Tíminn - 11.07.1953, Page 5

153. blað.
TÍMINN, Iaugardaginn 11. júlí 1953.
Ii
hetuýuvd. 11. Jtilf
Fall Beria
Þær fregnir, sem bárust í
gærmorgun, aö Beria vara-
forsætisráSherra og innan-
ríkisráSherra Rússa, yfir-
manni öryggislögreglunnar
og leyniþjónustunnar, hefSi
veriS vikiS frá embætti,
stefnt fyrir æSsta dómstól
ríkisins fyrir svik viS komm-
únistaflokkinn og þjóSina og
stimplaður sem glæpamaSur,
hefir vakiS meiri athygli en
flest eSa öll önnur tíSindi síS
ustu mánuSina. Aö vísu var
almennt búizt viS því, aS upp
gjör og streita hans og Mal-
enkovs mundi fyrr eSa síSar
leiöa til frávikningar Beria,
þar sem Malenkov hafSi tek-
izt aS komast feti framar
viS dauöa Stalins og tryggja
sér æðsta sessinr...
Almennt munu stjornmála
'í ERLENT YFIRLIT:
GEORGI MALENKOV
Einvalíliií* Sovét-lýlSvéldisins trnir aðeins
á eitt atrlði — valdlð
sévíka bjuggu erlendis um margra
ára skeið, og höfðu því þekkingu
‘T
Sú frétt héfir vakið gífurlega at-
hygli, að Beíia, varaforssetisráð-
herra og innáhríkisráðherra Sovét- < á hinum vestræna heimi, frá fyrstu
lýðveldisins.vSjtuli hafa verið vikið hendi. Heimsóknir Stalíns útfyrir
úr stöðum sínum. Hann hefir orðið | Rússland voru fáar og stuttar, en
undir í átökúnum við hinn harð- | hann ólst upp í umhverfi, sem var
skeytta einvál.d Malenkov, en það . gegnsýrt af evrópskum hugmynd-
var álitið, að hann stæði næstur.um. Hann hataði hinn vestræna
honum að völdum, eftir að Stalín : heim, en hann hafði gaman af því
féll frá. Málenkov lýsti sjálfur á- j að menn vissu, að hann þekkti
kæru á hendur Bería og sagði, að . liann nákvæmlega. Malenkov
hann hefði stefnt að því, að koma ' alinn upp í heimi, sem á haturs-
ríkinu fyrir.. kattarnef. Sýnt er, að
Malenkov hefir óttast Bería sem
skæðan kepþinaut, og því ekki hik-
að við að fjárlægja hann.
Grein sú, sem hér fer á eftir, um
Malenkov, er- eftir rússneska blaða-
manninn Andre Visson, sem undan
farin ár heíir dvalið í Vestur-Evr-
ópu. Kemur-þar fram, að Malen-
kov hefir eipskis látið ófreistað til hans við hinn vestræna heim hafa
fullan hátt vildi ekkert hafa aö
gera með vestræna menningu; já,
sem neitaði að hún gæti þrifizt.
Malenkov talar ekkert erlent tungu Malenkov. Hinn ungi Georgi tók
mál. Hann hefir aldrei komizt út ekki þátt í neinum byltingartil-
fyrir lendur Sovétlýðveldisins í A.- raunum og þess vegna þurfti hann
Evrópu. Hann hefir hitt erlenda ' ekki nein felunöfn eins og Lgnin og
stjórnmáiamenn í sölum Kreml, en Stalín, sem hétu í raun og veru
aldrei talað við þá. Einu sambönd- Oulianov og Djugasjvili. Samt sem
að svala vaiiiafíkn sinni. Birtist
fyrri hlutl greinarinnar í dag:
Þegar Georgi Maximilianovitsj
Malenkov tók við stjórnartaumun-
úm í marz. éftir Stalín, varð hann
í raun og verú drottnari yfir ríki,
menn þó hafa búizt viS því, “utan afÆ
^ n t-, •„ . , , . jborði jarðar- og þar sem þnðji
aó Beria væri ekki SVO hlutl mannkynsins býr. (210 millj-
næni, sem raun hefír nú ónir Rússa !f Sovétríkjunum, 450
boriS vitni. VitaS var aö aö-
staSa Beria var mjög sterk.
Hann réöi yfir öryggislög-
reglunni og átti sér aS því er
milljónir Kanverja, 25 milljónir
Pólverja, 6 milljónir i Eystrasalts-
-löndunum þíem, 12 milljónir Tékka
og Slóvaka, Í8 milljónir Þjóðverja,
áð'ur heíir hann góða ástæðu til
að tala ekki mikið um fortíð sína.
Malenkov er nefnilega ekki af fá-
tækri fjölskyldu. Hefði faðir hans
verið bóndi eða verkamaður, hefði
því áreiðanlega verið haldið á lofti
verið heimsóknir kommúnistaleið-
toga til Moskvu.
„Hinn nýi sovétmaður.“
Malenkov tilheyrir þeirri kynslóð,
sem „er fædd án naflastrengs“ í rússneskum heimildum. Poreldr-
eins og Koestler segir, án þess að ar hans eru ekki nefndir á nafn,
hafa haft nokkuð samband við tím og það gefur til kynna, að þau hafi
ann fyrir byltinguna. Hann er annað hvort tilheyrt miðstéttunum
Homo sovieticus, hinn nýi „Sovét- ! eða liðsforingjastéttinni — sem
maður“. Eftir þeim fáu opinberu voru að mestu kósakkar — sem var
yfirlýsingum að dæma, sem hann á þeim tíma, er Malenkov fædd-
hefir komið fram með, eru pólitisk ist, meirihluti íbúanna í Orenburg.
ar hugmyndir hans einfaldar. ' Þaö virðist líka benda til þess, að
taliS Var trvsaa fvl4menn i i16 milljóniifsfíúmena, 10 milijónir j Hann er hreinn einveldissinni, og fjölskyldan hafi tilheyrt miðstétt-
tano var trygga tyigismenn 1 Ungverja og ,7 milljónil. Búlgara) hann breytir aðeins útaf til að mm, að íornafn foóurms var
forðast hugtakarugling. Honum lík ' „Maximilian". Bóndi eða verkamað
ýmsum lykilstööum. Auk
þess var staöa þrítaflsins,
Vilji Maleiikóvs eru lög í komm- j
„ . .. , , i únistalöndúilúm, og áhrif hans ná
Malenkov, Beria, Molotov, i mikið víðar,alveg eins og hjá stal_
meS þeim hætti, að búast J in, hað er hann, sem íeggur á ráð-
mátti VÍS að Beria tækist aö ^ in, stjórnar..<þjommúnistaleiðtogun-
halda völdum sínum hliðstæö um, og þar ineð milljónum af ó-
um völdum Molotovs, næst
Malenkov, um sinn.
Nú hefir taflið þegar verið
teflt til enda að því er snert-
ir Beria. Malenkov hefir vik-
iö skæðasta keppinaut sínum
um völdin til hliöar. Næstur
honum stendur nú Molotov
einn, og völd hans hafa nú
breyttum kommúnistum í Vestur-
Evrópu, Asíú,' Áfríku og í Ameríku.
Lítið er vitað um hann.
aukizt að mun, í bili að
minnsta kosti. Hitt á reynsl-
an eftir að leiða í Ijós, hvort
Malenkov og Molotov tefla
tafl sitt til loka, og virðist þá
Molotov ósigurinn vís, eða
þeir láta það standa óhreyft
og Molotov lætur sér lynda
næsta þrep neðan við Malen
kov sem riæst valdamesti
maður Rússlands í von um
ar ekki við að vera stöövaður af ur hefði ekki borið þetta erlenda
lærdómskreddum eða kenningum,1 nafn, heldur Maxim — rússneskt
og fer ekki dult með fyrirlitningu alþýðunafn.
sína á þeim, sem túlka ekki rétt j Malenkov var fimmtán ára, þegar
hin kommúnistísku játningarrit, — byltingin varð, og hinir rauðu og
hann kallar þá „bókaorma, sem hvítu börðust um fæðingarbæ hans
aðeins fara eftir gömlum uppskrift Orenburg. í tvö ár var erfitt að gera
um“. | sér grein fyrir, hvorir myndu sigra.
Sjálfur trúir hann aðeins á eitt Enn síðari hluta árs 1919 þótti sýnt
atriði — valdið. Málið, sem hann að hinir rauðu myndu sigra. Þá eða
talar, samanstendur af tölum og 1 í byrjun 1920 ákvað Malenkov að
Malenkov 'ér enn sem komið er ' staðreyndum og hann hefir ekki vinna með hinum rauðu í borginni,
sem óskrifáð hlað, og lítið er vitað mot fyrir orð, sem lýsa tilfinningum scm höfðu þaö hlutverk að berja
um fortíð hans. Hinar litlu upplýs- ! manna. Áhugi hans fyrir fólki er niður síðustu mótstöðuna gegn
ingar, sem. liggja fyrir, sýna, að einskorðaður við það, sem hann kommúnistum í Turkestan.
tillitsleysi Iia;is á sér engin tak- i einhvern dag getur haft þörf fyrir. I pyrir bolsévíkana þýddi byltingin
mörk, en j.ainframt er hann afar j Hann hefir sjálfur fylgt veginum að hUgmyndum var breytt í verzl-
varkár. Hauíi hefir frábært minni ’ ......... ............... '
(Stalín kaliáði hann lifandi spjald-
skrá), en liánn getur virzt furðu
fljótur að gleyma. — Þeir, sem
hjálpuðu honum í gær, geta ekk-
ert gert fyrir-'hann í dag. Hann er
voldugasti drottnari heimsins í dag
— og sá, sem er minnst þekktur.
upp á hátindinn sem tilfinninga- ! un pyrir Malenkov var byltingin
laust verkfæri; vægðarlaus við þá,1 fyrst og fremst meðal til að geía
sem stóðu í vegi fyrir honum. (þeim Vald, sem bezt kunnu að not-
Þrátt fyrir að við vitum ekki færa ser ástandið.
mikið um manninn Malenkov, vit- j
um við þó mikið um það kerfi, sem ’
hann hefir alizt upp í. Ef athuguð 'JsCk l 1 no,íkinn.
eru nákvæmlega þau dagatöl, sem | Hann fann fljótt útj að í hans
Stjórnmálam^nn, blaðamenn og j liggja fyrir um Malenkov, frá því deild hafði leiðtoginn í „pólitísku
verzlunarmenn í hinum vestræna i hann fæddist og þar til hann náði deildinni" meira að segja en hers-
heimi vita álíka lítið um hann og hátindinum, ætti að vera mögulegt höfðinginn. í apríl 1920 innritaðist
. . v„lrl „ ... . , sagnfræðingar vita um Djengis! að Setja saman nokkuð ljósa mynd Malenkov í kommúnistaflokkinn og
V0la’ sem oriogm Kunna Khan. og:r ökunnugleikinn um'af þessari vél, sem gengur eins og varð virkur „félagi á hinum póli-
manninn er ekki aðems okkar meg 1 maður.
in við járntjaldið; Rússar sjálfir J
vita enn minna um einvald sinn. • Fæddur í Orenburg'.
], Skipuleg kynnistarf-
semi fyrir sjávar-
afurðir
Oft er um það rætt, að öld
sú, sem við lifum á, megi með
jsanni kalla tíma auglýsinga
og áróðurs. Og engum bland-
ast hugur um þaö, að áhrif
hvoru tveggja eru mikil, ef
réttilega er á haldið, og eru
dæmin um það fjölmörg deg-
inum ljósari.
Þorlákur Johnson, bróður-
sonur konu Jóns Sigurðsson-
ar, varð fyrstur ísl. kaup-
sýslumanna til þess að koma
auga á áhrifamátt auglýsinga
og færa sér hann í nyt. Stétt
arbræður hans runnu svo i
slóð hans einn af öðrum, og
nú oröið flettum við ekki svo
blaði, að þessi kynningarmáti
blasi ekki við okkur á hverri
síðu. Þannig höfum við á
flestum sviðum tileinkað okk
ur siði og háttu erlendra
menningarþjóða. Sums stað-
ar höfum við þó orðið í eftir-
báti og einmitt þar, sem sízt
skyldi.
Það er alkunna, að útlendir
gera mikið að því að auglýsa
og kynna framleiðsluvörur
sínar, sem víðast um heim.
Margar vörur eiga þessari
kynningu það að þakka, að
þær hafa orðið heimsmark-
aðsvörur, sem kallað er. Þeir,
sem keppa við okkur á fisk-
mörkuðunum, hafa notað
þessa aðferð með góðum ár-
angri og virðast ætíð færa sig
upp á skaftið í þessu efni.
Jafnvel þjóðir þær, sem styðj
ast ekki við fiskframleiðslu
nema að litlu leyti í búskap
sínum, verja miklum fjármun
um til þess að ryðja fiskafurð
um sínum braut sem víðast.
Má í þessu sambandi t. d. geta
Svía, Dana og Marokkó-
manna. íslendingar hafa ekki
enn hafið skipulega starfsemi
í því að kynna og auglýsa vör
ur sínar meðal erlendra
þjóða. Ýmis sölusamtök fisk-
framleiðenda hafa að vísu lát
ið umboðsmenn sína eða sölu
menn gera virðingarverðar
tilraunir í þessa átt, en um
samstarf eða sameiginlegt á-
tak hefir ekki verið að ræða.
aö færa honum.
Ljóst virðist, að annar
hvor þeirra Molotovs eða
Beria hlaut að víkja. Annar
hvor þeirra hlaut að ná sam
stöðu með Malenkov, tryggja
sér næsta sætið og völd þess
á kostnaö hins. Þar hefir
Molotov borið sigur úr být-
um.
Eiris og kunngt er hafa all
miklar breytingar orðið á
stefnu Rússa í utanríkismál-
um eftir dauða Stalins og
virzt gæta meiri vilja til sam
skipta og frjálsræðis í af-
stöðu til hins vestræna
heims. Nú er sú spurning á
vörum manna, hvort þar
hafi ráðið hönd Beria eða
Malenkcvs, Var það kennske
Beria, sem þar neytti síð-
ustu valda sinna, eða var það
vilji Malenkovs? Stjórnmála
menn í vesturlöndum biða nú
í nokkurri óvissu um þetta,
og næstu vikur munu vænt-
anlega leiða í Ijós, hvort fall
Beria hefir enn á ný í för
með sér gerbreytingar á sam
skiptum Rússa við vestur-
lönd. Verður sú rifa, sem opn
ast hefir á jarntjaldið mikla
að undanförnu, felld saman
En ókunriúgleikinn á við jafnt
á báðar hliðar. Malenkov veit mjög
lítið um fólk.og málefni fýrir utan
Hann er fæddur 8. janúar 1902 í
Orenburg, sem var miðstöð verzlun
arviðskipta í Úral. Borgin heitir nú
Sovétlýðveldið, því hann hefir að , Sjalov og var skírð eftir rússnesk-
miklu minná.Jeyti, en fyrirrennar- um flugmanni, sem 1937 flaug yfir
ar hans, haft sambönd erlendis. I Norðurheimskautið til Ameríku.
Lenin og fíestir hinna eldri bol- Faðir Malenkovs hét Maximilian
lönd Rússa fastar og órjúf-
anlegra en nokkru sinni fyrr,
eða stækka þeir þessa rifu til
aukinna vinsamlegra sam-
skipta við -lýðræðisríkin? Og
hvaða áhrif hefir fall Bería
á ókyrðiriá meðal verka-
manna og rinnarra borgara í
leppríkjum Rússa og Austur-
ÞýzkalandT? Þetta munu
vera þær Sþurningar sem á-
sæknastar éru nú og menn
vænta sváfS við á næstu vik
um.
En fair Beria leiðir hug-
ann að hinrii miklu og óhugn
anlegu stáðreynd, sem enn á
ný hefir • fengið óhrekjandi
stuðning, að enginn af valda
mestu mönnum Rússlands
eftir byltinguna hefir getað
horfið lifaridi úr valdastöð-
um þjóðfélagsins með nokk-
á ný, svo að tjaldið lykur um’urri sæmd. Þeirra örlög hafa
aðeins orðið, og virðast að-
eins geta orðið, með tvennu
móti. Annað hvort nær valda
maðurinn efsta tindi, lifir og
starfar sem óvéfengj anlegur
dýrlingur hafinn yfir gagn-
rýni og aðfinnslur, eða hann
er rekinn frá með smán, sak
aður um glæpi og gerræði,
dreginn fyrir dómstóla og
oftast hengdur eða skotinn
sem hundur.
Þriðji kosturinn, að valda-
maðurinn geti horfið úr
valdasessi með nokkurri
sæmd og gerst almennur
borgari á ný, er ekki til. Það
er aðeins vegur lýðræðisþjóð
anna. Allir valdamenn Rússa
eftir byltinguna eiga sér að-
eins tvenns konar eftirmæli:
dýrlingar eða glæpamenn.
Millivegurinn, sem frjálst lýð-
ræöi skapar, er ekki tii.
tísku vígstöðvum‘“ í herdeildinni.
Þar fékk hann fyrstu kynni sín af
valdinu.
Árið '1922 var borgarastyrjöld-
inni lokið, og Malenkov var leystur
úr Rauða hernum. Flokkurinn gaf
þeim hermönnum, sem höfðu sér-
staklega til þess unnið, tækifæri
til þess að halda áfram námi sínu,
og Malenkov hóf nám á Tækni-
háskólanum í Moskvu. Til þess að
tryggja flokkslega hagsmuni sína,
reyndi hann að verða ritari í komm
únistadeildinni i skólanum.
Flestir stúdentanna og prófess-
oranna voru álitnir „óáreiðanlegir“.
Malenkov fékk það starf að njósna
um þá, sem ekki höfðu hinar réttu
skoðanir og tilkynna þá til Tsje-
kaen-leynilögreglunnar. Þetta var
ekki létt starf, þar sem fyrsta al-
varlega deilan innan flokksins var
í uppsiglingu. Trotzky vildi gera
byltinguna strax að heimsbyltingu
í eitt skipti fyrir öll, en Stalín vildi
bíða þar til sovét-skipulagið hefði
örugga fótfestu í Rússlandi.
Sjötíu af hundraði stúdentanna
í Moskvu voru fylgjandi stefnu
Trotzkys. Eins og aðrir greindir
menn í flokknum stóðu þeir bak
við mann hugmyndanna. Malen-
kov var ekki í þessum flokki, því
hann var meira hrifinn af hinu
pólitíska valdi Stalíns, en hinum
upplýstu hugmyndum Trotzkys.
Og nákvæmlega eins og í Oren-
burg forðum, er hann beið þar til
• (Framh. á 6. siðu).
Eftir því, sem fiskfram-
leiðsla íslendinga eykst og
fjölbreytnin gerist meiri í hag
nýtingu, verður þörfin brýnni
til þess að kynna útflutnings-
vöruna sem víðast. Tvímæla-
laust er hér um að ræða við-
fangsefni, sem vert er að gefa
meiri gaum en gert hefir ver-
ið til þessa. Fiskifélagið og
Landssamband útvegsmanna
ættu að beita sér fyrir því,
að sölusamtök hinna ýmsu
greina fiskframleiðenda
tækju þetta mál fyrir sam-
eiginlega með það fyrir aug-
um að koma á fót skipulegri
auglýsinga- og kynnistarf-
semi erlendis fyrir íslenzkar
sjávarafurðir. Að sjálfsögðu
mundi slík starfsemi kosta
nokkra fjármunfi, en þeir
mundu vafalaust endurgreið-
ast og vel það í aukinni af-
urðasölu, ef okkur lánaðist
þessi starfsemi á borð við aðr
ar þjóðir. Og að mínum dómi
er engin ástæða til að óttast
það, ef til hennar er stofnað
af nægri þekkingu, íhug-
kvæmni og samstarfsvilja,
(Úr Ægi.)