Tíminn - 21.09.1952, Blaðsíða 4

TÍMINN, sunnudaginn 21. september 1952.
213. blað.
Páll Hermarmsson.:
Hugleiðingar um Hallormsst.skóia
Niðurlag.
IV.
En eigi að vera Örugt, að
íívo verði, má ekki til lengd-
ir halda að sér höndum. Húsa
kostinn þarf að endurbæta
sem fyrst. Það þarf að tryggja
ikolanum nemendur. Ekkert
/erulegt verður unnið að
aúsabótum í ár. En tímann
parf að nota til undirbúnings.
Vlúlasýslur, Austur-Skafta.
fellssýsla og kaupstaðirnir
oáðir austanlands eiga að
<oma sér saman um að
itanda sanngjarnlega, ein-
auga og samhuga að umbót-
am og rekstri skólans. Ég
:nefni Austur-Skaftfellinga
íka, sakir þess, að ég álít, að
augmyndin um sérstakan
húsmæðraskóla þar muni
ikki komast í framkvæmd og
íigi ekki að framkvæmast. Ég
vil ekki að húsmæðraskólarn
ir lendi í risavaxinni skóla-
>amsteypu. En mér er hitt vel
Ijóst, að skólarnir þurfa að
rera af hæfilegri stærð, til
pess að kleift reynist að rísa
indir kostnaði við þá, búa þá
/ei út og sjá þeim fyrir góð-
im, fullnægjandi kennslu.
íröftum.
Ef svo færi, að Austur Skaft
fellingar við nánari umhugs-
m kæmust að líkri niður-
stöðu, þá efa ég það ekkert
:ið þeir rétta Hallormsstaða-
;>kóla, eina húsmæðraskólan-
iim á Austurlandi, sina hjálp
arhönd. Og þetta samkomu-
.ag sveitarfélaganna þyrfti
ið nást sem fyrst. Ef næsti
/etur yrði vel notaður til að
andirbúa umbætur á húsun-
im, gæti umbótunum verið
fokið hustið 1953. Hitt væru
•/andræði, sársauka og tæp_
æga vansalaust, ef skólinn
;æki ekki til starfa, vel útbú
inn og fullskipaður, haustið
11954.
Nemendurnir sækja ekki
>kóla að Hallormsstað segja
einhverjir. Ég held að það sé
:firra og hugarburður einn.
Nemendur hafa komið að
Hallormsstað. Ýmislegt hefir
var haldinn á Hallormsstað,
kom glögglega í ljós, að kon-
ur skilja ástæður skólans og
þörf og vilja veita honum allt
sitt lið. Nákvæmlega hið
sama kom og fram á Fjórð-
ungsþingi Austurlands, sem
nýlega er lokið. Verður það
skólanum dýrmætur stuðning
ur.
Hallormsstaðaskóli hefir
lengstum starfað í tveim árs
deildum. Þaö taldi Sigrún
Blöndal hagkvæmt og rétt
form á skólanum. Síðiistu ár
in hefir hann starfað í einni
ársdeild, með 9 mánaða náms
tíma. í lögum um húsmæðra
fræðslu er heimild til að láta
skólann starfa í tveim árs-
deildum, en það mun hvergi
gjört nú. Hin einstrengings-
lega regla um 9 mánaða sam
felda kennslu, hið minnsta
er, viðhöfðu í öllum skólum.
Ég held að þetta þurfi að
breytast. Húsmæðraskólarnir
þurfa að geta tekið á móti
nemendum á tvennskonar
þroska og menntastigi. Þetta
á ekki að vera nein undan-
tekning, heldur aðalregla. í
þessa skóla koma nemendur,
sem aðeins hafa þá skóla-
menntun, er skólaskyldan
veitir. En þar koma lika —
eða þurfa að koma — nem-
endur, sem lokið hafa námi í
gagnfræðaskólum, m. a. verk
legu námi stúlkna þar. Þess-
um nemendum hvorutveggja
hentar ekki að setjast við eitt
og sama skólaborðið, með
samfeldu 9 mánaða námi fyr-
ir alla. Lang líklegasta afleið
ingin af slíku fyrirkomulagi
er sú, að flestar þær stúlkur,
sem lokið hafa námi í gagn-
fræðaskólunum, komi aldrei í
húsmæðraskóla. Og þó hafa
þær þörf fyrir framhalds-
menntun, enda finna sjálf-
sagt margar að svo er. En
form skólanna, eins og er
nú, hlýtur að leiða til þess,
að svona fer. Það þarf aö
vera til deild í húsmæðra-
skólanum, sem hentar náms-
þörfum þeirra stúlkna er lok
ið hafa námi í gagnfræða-
skólum og er beinlínis við það
sniðin. Það eitt mundi auka
aðsóknina stórlega og nyt-
semi skólanna að sama skapi.
M. ö. o. húsmæöraskólarnir
eiga að starfa í tveim deild-
um, annars fer svo, að verk-
legt nám stúlkna í gagnfræða
skólum verður aðal hús_
mæðranámið. Sjálfir hús-
mæöraskólarnir sitja eftir,
aðallega með þá nemendur
eina, sem ekki hafa komiöt í
Sauðfjáreign í Reykjavík er hér athygli fólks sérstaklega að þessu
til umræðu. I. D. skrifar svo: I blaði og herða á þessu með aug-
„Rætt er og rifizt um sauðfjár- lýsipgum í útvarpi, þa'r seín menn
hald í Reykjavík og grennd. Sauð- — ’■—JJ!- *■" —— -*
kindin er falleg skepna og kjötið
herramannsmatur, hvað se.m svo
Laxness segir til að stríða íslenzk-
um kjötframleiðendum. En kindur
eru ekki í essinu sínu i stórbæ e.ins
og Reykjavík. Þar eru þær ófrjáls-
ar og eðlilega hataðar af mörg-
um, enda mestu vágestir í görð- Þar var meðal annars þessi vísa:
um. PEtti ekki að taka upp íjár-
eru kvaddir til þess Sérstáktega að
lesa Morgunþlaðið." ,
ct rj ;j.
Þorgeir Sveinbjarnarson sendir
okkur þessa athugasemd:
„Fyrir nokkrum árum birtist
vísnaþáttur í tímaritiriú „Dvöl“.
Hans var jafnan höndin treg
að hjálpa smælingjonum.
Gengur hann ekki glæpaveg,
en götuna meðfram honum.
Vísan var sögð eftir Bjarna Gísla
rækt hér aftur. Flestir fyrrverandi
kindaeicendur hér munu ekkert
land eiga, en hafa orðið að beita
á náungann, ef þeir hafa sleppt
kind úr hús.i, vetur, vor og haust.
Ðýrt og illgerlegt er að girða
fyrir „garðarollur,, svo að gagni' son.
komi. Og hér í Reykjavík er græn- j
metisíramleiðslan og annar gróð- Nokkru síðar var þetta leiðrétt
:ur ;í görðum tvimælalaust miklu . í sama riti, og var þá vísan rétt-
feðruð, en höfundur hennar er
Hannes Gúðmundsson.
Ég minni á þetta hér vegna þess
dýrmætari en blessaðar rollurn-
ar.“
1Bind.indismaður skrifar: „Það er
gagnfræðaskóla. Væntanléga1 virðingarstarfsemi, sem gjarnan | að framanskráð vísa hefir verið
hafa menn áttað sig á þessu, m®tti nefna oftar og auglýsa bet- i prentuð a. m. k. tvisvar eftir að
og lagfært þá er húsmæðra- ur að templarar hafa tekið sam- j hún kom í ,.Dvöl“ og í bæði skipt-
Skóli tekur’ aftur til starfa á komuhúsið Röðul í sínar hendur jin rangfeðruð, í bæði slriptin tal-
w>„v> KA °B reka það. Eit.t af þvi, sem mikil.m eftir Bjarna. I fyrra skiptið var
’ ’, vægast er í áfengismálum og sið-I það í vísnasafninu ,,Ég skal kveða
skoita nemendur. Verði þa~ 9 gæðismáium er einmitt það, að við þig vei“ og i síð'ara skiptið í
jJséemmtiátaðir séu reknir áfengis- grein eftir Bjarna Ásgeirsson
tláust1. Því er hér um menningar- sendiheiúa, sem skráð er í safn-
starf aö ræða, sem allir ættu að’Aið . ritinu „Góðar stundir", sem kom
urkenna. og sérstaklega ætti^að út s. 1. haust.
njóta þakklætis þeirra, sem láta
sér annt um velferð ungu kynslóg
arinnar í Reykjavík.
mánaða samfeld kennzla á*
Hallormsstað, ætti engin
greiðasala eða gistihússtárf-
semi að vera þar. Slik mundi
reynast óframkvæmanlegt.
Þegar skólinn veröur stækk-
aður og árlegur skólatími
styttur, t. d. í 7 mánuði þá
væri æskilegast, að á Hall-
ormsstað yrði rekið gott og
myndarlegt sumargistihús.
En húsmæðraskóli, sem ætl
ast er til, að sé fyrir allt Aust
urland, þarf að rúma 40 nem-
endur minnst. Einhverntíma
rekur að því, að Hallorms-
staðaskólinn verði það stór,
ef hann annars verður nokk-
ur til.
Sýning Gerðar Helgadðttur
Eitt þykir mér miður fara í
þessu sambandi. Mér er sár raun
að því þegar templarar biðja menn
í nafni og þjónustu starfsemi sinn
ar að lesa Morgunblaðið. Það blað
hefir lengi beitt sér fyrir áfengis-
neyzlu og eiga templarar fátt við
það að virða. Nú má einatt heyra
i útvarpinu þá hvatningu frá templ
urum að lesa Morgunblaðið. Aö
vísu er þá verið að vísa á auglýs-
ingar um starfsemina á Röðli; En
ég kann illa við það, að templarar
haldi uppi áróðri fyrir því að menn
lesi Morgunblaðið. Og vel mættu
þeir endurskoða afstöðu sína og
hugleiöa hvort það sé annars rétt
að efla það blað umfram önnur
með tugum þúsunda króna árlega.
fyrir auglýsingar, beina þar með
Þegar Hannes orti þessa vísu var
hann vinnumaöur uppi í Borgar-
firði. Hún var í fyrstu síðasta vís-
an í smá kvæði, hann sýndi mér
það daginn, sem hánn orti það. Vís
an var svo prentúð stök í ljóða-
safni hans er út kdm áriö 1925.
Missögn, sem kemst á prent, get
ur — þó að hún sé leiðrétt fljót-
lega -— orðið orsök margra skakkra
frásagna síðar. Ég hirti ekki um að
leiðrétta frásögn Jóhanns Sveins-
sonar, hélt að einhver ánnar
myndi gera það, en þegár Sendi-
herrann endurtók hana, fannst
mér sem Hannes segði við mig:
„Þetta verður þú að leiðrétta." Ég
geri það með þessum línum.
Þetta látum við okkur duga til
umhugsunar í dag.
Starkaður gamli.
Það er frískur blær yfir efniviðurinn vitnar fremur
Listamannaskálanum þessa um hið gagnstæða: léttleika,
daga. Myndirnar hennar fínleika. Ljósið gegnir sama
Gerðar lýsa upp umhverfið og hlutverki og fyrr en nú fellur;
ahrif á skólasókn, þ. á m. al feykja á burt öllum drunga það ekki aðeins á ytra borðið
menningsálitið og sá hugsun-'og myrkri, sem stundum eða jákvæða, eins og þaö hef
arháttur, sem kemst upp í liggja eins og mara yfir land ir verið kallað, heldur einnig
/ana um stundarsakir. En inu. Þrengsli og smásálarskap á hið innra, neikvæða. Á þann ■■
slíkur hugsundarháttur get- ur hins litla þjóöfélags verða hátt fá allar eindir tvöfalda'
ir breytzt, jafnvel skyndilega.
— Síðustu árin hefir skólinn
að víkja í bili.
S merkingu.
Þessi listaverk eru ekki háö i Þessar staöreyndir ber að
Jaröarför föður okkar
SÆMUNDAR GUÐMUNDSSONAR
fer fram frá heimili hans Móakoti Stokkseyri þriðju-
daginn 23. september kl. 1% e. h.
Guðríður Sæmundsdóttir Þuríður Sæmundsdóttir
' *
!f
n
U
•zerið lítið sóttur úr næsta ná ^ neinum ytri fyrirmyndum, hafa í huga, þegar verk Gerð
greinni sínu. Ég álít, að ef' ekki sköpúð af því að þau ar Helgadóttur eru metin.
Austfirðingum hefði verið, eigi fyrirfram vísa kaupend- Eins og Ameríkumaðurinn
pað alveg Ijóst, hve hættajur, gefna hylli fjöldans. Aft-jCalder og Daninn Jacobsen,
vofði yfyir skólanum, þá ur á móti valda því þessir hefir hún snúið sér að járn-
pá myndu margar austfirzk- j hlutir, að listakonan er frjáls inu vegna þess, að yfirborðið
ir stúlkur hafa sótt hann. Á og óháð, laus við alla sirkus- er óvenjulega hreint (frá list
pví svæði, sem ég tel að ætti snúinga og töfrabrögð. Mynd rænu sjónarmiði) gefur ekki
að standa straum af Hall- J írnar fá frið til aö þróast eft tilefni til „efniseffekta“ I < i
irmsstaðskóla eru 35 hrepps- ■ ir eigin lögmáli bæði hið eins og steinninn, leirinn og ( 1
Yg bæjarfélög. Ef % þessara ínnra og ytra. jgipsiö raunar líka. Hin innri '•
sveitarfélaga sendu einn nem j Ekki er langt síðan að lista öfl fá ekki útrás í ójofnum,ijj
anda hvert í skólann, væri ’ menn tóku að nota járn,*sem hnoðúðum fleti, þjáningúm,1 (t
hann fullskipaður. Og þótt1 efnivið í þrívíða mynd. Áður sem oft eru afleiðing óeðli- i i»
Skaftafellssýsla gangi frá, höfðu þeir löngum höggvið í legrar glímu og fálmkenndra j1 ’
fúmaði skólinn eklci sem svar j stein,’ hnoöað leir o. s. frv. j tilrauna. Þau lifa með efninu'1'
aði einum nemanda frá; Þessir hlut'ir eiga það fyrst' og fæðast með því, án sárs-
hverju hinna sveitarfélag-! og fremst sameiginlegt, að^auka, án rembings, birtast á
anna. Almenningsálit ná- J eru heilir klumpar, er teigja'jafn hreinu og skýru máli og
grennisins sem væri velviljað ( sig frá undirstöðunni upp í járnið gefur tilefni til. ! J
og hlynnt skólanum ætti aðjrúmið. Ljósið leikur á yfir-[ í verkum Calders kemur
HiM

ONAN og WITTE
RAFSTÖÐVAR
Varalilutir fyrirliggjandi
Sendið pantanir yðar sem fyrst
Véla- otj raftœkjaverzlunin Hehla h.f.,
P. Stefánsson h.f.
Hverfisgötu 103 — Sími 3450
f
I
>«♦<
geta haft mikil áhrif á að- t borði þeirra, gefur þeim sér-; fram eins konar svif. Hann j
leggur rúmið undir sig frá öll j
um hliðum, meira að segja of S
an frá. Jacobsen aftur á móti 1
er klassískari í hugsunar- J
hætti. Myndir hans standa á'
jörðinni. Ég hygg að Gerður,
hafi lært af báðum þessum
mönnum. Og víst er, að hún
(Framíiald á G. síSu/.
sóknina. Auk þess verður skóljstakan blæ, eins og liturinn
:inn alltaf talsvert sóttur úr' málverkinu.
öðrum landsfjórðungum. Þaðj Við notkun járnsins er
er víst, að hugir margra massin rofinn, klumpurinn
manna austanl. beinast nú holaður að innan. Leiðir opn
að skólanum, með þeim ásetn a'st inn í annað rúm, sem
1
higi, að rétta hann við aftur.
Á aðalfundi sambands aust-
íirzkra kvenna, sem nýlega
myndast milli j árnplatanna
og stálþráðanna. Þunginn
hverfur með massanum og
Aprikósur
Oráfíkjur
£.awbaw4 íáL AatntíMufiélaga