Tíminn - 11.10.1952, Qupperneq 4

TÍMINN, Iaugardaginn 11. október 1952.
230. blað.
aunastarfsemin
Niðurlag.
' Ekki sé ég neitt athuga-
vert við það, þótt blandað sé
' eiiendum grásfrætegundum
saman við 'innlent fræ, til
þess að gera túnið með fjöl-
breyttari gróöri. Þetta heflr
■ alltaf verið gjört síðan fræ-
rækt hófst á Sámsstöðum, og
er hér oftast aðallega um
vallarfoxgrasfræ að ræða
■ en af því er venjulega ekki
'hægt áð rækta fræ hér á
landi. — Þess má og geta að
í skýrslum mínuin frá stöð-
inni frá T929—’50 í Búnaö-
•'arritinu, er þess jafnan get-
ið að fræið héðan hafi ver-
ið selt með íblöndun af er-
lendu fræi. Það er því ekk-
ert leyndarmál, að fræið frá
Sámsstöðum sé eingöngu
innlent heldur blandað er-
lendu fræi. Eftir öllum að-
• stæðum tel ég þær tilraunir
í grasfrærækt, sem gjörðar
hafa verið á Sámsstöðum. og
rannsóknir á fræi því, sem
fengist hefir nú um aldar-
fjórðungs skeið, að mörgu
hýtar, og þær hafa komið
með þá þekkingu á aðstöðu
og þroskun íslenzkra og er-
lendra grastegunda, sem
ekki var vitað um áður, en
þetta er áfangi til þess, aö
grasfræ verði- ræktað síðar,
þegar gagngerð breyting er
orðin á ræktunartilhögun á
. búum bænda. 1923 var eng-
in þekking til á því, hvort
ísl. grastegundir næðu fræ-
þroska. Tilraunir og rann-
sóknir um nær 3 áratuga
skeið, hafa sannað, að gras-
fræþroskun verður árlega
hér sunnan lands og víðaf
á landinu, og fræið verður
þess betra, sem það er fyrr
þroskað, en grær alltaf verr
ef fullþroskunarstiginu er
ekki náð fyrr en í september.
Ágústþroskunin er bezt. —
Þetta og fleira varðandi
þennan þátt ísl. gróðurfram-
leiðslu tel ég ekki ómerkan
árangur, hvað sem hr. Agn-
ar Guðnason álítur. Þá býr
Agnar til slúðursögu um
Ladinosmárann, og er auð-
velt að skilja tilganginn. Hið
rétta varðandi þennan smára
er það, að vorið 1950 fæ ég
45 kg. af latinosmára send-
an hingað eftir ákvöröun for
manns tilraunaráðs jarörækt
ar. Þessum smára var sáð til
tilrauna vorið 1950, en jafn-
hiliða þessum umgetna la-
dinosmára var sáð í tilraun-
irnar 3 áfbrigðum af hvít-
smára frá Norðurlöndum og
6 afbrigðum af rauðsmára.
Öll afbrigðin dóu út vetur-
inn 1950—’51. Eftir þessu
ættu hin afbrigðin einnig að
vera ónýt til túnræktar, en
' fyrri reynsla mín gengur í
gagnstæða átt. Agnar getur
þess æins, að ladinosmárinn
’ hafi dáið út. Þetta er þvi
sagt gegn betri vitund, því
þetta gat hann séð í tilrauna
bók stöðvarinnar frá 1951.
Hitt er og heldur ekki að öllu
rétt, að þessi smárategund
• nafi ekki verið notuð t. d í
Danmörku, en þar er hann
ekki nógu harðger alltaf, en
getur þó gefiö góða raun í
góðum árum.
Þá ber Agnar það á mig, að
• ég hafi notað þennan smára
í fræblöndur til sölu, og tel-
ur mig nýtinn. Þakka ég hon
um fyrir þann vitnisburð. —
Þau 20 kg. af ladinosmára,
sem eftir voru vorið 1952
hafa aldrei verið seld, en
sumpart verið notuð í fræ-
sléttur búsins hér (16- dagsl.
Ætlmgasemílár vIS skrsf Agssars Gutfciason-
ssr efísr Silessseiss SirlstjíÉEiss., Sámsstöðnm
1952) og um 10 kg. látið án
verðs með sölufræi stöðvar-
innar. S.l. vor var söíufræ
450 kg. fyrir utan nefndan
smára. Þetta eru þá öll svik-
in. Það vill svo vel til, að sáð
var í Vz dagsláttu hér á bú-
inu af þeirri fræblöndu, sem
höfð var til sölu s.l. vor, og
er þar ísl. hálioagras allr.íkj -
andi. Ég tel engan svikinn af
slíku túni, h\raö sem Agnar
segir um óvöndun mína á
fræi til bænda. Ég vil þá líka
bæta því við, að þeir, sem
fengu fræblöndu héðan í vor
eru nú aftur að biðja um
grasfræ. Það er því svo, að
frásögn Agnárs um Iadino-
smárann og fræið frá Sáms-
stööum, er uppspuni frá rót-
um.
Þá gerir Agnar heymjöls-
gerðina að umtalsefni, og tel
ur hana engan rétt eiga á
sér. M. a. telur hann, að
karotinið hverfi alveg úr
grasinu sökum illrar með-
ferðar. Sjá allir í hvaða til-
gangi þessi ummæli eru rit-
uð. Aðeins er þetta sagt til
þess, að ófrægja og gera lítið
úr þessari framleiðsl,þ. Ekki
veit ég, hvað hann á viö með
illri meðferð á grasi því, sem
notað er til mjölframleiðslu
hér á búinu. Ég veit ekki bet
ur en mjölið sé búið til úr
snemmvöxnu grasi og smára.
Grasið hefir verið visað úti í
nokkra klukkutíma, telcið
svo saman í smásæti og þurrk
að síðan. Altítt er það erlend
is við heymjölsgjörö, að ná
burtu mesta vatninu úr gras-
inu við úti-þurrkun áður en
tekið- er til hraðþurrkunar,
og svipuö aðferð hefir verið
viöhöfð hér á búinu. Ég hefi
rannsóknir er sýna 63 mg.
karotin í kg. á 5 daga görrilu
grasi, en sjaldan hefir það
komið fyrir, að svo langur
tími hafi liðið milli þess, að
grasio hefir verið slegið og
þar til fuílnaðarþurrkun hef
ir orðið.
Karotinmagn i mjöii hér
frá Sámsstööum, hefir oft ver
ið 109—150 mg. pr. kg., en
jafnhliða þessu innihaldi, er
ísl. mjölíð ilmbetra en t. d.
„Alfa, alfa“ og trénismagn
minna en í amerísku mjöli.
Hitt er það, að eggjahvíta er
minni í ísl. mjölinu eh því er-
lenda, en meltanleiki eggja-
hvítunnar heldur meiri en í
útiþurrkaðri töðu/
Það, að fóðurbætisseljend-
ur nota „Alfa-Alfa“-mjöl 5
—7% í fóðurblöndur fyrir
mjólkurkýr, er ekki af því,
að það auki sérstaklega fóð-
ur eða næringarmagn fóður-
bætisins, heldur hitt, að það
gerir fóðurblöndurnar æti-
legri. Ég geri ráð fyrir, að
ísl. mjölið geti þjónað þessu
lilutverki, aö gjöra fóður-
blöndurnar lystugri fyrir
kýr, með sínum góða ilm,
sem jafnan hefir verið af því
mjöli, sem héðan hefir verið
selt. Þessi framleiðsla stöðv-
arinnar á Sámsstöðum er
fyrsta tilraun hér á landi til
þess að fcúa til mjöl úr ísl.
grasi, og á vafalaust. eftir að
taka breytingum til böta, m.
a. með hraðvirkari vélum, en
þeim, sem stöðin notar nú.
Það má líka geta þess, að ísl.
mjölið hefir ávallt verið selt
ódýrara en erlent grænmjöl,
svo hér er ekki um neitt
prang að ræða, eins og skilja
má af skrifum Agnars. —
Þá telur Agnar, aö malað hey
sé ekkert betra, en ómalað.
Ekki er ég honum samdóma
í því.
Malað fóður er talið nýt-
ast betur en ómalað, t. d.
korn, einnig hey, og allir
vita, að saxa.ður hálmur kem
ur betur að notum en ósax-
aður.
Þá tekur Agnar sér fyrir
hendur að skýra frá nokkr-
um tilraunum frá stöðinni á
Sámsstööum, og gætir hins
sama, að einhverja óvild ber
hann til mín og stöðvarinnar.
Hirði ég ekki að gagnrýna
frásögn hans af einstökum
íilraunum. Hún er yfirleitt
losaraleg og að mestu gerð
| til þess að gera árangur til-
raunanna tortryggilegan í
augum þeirra, sem eyddu
tíma í að lesa skrif hans. Til
þess að benda á málflutn-
ing Agnars við það, að kynna
árangur tilrauna, skulu tvö
dæmi greind: Hann minnist
1 á tilraun með útþyott á
’mykju, og telur að ekki muni
hún valda byltingu í túnrækt
inni. Sannleikurinn er sá, að
; til þess var aldrei ætlazt,
;heldur hitt, að finna mun á
'útþvegnum og venjulegum á-
bornum búfjáráburði við
tööuxramleiðslu. Þau 5 ár,
sem tilraunin var gerð,
sýndu um 15% vaxtarauka
að meðaltali, þar sem mykj-
an var útþvegin. Tilraunin
kom með þann árangur, sem
í sjálfu sér var nothæf skýr-
ing, þótt ekki yrði úr bylting,
eins og hann nefnir það Hitt
dæmið er frásögn hans af til-
raun með dreifingartíma á
brennisteinssúru ammoniaki,
og telur okkur, sem erum til-
raunastjórar, hafa sérstakt
dálæti á þessum áburöi. —
Ekki er það nú samt svo,
heldur tilraunin gerð til þess
að rannsáka áhrif dreifing-
artímans, og hún hefir þau
13 ár, sem hún hefir varað,
komið með skýr svör varð-
andi gildi dreifingartímans,
jog eins hitt, aö þegar til
lengdar lætur, sýrir þessi á-
burðartegund jarðveginn.
Hann er því ekki sérstaklega
eftirsóknarverðui' fyrir ísl.
túnrækt. Þetta, sexn tilraun-
in hefir bent á, tel ég ekki
einskis virði.
Það, sem hann segir um
kartöflutilraunirnar, er
byggt á misskilningi og svo
1 annaö, — hér er aðeins um
2 ára tilraunir að ræða, sem
ekki er hægt að fella á-
kveðna dóma um. Afbrigða-
tilraunir með kartöflur hér
á Sámsstöðum, hafa ekki ver
ið gagnsiausar. Tvö nothæf
afbrigði, sem hér voru fyrst
reynd og síðar valin, eru nú
mest ræktaðar í landinu, en
það eru afbrigðin Gullauga
og Ben Lomond.
Mun ég svo ekki að sinni,
svara frekar skrifum Agnars,
en hélt, að hann myndi ekki
kasta steinum að því fyrir-
tæki, sem hann var búinn að
vinna við í 1% ár.
Sámsstöðum 3.10. 1952,
Módir Iiefir sent mér pistil þann,
sem hér fer á eítir:
„í tlalkum þínum í dag (7. okt.)
gerir þú aö umtalsefni þessa spurn
ingu: Er rétt af dagblöðunum aö
flytja fregnir og lýsingar á morö-
um og alls kyns hryðjuverkum, sem
framin eru erlendis? Þú minnist
jafnframt á, aö ekki væri úr vogi
að lesendur blaðanna létu álit sitt
í Ijós í sambandi við þetta mál.
Hér er álit mitt: Ykkur blaða-
mönnum ber að forðast slíkan
fréttaflutning. Mér finnst dagblöö-
in, eyða alltof miklu af rúmi sínu
í lýsingar á afbrotafaraidrinum
hér, — hvað þá, þegar við bætist
glæpalýsingar frá öðrum löndum.
Þessar afbrotafréttir geta orkað
sem „kennsla“ í glæpaiðju fyrir
veikgeðja fólk, sem hefir tilhneig-
ingu til afbrota og lasta. Allar
slíkar lýsingar eru uppöríun og
vekja ímyndunaraflið, og beinir því
inn á þessar hálu brautir. Ég er
viss um, að blöðin eiga þátt í inn
brotum þeim, þjófnuðum og rán-
um, sem' framin hafa verið hér
undanfarin ár, og aðallega af ungu
fólki. Dagblöðin hafa oft nálgast
þaö, að vera „skóli“ í þessum grein
um, svo mjög hafa þau smjattað
og dekrað við afbrotaiðjuna.
í sambandi við stórleturs-afbrota
fréttir blaðanna gerist harmleikur
á íslenzkum heimilum. Ólánsmenn
imir valda börnum sínum og
vandamönnum miklum sorgum og
raunum, og ekki á það bætandi,
að farið sé út á torg og gatnamót
og þjóðinni tilkynnt með hárri
röddu afbrot hins seka manns. Slík
hróp hefir vegfarendum í Austur-
stræti í Reykjavík oft borizt að
eyrum: „Rán framið í nótt —
glæpamaöurinn fundinn". „Brotizt
inn í hús og peningum stolið —
þjófúrinn fu,ndinn“. Blaðadreng-
irnir láta sitt ekki eftir liggja. En
við hrörlegan glugga situr þraut-
pínd móðir og' börn hennar hug-
stola af airgist og áhyggjum út af
hinum brotlega nfxtka sínum-
A ykkur blaöamöimunum hvilir
mikil ábyrgð. Þið getið komið ýmsu
góðu til leiðar — e,n einnig illu. j náungans“.
Eg las nýlega athyglisverða grein
í dálkum þínum (19. sept.). Þú rædd
ir þar um afbrot foreldra og
' miskunnarleyói manna í garð
j óhamingjjisamra barna. sljkra for-
j eldra, og hvort birta beri nöfn af-
j brotamannanna. Ég er alveg á
móti því að nöfn séu birt. Við verð
um að hugsa um saklaus börn þess-
•ara manna. Miskún'narl'áús blaða-
‘ skrif, ásamt náfnábendingu, geta
orðið þess valdandú'að börnin grípi
slík minnimáttarkennd, að þau beri
þess aldrei bætur. ftáu forðast fé-
iaga sína, fara cinförum, eru sorg
j mædd og óhamingjusöm. Eða að
þau bjóða öllu og öllum byrginn,
verða hörð og miskutmarlaus í
: lund, kvelja og pína, eins og þau
hafa verið pínd, — og verða ef til
vill að lokum vandræðabörn og
réttvísin í sífelldum eltingaleik við
þau.
| Ég þekkti Uonu, sem var gift
óreglumanni. Þau áttu þrjá drengi,
mannvænlega og heiðarlega. Paöír
inn framdi ýms afbrot í ölæði, sem
sxfellt fóru fjölgandi með árunum-
Loks kom að þvi að réttvísin tók
manninn j síuar hendur, — hann
hafði framið innbrot og stolið pen
ingum. Konan gekk auðmjúk og
biðjandi milli blaðamannanna og
bað þá sýna böi'num sínmn miskunn
; og birta ekki nafn föðúríns. Þeir
• sýndu móöurinni miskunn. Nú eru
þessir drengir mannvænlegir synir
íslands, vinna að heiðaiúegum störf
um í þágu landsins sins. Ég efast
um, að svo væri ef föðurnafn þeirra
hefði verið svartletursforsíðufrétt
dagblaðanna í sambandi viö g'læp
samlegt athæfi föðurins.
Blaðamenn! Sýnið miskunn. Þið
hafið örlög margra óhamingju-
barna og kvenna í hendi ykkar.
Pyllið ekki um of dálka ykkar af
harmleikjum heimilanna. Veljið
mannbætandi og róándi Jesmál,
sem vekur fólkið tll 'göfúgrar um
hugsunar og menntar. Ski'ifið um
listir og þá mexxn, sem gefið hafa
mannkyninu verðmætl, sem lýsir
af um aldir ald'a. Kynnið okkur
merka menn, konur og málefni.
Segið okkur frá ókuhnum löndum
og þjóðunum, sem þár búa. Og
mai-gt og margt er háegt að skrifa
um okkur til fróðleiks og þroska.
Alls ekki þessi eilííu skrif um bresti
Fleira vcrðiir ekki rætt í dag.
Starkaður gamli.
Langholtsprestakall
Stuðningsmenn
•i liTi f | M I N N >:•
flutflíj'óií í Títnœnm
• iBiTifflafiisMiiBiliiiiNiiiNiiiii •
séra ióhanns Hlíðar
hafa kosningaskrifstofu að Efstasundi 72. Skrifstofan
er opin kl. 17—22. Síxni: 6404.
Þeir, sem vilja vinna að kosningu séra Jóhanns eöa
aöstoöa á kjördegi hafi samfcand viö kosningaskrif-
stofuna.
ATH. Á kosning-ardaginn verða þessir símar á kosn-
ingarskrifstofunni, sem verður eins og áöur á Efsta-
sundi 72.
SÍMsas*: ©404, IS08, S940.
W.Y.%%V.V/A'/AVAV/AWAVAVAV.V.V.V.VA'.W
II r 5 s © i d
j|. Þeir, leigjendur íbúöarhúsnæðis í Reykjavík, sem haf
;■ íð. greitt hærri húsaleigu en lög mæla fyrir samkvæmt
uppmælingareglunum, veröa að geyma húsaleigukvitt
anir ef þeir óska eftir að fá endurgreitt það sem þeir
■; hafa ofborgaö.
•Z Míisaleig'miefMtl Reykjavíkan*
á
WAV.W.V.V.WAV.V/.W.V.'.V.V.V.V.V.V.V.V/A^