Tíminn - 21.09.1952, Page 5

213. blaö.
TIMINN, sunnudaginn 21. sepíember 19'52.
5.
Sunnwd. 21. sept.
SÍLDIN
■ ••O'í ■"
Duttlungar síldarinnar
hafa mjög verið umræðuefni
og áhyggjuefni siðustu árin.
Þau eru nú orðin mörg síld-
arleysissumurin norðan
lands og margir eru farnir að
óttast að það, sem af er, sé
þó ekki nema upphaf afla-
leysiskafla, sem ef til vill
verði tugir ára. Um það getur
enginn fullyrt, en óneitan-
lega virðist ýmislegt benda til
þess, að svo gæti verið.
Leikflokkur Gunnars Hansens:
Vér morðingjar
Leikflokkur Gunnars Han-
sens sýnir nú sjónleikinn „Vér
morðingjar“ eftir Guðmund
Kamban í Iðnó.
Þessi' leiksýning má óhætt
teljast í röð betri sýninga
hér, bæði að efninu sjálfu og
meðferð." Og það er sannar-
lega þakkarvert og skemmti-
legt, að flokkurinn skuli hafa
farið með þennan leik viða
um land í sumar. Þá breýtti
hann misjöfnum samkomu-
húsum-í leikhús þar sem sýnd
i var leiklist, sem er sambæri-

- ' J !■ li jfr
j-^cíttur Lirhjunncir
M ..«
Það er staðreynd að síldin: leg við hvað sem vera skal
er til enn sem fyrr, þó að hún hér á lándi. Og það var einn
hafi ekki gengið á sín gömlu af frenistu sjónleikjum ís-
mið við norðurströnd lands- [ lenzkra manna sem túlkað-
ins. Hún hefir haldið sig | ur var.
f*

Hversvegna eigið safnaðarlíf?
Já, hvers vegna eigið safn- karla og konur, er honum
a3arllf? jkynntust bezt, sem maður
í bráðum þúsu«d ár hefir sendur úr Guðs átt, til þess
hvert byggðarlag á íslandi að gera manninum ljóst,
haft eigið, kirkjulegt safnað- hver hann sé — hvert mark-
arlíf. Það þarf mikla grunn- j miðið sé með lífi hans og til-
færni, mikið rótleysi, til að, verunni yfirleitt — og gera
finnast það svo sem ekki honum fært, með hinni nýju,
neitt að hætta því, sem for- j nýskapandi þekkingu, að flytj
feður og formæður hafa að- ast upp í hærra bekk í skóla
hyllzt og viðhaft með inni- lífsins — verða Guöi sam-
legustu einlægni sinni í þús- j verkamaður. Við vitum, að
und ár. Það þarf mikla grunn Jesús Kristur hafði þaö yfir-
-i „ , . „ 1 . .r!A , færni hugsunar sem hjarta lýsta markmið að stofna Ríki
dýpra og einkum austar, j annarlega er það gaman c, til þess að ímynda sér, að allt Himnanna .eöa Guðsríki á
enda virðist þróunin hafa aö íslenzk list og samgongu-( 0 . ' ~ a það, sem feður og mæður í jöröinni, jafnframt því að
__• V ' ’ . J?.. ’ ’ . • _ -V ! W-l O I t-lrn I i A Utri r.4-i /vl I M
verið sú ár frá ári að síldar- Jmál skúli vera á því stigi, að;
gangan hafi þokazt jafnt og þetta sé hægt. j h^grnig hún er. Henni er það
þétt austur á bóginn. j LeikiM«n „Vér morðingj- mikil raun að lifa við fá-
En núna síðustu vikurnar ar“ er torskilinn og tvíræður. breytt og alþýðleg lífskjör, þó
hefir verið gerð tilraun til að Hjón lifa saman í óhamingju áð venjulegu, heilbrigðu al-
sækja síldina. austur í haf. sömu hjónabandi og unnast þýðufólki eins og við þekkj-
Pimm skiþ frá Akureyri og þó, — en það er orðið þeim um það í sveitum og kaup-
eitt frá Seyðisfirði hafa stund meir ttf’ þjáningar en gleði. stöðum sé slíkt engin ofraun.
að reknetaveiði 160—200 míl Þrátt fyrir alla snilldina, sem En hún hefir vanið sig á að
ur# austur af 'Lauganesi og í verkiö er lögð, verður því blekkja.mann sinn og fara á
hlótið góðan afla. i ekki neitað, að höfundurinn bak við hann. Það þykir hon-
'Dagur skýrir frá þessum! skilur við persónurnar þann- um sárast. Honum sviðuv
veiðum síðastliðinn miðviku ig, að þær eru nokkuö tíular- mest að eiga ekki trúnað
dag. Mánaðarafli skipa þeirra! ! líonu sinnar, svo að hún þori
tveggja, sem byrjuðu fyrst, er að segja honurn eins og er, —
oiðinn á annað þúsund tunn Ipailfllll koma fram fyrir hann sönn
ur. Hásetahlutur ásamt sölt. , lraM9| og falslaus. Strangar siðgæð-
unarlaunum segir blaðið að 'SH iskröfur hans og rótgróin ó-
nemi um 3000 krónum í -V beit á glysi hégómans tor-
hverri ferð, en ferðiu tekur velrla henni lika ehilægnina.
góða eða, jáfnvel ágæta at- j | tyre jes yfrr tengdamóður
vinnu og bjarga fjárhag Ileimilisvinurinn .ræðir viöjsjnni) þVÍ að hún er einn af
margra veiðiskipa á 'Seinasta frúna: Érna og Einar Pálss.! ilyrnino.arsf;einuin ieiiisjins
sumri efjætth?fði verið snú- I Meðfer6 þeirra Gísla Hall-
izt við vandanum i tæka tið. fullar. Hjöi'tun hafa ekki ver dórssonar og Ernu Sigurleifs
Ekki þýðir nú um það að,i6 rannsökuð, svo að áhorf-1 dóttur á aðalhlutverkunum
sakast, sem orðið er. Það, sem j ancla e6a lesanda sé ljóst er með ágætum. Þar sera
framhjá er farið, verður ekki, frVaQ lcuiini að leynast þar.1 skilinngur áhorfenda á-per-
tekið og^ haft öðru vísi en viðbrögðin eru ekki fullskýrð.1 sónum mun lengstum verða
Það skiljum við þó, að bæði nokkuð mismunandi er eðli-
eru eigingjcrn í ást íegt að dómarnir um leik
sinni bg þrá meir að gleðj- þeirra verði það einnig. Ég
ast en gleðja — og það ræður efast.um að annar skilningnr
úrslitum. Það er örlagadóm- á persónunum sé réttari en
urinn þungi, sem gerir venju Sá, sem þau túlka. En vitan-
legt fölk að morðingjum lefa er lengi hægt að bæta
um' slík hlutverk. Þau rúma
alla snilld rnestu leikara.
Máéðgurnar í leiknum, Ár-
þúsund ár festu við sínar, gera hvern einstakling,- er
innstu, dýstu, háleitustu lífs-! fseri gæfi á sér, að þegni hins
hræringar, sé hégómi einber, landlausa ríkis, á meðan það
er hrynji svo sem spilaborg (bráðabirgðaástand héldist, er
fyrir „framförum nútímans“. j skapaðist við komu hans til
„Framfarirnar" eru góðar, sé jarðarinnar og endar með
þeim ekki sýnt fávíslegt of- j „endurkomu“ hans, er Ríkið
traust, eins og væru þær þess veröur allsráðandi. í trúnni
umkomnar að koma í stað- á þenna mann, Jesú Krist, og
inn fyrir eigið persónulegt það er hann flutti — trúnni
á það, að hann væri 'jafn-
framt meira en maður: Himn
esk opinberun Guðs í jarð-
líf, eigið innra líf og það fé-
lagslíf, sem hjn sameigin--
lega þörf fyrir andlegt líf hef '
ir af stað komið og við hald- J nesku gerfi — hafa hinir
ið — í þúsund ár —, þar sem J kristnu söfnuðir verið stofn-
eru söfnuðir kristinnar J aðir. Og það getur hver sagt
kirkju á íslandi, — söfnuðir.sér sjálfur, hvort þeir söfn-
þeirrar kirkju, er framleiddi, uðir væru enn í dag, eftir 19
andlega fjársjóði af skauti j aldir, bráðlifandi og útbreidd
íslenzks þjóðlífs eins og t.d. ari en nokkru sinni fyrr, ef
Passíusálma Hallgr. Péturs-
sonar.
Já — hvers vegna eigið
safnaðarlíf ?
Við vitum, að þúsund ára
safnaðalíf þjóðar okkar er
eklá neitt úrkynjunarfyrir-
brigði í mannfólkinu á þeim
útkjálka veraldar, sem ísland
nefnist. Fyrir 19 öldum byrj-
uðu söfnuðir kristinnar
kirkju að myndast — með
svo sterkum andans hræring
um, að því var líkast sem flóð
garðar Himnaríkis væru að
menn hefðu ekki á vegum
þeirra og trúarinnar, sem þar
var gætt og haldið á lofti, öðl
azt margfalda, óþrotlega end
urnýjaða reynslu, er snerti
og endurnærði hið innsta,
dýpsta og háleitasta í þeim
— hjálpaði þeim til að lifa;
andlega reynslu, er gefið hafi
þeim, svo að segja, að standa
augliti til auglitis við dýpstu
sannindin um Guð, sjálfan
sig, lífið og lögmál þess.
Alla tíð hefir þetta varðar-
og miðilshlutverk hins
bila — hið himneska vatn j kristna safnaðar að sjálf-
það er. En eftir því fer gæfa
og hagur þjóðarinnar hvern-
ig hún' reynist vaxin þeim
vanda, sem að höndum ber
hverju sinni.
Það er vorkunnarmál, þó
að útgerðarmenn og fiski-
menn langi til að geta notið 6eint og ó6eint
herpinótarafla eins og bezt, Norma McIntyre er hégóm
leg og glýsgjörn kona, en hef
ir þó fórnað miklu fyrir
sem það eru. En á hitt verð-
ur að horfa með fullu raun-
sæi, að það má ekki vanrækja
góðar leiðir til bjargræðis fyr
ir það eitt, að bíða eftir ó-
væntum höppum, sem aldrei
koma. íslenzkt atvinnulíf
verður ékki aö öllu leyti rek-
ið sem happdrætti. Af því höf
um við fengið óþægilega
reyuslu.
Misæri og áföll munu
lengstum fýlgj a átvinnulífi
íslendinga, svo sem flestra
annarar þjóða. En því trygg-
ari veröur afkoma og sjálf-
stæði þjóðarinnar, sem úrræð
in verö’a fleiri og þær máttar-
stoðir, sem bera þjóðarþú-
skapinn uppi. Reynslan af j
reknetaveiðunum austur í [
hafi í haust er, eitt af því, |
sem vekur bj artar vonir og [
bendir fram á veginn á lær- I
dómsrikan -hátt. J
mann sinn, þegar þess er gætt
öra Halldórsdóttir og Edda
(Pramhald á 6. síðu).
Rattigan í heimsókn: Erna, Ei"ar Einarsson og Gísli.
heilags anda seitlaði í gegn
með krafti, sem mannkyns-
sagan þekkir sennilega engin
hliðstæð dæmi um og skráð-
ar eru frásagnir af og aörir
skriflegir vitnisburðir um í
Nýja Testamentinu. Þetta
æskuólma andans líf mynd-
aði sér farveg, er öld eftir öld
teygðust lengra og lengra,
unz nú liggja, nærri því að
segja, sem þétt riðið net um
alla jörðina. Aáls staðar voru
stofnaðir söfnuðir; alls stað-
ar eru í dag (meira og minna)
lifandi, kristnir söfnuðir.
Skyldi svo öflug, fram að
þessu ódrepandi, tjáning and
legs lífs geta byggzt aðallega
á blekkingu eða sjálfsblekk-
ingu? Skyldi öflugasta tján-
ing andlegs viðhorfs sem
mannkynssagan þekkir, geta
byggzt á öðru en því, að hún
eigi rætur sínar tryggilega
festar — í sjálfum sannleik-
anum?
Já, hvers vegna eigið safn-
aðarlíf?
Við vitum svo sem vel, á
hverju þessi öflugasta tján-
ing andlegs viðhorfs í mann-
kynssögunni, - Hin Kristna
Kirkja, byggist. Við vitum,
að hún er sprottin upp og,
þrátt fyrir .allt, ,enn borin
uppi af áhrifum tiltekins
manns, er fyrir 19 öldum lifði
hér á jörð og snart þá þegar
sögðu verið lífsnauðsynlegt.
Nú á dögum er þó enn bráð-
ari lífsnauðsynin en nokkru
sinni fyrr. Veldur því hin ein-
kennilega, fordæmalausa
snerpa, sem segja má, að orð
in sé í allri framvindu þróun
arinnar, er allt til samans
hefir valdið þeim breytingum
í viðhorfum við lífi og siðum,
trú og lífernisháttum, að þar
með er .mannkyninu stór-
felldari vandi að höndum bor
inn en svo, að það megni®að
finna nokkurn botn í af eig-
in rammleik. Þrátt fyrir all-
ar hinar mjög rómuðu fram-
farir er mannkynið nú, sem
slíkt, í fyrsta sinn í sögu
sinni sjálft í háska statt —
háska af eigin völdum, sem
fer vaxandi með hverju ári,.
Þarf ekki að skýra slíkt nán-
ar — það er of alkunnugt til
þess.
Þegar þetta umhverfi okk-
ar tiltölulega friðsamlega, fá
breytta mannfélags, hér á ís
landi, er hugleitt, þá finnst
mér það liggja svo í augum
uppi, „að oft var þörf, en nú
er nauðsyn“ að leggja rækt
við safnaðarlífið.----þessa
einu hlið ekkar, sem miðar
bcint að því að keppa við hina
margþættu, hátypptu hættu
— með því sem sé að gefast
á vald því eina afli, sem hugs
(Framhald á 6. sífvu).