Tíminn - 12.06.1953, Qupperneq 5

129 blað.
TÍMINN, föstudaginn 12. júní 1953.
•n
Föstud. 12. ijúni
Mistökin á Kefla-
víkurflugvelli
Hér í blaðinu var fyrir
nokkrum dögum gerS ítarleg
grein fyrir því, að dvöl varn-
arhers á íslandi væri óíijá-
kvæmileg eins og sakir
stæðu. Hernaðarleg þýðing ís
lands væri svo mikil, að ekki
væri vogandi að láta það ó-
varið meðan kommúnistar
eru í jafnmiklum vígahug og
þeir hafa verið undanfarið
og eru enn. Sömu röksemdir
eru fyrir vörnum hér og á
Norðurlöndum, þar sem frið-
Kára-þættir;
Fjórar ásakanir
Það virðast einkum fjórar málunum nú alllengi, að ráð
ásakanir í garð Framsóknar- in í þeim ha*fa verið óeðli
Á VÍÐAVANGI
manna, sem Morgunblaðið
ber fram með ofurkappi og
eyðir miklu rúmi í að pípa
út nú fyrir kosningarnar:
1. ásökunin er sú að Fram-
sóknarmenn í Reykjavík
lega mikii í þeirra höndum.
Hefir þar dregið þá mest, þeg
ar þeir gerðu bandalagið við
kommúnistana til að efla þá !
á kostnað Alþýðuflokksins. |
En nú óttast þessi pólitísku
„spekulantar“ ekkert eins
i Bjámi á Laugarvatni
i Það hefir vakið mikla á-
nægju á Snæfellsnesi, að
Bjarni Bjarnason skóla-
stjóri skyldi aftur gefa kóst
á sér til þingmennsku fyrir
Snæfellinga. Bjarni er
landskunnur dugnaðarmað
ur, sem er þekktur fyrir
það að koma áhugamálum
sömustu þjóðir heims leggja Ur í skuggahn og er nær þvi
á sig miklar byrðar í þágu hvergi minnzt á hana fremur
landvarnanna.
___________ . _________ . . , sínum fram. Seinasta dæm
skuli hafa Rannveigu Þor-! mik;ið °§ félagskennt vinn-. .g um er st0fnun
steinsdóttúr efsta á lista sín-jandi fólk 1:11 síaJar sveita menntaskóla á Laugar-
um í höfuðstaðnum. Sú jfa^_ meira en.;tðl!!l^'5 ' vatni- sem a vafalaust eftir
gremja sýhist stafa mest af
því, að Rannveig skuli vera
óvenjulega dugleg og þrek-
mikil kona og að þessi eina
kona önnur, sem getur kom-
ið til mála að fljóti inn, á
Alþingi sem uppbótarmaöur
i skjóli annara, að hún hverf
Hitt verða mehn svo vitan
lega að gera sér ljóst, að er-
lendri hersetu fylgja ýmsir ó
kostir. Það þarf i sambandi
við hana að gæta bæði Þjóð- inu ^ f _ ha{i tekist að fá svo
ernis og þjóðréttinda. Raun- hentug ieigukjör á olíuflutn-
ar hvílir hér mikill vandi á ingaskipi til lancisins. að
þjóðinm allri, en þó fyrst og landsmenn hafi grœtt a ein-
en eitthver., núll, sem enga
merkingu héfir.
2. sökin er sú, að þeir, sem
standa aðallega að Olíufélag
fremst á stjórnarvöldunum,
sem eiga að annast þýðingar
mestu samskiptin við hinn er
lenda her.
Þegar miðað er við þá sam
búðarörðugleika, sem jafnan
fylgja erlendri hersetu, verð
ur ekki annað sagt, að hún
hafi verið hér furðulega á-
rekstra lítil til þessa. Að veru
um farml þéss um 700 þús kr.
miðað við þau kjör, sem hin
ástfólgnu oliufélögu Mbl.
njóta í flutningsgjöldum.
Já, öfundin brýzt stundum
út i einkennilegum mynd-
um!
saman. En við það myndi
draga úr hinu mikla veldi
stórkapitalistanna, sem þeir.
hafa hér á landi fyrir at-;
beina fyrirtækis sins, sem;
þeir kalla nú siðari árin!
„Sjálfstæðisflokk“ — og fyr- j
ir óbeinan stuðning kommún
istanna.
4. árás og ásökun Mbl. er
út af þvi að Alþýðublaðlið
birti bréf frá sjómanni um
að tryggja mörgum efnileg-
um unglingum úr dreifbýl-
inu framhaldsmenntun,
sem þeir hefðu ekki getað
notið ella.
Snæfellingar þurfa flest-
um fremur ötulan og áhrifa
mikinn þingfulltrúa, því að
mál þerira hafa mjög verð-
ið vanrækt og þingmenn
þeirra yfirleitt verið litlir
skörungar i þvi að ýta þeim
áleiðis. Af öllum þeim
3. sorgin, sem Mbl. ber sig
sérstaklega illa út af er að
skyldu
. . . „ , , .„.ekki stilla upp á ísafirði.
hafa reynt að taka tillit tilJMun einkum bera tyennt til
það að einhverjir af íslenzkuj morgu mönnum, sem eru í
framboði við þessar kosning
ár, eru fáir eða engir lík-
legri til að koma fram á-
hugamálum sínum með ein
beitni og lægni en Bjarni á
Laugarv'atn,!. Tvímælalaust
er hann bezti frambjóðand-
inn, sem Snæfellingar gátu
átt völ á.
togurunum myndu veiða i
landhelgi, með breitt yfir
nafn og númer, og Timinn
sagði frá þessari frétt, er
hafði birzt í Alþýðublaðinu.
Þetta á að vera ódæði af
„blaði forsætisráðherrans“.
Þeir, sem muna svo sem 20
tímann kannast |
stætt fyrir Snæfellinga, að
Sigurði yrði veitt aðstaða til
að snúa sér eingöngu að at
vinnurekstri sinum og rétta
hann við, en Bjarni yrði
fulltrúi þeirra á Alþingi.
Bjarni á Laugarvatni er
vissulega slikur maður, að
óhætt er að treysta því, að
þá myndi koma stórum auk
inn skriður á framfarmál
Snæfellinga.
„Stórbrask“ Vilhjálms.
Góð skipan fyrir
legu leyti má þakka Þetta | Pramsóknarmenn
hmum erlendu aðilum, er1
sérstöðu Islendinga. Þrátt
fyrir þetta, er því þó ekki að
neita, að ýmsir ágallar hafa
verið og eru á sambúðinni.
í þessu sambandi ber að
nefna það fyrst, að ekki
hafa enn verið settar nægar
takmarkanir til að hindra
ónauðsynleg samskipti ís-
lendinga og varnarhersins.
í þeim efnum hafa íslenzk
stjórnarvöld sýnt of mikið
sinnuleysi og aðgerðarleysi.
Úr þessu verður tafarlaust
að bæta og á að mega telja
það víst, að sjónarmið ís-
lendinga í þessum efnum
njóti fulls skilnings hinna
erlendu aðila, svo að sam-
komulag strandi ekki
þar. Anpáð _að „Sjálfstæðis“
menn háfá minni vonir um
að vinna kjördæmið en ella,
því þeir búast við að einhverj
ir Frarhsóknarmenn þar
vestra múni máske við þetta
kjósa fremur Hannih?.l.
En annað, og það þó eink-
um, mun valda þjáningun-
um, og það! er hræðslan við
að þarna sé máske spor í átt
ina til að „Framsóknar- og A1
þýðuflokksmenn fari að
vinna meira saman aftur,
heldur en. verið hefir á síð-
ustu árum.
„Sjálfstæðis“-menn eru
margir slýngir kaupsýslu
ár aftur í
vel við vandlætingasöng j
Mbl. Þá var uppi í mörg ár j
sterkur grunur um að erlend Snæfellinga.
ir og íslenzkir togarar fisk-
uðu að næturþeli í landhelgi
og væri leiðbeint þagnað af
íslenzkum mönnum í landi.
Framsóknarmenn báru ár eít
ir ár á Alþingi fram laga-
frumvarp, er stuðlaði að því
að koma upp um glæpalýð-
inn (dulmálslykla o. fl). En
Mbl. ætlaði að rifna af vand-
lætingu yfir þessum „ofsókn
um“ Tímans og Framsóknar-
manna á Alþingi, — hve
skelfing væri ljótt að drótta
svona að saklausum mönn-
um!
menn f.yrir sjálfan sig. Og
á , þeim hefir tekist prýðilega Imeð
þeim. Enda gæti það breytt aS ,iSpekuIera“ avo í stjórn- I
öllu viðhorfj íslendinga til1
þessara mála, ef það fengist
ekki fram.
Hér skal ekki farið að sak
Loks komst þó upp, að
grunur og ásakanir Fram-
sóknarmanna var á fullum
rökum reistur. Og hverjir
væru svo þarna mestu söku-
dólgarnir? Það voru einkum
ýmsir máttarstólpar Mbl. —
fíokksins, sem leiðbeindu
dulmálsskeytum ís-
(Framh. & 6. sí5u)
Sigurður Agústsson, sem
verið hefir þingmaður Snæ
fellinga seinasta kjörtima-
bilið, er á margan hátt geð
feldur maður. Hann hefir
ýmsu komið áleiðis, en þó
miklu minna en skyldi. í
heild mun þingmennska
hans þó fremur hafa skað-
að kjördæmið, því að vegna
afskipta sinna af stjórnmál
um hefir Sigurður lítið get
að sinnt hinum marghátt-
aða atvinnurekstri sínum
heima fyrir og hefir hann
því gengið á tréfótum og
orðið til minnkandi gagns
fyrir héraðið, en til vaxandi
byrði fyrir- bankann. Sig-
urður mun líka helzt hafa
kosið að hætta þingstörfum
svo að hann gæti sinnt fyr-
tækjum sínum betur, en
flokkurinn hindrað hann í
því.
Það myndi verð? bag-
Morgunblaðið heldur á-
fram að leggja Vilhjálm
Þór í einelti og kallar hann
nú orðið stórbraskara og
öðrum slíkum nöfnum.
„Stórbraskið“, sem Vilhjálni
ur hefir gert sig sekan um,
er skipadeild SÍS, Sam-
vinnutryggingar og oliu-
verzlun samvinnumanna.
Ailar, þessar framkvæmdir
eru mikilvægt spor til að
færa gróðann úr höndum
milliliðanna yfir til almenn
ings. Þessvegna eru millilið
irnir líka reiðir. Þessvegna
láta þeir málgagn sitt, Morg
unblaðið, rægja Vilhjálm og
svívirða. Samvinnumenn
munu hinsvegar gera sér
vel Ijóst af hverju rógurinn
stafar. Árangur hans verð-
ur því aðeins sá, að þeir
munu fylkja sér fastar um
Vilhjálm Þór og aðra for-
ustumenn sína, eins og á-
lyktanir kaupfélagsfund-
anna bera líka gleggst
mferki um.
Gamalkunnur rógur.
þeirra í þéssum efnum ein-
kennst af því. Mörgum mis-
ast um það, hversvegna slík- itokum hefði áreiðanlega ver
ar reglur hafa ekki verið sett,ið afstýrt, ef varnarmála-
ar.enn, Það mun líka réttast, ■ efn<! hefði verið öðruvísi og
að þetta sé sameiginleg • sök > ÞePPiiegár skipuð.
þeirra þriggja flokka, sem
hafa staðið að hervarnarsam
ingnum og framkvæmd hans.
Á nýloknij flokksþingi Fram
sóknarmanna var þetta mál
hinsvegar tekið upp og sú
stefna mörkuð, sem greind er
hér að framan. Af hálfu
flokksins mun því allt gert
til þess að fylgja því fram.
Annað atriði er svo, að
koma þarf traustari skipan á
samskipti stjórnarvaldanna
og yfirmanna varnarhersins.
Hingað til hefir varnarmála
nefndin svokallaða verið aðal
fulltrúi stjórnarvaldanna í
þessum efnum. Svo óheppi-
lega hefir hinsvegar tekist
til við val hennar, að hún er
skipuð embættismönnum,
sem eru svo störfum hlaðnir,
að þeir verða að sinna mál-
um þessum i hjáverkum og
hafa líka öll vinnubrögð
Sú reynsla, sem hér er
fengin, gerir það óhjá-
kvæmilegt, að nýrri og
bættri skipan verði komið
á þessi mál og störf varn-
armálanefndar verði falin
mönnum, sem hafa nægan
tíma til að sinna þeim af
fullri alúð og einbeittni.
Á flokksþingi Framsóknar-
manna í vet'ur var samþykkt
tillaga, sém gengur í þessa
átt, og riíun flokkurinn vissu
lega gerá sitt til að koma
henni frám.
Þá er það innflutningur
hins erlenda verkafólks,
sem vinnur á flugvellinum.
Þar er tvímælalaust um
hið varhugaverðasta mál að
ræða. Slík leyfi ætti ekki að
veita nema .alveg sérstakar
ástæður væru fyrir hendi.
Þetta fólk nýtur meira
frjálsræðis en hermennirn
ir og því fylgja því meiri
sambúðarvandamáíl. Stjórn
arvöldin hafa ekki sýnt
næga aðgætni í þessum efn
um.
Fleiri atriði mætti nefnda,
þótt hér verði numið staðar
að sinni. Þó skal aðeins
minnst á eitt atriði enn. Af
hálfu íslendinga eða i sam-
ráði við þá, þarf að halda
uppi sérstakri fræðslu meðal
hinna erlendu hermanna,
svo að þeir fái nokkurt yfirlit
um íslenzk sjónarmið og geti
betur gert sér grein fyrir því
af hverju þær takmarkanir
stafa, sem dvöl þeirra ,er
sett. Annars gæti hún skap-
að óþarfa tortryggni og mis-
skilning.
Það á að vera auðvelt að
bæta úr þeim ágöllum, sem
hér hefir verið minnst á og
öðrum hliðstæðum. Með
nægilegri festu og einbeittni
og góðum samstarfsvilja
beggja aðila, á að vera hægt
að afstýra þeim vandamálum
þjóðernislegum og menning-
arlegum, er annars fylgja
hersetunni.
Framtíðarmarkmið íslend-
inga er svo vitanlega það að
losna við hersetuna strax og
öryggisástæður leyfa. í þvl
sambandi mun hyggilegt að
hafa hliðsjón af því.sem aðr-
ar smáþjóðir telja sér óhætt í
þessum efnum og þá ekki sízt
frændþjóðirnar á Norður-
löndum, þar sem við tilheyr
um sama hættusvæði og þær.
Það verða valdhafarnir 1
Kreml, sem raunverulega
munu ráða því hvenær við
losnum við herinn, því að ís
lendingar og aðrar smáþjóð-
ir munu strax létta af sér
varnarbyrðunum og eitthvað
verulega dregur úr yfirgangi
kommúnista. Þessvegna eiga
líka þeir, sem eru óánægðir
með hersetuna, að beina
skeytum sínum fyrst og
fremst að kommúnistum, því
að það er raunverulega verk
húsbænda þeirra, að íslend-
ingar eru neyddir til að
tryggja sér nokkrar landvarn
ir.
Sú aðferð, sem Mbl. beit-
ir nú, að látast vinveitt-
kaiipfélagsskapnum, en
rægja forvígismenn hans, er
gamalkunn. Henni hefir ver
ið beitt af fjandmönnum
samvinnustefnunnar frá
fyrstu tíð. í tímariti kaup-
félaganna frá 1896 lýsir t.
d. Sigurður á Ystafelli þvi,
hvernig reynt sé að vekja
tortryggni gegn forustu-
mönnum Kaupfélags Þing-
eyíinga og vinna félaginu
tjón á þann hátt. Þessi
vinnuaðferð er því orðin
alltof reynd til þess, að sam
vinnumenn átti sig ekki á
henni. Kosningaúrslitin
munu líka sannfæra íhaldið
um, að það hefir ekki hagn
ast á því að grípa til henn-
ar einu sinni enn.
Ótti Guðmundar í.
Guðmundur í., frambjóð-
andi Alþýðuflokksins í GuII
bringu og Kjósarsýslu, mun
hafa átt mestan þátt í því,
að framboðsfundir féllu þar
niður. Guðmundur hefir ver
ið fulltrúi Alþýðuflokksins í
varnarmálanefnd og ekki
staðið sig betur en það, að
hann mun ekki hafa kært
sig um, að þau störf hans
yrðu rædd á framboðsfund-
um. Hitt er eftir að sjá,
hvort það -nægir til þess, að
kjósendur gleymi þeim
og öðrum vinnubrögðum
hans á liðnum árum.
Hví var gæzlan
ekki aukin?
Morgunblaðið heldur á-
fram að skrifa um land-
helgisbrot þau, sem erlend-
ir og innlendir togarar
gerðu sig seka um í vor,
þótt sönnunum yrði ekki
CFramh. & 6. síSuí.