Tíminn - 26.02.1954, Blaðsíða 5

47. blað.
TÍMIXN, föstudaginn 26. febrúar 1954.
W'&stzid. 2S. febr
GreiMujöfmiðirinn
|
Hagstofa íslands lætur
birta við og við tölur um verð
mæti útfluttra vara og alls
varnings, sem til landsins er
i'luttur. Á þann hátt fsest yf-
irlit um vöruskiptajöfnuð
(viðskiptajöfnuð) landsins
við útlönd. Vöruskiptajöfnuð
urinn sýnir mismun þessara
verömæta, og er hann kall-
að'ur hagstæður, ef verömæti
útfluttu varanna er meira en
hinna innfluttu, en óhagstæð
ur, ef innflutningur fer fram
úr útflutningi að verðmæti.1
Vöruskiptajöfnuðurinn gefur,
ekki fullkomna mynd af við-
skiptum þjóðarinnar við út-
lönd í heild. Þó að innflutn- (
ingur og útflutningur vara
sé veigamesti þátturinn í
þeim viðskiptum, koma líka
til greina greiðslur fyrir ým-
iss konar þjónustu á báða
bcga og eru þær stundum
nefndar duldar greiðslur. i
Greiðslur, sem verður að
inna af hendi í erlendum
gjaldeyri, þótt ekki sé fyrir
innfluttar vörur, eru t. d. út-
gjöld íslenzkra skipa og flug-
véla erlendis, farmgjöld til
erlendra skipa, er flytja vör-
ur til landsins, tryggir.garið- |
gjöld til útlanda, námskostn
aður íslenzkra manna erlend
is, greiðslur vegna ferðalaga I
til útlanda, kostnaður við
sendi.ráðin, vextir og afborg-
anir erlendra skulda og gjöld
pósts- og síma vegna við-
skipta milli landa.
Þjóðarbúið fær einnig í
sinn hlut á hverju ári erlend
an gjaldeyri vegna eðlilegra
viðskipta og þjónustu, sem
snerta ekki vöruskiptajöfnuð
inn. Má þar nefna farmgjöld
íslenzkra skipa í milliianda-
flutningum, tekjur af erlend
nm flugvélum og skipum
(hafnargjöld o. fl.), tjóna-
bætur frá erlendum trygg-
irigafélögum, leigu á íslenzk-
um skipum og tekjur ís-
lenzkra flugvéla erlendis,
tekjur af erlendum ferða-
mönnum, tekjur frá sendiráð
um annárra þjóða hér á
landi og gjaldeyristekjur
pósts- og síma.
Síðastliðin fjögur ár hafa
ennfremur runnið í þjóðar-
búið framlög í erlendum gjald
eyri frá Efnahagssamvinnu-
stofnuninni, bæði lán og ó-
endurkræf framlög. Ennfrem
ur fallá til gjaldeyristekjur
vegna dvalar varnarliðsins
og framkvæmda, sem það
stendur fyrir.
Fyrjr nokkrum dögum var
frá því skýrt, að vöruskipta-
jcfnuður (viðskiptajöfnuður)
á s. 1. ári hefði orðið óhag-
stæður um rúmar 400 millj.
kr. Mörgum mun finnast
þetta gífurleg fjárhæð, en þá
eru ekkj öll kurl komin til
grafar. Þegar þessi tala er
fengin-eru taldar annars veg
ar allar vörur fluttar til lands
ins, þar á meðal vélar til
stóru fyrirtækjanna, er
greiddar hafa verið með
Marshallfé, og hins vegar að-
eins verðmæti útfluttrar
vörur, en ekki duldar tekjur.
Þegar reist erú »stór fyrirtæki
cg stofnkostnaður þeirra að
miklu leyti greiddur með er-
ERLENT YFIRLIT:
Ættland Staiins og Beria
Malenkoff virðist ótíast vaxamli þjóðcru-
isiireyfingu í Georgíu eftir fráfali þeirra
Um seinustu helgi bárust þær taldir 2,3 millj. Allmargt Armena
fregnir frá Sovétríkjunum, að um býr í landinu og auk þess eru svo
þrjú þúsund manns hefðu verið fleiri þjóðarbrot. Georgiumenn eru
rekin úr kommúnistaflokknum i samt í svo miklum meirihluta, að
Georgíu. Áður var búið að tilkynna, þeir setja alveg svip sinn á menn-
að skipi* hefði verið um menn í ingu og lifnaðarhætti íbúanna.
flestum helztu embættum þar. Sum- Georgia nær yfir norðvestur J-.luta
ir þeirra munu hafa verið fangels- Kákasus. Mikil tilbreytni er í lands
aðir. „Hreinsanir" þessar eru yfir- laginu. Meðfram Svartahafinu er
leitt taldar sprottnar af því, að íylg láglendi og er þar mjög suðrænt
ismenn Malenkoffs hafi vantreyst gróðurfar. Landið hækkar síðan og
hinum broitviknu mönnum og talið skiptast á djúpir dalir og há og tign
þá hafa verið áhangendur Beria. arleg fjöll og fjallgarðar. Prá hendi
Meðal Stór-Eússa, eins og ílestir náttúrunnar er landið mjög auðugt.
núverandi valdamenn Sovétríkj- í héruöunum meðfram Svartahaf-
anna eru, hefir jaínan ríkt viss tor- inu eru ræktuð í stórum stíl ýms
tryggni í garð Georgiumanna og suðræn aldin (sítrónur, appelsínur
þeir ekki taldir um of trúir hinu o. fl.) og á síðari árum hefir verið Vioskipti Georgiumanna
rússneska ríkjasambandi. Meðan haíin þar terækt í stórum stil. Þar og Rússa.
þeir Staiin og Beria lifðu báðir, bar eru og framleidd mörg ljúffeng vín, Framan af öldum voru lítil skipti
þó heldur minna á þessu, þar sem sem eru eftirsótt um allt Rússaveldi. milli Rússa og Georgiumanna. Eitir
þeir voru báðir Georgiumenn og Þegar kemur inn til landsins, hafa að Tyrkjaveldi reis upp að sunnan UI" CSíl
nutu tiltrúár f heimalandi sínu. Eft víða fundizt mikil auðæfi í jörðu. gerðist það oft ágengt í skipt'.un Wgnaniii svcr . _
ir fráíall þeirra hefir þessi tor- T. d. er í Georgiu ein mesta mangan við Georgiumenn og leituðu þeir þá Þykja goð kaup, þvi að rað-
tryggni blossað upp að nýju og þó framleiðsla í heimi. Miklar olíulind stundum aðstoðar hjá Rússum. Sam deildarmenn haía samið fyiir
ekki sízt vegna þess, hvernig fráfall ir hafa fundizt þar á siðari árum búð Rússa og Georgiumanna var bæjarins hönd.
Beria bar að. Malenkoff og félagar og vinnsla margra málma úr jörðu Því vinsamleg á þessum tíma. Eftir i i>ó er eitthvað umhugsunar
hans hafa því talið tryggara að hefir aukizt þar stórlega í seinni að stórveldisdraumar Rússa mögn- verl vjg þetta. Nokkur f járráð
treysta sem bezt yfirráð sín í tíð. Þá er Georgia mjög eftirsótt uðust, fóru þeir að sælast meira t;l þarf bærinn til að halda
áhrifa í K.ákasus og náðu tökum á fasteiffnakaunum á
ýmsum smáríkjum þar. Pétur mikli j*. ®
fékk því til leiðar komið, að Georgia sama grundvelli. Og nokkra
bað um vernd hans, en sjálfstæði skatta þarf hann að Ieggja á
sínu hélt landið þó áfram. Rúss- íbúa bæjarins til að geta
nesku keisararnir færðu sig hins þetta, enda þótt andvirði eign
Tjarnargata 11
Á bls. 65 í reikningum
Reykjavíkurkaupstaðar árið
1952 eru upplýsingar um fast
eignakaup bæjarins á því ári.
Eru þau smávægileg önnur en
tvær húseignir, Vesturgata 9,
fyrir 950 þús. kr. og % hluti
af eigninni Tjarnargata 11,
fyrir kr. 470.895.12.
Kaupin á Vesturgötu 9 eru
alkunn og enginn er ánægður
með þau annar en seljand-
inn og hafi einhver annar
fengið umboðslaun við söluna.
Kaupin á Tjarnargötu 11
virðast vera áframhald á
sömu braut. Hér er um all-
reisulegt, gamalt timburhús
að ræða, sem að fasteigrva-
cvrópiskra r'kja, sem höfðu konung mati er kr. 46000,00 og smá
BERIA.
og sterka aöalstétt.
Ióðarbletti, að stærð 638 ferm.
og að mati kr. 19100.00.
Verði söluverð á hinupi
hluta eignarinnar svipað, er
hún alls kr. 1.412.685,36. En
það rúmlega tuttugufalt fast-
Munu það
GeorgCu. ferðamannaland og eru þar mörg
Breytingar þær, sem gerðar hafa hressingarhæli, sem sótt eru víðs
verið á stjórnum í hinum ;msu vegar að úr Sovétrikjunum.
fylkjum Sovétrikjanna síðan Malen
koff kom til valda, eru líka yfir- Glæsileg þjóð.
leitt taldar miða að því að treysta Georgiumenn hafa lengi verið
yfirráð Stór-Rússa og halda niðri
allri sjálfstæðisvakningu heima fyr-
ir. Breytingar þessar hafa flestav
átt sér stað i þeim fylkjum, þar
sem sérstakir þjóðflokkar eru í
meirihluta, eins og t. d. í Ukrainu og
Eystrasaltsríkjunum.
taldir í röð glæsilegustu þjóða. Þeir vegar aHtaf meira og meira upp á
skaftið. Arið 1798 lagði síðasti kon-
Sjálfstæð þjóð í tvö
þúsund ár.
Stór-Rússar geta af
morgum
eru yfirleitt háir vexti og vel vaxn-
ir. Flestir hafa— dökk augu og
hrafnsvart hár. Konur í Georgiu
hafa haft á sér sérstakt orð fyrir .
fegurð og voru mjog eftirsottar með , ^____ __________________,___x
an kvennabúr tíðkuðust í Austur-
löndum. Georgiumenn hafa jafnan
þótt góðir hermenn og annálaðir
hestamenn. Herskáir hafa þeir líka
verið í meira lagi. Eitt helzta ávarp
ungur Georgiu, Georg áttundi, nið-
ur völd og fól þau Rússakeisara.
Þremur árum síðar var Georgia
Þegar Rússakeisara var steypt úr
stóii 1917, gripu Georgiumenn tæki
anna komi í góðar þarfir í
vasa þeirra, sem selja.
Og eitthvað er bogið við
verðgildi og skattalög okkar,
þar sem hægt er að geyma svo
geysimiklar fjárhæðir í fast-
eignum, skattlausar. Aðeins
færið og lýstu yfir sjálfstæði lands- einn tuttugasti hluti eignar-
ástæðum óttast sjálfstæðishug þeirra, sem svarar til þess að segja
Georgiumanna. Þeir eiga að baki góðan daginn á íslenzku, er Gamar-
lan?a sögu sem sjálístæð þjóð. Það joba, er þýðir: Sigur, og venjuleg-
eru ekki nema rúm 150 ár siðan, að asta svarið við því er Gagimarjos
ins. Ný ríkisstjórn var mynduð, skip
uð jafnaðarmönnum. Hún hófst
handa um rnargar nytsamar íram-
kvæmdir. Það átti hins vegar ekki
fyrir Georgiu að liggja að halda
sjálfstæði sínu að þessu sinni, nema
Georgia var innlimuð í Rússland, sem þýðir: Vertu sigursæll. Grimm 1 fl°6ur ar.
en þá átti landið að baki um 2000 ir hafa Georgiumenn jafnan þótt ’
ára gamla sögu sem sjálfstætt og og óvægnir í flestum viðskiptum.
íullvalda ríki. Að vísu höfðu ýmsar Stéttaskipting hefir alltaf verið °& grioasattmali.
Ilaldlítill vináttu-
yfirgangsþjóðir á þessum tíma, eins heldur iítil í landinu. Georgiumönn
og Persar, Mongólar, Arabar og um fellur vel að skemmta sér og
Tyrkir, gert innrásir í landið og náð eru ræðnir vel. Þjóðlög þeirra og
þar meiri eða minni völdum um þjóðdansar hafa hlotið frægð í
stundarsakir, en Georgiumönnum Austurlöndum.
heppnaðist jafnan að hrekja þá pram til skamms tíma hafa hald-
I Árið 1920 gerðu Georgia og Sovét-
innar er talinn til skatts. En
maffur, sem á 46 þús. í pening-
um, verður að borga skatt af
allri upphæffinni.
Til eru einnig menn, sem
farnir eru aff hugsa um, hvaff
félagsheildin eigi aff ganga
Iangt í aff kaupa verðhækkan
ir, sem orðið hafa vegna henn
ar atbeina og framkvæmda.
fljótiega til baka og endurheimta
sjálfstæði sitt. Af þessum ástæðum
hafa Georgiumenn orðið stolt þjóð
og herská, haldin miklum bjóðleg-
um metnaði. Hún talar sitt eigið
tungumál og á trausta, þjóðlega
izt margar gamlar siðvenjur í
ríkin með sér vináttu- og ckkiárásar Hvaff hún eigi að kaupa þessar
sáttmála. Ári s ðar réðst her Sovét- verðhækkanir hátt á kostnaff
stjórnarinnar inn í Georgiu og var sinn og fjöldans, en til hags-
landið innlimað í Sovétríkin. Það fyrjr einstaklinginn vel
var Staiin sjálfur, sem tók að sér , efnum þúna
að sjá um innlimun Georgiu. Síðan
1936 hefir Georgia verið sérstakt
Georgiu. Fébætur fyrir menn, líkt sambandsríki eða fylki j sovétríkj
og viðgengust her til forna, voru
t. d. fyrst numdar úr lögum þar
fyrir 100 árum síðan.
Georgiumenn tóku snemma á öld-
unum.
| Georgia naut
þess
næstu áratugina, að tveir Georgiu-
menn, Stalin og Beria, voru áhrifa-
mestu menn Sovétstjórnarinnar.
Þeir létu sér umhugað um, að fram-
farir ættu sér stað í Georgiu og
hafa þær sennilega óvíða verjð
meiri í Sovétríkjunum á þessum
ar gætur og treysti eftir megni að- Austurlanda. Menning Georgiu- J .tíma' ÞJ'átt íynr Það’yarð Þil? Þjoð
stöðu sina bar. „nVVll» ' leSa vaknmg og sjálfstoeðishugur
menningu og siði. Þegar við þetta um kristna trú og hafa talið sig
allt bætist, að Georgia liggur á grísk-katólska. Menningarlega er
útmörkum Russaveldis (hefir .lánda talið, að Georgiumenn hafi fyrr á
mæri við Tyrkland), kemur það öldum orðið fyrir mestum áhrifum
ekkert einkennilega fyrir sjónir þótt frá persum, enda voru Persar um
Stór-Rússar geíi ástandinu þar nán iangt skeið mesta menningarþjóð
manna er sogð nokkuö mismunandi . ,, . . . .._. . ,
... , . . , . . . . Georgiumanna ekki brotmn a bak
eftir landshlutum og er hun talin - , _ _ , .
. , _. j laftur. Arlega hafa flem eða færn
mest í sumum fjallaheruðunum. . , .
„ . , .. , , I georgiskir þjoðermssmnar venð
Georgia bjo lengstum við konungs ? , , .
háttað í dag sem sérstaks fylkis stjórn í þau 2000 ár, er landiö var,hnepptlr 1 fange S1 og S1 an e er
Auðugí land og iallegt.
Eins cg iandamærum Georgiu er
eða sambandsríkis í Sovétríkjun-
um, er stærð landsins um 37 þús.
fermílur. íbúarnir voru taldir íyrir
styrjöldina um 3,5 millj. og þar af
voru hreinræktaðir Georgiumenn
sjálfstætt. Völd konungsins vofu
hins vegar alltaf takmörkuð, því að
sterkir héraðshöfðingar voru jafn-
an í landinu. Stjórnarháttum
Georgiu svipaði að miklu leyti til
lendu fjármagni, þarf eng- efni. Þrátt fyrir miklar fram
um að koma á óvart að vöru- k'-'æmdir, sem á döfinni eru
skiptajöfnuður verði óhag- með þjóðinni, eru riú skilyrði
stæður. j til þess, að þjóðin geti staðið
Þegar yfirlit er fengið ann vel aö vígi í viðskiptum sín-
ars vegar um allar gjaldeyr- jum við útlönd. Þjóöin á góð
istekjur þjóöarinnar á síðasta framleiðslutæki, fær nú mikl
ári, þ. e. andvirði seldra vara, ar rekjur af framkvæmdurn
duldar tekjur og óafturkræf varnarliðsins og býr sig und-
framlög og hins vegar allar ir það að framleiða innan-
greiðslur í erlendum gjald- Iands áburð, byggingarefni o.
eyri á sama tíma, þá kemur í fl_, sem keypt hefir verið fyr-
Ijós, bvernig greiffslujöfnuð- ir erlendan gjaldeyri.
Það hafa jafnan þótt bú-
höldar góðir. er safnað hafa
ur landsins við útlönd hefir
verið.
Það er veigamikill þáttur j nokkrum fyrningum í góðum
í þjóðarbúskapnum, að ^ árum til að standast því bet-
greiðslujöfnuöur við útlönd'ur áföll vegna harðinda. Hið
sé hagstæður. Þurfa stjórn-sama gildir um þjóðarbúið.
arvöld landsins og þjóðin öll
ag vera vel á verði í þessu
Það ætti þjóðin öll að festa
sér í minni. —
frétzt um afdrif sumra þeirra. Marg
ir telja, að þessi þjóöernishreyfing
muni eflast eftir fráfall þeirra Stal-
ins og Beria og alger yfirráð Stór-
Rússa. Til þess benda líka „hreins-
anirnar“ í Georgiu að undanförnu,
að Malenkoff og aðrir Stór-Rússar
telji sig þurfa að treysta aðstöðu
s'na í Georgiu, því að ástandið sé
viðsjált þar.
Rannsókn vegna
landspjalla
Sameinaö Alþingi sam-
þykkti í fyrradag eftirfarandi
tillögu um varnir gegn land-
spjöllum:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að láta rann-
saka, hvaö tiltækilegast sé að
gera til að hindra frekari land
spjöll af völdum Dyrhólaóss í
Mýrdal“.
Þaff eru til menn, sem hafa
allstór orff um þessa nýju
kaupmennsku, þegar bæjar-
áreiðanlega ’ félagið kaupir vandræði ann-
arra í gömlum húsum og lóffar
skikum. En affrir telja, aff taka
ætti í lög, aff aldrei mætti
kaupa effa selja fasteign, sem
nota ætti til almannaþarfa,
fyrir meira en tífalt fasteigna
matsverff. Er þaff þó sannast
sagna ekki skorið viff nögl sér.
Sennilega heldur Reykjavík
urbær áfram á næstu árum,
aff gera ýms fasteignakaup
álíka hagstæff og kaupin á
Vesturgötu 9 og Tjarnargötu
11. Þó eru ýmsir farnir aff
hugleiffa þessa ráffsmennsku.
Og fleiri taka að hugsa viff
hver ný kaup. B.
Rannsókn á
vegarstæði
Sameinað Alþingi sam-
þykkti í fyrradag eftirfarandi
tillögu til þingsályktunar:
„Alþingi ályktar að fela rik-
isstjórninni að láta athuga,
með hvaða hætti Siglufirði
verði helzt komið í varanlegt
vegarsamband við Skagafjörð
(Fljót). Skal athugun þessari
lokið fyrir 1. okt. 1954“.
Flutningsmenn tillögunnar
voru: Einar Ingimundarson,
Jón Sigurðsson, Steingrímur
Tillagan var flutt af Jóni Steinþórsson og Gunnar Jó-
Kjartanssyni. 'hannsson.