Tíminn - 30.04.1953, Blaðsíða 3

96. blað.
TÍMINN, fimmtudaginn 30. apríl 1953.
3.
Il
^Uettuana
æsÍiunnav
n aiu'
Útqejandi stjórn S. U. F.
Ritstjórar:
Sveinn Skorri Höskuldsson,
Skúli Benediktsson.
„jiiiiiiiiiiiiiiiiminmaiiimi iii iiiiiiiiiiiiiiiiiiH iit iii n ii n 11111111111111111111 ii iiiiiiiitiiiiiiiM •aimiiiiiiiiiimiiiiiiiimiiimiimimimmmiijumiiiiimmmmmiimmi
*
•+ —
Flokkaskipting og meginstefnur
■sa -* •
Heilforigð lýðræðislcg’ flokkaskipan byggist á því, að
þjóðin skipi sér í flokka oftir meginstcfnum
A -i llllhS-
<a. * H 'd O
^ Nú, þegar tveir nýir flokk- reka skuli þjóðarbúið í grund
jar hafa skotið upp kollinum vallaratriðum í stórum drátt
-eru^menn að vakna til um- um. Þau kveða á um yfirstjórn
húgSúriar um flokkaskipun- atvinnuveganna og skiptingu
lahdínu'. Margir af- framleiðsluteknanna í stór-
«reiða_þetta mál á þann ein um dráttum. Hér er um að
■jfalda Öáötað'segja, að flokk ræða höfuðdrættina í rekstri
"árnir Setu þe&ár -örðnir nógu þjóðarbúsins efnalega og um
Tnargir og'fyrlr 'fíeiri sé ekki leið menningarlega. Þess-
l)örf. Satt mun þetta vera, en J vegna hljóta meginverkefni
þó haldlítil i-ðksémd gegn hin • hagsmunabaráttunnar í
oim nýju fl«kkum, ef menn | þjóðfélaginu að snúast um
skoða málin almennt .Allir \ hvernig draga skuli höfuð-
J>eir sem hafa að boða nýjar drættina. Þarna er því um
meginstefnur f þjóðfélags-! að ræða kjarnan og hvernig
málum hafa siðferðilegan, skuli klj'úfa hann. Ljóst er
■rétt til _ .flokksmyndana, en,því að valið á milli reksturs
láðrir ekki.' Eéttá :virðist ekki, kerfanna er nátengt hags-
öllum vérá Tjóst svo og ekki, munabaráttunni. Reksturs-
hitt hvað eru meginstefnurikerfin eru því meginstefnur,
í þjóðfélagsmálum, þjóðfé- sem hagsmunahópar skipt-
lagsstefnurr Ekki mun held- ] ast í flokka um. Hagsmuna-
ur-öllum -vera ljós munurinn lióparnir mynda síðan
á þjóðfélagsstefnum og al-! stjórnmálaflokka um megin
mennum félagsmálastefnum.! stefnurnar, reksturformsins.
Hver trúir því? Allt bendir
en
Þetta kemur greinilega í ljós
þegar vitibornir. menn ætla
sér þá dul að mynda stjórn-
Sagan sannar okkur að stefn
urnar (ismarriir) voru í
fyrstu bornir fram af hugsuð
málaflokk; með yaðeins einn um, sem kennisetningar. Síð
bátt ’ löggjáfarstarfsins, að^an voru myndaðir um þær
baráttumarki og sameining-, flokkár, en flokkarnir voru
urtákni. | c=:ki myndaðir fyrst eins og
Slíkum „peðringi“ hefir oft nú ber við. •
:skotið upp en jafnan gengiðl
undir næstu öldu. Sannar Hverjar eru megin-
þetta að, slík samtök skortir stefnurnar,
meginstefnu og geta ekki reksturskerfin?
talizt stjórnmálaflokkar! Uppi eru í heiminum þrjár
byggðir á heilbrigðum grund höfuðstefnur (rekstursform)
velli, heldur félagsmálasam-’ er kveða á um yfirráðarétt-
tök. Sumir líta svo á að fé- ]inn yfir atvinnutækjunum og
lagsmálasamtök eigi að vera skiptingu framleiðslutekn-
ópóiitisk og jafnvel séu það. | anna í aðalatriðum. Fyrst
Þetta er alrangt öll þau sam.þeirra skal telja kapitalism-
tök er miða starf sitt við aðjann (sérhyggjuna), sem vill
hafa áhrif'á ”'lögg.jafan eru,láta fjármagnið ráða um
pólitísk. Öll þessi samtök, eignarétt atvinnutækjanna.
beita áhrifum_sínum til þess^Vinnan njóti ekki afraksturs
að fá löggjafann á sitt mál framleiðslunnar heldur fjár-
Morgunblaðsníðið um
samvinnuhreyfinpna
Enn einu sinni hefir Morg- félagsmannafjölda og því ekk
.unblaðið hafið skítkast og róg ert vit í því, að leggja á þau
í garð samvinnufélaganna. stighækkandi skatta. Með því
Frá því er samvinnufélögin móti mundi samvinnufélag
og S.Í.S. hafa orðið jafn öflug skat.tleggjast eftir því, hve
og veitt braskaralýðnum .slíkt marga félagsmenn það hefði
aðhald sem nú er, hefir þetta innan samtaka sinna, en ekki
málgagn afætulýðsins gert eftir tekjuafgangi á hvern
allar hugsanlegar tilraunir til félagsmann.
þess að vekja tortryggni í En úr því að Morgunblaðs-
garð neytendahreyfingarinn- menn eru á móti skattfrið-
ar. indum mætti minna á það, að
Braskaralýðurinn verður óð Eimskipafélag íslands er al-
til að svo "sé'ekki. Þessir nýju ur oguppvægur við að síá f3ár gerlega skattfrjálst. Það hef
flokkar minna á söguna um maSnið ganga sér úr greipum, ir þær afleiðingar, að nær því
þegar skrattinn fór að skapá en vera 1 þess stað varið tU óhugsandi er fyrir aðra aðila
almenningsheilla og til upp- að keppa við Eimskip. En það,
byggingar atvinnuveganna. sem undarlegast er í þessu
Yfirburðir samvinnustefnunn sambandi, er þó að engin skil
ar koma í ljós alls staðar, þar yrði virðast vera sett af vald-
sem úrræði hennar hafa verið höfum þjóðfélagsins fyrir þess
reynd. Þess vegna er það síð- um skattfríðindum. Eimskip
asta vörn Morgunblaðs- er orðið stærsta gróðafélag
Hér að franiari hefir verið manna að reyna að tella fólkl ^andsins, sem greiðir hluthöf-
rakið og færð rök að hvernig trú um> að samvinnurekstur- um sínum arð árlega.
heilbrigt flokkakerfi grund- inn eigi að takmarkast við, Það er hverjum manni ljóst,
vallist á reksturskerfunum. verzlunina eina- Auðvitað er að ekki er hægt að una við
Þar sem hér er á ferðinni Þetta hin mesta fjarstæða. það öllu lengur, að Eimskip
þýðingarmikið frumatriði Það er t- d‘ ekkert vit 1 Þvi, stærsta gróðafélag landsins,
heilbrigðra stjórnarhátta er, að verði að eiga aiit sitt sá al8'erlega skattfrjálst og
nauðsynlegt aö gera þessu undir skipafélögum eins og það án þess að nokkur skil-
máli betri skil Ramstiórnir Eimskipafélagi íslands með yrði séu sett fyrir því, hvernig
og dægurmálaþras síðustu1 vörufiutninga' Skipadeild tekjum þess sé varið. Verzlun
ára hafa verkað deyfandi á S'LS' var stofnuð með tillitr,su, sem Eimskip gerði nýlega
æskuna og spillt stjórnmálaitU Þess og hefir rekstur henn við Kveldúlf h.f., hefir vakið
þroska hennar Stefnumálin ar verið með þeim ágætum, almenna athygli og þykir eitt
hafa orðið að víkja fyrir að telía má, að vonum framar
dægurþrasinu. Menn hafa,ilafi tU tekizt-
misst sjónar af aöalatriðuml Morgunblaðsmenn sknfa
og skrafa mikið um „skatt-
frelsi“ samvinnufélaganna.
Allir, sem til þekkja, vita,
að þetta marg umtalaða
„skáttfrelsi" er alls ekki til.
Það er að§ins til sem Morgun
sem skyldi, að sjálfum' Maöslygi. Bökum eðlis síns
eru samvinnufelogm skatt-
lögð á annan hátt en einstakl
mann, allt var stolið að
andann vantaði.
Heilbrigð flokkaskipan
hvílir á meginstefn-
unum, en ekki
einstökum málum
varðandi . lagasetningu
ýmiskonar t. d. kven-
réttindamáí, , bipdindismál,
þióðvarnarmál og stjórnar-
_skrármál. Augljóst er af
;þessu, bótt ýmis félags-
•málasamtök séu rammpóli-
tísk 'geta þau ekki talizt
Stiórnmá.láflokkar og geta
áldrei orðið bað, nema þau
«kápi sér heilsteypta megin-
Ttefnu j þ.ióðfélagsmálum.
1t>a‘ð'‘er ékki nóg að tileinka
magnið enda sé vinnan gold
in föstu verði en fjármagnið
ekki. Sósíalisminn (ríkis-
hyggjan) vill að atvinnu-
reksturinn sé ríkisrekinn og
bað sé í valdi ríkisins eftir
hvaða leiðum afrakstri fram
leiðslunar sé úthlutað. Vinna
og fiármagn sé goldið föstu
verði. en mismunurinn falli
til ríkisins. Samvinnustefn-
an (samhyggjan) vill
að beir sem vinna við atvirmu
háttar atriði sem sinn
kjarna. Þetta stafar að mjög
miklu leyti, af því að raun-
sæja stjórnmálafræðslu hef-
ir skort. Gætt hefir ekki ver
ið
„eldi hugsjónanna“. Hér er
voði á ferðum og andleg lág-it .
gengisþróun í reynd . Allt ingar' Þau. eru sameign féiags
hefir þetta orðið' vatn á manna misstor með tUliti tu
myllu pólitískra ævintýra- [-----------------------------------------------------------
manna, sem hafa reynt að af j
vegaleiða æskuna. Hér er átt hrinda þarf fram, þð er það nýju flokkar hafa því sundr-
við íhaldið og kommúnista, | ekki meginstefnuatriði, þeg- að liðskosti sínum, vegna
sem hafa svo dyggilega villt ar þarf að ákvarða um rekst þess, að þeir ætluðu sér að
mynda stjórnmálaflokka úr
því, sem ekki var til þess
nothæft. Vítin eru til þess að
varast þau.
stórkostlegasta hneyksli síð-
ari tíma.
Það mál hefir sýnt, að vald
höfunum er skylt að afnema
skattfríðindi Eimskips strax
og hægt er.
Hj al Morgunblaðsins um
skattfríðindi samvinnufélag-
anna er hins vegar bezt hrak
ið með því að benda á, að
hvar sem er á landinu eru
samvinnufélögin hæstu skatt
og útsvarsgreiðendurnir. Ég
(Framhald & 7. síðu).
á sér heimildir. Nú hafa nýir(ursform þjóðfélagsins. Stjórn
loddarar bætzt í leikinn og(arskráin eru leikreglur þjóð-
nefna sig fögrum nöfnum. j félagsins, sem kveða ekki á
Þessum herrum er vel ljóst um leikaðferðir frekar en
að þeir stunda látbragðaleik, | knattspyrnureglurnar kenna
en það ber málflutningur mönnum knattspyrnu. Þess-
|ér ’stéfnu annara flokka, bví |tækin eigi þau og reki. Oll
áð þáð ?r málefnaþjófnaður | verzlun og viðskipti sé rekin
pg Slíkir flokkar eru aðeins.á samvinnugrundvelli. Fjár-
ilokksbrot eða klofningar,; magnið er goldið föstu verði.
Seirt'ekkj. hafa.að boða nýjar Afrakstrinum sé úthlutað eft
meginstefnur í þjóðfélags- ir vinnu. en ekki eftir fjár-
ínálum og eni bví ekki stofn'magni. Vinnan hafi herra-
áð/, ,á þejlbrigðum grunni. jréttinn yfir fjármagninu,
FloJcjk,ár- sem ekki boða nvj- sannvirði vinnu og vara er
þeirra augljóst vitni um.
Öllum hugsandi mönnum
er Ijóst að mælirinn er full-
ur, þegar fámennir hópar
manna ætla sér að stofna
flokk um eitt mál og ekkert
annað. Þjóðvarnarflokkurinn
er sprottinn af Þjóðvarnarfé
laginu sálaða og hefir hlotið
í arf stefnuskrá þess í öryggis
málum og ekkert annað.
Flokkurinn lítur á öryggis
málin, sem sitt baráttumál
og flokkstákn. Ljóst er að
bessi flokkur getur ekki tal-
ir flokkar standast því ekki
dóm, enda líkt um þá og
manninn er skrattinn ætlaði
að skapa en andann vantaði.
IVJerkum málum
stefnt í hættu.
Stj órnarskrárhreyfingin og
þjóðvarnarhreyfingin voru
báðar merkar og áttu vax-
andi fylgi að fagna. Nú hef-
ir þeim verið beitt fyrir eyki
Heilbrigð flokkaskipan er á
valdi þjóðarinnar einnar.
Það er ekki hægt að tryggja
heilbrigða flokkaskipan með
stjórnarbót einni. Það verð-
ur ætíð á valdi þjöðarinnar,
hvort það tekst eða ekki.
Stjórnmálaþroski er hyrn-
ingasteinn heilbrigðra stjórn
hátta. Sé stjórnmálaþroski
ekki fyrir hendi mun heil-
brigð flokkaskipun ekki skap
ast. Þess vegna er það sið-
ævintýramanna og uppnefnd. ferðileg krafa til hvers
ar einnig. Þær hafa báðar ver manns að þroska og fullmóta
ið drepnar í dróma og gegna .í hug sér viðhorfið til þeirra
izt stjórnmálaflokkur með.því ekki ætlunarverki sínu ‘ meginstefna, sem uppi er á
ar meainstefnur. s,egna ekki
filútvérki'sínu í lýðræðisþjóð
Íéláöí'./cl *
I ,öi9lmn •;•"
■ffííöistótnnr í
tn’óðfélae'fnálum.
J>e'érárJs!i5'úft ér um eftir hvaða
^ek.^ifikerfi reka skuli bióð
érbúi'ð.'vef 'átt við meginstefn
r.r í bióðfélagsmálum. Val
frióðarinnar á milli reksturs-
jcerfann?, skaþár heílbrtrða
|lokkaskipt?ngu. Reksturs-
kerfin k.veða áv um,-. hvernig.''
X
kjörorðið.
Hér hafa verið rakin stutt
leaa þó þær brjár megin-
stefnur, sem nú eru upni til
lausnar höfuð vanda bióð-
félagsins. Það hefir ekki bor-
ið á bví að nvjar meginstefn
ur hafi skotið upp kollinum
á opinberum vettvangi. enda
bótt nvir flokkar hafi verið
stofnaðir. Hafi hér verið um
að ræða heilbrigðar flokks-
stofna.nir hljóta nýjar meg,-
sérstaka meginstefnu, sem er, framvegis. Þeir menn, sem
skilyrði þess að hann eigijekki telja sig jábræður
rétt á sér. Flokkurinn er fé-
lagsmálasamtök en ekki full
móta stiórnmálaflokkur. Að
vísu skilgreinir Björn Sig-
fússon flokkinn launkróa af
ætt Marx, ef svo er, bá telst
hann máske auvirðilegt
flokksbrot frá kommúnist-
um.
Likt, er um Lýðveldisflokk-
inn. Hann er einskonar „hrein
trúarklíka" íhaldsins og lít-
ur á stiórnarskrármálið, sem
sitt aðalmál. Sá flokkúr hef-
ir efikert nýtt fram að færa,
enga nýja meginstefnu um
þjóðfélagsmál. Satt er það að
Björns Sigfússonar í stjórn-
málaskoðunum, éeta ekki
fylgt Þjóðvarnarflokknum, ef,
Björn Sigfússon á að fá að.Enda þótt meginstefnurnar
ættleiða flokkinn Marx. Ljóst (reksturskerfin) eigi að
hverjum tíma. Það er einnig
skylda hvers 'flokksmanns að
vera á verði í sínum eigin
flokki, að merkinu sé haldið
skíru og ætíð haldið upp i.
er að þjóðvarnarmönnum (skipta þjóðinni í flokka ber
hefir verið sundrað og félags mönnum að leggja lið áhuga
málasamtök þeirra herleidd. málum sínum sameiginlega.
Þetta munu margir þeirra
beztu manna harma og veita
eigi hinum nýja flokki lið-
sinni sitt. Stjórnarskrármál-
ið er líkt á sig komið. Sam-
tökin hafa verið seld á leiau.
Þeir sem ekki eru á línu Jóns
Þorlákssonar en vilja stjórn-
arskrárbót geta ekki fylgt
iristéfnur að vera í fæðingé. stj órnarskrármálið er mál, er Lýðveldisflokknum. Þessir
Það gera menn bezt með því
að afla áhugamálum sínum
fylgis í eigin flokksröðum.
Gætið þess þó ætíð hvað raun
verulega skiþtir þjóðinni í
flokka. Heilbrigð flokkaskip-
an er nauðsyn hverri þjóð.
Reksturskerfin eiga að skipta
þjóðinni í flokka.
Áskell Einarsson