Tíminn - 03.01.1954, Blaðsíða 5

1. Tblað.
TÍMINN, sunntidaginn 3. janúar 1S54.
5
Sunnud. 3. jetn.
Tiliögur Þóröar
Það er efalaust, að Þórður
Björnsson er sá fulltrúinn í
bæjarstjórn Reykjavíkur, er
hefir unnið sér mest traust og
álit á því kjörtímabili, sem
nú er að líða. Þess vegna hafa
líka málgögn bæjarstjórnar-
meirihlutans lagt hann meira
í einelti en nókkurn mann
Heimsbókmenntir
þýddar á íslenzku
ramótin
Stríð og friður, eftir Leo
Tolstoj. íslenzkaö hefir
Leifur Haraldsson.
Kynning góðbókmennta, er
ritaöar hafa verið á erlendar
tungur, er mikilvæg undir-
staða menningarlífs fyrir
smáþjóð sem okkur íslend-
annánv Sá^bæjarÍtj'órnarfund !nAga’ ^SSÍnm lítið eylendi
her yzt í Atlantsalum.
íslenzk alþýða hefir
og
jafnan átt þess nokkurn kost
ur hefir tæpast verið haldinn,
að Mbí. og Vísir hafi ekki
hreytt einhverjum ónotum í,. ^ ,
Þórð vegna þess, að hann hafi a fóan tnnum að kynnast
komið við einhver óþægileg verkum hmna mestu smllmga
kaun bæj arStj órnarmeirihlut heimsbókmenntanna x þyð-
ans.eða bent á úrræði, sem mguin- Meö þyðmgum hafa
voru vænleg til bóta, en and- lslenzk skald reynt þolrií ís-
stæð sérhagsmunum meiri- lenzkrai* tungu. Þyðmgarnar
hlutans Ihala aukið bæði þeim sj alfum
Um það verður heldur ekki'og^ málinu víöfeðmi. Séra
deilt, að Þórður
hefir haldið uppi
Björnsson Matthías og
skipulegri i
Thorsteinsson
Steingrímur
færðu sígild
og rökstuddari gagnrýni á skáldverk og samtímabók-
stjórn meirihlutans en nokk- mennlirl bumng islenzks
ur andstæðingur hans annar. mals- _ Emar Benediktsson,
Síðan Sigfús Sigurhjartarson Ma§nus Asgensson og Hall-
féll frá hefir andstaða komm dor Kiljan hafa haldið áfram
únista í bæjarstjórninni veriö,a semu oravit.
mjög í molum. Engu skárri i
Enn hefir
ekki verið
þráðurinn
hefir framkoma jafnaðar- eíiliI veil° látj^nn niður
manna verið. Magnús Ást- lalla' 11 u fyrir jólin komu út
marsson hefir forðazt að láta 111 a í°rlögum Ragnars Jóns-
nokkuð til sín heyra, og um sonar tvö snilldarverk heims-
afstöðu Jóns Axels, sem þáði hókmenntanna, Grónar göt-
af meirihlutanum eitt bezt ur eftir Hamsun, sem síðar
launaða embætti bæjarins, er mun vætt um, og Stríð og
óþart að fjölyrða. Með full- lriÖur eftir Leó Tolstoj. Leó
Um rétti má því segja, að and Tolstoj mun vera íslenzkum
staðan í bæjarstjórninni hafi lesendum kunnastur fyrir
fyrst og fremst lent á Þórði skáldsöguna Onnu Karenínu,
og því hlutverki hefir hann sem kom ut fy.rir n°kkrum
gegnt með miklum ágætum. árum í þýðingu þeirra
Um það- vitna skammirnar í Magnúsar Ásgeirssonar og
Mbl. og Vísi bezt.
Því fer hins vegar fjarri, að
Karls Isfelds.
Það mun þó
vera leiður
Þórður hafi haldið uppi nei-| sannleikur> Tolstoj njóti
kvæðri gagnrýni í bæjarstjórn litilla vinsælda hjá íslenzk-^
inni, eins og er háttur núv. |um iesendum. Bókaútgefend-'
stjórnarandstöðuflokka á Al- ’ur haía sa8't mér, að þeir ,
þingi eöa að hann hafi keppst treystist ekki til að g,pfa út
við aðra andstöðuflokka í verk hans, fyrir þá sök að
bæjarstjórninni í yfirboðum. Þau seu ekkl keypt. Menning-
Öll gagnrýni hans hefir m'sjóðm’ gaf Önnu Karenínu
byggzt á því að benda jafn- ,ut sem félagsbók til risavax-
framt á jákvæð úrræði. jins áskrifendafjölda. Nú gef-
Þess vegna markar þessi bar ur Ragnar Jónsson félags-'
átta hans hinn ákjósanleg- monnum 1 Menningar- og
asta málefnalegan grundvöll, H'seðslusambandi alþýöu kostj
sem Framsóknarflokkurinn á Stríði og friöi sem félags-!
getur byggt á í kosningabar- bólc. Aðrir bókaútgefendur,
áttu þeirri, sem nú fer í hönd. sem ekki styðjast við mikinn
j áskrifendafjölda, segja hins
' Varðandi fjárstjórn bæjar (vegar þá sögu, að bækur Tol-1
ins hefir Þórður beitt sér fyr stojs séu ekki keyptar. Sumir
ir því, að álögum væri stillt lesendur segjast gefast upp
í hóf og sparnaðar gætt í við að lesa Tolstoj, því að bæk,
rekstri bæjarins. Ilann hefir . ur hans séu svo „langdregn-!
flutt margar tillögur um ar“. Virðist það þó allundar- j
lækkun ýmsra rekstrarút- legt, ef þess er gætt, að þeg-
gjalda, einkum þó varðandi ar Guðrún frá Lundi hefir
skrifstofuhald bæjarins. Fyr komið út fjórum eða fimm
ir niðurjöfnunarnefnd liggja bindum af einhverri skáld-
nú tillögur frá honum, sem sögu, biða lesendur óþreyju-
miða að ýmsum merkileg- fullir eftir sjötta og sjöunda
um endurbótum á útsvars-
stiganum, m.a. verði hjónum
leyft að telja fram í tvennu
lagi að vissu marki, hjón,
kem eru að stefna heimili,
fái sérstakan frádrátt, mæð
ur, sem eru einstæðingar, fái
aukinn frádrátt, og fleiri
breytingar verði gerðar, sem
ganga j þessa átt. Þá leggur
Þórður til, að veltuútsvarið
verði gert frádráttarhæft, en
það er mikið hagsmunamál
atvinnufyrirtækja í bænum.
Varðandi húsnæðismálin
hefir Þórður nýlega flutt
mjög mikilsverðar og merki-
legar tillögur um stofnun
sérstaks lánasjóðs og fjáröfl
un fyrir hann. Er þar tví-
mælalaust um aö ræða raun
bindinu. Svo háþróað er okk-
ar bókmenntalega langlund-
argeð. En nú er Stríð og frið-
ur mesta verk eins mesta and-
ans- stórmennis veraldarsög-
unnar, farið að koma út á ís-
lenzku.
Leó Tolstoj var fæddur
1328 í Jasnaja Poljana. Hann
var af gamalli rússneskri að-
alsætt. Árið 1851 gekk hann í
rússneska herinn. Hann tók
þátt í Krímarstyrjöldinni og
bardögunum um Sebastopol.
Rithöfundarferil sinn hóf
hann tæplega hálfþrítugur
undir áhrifum frá Rousseau.
Eftir styrjöldina settist hann
að í Fétursborg og hóf síðan
ferð um Vestur-Evrópu. Eftir
heimkomuna settist hann að
á góssi sinu i Jasnaja Poljana.
í kyrrð sveitalífsins samdi
hann þar Stríð og frið (1855
—1869)^ og Önnu Karenínu
(1875—1877).
í Stríði og friði speglast líf
rússnesku þjóðarinnar á þess-
um tíma eins og í risavax-
inni skuggsjá. Innantómt
tildurslíf hins rússneska að-
als, barátta hermannanna á
landamærum lífs'' og dauða,
líf bændanna og þénaranna.
Við sjáum hið rússneska
þjóðlíf líða fram hjá eins og
yfir griðarstórt leiksvið.
Persónusköpun Tolstojs er
fráfær. Við skynjum sögu-
hetjurnar eins og við hefðum
þær fyrir augunum og hlýdd-
um á mál þeirra. Einstakl-
ingseinkenni þeirra eru dreg-
in föstum og öriíggum drátt-
um. Viðbrögð þeirra eru
raunsæ og mannleg. Undir
rómantískri skáldblæju höf-
undarins rís þung ádeila og
raunsætt lífsviðhorf.
Rússneskur bókmenntafræð
ingur hefir komizt svo að oröi,
að jafnvel hundarnir í sögum
Tolstojs hefðu einstaklingsein
kenni. Lengra veröur vart
gengið í natúralistisku raun-
sæi. Svo hliitmiðaðar eru sögu
hetjur þessa snillings um per
sönuskepun.
Grunntónn sögunnar er
brimþung ádeila á rotið yfir-
borðslíf aöalsins. Sem and-
stæðu lýsir Tolstoj óbrotnu,
kyrrlátu lífi í skauti náttúr-
unnar. Þar streymir hjarta-
blóð höfundarins í hverri setn
ingu..
Það er hvorki staður né
stund í stuttri blaðagrein, þar
sem drepið er á útkomu bók-
ar, að ræða skáldskap, sögu-
mið og boðskap Tolstojs. En
Tolstoj á fyllsta erindi til okk
ar nú í þessum hrjáða heimi
(Pramhald á 6. síöu.)
Á hátíðum og merkum
túnamétuin hefja menn íig
oft upp frá hinni daglegu
önn. Þeir ganga á sjónarhól
og sjá menn og málefni í
oðru Ijósi' og grein’Iegar, en
í grámóðu Iiversdagsleikans.
Mýrarljósin, sem flöktað
hafa fyrir r, :mim þeirra,
hverfa. En v'ð beíri birtu og
hátf iskap, móíast ný mynd,
— .iynd, sem speglar við-
burði Ilðandi rtaga í Ijósi
samúðar og góðviíja, sem
menn verða snortn'r af við’
áramót og á ; tciraátíöum.
Menn vaxa írá skæklatog-
inu til þess að unna ölium
sannmælis
Við áramóti’n nýliðnu kom
þessi máttur hátíðanna mjög
greinilega í ljós. Eins og öll-
uni er kunnugt standa nú fyr
ir d5rrum bæjarstjórnarkosn
ingar og síðustu vikurnar hef
ir kennt taugaóstyrks hjá
ýmsum. Hafa Sjálfstæðis-
menn mjög. haldið á lofti hver
vá myndi fyrir dyrum Reyk-
víkinga, ef þeir gæfu þeim
ekki áfram meira en helm-
ing bæjarfulltrúa, þótt Sjálf
stæðismenn séu í miklum
minnihluta í hænum. Að öðr
um kosti myndi allt fara í
ghmdroða, menn ekki koma
sér saman um neitt og stjórn
bæjarins ganga á tréfótum. |
Til sönnunar þcssum full-
yrðingum, liafa verið dregn-
ar upp myndir úr öðrum
bæjarfélögum, þar sem eng-
inn einn flokkur hefir hrein-
an meirililuta. Hafa sumar
myndirnar verið næsta ó-
fagrar, enda marg viínað til
þeirra.
En Iáðst hefir að geta
hvort myndasmiðirnir not-
uðust aðeins við skímu frá
mýrarljósum, er þeir tóku
myndirnar.------
En nú hefir þetta upplýsts.
Menn hafa lifað hátíð. Árið
1953 er liðið, en nýtt ár tek-
ið ríki. Á kro sgötum tím-
ans, þegar gamla árið er að
kveðja ,kom andblær stað-
reyndanna utan af lands-
byggðinni' og flutti nýjar
myndir, sem birtusí fyrir
munn fréttaritara Mbl. á
fremstu síðu blaðsins og á
mjög áberanöi liátt, undir
myndskre5rttri fyrirsögn.
Frá Vestmannaeyjum hefst
fréttin á þessari setningu:
„Atvinnuástandið hér um
áramótin hefir aldrei í
manna minnum verið
betra.“
Síðan kemur allítarleg lýs-
ing á mikilli atvinnu og
miklum áhuga um aukna
útgerð. N5rlega séu E^jabúar
búnir að kaupa rjö nýja
stóra báta til útgerðar. Þá
rekur blaðið miklar bygging-
arframkvæmdir, bæði til at-
vinnurekstrar og íbúðarhúsa.
Má sjá á ummælum blaðsins,
aö hin mesta gróska er nú í
athafna- og atvinnulífi Vest
mannaeyínga.
En eins og kunnugt er,
liafa andstæðingar Sjálfstæð
ismanna stjórn bæjarins á
hendi og er Framsóknarmaö
ur forseti bæjarstjórnar. —
Mbl. flytur fréttir frá ýms-
um öðrum stöðum, m. a. frá
Isafirði og Hafnarfirði og
virðist þar kveða við allt ann
an tón, en oft áður. Atvinnu-
sé í bezta lagi. Og þegar blað
ið tekur að lýsa Akureyri,
verður lesandanum Ijóst, að
þar eru miklar framkvæmd-
ir og bjart frainundan. Loki'ð
er byggingu Laxárvirkjunar,
sjúkrahússins og stórbygging
ar fyrir ullarverksmiðjuna
Gefjuni. Allt eru þetta mikl-
ar framkvæmdlir og í frétt
Mbl. gætir bjartsýni um, að
eigi muni látið staðar num-
ið, heldur ný viðfangsefni
leyst hvert af öðru.
Alkunnugt er, að mikil
gróská er í útgerðarmálum
Akureyringa og hafa þeir
nýlega keypt einn af nýrri
togurum Reykvíkinga. Enda
greinir Mbl.fréttin, að mik-
il atvinna sé við nýtingu
sjávaraflans.-----
Akureyringar búa við
stjórn, þar sem enginn einn
flokkur ræður öllu. Á venju-
legu hversdagsmáli Mbl.,
myndi hún kölluð „glund-
roðastjórn.“ En hún er skip-
uð af velviljuðum, ábyrgum
mönnum, sem setja hags-
muni bæjarins ofar flokks-
hagsmunum. Og eins og í
Vestmannaeyjum, er forseti
bæjarstjórnarinnaj Fram-
sóknarmaður.
Framundan er baráttu-
tími. Eftir nokkrar vikur
kjósa menn stjórn bæjar-
málanna til næstu fjögurra
ára. Margt verður sagt á
þessum vikum og reynt að
fá kjósendur til að loka
gluggum og byrgja sig inní
í kyrrstæðu fúkkalofti vana-
festunnar. Það sé voði á
ferðum ef gluggi sé opnað-
ur og nýju lofti hleypt inn.
í En stundum gerast merki-
legir hlutir. Á gamlársdag
1953, hóf Mbl. sig upp úr sínu
umhverfi og flutti sannar
þjóðlífsmyndir frá hinum
ýmsu bæjarfélögum úti á
landsbyggðinni.
| Eru þetta góðar fréttir, og
verða þó enn betri þegar líð-
ur á janúarmánuð. Mbl.
sjálft hefi'r fært „glund-
roðadraugnum“ það svöðu-
sár, að hann mun héðan af
aðeins verða svipur hjá sjón
eða leiðinleg minning mýr-
arljósa blaðamennsku. B.
hæfustu tillögurnar, sem
fluttar hafa verið um þetta
mál.
Málefni úthverfanna hefir
Þórður jafnan látið til sín
taka, en hlutur þeirra er nú
mjög fyrir borð borinn. í því
sambandi má benda á tillögu
Þórðar um sérstaka lántöku
vegna útfærslu hitaveitunn-
ar. Þá hefir hann nýlega
flutt tillögu um, að gerðar
yrðu áætlanir um að ýms
vandamál úthverfanna verði
leyst á sem skemmstum tíma
og að bæjarráð taki upp
samvinnu við framfarafélög
úthverfanna.
Þannig mætti halda áfram
aö telja upp umbótatillögur
Þörðar varðandi hin ýmsu
I málefni bæjarins. Þetta nægir
' hins vegar til að sýna, að bar-
átta hans hefir fullkomlega
verið jákvæð. Þess vegna
ganga Framsóknarmenn líka
öruggir til kosningabaráttunn
ar, því að þeir hafa að merkis
, bera eina bæjarfulltrúann,
! sem hefir markað heilbrigða
og raunhæfa umbótastefnu í
jmálum bæjarins, — stefnu,
'sem sýnir, að Reykjavík
jinyndi hljóta miklu betri
'stjórn en hún býr nú við, ef
i glundroðastjórn íhaldsins
j yröi steypt úr stóli og Fram-
sóknarflokknum faíin odda-
aðstaðan í bæjarstjórninni.
Getraunirnar
Á nýársdag fóru fram eftir-
farandi leikir í ensku deilda-
keppninni:
i 1. deild:
Bolton-Sheff. Utd. 2—1
Neweastla-Blackpool 2—1
Sunderl. -Aston Villa 2—0
|
! 2. deild:
Blackburn-Derby County 0—3
l Aðeins i leiknum í 2. deild
1 urðu óvænt úrslit, Blackburn,
sem hafði unnið báða leikina
um jólin, tapaði illa fyrir
Derby. Ilinir leikirnir fóru
eins og reikna’ð hafði verið
með. Newcastle hefir unniö
Blackpool í báðum leikjunum.
Á íyrsta seðli ársins eru
eingöngu leikir úr bikar-
keppninni ensku, en með 3.
umferð hennar hefja 1. og 2.
deildar liðin þátttöku sína.
Af þeim liðum, sem nú leika
saman, hefir aðeins W.B.A.
og Chelsea lent saman á und-
anförnum árum. Þeim lenti
saman í 4. umferð í fyrra og
urðu þá að leika saman 4
leiki til að ná úrslitum og
bar þá Chelsea sigur af
hólmi. Eftir frammistöðu
þeirra 1 ár ætti þó W.B.A. að
vera öruggt með sigurinn nú,
sérstaklega þar sem það hefir
nú heimavöllinn. Svo ein-
(Framhald á 7. síðu.)