Tíminn - 28.05.1953, Blaðsíða 4

4.
TÍMINN, fimmtudaginn 28. maí 1953
116. blað.
Stokkhólmi 18. maí. Stokk- AnJrÁr ISr’.rlÍAnrmn
hólmur 700 ára, það er kjör- AndreS KrLStianSSOn
orð dagsins. í búðargluggum.
á götuhornum, á bláum og
gulum þríkrýndum kastala-
fánum, sem blakta á hiisixm,
fánaveifunum, sem strengd-
ar eru yfir götur, alls staðar
blasa þessi orð við augum.
Það er sannarlega séð um
það, að gestinum i Stokk-
hólmi þessar vikurnar gleym 1
ist það ekki, að nú er hátíða- en t>eir ætluðu í fyrstu, og ■
i flestir eru víst ásáttir með
\ að greiða 45 aura fyrir farið
Syngjandi sporvagnar. * þetta sinn, þótt mönnum ,
Það var.sunnudagur í gær, íýudist það annars fjandi.
cg þar að auki þjóðhátíðar- hart> ÞeSar sporvagnagjöldin
Hátíðasumar í Stokkhólmi l.|sa sem arepur ^,hKwt:7
Svíar hafa löngiim;.4&1>-|>að
Syngj andi Stokkhólmur
sjö hundruð ára
dagur Noregs. Því gleymdu
Svíar ekki. Norski fáninn var
alls staðar við hún og úti á
Skansi var sérstök Noregshá-
tíð. En þessi dagur átti einn-
ig sérstöku hlutverki að
gegna í Stokkhólmsafmæl-
inu. Hann átti að vera dag-
ur söngsins. Allir skyldu
syngja, á götum, í kaffihús-
um, í görðum og heimilum
Heimurinn kallar okkur
söngvaþjóð og sýnum nú, að
það sé orð að sönnu, var dag-
skipun Svía. En svo bættu
þeir við: Tökum okkur ítali,
Spánverja og Frakka til fyrir
myndar og látum heyrast svo
lítið til okkar. í raun og veru
skal afmæli Stokkhólms
fyrst og fremst vera söngva-
voru hækkuð úr 35 aurum í
45 aura fyrir skömmu.
Allan þennan sunnudags-
morgun var sungið í sporvögn
um Stokkhólms. Tilraunin
tókst vel, var til hátíðabrigð-
is, og Svíar munu vafalaust
bregða þessu við síðar. Og
þennan dag söng Stokkhólm-
ur allur. 75 kórar, smáir og
stórir, létu til sín heyra í görð
um og á götum. Og í rökkrinu
um kvöldið lauk söngdegin- (
um með því, að skrautleg og
fagurlýst, tíróin snekkja'
lagði frá landi við Skepps-!
holmen, og i lyftingu stóð Er-
ik Saedén, óperusöngvari, og
söng þrjú ástljóð til vornæt-
urinnar. En fólkskararnir
báðu megin við Djurggárds-
brunnsviken hljóðnuðu og
hátíð.
Ég rangla í sólskininu suð- ! grannt;
ur á. Tegelbacken og stíg upp
í tvistinn — línu 2 — og ætla
að skreppa upp á Karlaplan.
Það er þegar margt í vagn-
ínum, lágvær kliður og eft-
Jrvænting meðal farþeganna.
Ég lít í kringum mig. Þarna
í fortíð, nútíð og framtíð.
í dag var opnuð úti í Lilje-
Kungstrádgarden í Ijósadýrð að næturlagi. Gestir kvöldsins
gengnir heim.
eru
ans einnig
sýndur og ir hollenzkur sendimaður, að
valchs Konsthall mikil og skyggnzt inn í framtíðina. höll Birgis sé „falleg en göm-
merkileg sýning er nefnist: Stokkhólmur er fögur og ul og hxörleg“.
Stokkhólmur í fortíð, nútíð glæsileg borg í dag, en hug- j
og framtíð. í litlu trétrogi myndirnar um framtíðina Varnarvirki ríkisins.
frammi í vagninum standa . innst í forsalnum liggur gam- sýna þó, að ekki finnst Sví
fjórir ungir menn með hvit- alt, gult og trosnað bréf meö um allt fullkomnað.
Stokkhólmur var
önd-
ar húfur, og einn þeirra held j risastórum innsiglum. Þettal í stórum sal hafa tveir ver^u byggður sem varnar-
ur á gítar. Svei mér ef hann! bréf er hin raunverulega or- ' menn_byggingameistari og
er ekki að fitla eitthvað við sök þess, að Stokkhólmur' málari — látið gamminn
strengina, eins og hann ætli, heldur afmæli í sumar og sett geisa og dregið á veggi i lín-
að fara að leika. Kynlegt í' ar hafa verið á laggirriar svo' um 0g litum þann Stokk-
sporvagni í Svíþjóð! En það ósænskar stofnanir sem nátt' ftólm, sem halda mun átta síálfir- Þar koma vi« SÖSU
er ekki um að villast. Um leið klúbbar og ölstofur í kóngs- aida afmæli 2053. Þar rísa nöfn eins og Engílbrekt,
og vagninn ekur af stað, ins trjágarði. Á bréfi þessu1 skýjakljúfar við himin, og steinn binn stóri og Gústav
hefja söngmennirnir upp er nafn Stokkhólms skráð í (ferðahraðinn um borgina er Vasa, en síðan á dögum Vasa
virki ríkisins, og það varnar-
virki hefir staðið síðan, og
þegar á það hefir verið ráðizt,
hafa það oftast verið Sviar
hætti.
röddina. Farþegarnir brosa ‘ fyrsta sinni, því að það er með ævintýralegum
og taka þessu vel, en undir- dagsett þar í júlí 1252, undir- Hitt er annað mál
tektir eru samt hógværar .ritað af þeim Valdemar Birg— I cirinuiííQ'^tofTnin boro^arinn—
fyrst. En þegar kemur upp aðjissyni, konungi, og Birgi jarli'2 vUl s^þykkja^Sþær
Karls 12. torgi, eru margir föður hans. Þetta er þó aðeins hugmyndir.
ofur hversdagslegt verndar-
má heita að fritt hafi verið
hvort og óvinabysum hefir ekki ver
ið beint að Stokkhólmi i
fimm aldir.
jorð meðal granna* að þeim •
væri gjarnt að hlaða um sig
I múra laga og reglna.- Það er
1 heldur ekki nýtt. ÍJm 1300
var þessi lagagrein i gildi í
Stokkhólmi: Drepi nokkur
mann fyrir hádegi, skal'hann
bæta hann áttatíu mörkum.
Eftir hádegi var gjaldið hálfu
lægra. Það er kannske ekki
hægt að segja, að það væri
dýr skemtun. Þjófa hengdu
þeir hins vegar eða kviksettu
umsvifalítið að hætti þeirrar
tHfðar.
Engin svín á götunum.
En skæðar sóttir heimsóttu
Stokkhólm sem aðrar borgir
og í byrjun átjándu aldar lá
nærri að mannauðn ýrði. Þá
var það, sem eftirlifendurnir
komust að raun um, að hrein
læti væri nokkurs virði, ög
fyrsta skrefið 1735 var að
banna að svín gengju laus um
götur borgarinnar, og ér
Stokkhólmur þar mikill braut
xyðjandi, og margar eru þær
borgir og bæir enn i dag í
Evrópu, sem láta -svín
spranga um götur. Og nú er
Stokkhólmur einhver hrein--
látasta og snyrtilegasta borg
í Norðurálfu, svo að vekur að-
dáun gestsins.:.............
• *'-♦*• • « »f* "it-
Á hverju kvöldi eitthvað
skemmtilegt. ‘ '"ú":
Og nú er kóngsins trjágarð
ur vafi-nn ljósádýrð á'hve'rjú'"
kvöldi. Folke Claesorij 'fram-j
kvæmdastjóri hátíðanefncjar
innar, hefir lofáð því áð þar'
skuli eitthvað skemmtilegt
ske á hverju kvöidi, allt frá
upphafi, er hátíðahöldíri hóf
ust 8. maí með veglegri skrúð
göngu úr „Gamla stan“ í
Kungstrádgárderi, ' þ'é'gáf
nærri lá, að fólk træðist urid-
ir á gamlan móð. 'únz þéirri'
lýkur með engu rninna :há-‘
tíðleik hinn 13. Séptember 1
haust. Á þessum' 17 vlkum
eiga hvorki meira né-minna:
en 700 skemmtiatriði að fá'rá'
fram á hinu vegléga útiléik-
sviði í garðinum-.'- Þárigað'
(FXaööii' á 6- sISúl. .
famir að taka undir, og lófa-
klappið dynur að loknu lagi,
og uppi á Strandvegi má
heita að allur vagninn syngi,
hlæi og klappi. Svíarnir hafa
kastað hamnum og sýnt, „að
Stokkhólmsbúar geta verið
eins kátir og skemmtilegir og
annað fólk, þegar þeir vilja",
eins og vagnvörðurinn sagði.
er vagninn nam staðar á
endastöðinni á Karlaplani.
„Og ég sem ætlaði af við Ny-
broplan, en gleymdi því
alveg“, segir miðaldra kona
og hlær við, og það eru víst
fleiri, sem hafa farið lengra
með vagninum í þetta skip+i,
bréf til handa Fogdö-klaustri
en það er leiðarsteinninn,
sem Stokkhólmur miðar ald-
ur sinn við, og er borgin því
raunar 701 árs gömul.
Á sýningu þessari er saga
Stokkhólms annars rakin á
skemmtilegan og skýran hátt
í myndum, gömlum teikning
um og uppdráttum, söguleg-
um minjum og fomum dýr-
gripuín, og verður margur af
því fróðari að reika um þá
sali. En Svíar láta sér ekki
nægja að skyggnast aftur í
fortíðina á sýningu þessari.
Þar er Stokkhólmur nútím-
í tvistinum taka þeir lagið. Farþegarnir eru hlédrægir fyrst
én taka brátt undir.
í söguríkum garði.
Heilli öld áður en Kólum-
bus fann Ameríku var Kungs
trádgárden í Stokkhólmi orð
inn konunglegur kálgarður,
og frá konungshöllinni blas-
ir garðurinn við yfir Straum-
inn. Nú er þessi „kálgarður“
hátíðasvæði borgarinnar. Og
þetta er ekki í fyrsta sinn,
sem Stokkhólmsbúar gera sér
glaðan dag í garði þeim, sem
nú er kóngáins tjrjágarður.
Löngu fyrir frönsku bylting-
una var hér lystigarður með
veitingastöðum og danshús-
um og blómskrúði, sem ekki
átti sinn líka á norðurhjara.
Garðurinn varð samkomu-
staður ríkra og fátækra, aðal
borinna og ættsmárra, hann
varð með nokkrum hætti
vagga þess lýðræðisanda,
sem ríkir í Svíþjóð í dag. Þar
skyldi jöfnuður ríkja í dansi
og söng. Þarna þeytti faðir
Bergström lúður sinn en Bell
man söng. .
Og í hólmanum handan
Straumsins byggöi Birgir jarl
fyrstu konungshöllina í
Stokkhólmi, „mikið hús og
góða borg“, eins og segir í
gömlu kvæði. Vafalaust hefir
sú höll ekki verið lík þeirri
konungshöll, sem nú stendur
JmjUtt brúnna" reisuleg og
stílhrein og án allrar sund-
urgerðar, því að árið 1616 seg
Kungsgatan, mesta umferðargata Stokkhólms. Hún er breið
með reisulegum verzlunarhúsum á báðar hendur. Þar sem
tekur að halla niður á Storeplan risa kóngsturnarnir sinn
bvorum megin götunnar.