Tíminn - 23.01.1953, Blaðsíða 5

18. blað.
TÍMINN, föstudaginn 23. janúar 1953.

5.
Föstml. 23. jítn.
Eyðslustjórn Gunn-
ars Thoroddsen
ERLENT YFIRLIT:
Stjórnarforusta Trumans
'FIest bendir til, aö Iiamt verði talin eiim
'
af merknstu forscítmt Bamlaríkjaima
í Morgunblaðinu hefir öðru
Á þriöjudaginn var uröu for- hann haföi rætt viö frú Roosevelt
setaskipti í Bandaríkjunum í sam var aö ná í forseta hæstaréttar og
ræmi viö úrslit kosninganna, er vinna eið að stjórnarskránni. Síð-
| íóru þar fram á síðastl. hausti. an hélt hann stuttan ráðuneytis-
^ Forsetaskiptin fóru fram með fund. Eftir að hafa lýst þessu stutt
mjög virðulegum hætti, svo sem lega í dagbók sinni, kemst Truman
hvoru verið að því vikið sein venjulegt og eðlilegt er, þar sem svo að orði:
UStU vikurnar að hægt veröi forsetaembættið er valdamesta og — Ég er ekki vanur að fara úr
aö koma á SVO Og SVO mikl- áb;| 'gðarmedta embætti landsins jafnvægi, en ég verð samt að játa,
um sparnaði hjá ríkinu, ef og við það eru tengdir flestir að mér meira en brá, þegar ég
markvíst Og dyggilega vseri Stærstu atburðirnir í sögu þess. fékk þau óvæntu tíöindi, að for-
áð því unnið Mbl sleppir þó viðhorf forsetaembættisins er setinn væri dáinn og stjórn rík-
iafrmn oeta 'heqc í hví því allt annað 1 Bandahkjunum isins hvíkli mér á heróum. Ég gerðl
sambandi að bað er ekki en 1 Þeim löndum’ þar sem íor' mér ekki ereiir fyrir. bvernig þjóð-
samoancn, ao pao er eKKl setlnn er valdalaus maður og er jn myndi taka þeim tiðindum, að
nema tæp o ar siðan, að ætiað iíuö annað verkefni en að maðurinn, sem flestir höfðu dýrk-
Sjálfstæðisflokkurinn lét af taka á móti gestum. | að og trúað á eins og guð, var fall-
f j ármálastj órninni eftir að
hafa farið rneð hana sam-1 engin virðuleg athöfn átti sér reyndur seztur í sæti hans. Ég
fleytt í ellefu ár Og að rekstr stað, þegar Truman forseti, sem vissi ekki heldur, hvaða áhrif
argjöld ríkisins hafa nokk- nú var að kveðja, kom til valda. þetta kynni að hafa á gang styrj-
llrn veginn staðið í Stað SÍð- Það eerðist fyrir tæpum 8 árum aldarinnar, á hernaðarframleiðsl-
an, þegar tekið er tillit til eða 12, af>ri1 11145 ■ _ . .
■ ,. nrð’ð lneunum 1944 hafði Truman ver- ; arfanð yfirleitt. Eg vissi, að for-
peirra breytinga, ei 01 1 ^ kjörinn varaforseti, en hann ’ setinn hafði rætt mikið við Churc-
hafa á kaupgreiðslum vegna ilaféj Verið valinn til framboðs hill og Stalín, en hins vegar vissi
Vísitöluhækkunar. Enn síð- vegna þess, að ekki hafði orðið ég lítið um þetta að öðru leyti.
TRUMAN
nokkrum manni öðrum, svo
, , . ,, ■ , . . .sennil. hefir enginn forseti Banda Ilr
Það atvikaðist samt þanmg, að mn fra og oþekktur maður og o- | fí venó meira óílægður Ur
«4U tii nnr rovnniil* cnori 1 v 1 cmr 1 hnvtc L’cc
rægður en hann, síðan Abraham
Lincoln var uppi, en hann var
manna mest svívirtur á sinum aö
i tíma, þótt hann sé þjóðardýrling- stórlega efldar.,
I forsetakosn- una, a verðlagsmalin og a stjorn- •
| Landvarnír Svía
í Fyrir nokkru síðan lagði
sænska stjórnin fyrir ' þingið
fjárlagafrumvarp sitt fyrir
næsta fjárhagsár. í sam-
bandi við það hefir það vak-
ið mesta athygli, að gert er
ráð fyrir, að útgjöldin til
landvarnana hækki hvorki
meira né minna en unr 465
millj sænskra króna og verði
alls 1.970 milj. sænskra
króna eða íalsvert á fjórða
miljarð íslenzkra króna. Auk
þess er gert ráð fyrir auka-
fjiárveiíín&'u til skriðdreka-
kaupa og nemur hún 117
milj. sænskra króna.
| Þessar tillögur sænsku
stjórnarinnar um stóraukin
i framlög til vígbúnaðarins
sýna það bezt, að hún telur,
að að ekki hafi enn dregiö neitt
stríðshættunni, heldur
og öllu fremur hið gagnstæða.
Þessvegna Ieggur hún kapp á,
landvarnirnar séu enn
ur nú. Aróöur þessi hefir þó ckki. Svíar telja það ekki, að
haft nema takmorkuö áhrif á al- auknar landvarnir auki árás
Þ£ðu lml_ds|ns.’ .e’'n.s arhættuna, eins og haldið er
fram af einstaka mönnum
hér sem eru andvígir vörnum
Stefna Trumans. her á Iandi’ Samkvæmt kenn
Það er ómótmælanleg stað- higu þeirra ætti t. d. her-
sigur Trumans í forsetakosning-
unum 1948 leiddi bezt í ljós.
ar getur Mbl. þess, að flestar samkomulag um neinn þeirra, sem Ég hafði fengið meira en nóg til
þær Stofnanir, er hafa mest helzt þóttu koma til greina í flokki að hugsa um og glíma við. Eins og
áhrif á rekstrargjöld ríkisins bans. Sjálfur hafði hann eindreg- á stóð, fannst mér þó hyggilegt að _ _____
( t. d. skólarnir, löggæzlan, jðskorazt undan því og ekkifall- , fara heim og hvíla mig sem bezt I ™ J Tt^rn^rum Tru- v7rsla‘flugvalla í Svíþjóð að
thdnríiricmáTini Viovro m'i Izt a það fyrr en hann fekk um eg gæti aður en eg byrjaöi að y ’ “ , J " . _ , ,. , , ' . .
nÍfriir áTwro’ qÍöXLkÍÍ Það ^rengileg fyrirmæli frá Roose þreyta fangbrögð við erfiðleikana mans heílr almenn ve megun ver- auka þa hættu, að Ioftarasir
undir raðherra Sjalfstæðis- ]t fQrseta> þar gem flokkurmn næsta dag. Konan og dóttirin voru lð meiri 1 Bandaríkjunum en væru gerðar a flugvellma.
flokksins og að fjármalaráð- gœtí annars tapað f kosningunum hjá kunningja okkar í næsta húsi, nokkru slnnl aður- Það er ellInlg Bezta ráðið til að draga úr
herra hefil' mjög hvatt þá til ( vegna ósamkomulags innbyrðis þegar ég kom heim, og þar fengum siaðreynci' að á stjórnarárum hans þejrl-j hættu væri því að hafa
að reyna að koma þar á aukn Truman hafði jafnan fylgt Roose- '( við góðan kvöldverð. Ég hafði ekki heflr venð ^haldtó áfram að færa þá varnariausa. Sænskir her
um sparnaði. Þessi tilmæli velt dyggilega og hann taldi sig borðað neitt siðan um morguninn. , ut og treysta 1 sessl maghatta ‘ fræðjngar 0g stjórnmála-
fjármálaráöherra hafa þó ekki geta brugðizt honum á ör-; Að kvöidverðinum loknum, fór ég menn eru hinsvegar þeirrar
væeast sast lítinn árangur lagastund. Hefði hann hins vegar 1 rúmið og íéll' strax í væran 0 eve ts ha ði lagt grundvo 1 að. , . bezt sé ax hafa
borið g arangur ^ ^ ^ þag ag, syefn Fýnr stjornartima þeirra, hefðu skoðunar, að bezt se að hata
| hann yrði að taka sæti Roosevelts
Móti því Skal þó engan innan fárra mánaða, eru allar lík-
veginn borið, að ekki megi Ur til þess, að hann hefði staðið
eitthvaö spara hjá ríkinu.'við neitun sína, því á þeim tíma
þótt sá sparnaöur geti ekki taldi hann sér þetta starf ofvax-
orðið verulegur, nema breytt ið og aleif siS ekki koma til greina
sé þeim lögum, sem fast- sem f°rsetaefni.
binda nú ýms útgjöld (t. d.
fræðslulögin og tryggingar-
lögin). Og síður en svo hef-
12. apríl 1945.
Truman forseti hefir í dagbók
Kvíði, sem reyndist
ástæðulaus.
. I
ír Tíminn á móti því, að sinni stuttlega lýst þessum sögu-
Mbl. haldi áfram þessum lega ,degl 12' aIiríl. 1245- *?ukk_
, ... an rumlega 5 siðdegis hnngdi for-
^í1!™ sinu“’ efA.ÞaL8ætl setaritarinn til hans og bað hann
Ol'ÖlÖ til aó ýta VIÖ íaóheil- að koma tafarlaust í Hvíta húsið.
um Sj álfstæðisflokksins og ^r þangað kom, var honum vís-
fengið þá til að sinna tilmæl- að inn í skrifstofu frú Roosevéits,
um f jármálaráðherra af meiri er ávarpaði hann með þessum orð
alúö en hingað til. | om: Forsetinn er dáinn. Fregn
En það er víðar en í sam- Þessi kom ellls og reiðarslag yfir
, . , , i Truman, en hann let það þo verða
bandi við ríkisreksturinn, fyrsta svai. sitt að votta frú Boose.
sem þörf er hvatninga um Velt samúð sína og spyrja hvað
sparnað. Ekkert fyrirtæki er hann gæti gert fyrir hana. Hún
þó meiri ástæða til að nefna svaraði jafnharðan: Hvað get ég
en Reykjavíkurbæ. Rekstri sert fyrir þig? Þrátt fyrir sorg
hans og gjöldum er vissulega'sina’ mun benni ekki hafa íund-
þannig háttað, að þar má i lzt r4nunan minna hjálparþurfi
hæglega koma við miklum'en.hún’ Þar seni/ann vars óyið-
sparnaði. Sknfstofubákn! herðar ______ __
hans hefir stöðugt verið að1
þenjast út,: þótt aldrei hafi
þær verið taldar hreinar íjarstæð- varðgæzluna þar sem traust-
ur, en nú hafa þær hlotið slíkt asta.
almannafylgi að hinir nýju stjórn , gvfar b ja hinar ailknu
endur hafa lofað að hrofla ekki , . . . . , . ...
Þannig lýsir Truman þeim degi,' við þeim, heldur jafnvel að bæta a.n 'arnlr Slnal a Þcirn ru,
sem liann tók við forsetaembætt- þær og fullkomna. En jafnhliða a<1 oflugar varnir dragi
ínu. Valdatöku hans fylgdu engin þessu hefir svo Truman tekið upp meira en nokkuð annað úr
hátíðahöld, heldur þjóðarsorg merki annarra umbótamála, sem (stríöshættunni. Hugsanleg-
vegna fráfalls eins merkasta leið- honum auðnaðist ekki að koma um árásaraðila þurfi að
toga, sem bandaríska þjóðin hefir fram og ekki munu heldur kom- 1 verða Ijóst, að árás á Sví-
nokkru sinni átt. Sorginni fylgdi ast fram í náinni framtíð. Bar- j þjóg muni rej’nast kostnað-
svo kvíði yfir því, að hinn óskóla- átta hans mun samt verða til þess ’
gengni bóndi og smákaupmaður ]
frá Missouri myndi ekki fylla það ]
sæti, er örlögin höfðu hafið hann j
L I
Sá tími, sem er liðinn síðan þessi
atburður gerðist, hefir fullkomlega :
leitt það í ljós, að þessi uggur var
ástæðulaus. Allar líkur benda nú
til þess, aö þegar fram líða stund- j
ir, verði Trurnan talinn meðal
(Framh. á 6. ?íðu)
Framkvæmdabank-
inn og kommúnisíar
söm. Land, sem sé óvariö eða
illa varið, freisti hinsvegar
yfirgangsmanna til árásar,
eins og reynslan frá Kóreu
sýnir bezt. Öruggasta ráðið
til að trvggja friðinn sé að
Iáta hvergi vera óvarið land,
er freisti árásarmanna og
geti þannig leitt af sér alls-
lierjarstyrjöld.
Tilgangur landvarna er
þannig fyrst og fremst að
tryggja friðinn og afstýra
°g því að árásir séu gerðar. í
það verið neitt svipað því og
séinustu árin. Við flestan
rekstur hans ríkir dæma-
laugt sukk og stjórnleysi, j Gunnar er ágætur ræðumað-
þótt gatnagerðin sé kannske ur og duglegur samkvæmis-
átakánlegasta dæmið um maður, eins og vínreikning-
eitt ábyrgðarmesta
vandasamasta embætti í heimin-
um.
Fyrsta verk Trumans eftir að
l Kommúnistar halda uppi
merkustu forseta, er Bandaríkin mikilli baráttu gegn stofnun
hafa att. Að visu hefir það verið FramkvæmdabanIians. Á.
svo, að megmþorri auðmanna og
menntamanna Bandarikjanna sfæöan er emfaldlega sú, að
hafa sameinazt um að gera lítið llelr óttast, að stofnun
úr honum, því að þeir hafa ur.að starfsemi bankans geti greitt öðru lagi er beim þó æt.lað
því illa að hafa óbreyttan alþýðu- j fyrir því, að hægt verði að fá að hifnda árásum, ef þær
mann í æðsta sæti landsins — og erlent lánsfé til stórfram- þrátt fvrir allt verða þó gerð
auðmennirnir þó ekki sízt vegna kvæmda. Þeir vita m.a að ar
og þess, að hann hefir verið óragur i > , ..... . . ,
merkisberi vinstri stefnunnar i Alþioðabankmn leggur a- Þott Sviar legg. þanmg
landinu. Áróðri blaðanna hefir ver- j herzIu a að geta att skipti mikið fé til landvarna, f jölg-
en við einn aðila, sem liefir þessi ar þeim röddum þar í Iandi,
I mál með höndum. Sjálfsagt að þetta sé ekki nægilegt og
ið beint meira gegn honum
| var að taka tillit til þessara beri að taka upp varnarsam-
Tíminn vill síður en svo óska bankansp þar sem það vinnu viff aðrar lýðræðisþjóð
hvetja Mbl. til þess að draga myndi fremur bæta fyrir ir, en Svíar standa utan At-
úr skrifum sínum um sparn- j skiptum við hann en hið lantshafsbandalagsins. Senni
það. Ar eftir ár er verið að arnir er bærinn greiðir fyrir að hjá ríkinu. Fjármálaráö- gagnétæða. Við nána athug- lega verður þó ekki nein
^t’afá upp sömu göturnar og hann, sanna bezt. En hann
kostriaðurinh við þær þann- er eins g'ersneyddur hæfi-
ig gerður margfallt meiri cn leikum til að stjórna stóru
þorf var á. Flestar bygging- og umfangsmiklu fyrirtæki
ar, sém reistar eru á vegum og nokkur maður getur ver-
bgejarins, eru svo klaufalega lð. Ástæöan til þess að hann
Qg óhaganlega teiknaðar, að hlaut borgarstjórastöðuna
köstnaðurinn fer langt
herra veitir ekki af öllum uu Þótti heppilegra að fela breyting á þessari afstöðu
stuðningi í þeim efnum, ef þetta verk nýrri stofnun en Svía fyrst um sinn og valda
hann á að fá ráðherra Sjálf, einhverri þeirra, sæm fyrir því einkum tvær ástæður. í
stæðisflokksins til að sinna var- fyrsta lagi óttast Svíar að af
sparnaðartilmælum sínum. j Nú er verið að semja við slíku geti hlotist hefndarað-
En jafnframt vill Tíminn ‘ Alþjóðabankann um lán til gerðir gegn Finnlandi, er
hvetja Mbl. til að beina geiri sementsverksmiðju og land- jafnframt veiktu varnarað-
sú, að j sínum þangað, þar sem sparn j búnaðarins. Óvíst er enn, stöðu Svfþjóðar. í öðru Jagi
höfðu affarþörfin og sparnaðar- hvort samningar takast, þar myndu Svíar hljóta alveg
ur var líka eingöngu
hófi, fram; Ef einhver af gæð Kveldúlfsmenn
ingum bæjarstjórnarmeiri- reynslu af honum sem þæg-j möguleikarnir eru enn meiri,' sem fjölmörg ríki keppa við eins mikla aðstoð lýðræ«Jis-
hlutans þarf að losna við ^ um og trúverðugum vika-jen það er hjá Reykjavíkur- okkur og reyna að fá sem þjóðanna, ef þeir yrðu fyrir
húseign eða lóð, er bærinn pnti, enda hefir hann þjón-!bæ. Og vilji Mbl. segja les-jstærst lán lijá bankanum. árás, þótt þeir gangi ekki í
$kki ósjaldan látin gerast ag þeim dyggilega síðan.jendum sínum allan sannleik Forsprökkum ísl. kommún- Atlantshafsbandalagið.
3raupandi fyrir okurverð. þegar sieppt er einni undan-
Þannig mætti halda áfram að (tekningu, en þá mat hann
rekja þessa raunasögu. jsem trúverðugur íhaldsmað-
Fjárstjórn Reykjavíkurbæj ur fjölskylduhagsmunina
ann um þá hluti, er hann í ista væri það vissulega mik- Fyrir Islendinga er mjög
styztu máli sá, að lítil von ið gleðiefni, ef þeim tækist lærdómsríkt að kynna sér,
er um sparnað þar meðan'að hindra með einum eða hve ötullega Svíar vinna að
stjórnin er í höndum flokksj öðrum hætti, að þessi lán því að styrkja landvarnir sín
Kommúnistar vilja ar. Það er vissulega áminn-
um, að enn mun ekki
þótt aldrei hafi hún verið.reyna að bæta fyrir þetta'hann getur gert mann eins hér komizt upp sementsverk- ráð að veikja varnirnar hér
ar hefir aldrei verið góð í meira en flokkinn. En Gunn (sem er svo ábyrgðarlaus varð fengist,
höndum Sjálfstæðisflokksins,jar keppist nú líka við að,andi fjárhag bæjarins, að áreiðanlega fátt síður en að ing
lélegri en síðan Gunnarlog verður sú synd hans því
Thoroddsen tók við henni. vafalaust 'fyrirgefin.
og Gunnar Thoroddsen að, smiðja og aukið fjármagn fá- á landi, eins og ástatt er.
bcrgarstjóra. I ist til landbúnaðarins. I X+Y.