Tíminn - 30.09.1952, Blaðsíða 4

4.
TÍMIXN, þriðjuðaginn 30. sepíember 1952.
:220.'blað.
Gubnrmndur B. Arnason frá Lóni:
Skógrækt og þe
Orðið er frjálst
Niöurlag
Því miður voru ráðamenn
þjóðarinnar og ýmsir aðrir
merkir menn, ekki nægilega
íramsýnir og stórhuga þá. A1
pingismennirnir felldu frum
varp Hermanns. Og einum
mætum manni þjóðarinnar -
Ijóðskáldinu Páli Árdal —
varð á það óhappaverk, að
yrkja mjög smellna og neyð-
arlega vísu sem sennilega
hefir gera meira ógagn ís-
ienzku þjóðinni, enn nokkur
onnur vísa, sem kveðin hefir
verið á íslenzka tungu. Hún
varð strax landfleig og hefir
vafalaust átt sinn mikla þátt
í að gera þj óðina fráhverfa
þegnskyldu hugmyndinni.
Að vísu voru aðstæður og
ástæður íslenzku þjóðarinnar
um s. 1. aldamót, alls ólíkar
pví sem þær eru nú. Allir
unnu þá hörðum höndum frá
því — börnin komust svo á
legg að hægt var að að nota
þau til snúninga og fjár-
geymslu og þar til Elli gamla
xom til sögunnár og sagði:
r,Hingað og ekki lengra“.
Þjóðin var á þeim tíma.ekki
búin að læra „vinnusvikin"
þrátt fyrir það álít ég að það
hefði orðið þjóðinni til mik-
:tls gagns, ef hugmynd Her-
manns hefði náð fram að
ganga.
Leið til meira náms
og þroska.
. En hvort sem þegnskyldu-
hugmyndin hefir átt erindi
til íslenzku þjóðarinnar um
aldamótin eða ekki, þá á hún
:iú áreiðanlega erindi til
hennar. Allt er nú oröiö svo
breytt frá því sem þá var.
Mikill meirihluti þjóöarinn-
ar býr í kaupstöðum og sjáv-
arþorpum landsins, Heilir
hópar unglinga og æsku-
manna ganga iöjulitlir, eða
verklausir, um götur bæj-
anna, hugsandi mönnum til
.hrellingar, en sjálfum sér til
tjóns á ýmsan hátt. Ég álít
að ekki sér hægt að gera ann
að þarfara fyrir slíka ung-
linga, enn aö losa þá úr ryki
gatnanna og andrúmslofti
iðjuleysisins, senda þá út á
landið og láta þá vinna þar
í 1—2 mánuði, undir stjórn
góðra manna, og verða fyrir
áhrifum hinnar fjölbreyttu ís
lenzku náttúru, þegar hún er
vöknuð af vetrardvalanum
og landið er í óða önn að
skrýðast sínum fagra sumar-
búningi. — Til þess að ung-
língarnir fái notið sem bezt
þessa tíma, hefir mér dottið
í hug að rétt væri að sneiða
jafnlangan tíma af hinum ó-
hæfilega langa, ákveðna, og
að mínu áliti óþarfa — ef
ekki skaðlega — skólaskyldu
'tíma; kennararnir tæku sér
,,frí“ þann tíma, en væru i
þess stað skyldir til að fylgj-
ast með þegnskyldu-flokkun
um,- hafa eftirlit með ung-
lingunum og aöstoða skóg-
ræktarstjórann við að stjórna
þeim.
Gætu kennararnir tekið
flokkana með sér á góðviðris
stundum að afloknu dags-
verki, eða á sunnudögum og
frætt þá um ýmislegt í ríki
náttúrunnar, umhverfis dval
arstaðinn. T. d. kennt þeim
að þekkja íslenzku fuglana,
ef eitthvað skyldi skorta í
þekkingu þeirra í þeim efn-
um, sömuleiðis blóm og jurt-
ir, skordýr og bergtegundir.
Tel ég að unglingarnir gætu
haft mikið gagn og gaman af
slíkri fræðslu ef alúð væri við
lögð.
Og að komast þannig í
snertingu við dásemdir nátt-
úrunnar og taka þátt í upp-
byggingarstarfi hennar —
þótt ekki sé nema stuttan
tíma — álít ég að yrði mörg-
um unglinganna til meiri
þrifa og þroska síðar á lífs-
leiðinni, heldur en fleira mán
aða. áhugalaus og þreytandi
skólaseta, þar sem leitast er
við að troða í þá þurrum,
óhagnýtum, bóklegum fræö-
um, sem af fjölda mörgum
eru ekki meðtekin eða melt,
nema að hálfu leyti. Og svo
er samt þetta fróðleiks hrafl
rokið út í veður og vind að
nokkrum tíma liðnum, án
þess að hafa orðið hlutaðeig-
endum að nokkru verulegu
gagni eða gleði.
Þegar ég var unglingur, fór
hinn góðkunni alþýöufræð-
ari Guðmundur Hjaltason —
sem var kennari á æskuheim
ili mínu — rrieð okkur börn-
in og unglingana um um-
hverfi bæjarins þegar vora
tók og veður var gott og
fræddi okkur um dýr, jurtir
og steina, sem fyrir augun
bar. Slíkar stundir voru okk-
ar skemmtilegustu náms-
stundir. Og ég held við höf-
um oft lært meira þær stund
irnar heldur erin þótt við hefö
um setið yfir bókum í hús-
um inni, jafnlangan tíma.
Einnig tók hann okkur með
sér að námi loknu — þegar
lengra var komið fram á vor
ið — fór með okkur upp á
hæsta fjallið sem þar var i
grend og sýndi okkur útverði
og frumbyggja gróðurrikisins,
steinbrjóta og fl. heim-
skautablóm og mosa og skóf
ir. Sömuleiðis bergtegundir
sem við ekki þekktum og höfð
um ekki séð áður. Auk þess
nutum við hins fegursta út-
sýnis yfir víddir landsins.
Slíkt hið sama sama ættu
kennararnir aö gera fyrir
skógræktarfólkið, ef tæki-
færi gæfust.
Kostir þegnskylduvinnu
og skógrræktar.
Ég hefi hér að framan af
veikum mætti leitast við aö
gera grein fyrir því hvað ég
tel að gera þurfi í skógrækt-
armálunum. Það eru aöeins
bendingar sem hægt er að
laga til í hendi sér og breyta
eftir því sem þurfa þykir.
vona ég að mér færari menn
geri þaö. En hvortveggja —
þegnskylduvinnan og skóg-
ræktin eru nauðsynjamál fyr
ir þjóðina — mannbætandi
og hagsmunarík. í fyrsta lagi
mundi það vekja menn til
umhugsunar um það sem allt
of margir virðast -— þvi miöur
— hafa gleymt nú á dögum,
að menn hafa skyldur við
föðrurland sitt, og að það er
göfugra hlutverk að leggja
eitthvað á sig til að fegra
þaö og bæta, heldur enn að
eyða fé og tíma til að svala
skemmtanafýsn og ástríðum
sínum, og glata máske með
því, innan skamms, dýrmæt-
ustu eigninni: Frelsi og sjálf
stæði sínu og sinna. í öðru
lagi mundi þegnskylduvinn-
an flýta fyrir því að þjóðin
eignaðist nægilega nytja-
skóga, sem spara myndu stór •
fé í erlendum gjaldeyri ogi
veita — auk þess — fjölda'
manns mikla atvinnu við
Nii fer veturinn í hönd og ég C-vítamin, því að líún ér auðug af
ætla að minna ykkur á það í dag,! þvi og geymir það vel í sér langan
að það er mjög kærkomið, að þið; vetur. Auk þess e^^jíiítih bæði
skógarhögg Og trj ávinnslu takiS sem flest til máls í baðstof- i bragðgóð og .árvisB; í iræktun.
yfir Vletranmánluðina, þegar unni. Hér eiga að verða kvöldvökur, s
þar sem rætt er um vandamál og ) Sumum oklcar ágaítu lækna virð
hugðaréfni líðandi stundar og ! ist hafa sézt yfir þet.ta,,.Þeir hafa
ýmsu skemmtilegu er á loft haldið.; haft tröllatrú á innfíutningnum,
Sendið okkur stuttar kveðjur. Legg | svo að því er líkast að þeim hafi
ið orð' í belg í. baðstofuhjalið en j hætt til að forsrhá það', sem heima
atvinnuleysið knýr fastast á
dyrnar hjá fátækum verka-,
mönrium. í þriðja lagi yröi
það vonandi til þess, að marg
ir af þeim er þátt tækju í
skógræktinni, yrðu hrifnir af
umhverfinu, hyrfu í faðm
sveitanna og mynduðu þann :
temjið ykkur aö vera gagnorö. Og
hafið yfirleitt engan formála. Þeirn
má oft sleppa að skaðlausu.
grær. Aðrir læknar hafa þó orðið
til að leiöa þessi sanhindi í ljós og
þau verða ekki brýnd fyrir mönn-
um um of. Margt er rætt um dýr-
tíðina og ráð gegn . henni. Eitt af
úrræðunum gegn dýrtíðinni er að
ig mótvægi gegn hinum j Árið, sem leið voru fluttir inn
Stríða óhappastraumi fólks- ávextir fyrir um það bil 20 millj- I
ins til kaupstaðanna á síðast °nir kl'óna. Þetta þykir mikið fé og í kaupa C-fjörefnin í gulrófum eða
er það líka. Eflaust hefir ýmsum . rækta þau sjálfur í staðinn fyrir að
peningum verið variö lakar en ’ kaupa þau ihnflutt á margföldu
þetta, en þó tel ég vafasamt, að (verði. Slíkar behdingár mætti vel
við höfum efni á þessu. Það er. gefa aftur og Víðár'en gert' ér.
gaman aö' borða appelsínur, nið'ur- j
soðna ávexti og sveskjugraut. En.j Þegor margur á erfitt með að
annað mál er það, hvort svo mik; komást af ríðuná aó gæta hagsýni
ið' sé til þess vinnandi að éta sig út! og fá sem mest að,. þQtagildi fyrir
á húsganginn fyrir það. [ peninga sína. Þá ættiJólk. að hug-
i leið'a þetta dsenií óg ýms önnur. En
Veit ég vel að undanfarin ár eða 1 nú hefir okkur vérið tiikynnt, að
,liðnum árum, sem áreiöan-
Jlega hefir veri'ð landinu til
i stórtj óns og ekki séö fyrir
Jhvílíkt ólán getur hlotist fyr
; ir þjóðina, fyrr eða síð'ar. Loks
jer þa'ð það mjög skemmtilegt
'fyrir þá, sem þátt hafa tekiö
j í starfinu, að geta minnst
j þess, þegar orkan er þrotin!
j ö ö r 1 e a anr 1 áratugi hefir verið kröftugur á-j girðingareíni verði ékki flutt inn
| undan, að þeil hafi ekkl llfað rQöur með góðrf fulltingi ýmsra vel t um sinn. Það lítur út fyrir. að þró-
j til einskis, heldur lagt fram . rnetinna lækna Íyrir því, að ávextir ; unin stefni að því, .að inn skuli
j Sinn skerf, til viði’eisnar fóst j væru fluttir inn Í stórum stíl. j flytja ávexti en garðyrkjumenn
I urjörð Sinni Og reist sél’ með | Þetta hefir verið gert undir því . fái ekki nauðsynjar eínar til að
j því marga lifandi minnis- • yfirskyni, að ávextir væru nauð- \ girða garðbletti sína og akurlönd.
1 varða, sem um áratugi halda synIeg uppbót á fjöreínasnautt við j
i áfram að vaxa að feourð o° iulværi Wóðarinnar. Einkum værij Hér þarf aS gjalda varhug við
I ^ ... ,. .. , . .1 ! það C-vítamín, sem tilfinnanlega ' áður en í óefni kemur. Aldrei má
! verömæti, afkomendunum tilj^ og. við yrðum að flytja hin>iþaS eiga sér stað; að. þjóðin neiti
j ®ieel gúgns 1 niarga ætt- , ef þjóðin ætti heilsu að halda. j sér um beinar framleiðsluvörur
! — lang't um fegurri Og j ; eills og girðingarefni vegna þess
að hún flytji inn í stórum stíl fyrir
margfalt verð þær nauðsynjar, sem
hún getur veift sér sjálf. Og við
þurfum ekki áf heilbrigðisástæð'-
um að flytja inn C-fjörefni. Ann-
hlýlegri .en hinir kuldalegu! nú víii .svo til þegar farið er að
Og rándýru steinstöplar, sem! athuga málin nánar, að margir
settir eru á leiði manna og
sem mást og rotna fyrir tönn
. tímans, eftirkomendunum til
j einskis gagns og gleði nema
í fyrstu ættliðunum — einum
j til tveimur.
þessir innfluttu ávextir þola tæp-
ast eða alls ekki samanburð við ís-
lenzkan haugarfa. að því er snert-
ir innihald hins mikla lífg'jafa, C- að mál er það, hað vio leyfum nkk
vítamins. Og ein af matjurtum ís- j ur til munaðar, því að ávaxtainn-
, ienzkra garðyrkjumanna, gulrófan, j flutningur er hollur munaður.
j er sérstaklega til þess kjörin aö!
j fullnægja þörf þjóðarinnar fyrir j
Starkfiður gamlt.
i Ólíkir hópar.
f Ég sé í huga mér tvo urig-i
j mennahópa, annan frá því j,
! fyrir síðustu aldamót — um I
11890 — hinn á yfirstandandi
j tíma. !
: Mjög eru þessir flokkar ó-1'
jlíkir. í þeim eldri eru einstak'
! lingarnir yfirleitt • minni!
í vexti. Þeir eru þreytulegri.'
i óframfærnari og margir \
j haldnir minnimáttarkennd,
jvita að þeir eru fákunnandi,
jhafa fæstir átt þess kost aðj
j fá tilsögn kennara, nema um ! .
1 nokkurra vikna skeið, í 2—3 |
vetur, þegar bezt hefir látið,; <t,
En þeir hafa fengið’að vinna'f
mikið, og finnst það varða j ♦
heiður sinn, að verða ekki j f
eftirbátar jafnaldra sinna áj^
jþví sviði. tlversdagslega eruj$
jþeir klæddir vaðmálsflíkum | ‘
|— oftast bættum — með
iverpta, ósútaða skc á fótu.m.
!Það kom þó í hlut þessa fá-; ^
i tæklega hóps, sem elskaði j $
jlandið sitt og vildi allt fyrirj
Maðurinn minn
HJALTI EINARSSON
trésmiður Grnndarstíg 5B andaðist í Landspítalanum
sunnudaginn 28. september.
Helga Frímannsdóttir
I,
t
; það vinna — samanber stofn j ^
íun Ungmennafélaganna eftir '
aldamótin — að leiða til;
Kennsla hefst miðvikndaginn
.1. okt. að Brautarholti 22. —
Kennt verður ballet fýrir börn
og( fullorðna og samkvæmis-
dansar fyrir börp.
Kennarar:
Sigríður Ármann,
Guðný Pétursdóttir.
j Tykta hma longu og horðu^é Innritum og upplýsingar í áíma 80509 kl. 10-4 daglega
\ stjórnmálabaráttu viö Dani,
;meö fullkomnum sigri íslend
iinga. Og sömuleiðis varð þessj
! um sömu mönnum þess auð- í
jið, að koma á betri verzlunar j
jháttum og starfsháttum viði
• framleiðslu landsmanna, en j
jáður höfðu tíökast. — Hinn!
: hópurinn er svo ólíkur, að j
.tæplega er hægt að hugsa sér j
j að um samhenda menn sé að j
jræða. Unglingarnir í þeimj
í flokki eru hærri vexti, sæl- j
jlegri og frjálslegri. Þeir eruj
jlíka ólíkt betur búnir og bera T
■þess Ijósan vott að þeíra hafaj
á allan hátt notið betra at- j
lætis hjá fóstru sinni — Fjallj
(Pramhald á 6. síSu). |

ngr tpr ® fflr dfr CHIMD
Bíldudals Rækjur
Daníel Ólafsson & Co. h.f.
Súni 5124 og 6288
t
Áskriftasími Tímans er 2323