Tíminn - 05.11.1952, Qupperneq 4

4.
TIMINN, miðvikudaginn 5. nóvember 1952.
250. blað.
Benedikt Gíslason frá Hofteigi:
VaBþjófsstaðarhurðin
Kristján Eldjárn þjóð- hringnum, þar sem maður- inn vissu af erfðamálum, að
minjavörður tekur sjaldan inn er kominn á sinn hest þau áttu ekki börn, sem liföu
svo til máls að ekki sé gam-' með sverð í hendi og vegur (hann, en þá blasir hitt við,
an á hann að hlusta og fylg-j orminn, er hinn frelsaði mað | að þau hafa átt dreng, sem
ir gagnið með. Enn var svo í ur af ormsörlögunum, sem! hefir heitið Hrafn, og hurð-
útvarpserindi því, • er hann hefir valdið á sínum eigin ör | irnar gjörðar til þninningar
flutti, laugardag hinn fyrsta lögum, og efri myndin í efri' um hann dáinn. Faðir Eiríks
í vetri þessum. Hann talaði hringnum, er maðurinnjvar Árni bóndi á Bustarfelli,
um rúnir eöa rúnamenjar í brynjaöaur á sínum eigin Brandssonar prests á Hofi
islenzkum fræðum og eru þó hesti. Fyrir aftan hann er Hrafnssohar lögmanns,
rúnirnar ungt og gamalt fyrir Lúsefer með ljósið í skottinu,1 Brandssonar, svo fullar líkur
Amia Einarsdóttir á Auðbrekku í um, hefir verið fyrií: allár
Hörgárdal er komin hér og ætlar hellur. Sá flutningur hefir áreiðan-
að tala við okkur um hrlö. Hún lega ekki verið a?Qaðw» til að
tekur til máls: skemmta svona vanálégú'fólki eðá
til að glæða andlega heilbrigði. og
„Komið þið sæl, öll í baðstofunni.' ekki hef ég liugmynd um, hver@
Ég er ekki vön að ræða eitt né konar íólki þetta er ætlað.
neitt á opinberum vettvam i, he'.dur j
aðeins í baðstofunni heima, eiirs og '
Aftur er niargt ágætt, sumt af
, . , ,. . i v. * * j" v. - T-'r-i-': j , . . ... . : xiestir aorir gera. isn nu iangar mig erindum, sem flútt eru, hafa áreið
bæn i íslenzkri menmngu,. - það stendur bara i tabli- ,eru á Hrafnsinafruii ættxnni. (U1 að biðja%irn rúm t baðstofn anlega erindi til 'margk' og Wmt
en þen hlutir veiöa að menj- .unni - yrii fiaman riddar ^ Hitt er lika til aö Hiafn haíi j xínians til að ræð'a um, hvort ekki skemmtiefni, þó að margt af því
um sem bera rúnir frá ann hnígur dýrið, vald lifað og látið gera hurðirnar ^ sé hægt að hlífa okkur hiustendum mætti missa sig. En það hafa ekki
gömlum tíma. Svo mikið mannsins eftir biblíunni yfir jtil minningar um fööur sinn.; útvarpsins við einhverju af þessum aliir sama smekk og verður mað-
menningaratriði eru rúnir í öllum dýrum og þar standa | Á slíkum monumentaanda' dæmalausu fréttum þcss, án þess ur að sætta sig við það. Sumar
sögunni. En hann sagði það grafreitiskrossar, en ofar;Eiríks er líka til full sönnun, að Þm'fa að skrúfa fyrir það. Það (sögurnar eru sæmilegar. Þó held ég
litlu dyr á húsi. Stefna í en það er legsteinninn, sem
mannsins á sína gröf og hlið.hann lét gera úti í Hollandi
1 himinsins, 'allt eftir biblí-jyfir Úlfheiði móður sína, og
en ég hélt að Valþjófsstaða- junni. Er það furðulegt að því 'stendur í þjóðminjasafni ís-
hurðin heföi fengið þá end-'skuli haldiö fram að kirkju- lendinga. Eiríkur gat líka
að Valþjófsstaðahurðin bæri
rúnir frá því um 12 hundr-
uð. Þetta kann vel að vera,
urskoöun á síöasta tíma að hurð, skreytt með riddara-
hafa átt son með fyrri konu
sinni, Guðrúnu Árnadóttur
með rúnum hennar væri sögutáknum, hafi verið not-
ekki flaggað sem tímasettum uð eftir siðaskiptin á kirkju-' Loftssonar. í Djúpadal í
sannleika í bráð. Við „sann-!dyrum, ,hafi hún verið til í Skagafirði, (frekar en Eyja-
]eikann“ um Valþjófsstaða- j pápiskunni, sem kirkjuhurð. firði) sem heitið hefir Hrafn
hurðina er þetta að athuga. j Sú hefði fengið að fara í eld j og dáið ungur, en látið gera
1. Magnús Már Larusson,!inn, eins og fleira úr þeim hurðirnar til minningar um
var barizt í Kórcu um hæð. Komm j að fáum sögum hafi verið eins
únistar tóku hana, en her Sam-: fagnað í mínu umhverfi og þeirri,
einuðu þjóðanna tók hana aftur.; sem Ragnheiður Hafstein les nú,
Það sjást engir-ungir menn í „Désirée“, og hafi hún þökk fyrir.
Kenýu á gctum úti — allir ílúnir Aftur hefði Karl ísféid g'etað valið
til f jalla. ! betur i vetur og svo eru fleiri.
1 Um músíkina er búið að tala
Þetta fáuni við í fréttum á morgn svo mikið, að þa'ð er varla við
ana og svo í yfirliti kl. 0, í fréttum bætandi. En margt' af þvi, sem ílutt
hann um leið og legsteininn
yfir móður sína, en þá hefðu
prófessor, hefir fundið skil- hugmyndaheimi,-þótt kristi-
riki fyrir því, aö Eyjólfur ís- legra væri að gjörð sinni.
feld, hinn skyggni, smiður á j -4. Rúnirnar fá strax af rúnirnar síður verið á þýzku.
Austuriandi, hefur skorið þessari leiðréttingu tortryggn Hér þarf ekki miklu við að
upp eða skýrt myndaletur isblæ um réttan lestur, enda bæta, og er þó margt til. Ég
hurðarinnar og þá um leið eru þær búnar að fá hann hefi fyrir einum tveimur ár-
allan flöt hennar árið 1821
eða ’22. Þetta ætti aö leiða
huga manna að því,að mynd-
letur hennar er ekki í sinni
fyrstu gerð eins og það er nú.
Þó vonandi sé að Eyjólfur
hafi gert þetta svo vel, að
þar hafi eigi mikið breyst
um sjálfa myndgjörðina. En
um leið blasir það við að eng
in trygging er fyrir því, að
hann hafi verið svo mikill
rúnameistari að þær hafi
ekki getað skekkst enda
vandasamt upp að skýra, þar
sem hefla hefir orðið mynd-
flötinn, hurðina sjálfá.
Þetta eitt út af fyrir sig er
nóg til þess að Valþjófsstaöa
hurðin liggur í bili milli
hluta, minnsta kosti í rúna-
fræði sinni.
2. Valþjófsstaðahurðin kom
áður, og ríkulegri, af busa
ísfelds, þótt góður væri, enda
sézt það strax, að þær eru
ekki rétt lesnar eða orðnar
skekktar, svo rétt meining er
torfengin, og liggur það næst
til skýringar. Þaö er fyrst að
fyrsti stafurinn, sem er S,
se, hefir aldrei verið á hurð-
inni. • Grapen er orðmynd,
sem aldrei hefir þekkst í
fornu máii íslendinga fyrir:
grafinn. Orðmyndin er, er
heldur ekki til í fornu máli
íslendinga, heldur es. Og þeg
ar að því er gætt hvað mynd-
letrið þýðir í sínu tákni, þá
veit maður að rúnalesturinn
Se in ríkja konung her grap-
en er vá dreka þena, nær
engri átt, minnsta kosti ekki
sem upprunaletur á hurö-
inni, en gæti frekar verið eft-
„Bannebrog”
Að gefnu tilefni viljum vér
lýsa hérmeð yfir því, vegna
greinar sem birtist í blaðinu
í gær, að vér eigum engan
þátt í þeirri blaðagrein eða
frétt. Á öllum skemmtunum
félagsins hefir það verið
venja udanfarin tíu ár, að
leika þjóðsöngva Dana og ís-
en söguskoðunin getur verið er= Hann, en á íslenzku erjlendinga í lok skemmtifunda
til Danmerkur á þeim tíma, !ir ísfeld sjálfan, og út í loft-
sem allir hlutir frá íslandi'ið af honum gjörð. En þeir
stóðu þar í sérstökum ljómajsem vilja rýna í þessar rún-
eins og einmitt fornöld fs-jir, og lausir við hina fyrri
lendinga á Norðurlöndum og j niyndletursskýringar og vit-
allt var meira metið í þess-! andi af busa ísfelds í upp-
um ljóma sem frá íslandi j ristur á þeim, sýnist ekki bet-
kom, en vísindaleg söguskoð-' ur, en lesa megi: einríkr ason
un þoldi. Að þessu var að j ungherr rapen er o. s. frv. og
vísu mikið gagn og fornöld skilja þá um leið að rúnirnar
íslendinga var mikill ljómi, 'eru á þýzku, og orömyndin
um gefið Kristjáni Eldjárn,
og fleirum góðum fræðimönn
um, þessa skýringu á Val-
þjófsstaðahurðinni og ætl-
andi þeim að brjóta ísinn í
allri endurskoðun á þessum
hurðarfræðum. Það er sýni-
legt að það ætlar aö bíða
enn um sinn, og dönsk fræöi
á að jórtrast enn á íslandi.
Kristján Eldjárn hefir þó, að
því að mér hefir bezt skilist,
fallist á hina biblíulegu mynd
skýringu mína á huröinni,
en þá sjá allir að ekki verður
haldið í rúnaskýringuna
nema til þess að láta hlæja
að sér. — Gleðilegan vetur,
Kristján minn, og einhvern
tíma hlæjum saman fyrir
vordagana.
er af því tagi á ekki erindi til
fjöldans. En margt er það ágætt
og ánægjulegt og þakka ég þeim,
sem það flytja.
Það má enginn taka þessa línur
mínar svo, að mér sé í nöp við út-
varpið. Það er síöur en svo. Ég
vildi ekkert síður missa, En ég vil
um hádesið og í fréttum cg yfirliti
á eftir miðdegisútvarpi, í kvöld-
fréttum og tilheyrandi yfirliti i
fréttum klukkan t'u. Og svo þessi
áróður og spádómar um forsetakjör
ið i Bandaríkjunum, sem líkist engu
öðru en það sé verið að rugla hátt
virta kjósendur svo í ríminu, að
þeir viti ekki sitt rjúkandi ráð á
kosningadaginn. Og svo er allt þetta j ekki vera neitt að lilusta á sömu
kórónað með því að fræða okkur j ómeltanlegu fréttina dag eftir dag
með litlum breytingum og svo spá-
um heimsviðburðina á fimmtudög
um. En hvað kemur þá? Ein ný
útgáfa af fyrri fréttum með dálitlu
nýju skrúöi en sömu meiningum.
Mér er spurn: Gerist hvergi neitt
í okkar stóra heimi, sem er okkur
eins liugþekkt og eins mikilsvert til
frétta eins og þessi stríð á víg-
völlum og pólitískum vettvangi?
Vitanlega þurfum við að frétta um
þetta sem annað, en ekki fyrst og
fremst þetta. Það er svo margt,
sem mannlegt líf krefst frekar en
stríðsfrétta og frétta af pólitísk-
um erjum úti í heimi. Væri ekki
hægt að íækka og stytta þessar
fréttir og bæta einhverju við, sem
ætti betri hijómgrunn í sál frið-
samra borgara?
Fyrst ég er nú farin að gera út-
varpið að umræðuefni langar mig
til að gagnrýna fleira. Og er það
þá fyrst smásöguflutningurinn og
leiki'itin nú um fleiri ár, ég vil
segja með örfáum undantekning-
dórna urn kosningu Bandaríkjafor-
seta. Viö íslendingar erum svo ró-
lyndir að við getum beðið eftir úr-
slitum þar til eftir 4. nóvember,
enda gerir maöur yfírleitt fremur
lítið með spámenn. Það er margt
fleira, sem ég hefði viljað skrifa um,
en fresta þar til síðar..,Svö kveð ég
alla í baðstofunni".
Ég ætla bara að bæta því við, að
Anna María Selinko kom í þýzkar
fangabúðir i stríðslok og-^ona ein,
sem þar hafði setið, bað hana að
skrifa bók um þá ígngana. Það
sagðist Selinko ekki gerá, en hún
sagðist skyldi skrifa bák fyrir þá
og vegna þeirra, — vegna allra
þeirra, sem beittir væru ofbeldi.
Það átti að vera bók utn helgi og
rétt mannlegra tilfinninga. Sú bók
er sagan um Désirée. — Hvernig
það hefir tekizt get ég ekki dæmt
um, því að ég hef ekki lesiö sög-
una.
Starkaður gamli.
I B ■ B B m I
i ■ ■ u a 0i
5
dapurleg þegar rómantíkin
er aftur á móti ljóminn
einn, og það var í þennan
Ijóma, sem Valþjófsstaða-
hurðin kom, sem einn hinn
merkilegasti hlutur frá ís-
þetta Eiríkur Ason ung-
herra Rapen, hann lét gjöra
hur'ðina og læt ég öðrum eft
ir. að þýzka síðustu orðin í
letrinu, vá dreka þena, ef
þau eru ekki algerlega ís-
landi. Það varð að skipa1 felds smíð Eiríkur Árnason.
henni inní fornöld íslend- j Ungherra Hrafn lét gera
inga, eða svo nærri henni, hurðina. Segir það sig sjálft
sem unnt var, setja myndstíl að rúnirnar eru fangamark,
inn í riddarasögusambapd,1 en ekki sagan í myndletrinu.
og þó var þetta kirkjuhurð. Sést á þessu að aðeins 3 rún-
Rúnirnar voru settar í hinn ir hafa þurft að skekkjast
elzta blæ máls og merkingar. ,hjá ísfeld, svo samanberi
Það vissi enginn að ísfeldt um lextann, sem hér er til-
gamli hafði verið að skýra færður. — Og nú blasir a-llur
þetta allt upp, þá fyrir að- sannleikurinn viö um Val-
eins 25—30 árum og sýndi þjófsstaðahurðina. Eiríkur
það strax inná hvaða villi- ! Árnason frá Bustarfelli,
braut hurðin fór í Danmörku' prestahatari, sýslumaður í
þegar í stað. i Norður-Múlasýslu, hefir lát-
3. Riddarasöguskýring ið gera hurðirnar tvær, sem
Dana á myndletri hurðarinn 1 vitað er um af sömu gj örö, á
félagsins, og hafa hljómsveit
ir þær, sem fengnar hafa ver
ið til þess, alltaf leikiö þjóð-
söngvana í lok skemmtan-
anna, ýmist á eitt eöa fleiri
hljóðfæri, eftir því sem að
hljómsveitarstjórinn hefir á-
litiö smekklegast. Og hafa
þá flestir viðstaddir tekið
undir. Það hefir jafnan verð
iö hið bezta samkomulag og
skilningur á milli stjórnar -fé
lagsins Dannebrog og hljóm
sveitanna, sem leikið hafa á
skemmtunum vorum. Það eru
ekki eingöngu Danir, hér bú-
settir, sem sótt hafa skemmt
anirnar heldur og margir
íslendingar, er geta borið
vitni um ágætt samkomulag
í milli allra hér að lútandi
aðila. Enda eru skemmtanir
félagsins, mjög eftirsóttar.
Er leitt að slíkur fréttaflutn-
ar er alröng. Myndletrið er. Valþjófsstað og Hofi i Vopna r
há biblíulegt. Neðri hringur- j firði, úti í Hollandi, eftir aðiingur og misskilningur skuli
inn með ‘ormaflækjunni, er hann fluttist þangað 1585,
ormafræði biblíunnar á ör- j eða litlu fyrr. Hann kvænt-
lögum mannsins fyrir. frels- ist þar Önnu Kurbenmacher,
únina. Neðri myndin í efri 'en vitað er með nokkurn veg
komast í blöð. — Með þakk-
læti fyrir birtinguna.
Börge Jónsson
formaður Dannebrog
j Staða fiiHnuma kandídats
J; við Fæðingardeild Landsspítalans er laus til umsóknar
I; frá næstu áramótum. -
í
j’ Umsóknir um stöðuna sendist skrifstofu ríkisspítal-
£ anna fyrir 15. desember næstkomandi.
í
í Stjórnarnefnd ríkisspitalanna.
rwV.W,V.VI,V.V,VaV.'.V=V»WA,,W.V.*.V.V.V.V.W.,Á
tϾiniz
í?
n

Þeir kaupendur blaðsins
sem eiga ógreitt blaogjald sitt í ár, og hafa fengið
póstkröfu, en ekki innleyst hana, eru góðfúslega
áminntir að gera Það nú þegar.
Sparið blaðinu og ykkur sjálfum fleiri póstkröfu-
sendingaiv
isiiiliesmta Tsmans
wsMmnagie
iwiiatiauzttmi
tœœœxmztmmaum*
■s
i utbreiðið timann