa okkur hlutj Ef til vill gefur járnið ein_
deild í. Samt hefi ég stund-jmitt mikla möguleika til þess
um óskað mér þess, að ég að túlka þetta, þar er hægt
hefði getað notið listaverk- j að mynda línur og from, sem
anna og glaðst ásamt henni .ekki nást í stein, gips eða tré,
og öð'rum. Jhvað þá teikningu í einum
Ég hefi sagt þetta sem fleti.
dæmi um það, hve viðhorf j Þetta er enginn listdómur,
einstaklinganna eru og hljóta heldur spjall, aðallega ætlað
að vera ólík, og einnig til að, fólki, sem ekki telur sig hafa
vara menn við að segja ann-',,vit“ á list,:fremur en undir-
helzt fleygja hinum gömlu
■ listamönnum vorum út á ösku
'haug eða í ruslakistuna. —
Húsið er byggt sem íbúðai- Þessir ágætu menn eru jafn
hús, en nú keypt til bókhiöðil þríðngsýnir hinum> og þeir _____________________________ _ ___________________________
fynr bæjarbókasafnið, og vái,a sig ekki a þvi) að senni_ að en þeim finnst., En hvað: ri-taður, en líkist honúm í því
að vilja vita. hvernig listform
in verk-a á mann,-som reynir
að loka fordomana úti.
Ég held, að þeir, sem horfá
á þessa sýningu, muni finna
mun þvi þuifa allmikilla að- lega koma enn ymsar lista-.kemur þetta við list Gerðar?
geröa' , . 'stéfnur til sögunnar, og þáj
Kaupverðið er nær 15 fait vergur það gamaldags, sem Myndir og -músík.
fasteignamatsverð, og má nu er nytt. I er >>abstract« lista_
Ser-n11' • t- I Þessir tveir flokkar mannajmaður, eins og komist er aö ,
h =1 1 Cl ’ im onsson erú sep sé ákaflega líkir hvor 1 orði. Það þarf sjálfsagt ekki 'það, að sumar myndirnar
ei sa *■ ‘öðrum. Annar heldur. aðeins; aö hvejta allan þorra manna! ,,elta“ þá, þegar þeir eru
2. Vesturgata 9. Húsið er að þroun listarinnar sé að-jtil þess-.að láta þaö uppi, ef (komnir út. aftur, svo að þeir
gamahog ellimæft^ timbur- ljuka) hjnn heldur, að hún sé þeim finnst ekki varið íjgeta ekki gleymt þeim. Án
þess.að vita-af því, hafa þeir
____ _____, _______ _________ _______w ___, ________, orðið snortnir af þeim,. ,
verð kr. 13.400,00. Samtals^j geti helzt ekki birtst nema í að þeir- séu að gera sig aö
fasleignamatsverð kr. 38.400,%tefnu> annað hvort gamalli
00. Kaupverð nú 900 þúsund eða nýrri _ Þriðji flokkur.
krónur.
linn mún þó vera fjölmennast
kjánum, ef þeir láti aðdáun
í ljósi. Mér kæmi alls ekki á
óvart, þó- að einhverjum yrði
á að gæta í kringum sig, áður
Húsið mun keypt til niður ur. Það eru menn, sem eru
riís og lóðin fer að mestu und nógu víðsýnip.-tif að skilja, að en hami rbeinlínis viðurkenni,
ir götu. í sveitum eru vegir til eru .sönn listaverk af öll- j að hann-stæði þarna andspæn
' lagðir í gegnum ræktunar-1 um stefnum- Ef maðurinn er is einhverju, sem verkar á
lönd og tún gegn vægu gjaldi. listamaður, gerir hann lista- hann.
Við þann mann
Kaupverðið er h.u.b. 24 falt vei-k, hvort-sem hann vill langax- mig að segja þetta:
Þurrg' svo hvefr,fi; þrauta nótt, fasteignamatsverð, og má hafa þau realistisk eða
þerraöu sorgar tárin,
til þess gefi guö þér mátt,
góðu og mófg’íí árin.
ý Safnaðarmaður.
það teljast rnjög hagstæð sala
ög sýnu betri en á Bei'gi.
Seljandi er Sigfús Bjarna-
son heildsali. B.
abstract. Og ef-hann er eng-
inn listamaður,: þá getur hann
ekkert listaverk gert, þótt
hann velji sér eina stefnuna
Blessaður, kærðu þig kollótt
ann um, hvað fólkið segir um
okkur. Við skulum bara njóta
í kyrrð þess, sem þarna er að
sjá. . Flestar myndirnar eru
Fagur námsferill.
Ég er illa svikinn, ef Gerð-
ur á ekki eftir að láta mikið
að sér kveöa.^-Svo rösklega hef
ir hún kvatt sér hljóðs. Lista
gáfuna hefir hún úr báðurri
ættum.-Faðir hennar er tón-
skáld og -móðir hennar snill-
ingur i hannyrðum. Sj álf tek
ur Gerður köllun.;sína svo al-
varlega,' að þrátt-■ fyrir* lítil
éfni hefir-hún haft kjark i
sér til að fara til suðrænna
(Fraxnhald & 7. síðu). .