Tíminn - 22.06.1954, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, þriðjudaginn 22. júní 1954.
135. blaff.
Kristján Kristjánsson var
fæddur að Mýri í Bárðardal
8. apríl 1869, kominn af góð
um ættstofnum. Foreidrar
hans voru: Kristján Ingjalds
son umboðsmanns að Mýri í
Bárðardal, Jónssonar ríka,
og fyrri kona hans: Helga
Stefánsdóttir. Hún var föður
systir Stephans G. Stephans
sonar skálds. Helga var fædd
að Kroppi í Eyjafirði 3. júní
1832, og voru foreldrar henn
ar: Stefán bóndi þar Guð
mundsson og önnur kona
hans Þórunn Stefánsdóttir
frá Guðrúnarstöðum. Hjá
systur sinni á Mýri dvaldi
Guðmundur Stefánsson, fað
ir Stephans G., og Guðbjörg
Hannesdóttir, kona hans síð
ustu fimm árin, sem þau
voru á íslandi. En Stephan
var þá á vist með Jóni bónda
Jónssyni í Mjóadal og Sigur
björgu konu hans, sem einn
ig var föðursystir hans. Flutt
ist Stephan með foreldrum
sínum vestur um haf sumarið
1873. Þó( að Kristján væri
ekki nema fjögurra ára er
þetta gerðist, mundi hann
vel Stephan G. Stephansson,
er hann kom að Mýri, tíður
gestur til foreldra sinna og
fræncftólks.
Var það einkum fyrir það,
að þá las hann oft fyrir heim
ilisfólkið á kvöldvökunum.
Tveim árum seinna (10. á
gúst 1875) missti Kristján
móður sína, og tók þá Krist
björg föðursystir hans við
búsforráðum á heimilinu um
stund. En þegar Kristján
Kristjánsson var tíu ára gam
alJ, fluttist faðir hans búferi
um frá Mýri að Hallgilsstöð
um í Fnjóskadal, og þar
kvæntist hann í annað sinn
árið 1883 og gekk að eiga
Kristjönu Steinunni Áradótt
ur írá Dæli. Þetta sama ár
var Kristján fermdur ásamt
fimm ungmennum öðrum af
séra Stefáni Árnasyni á
Hálsi, og un það hafa verið
eitt af síðustu prestsverkum
séra Stefáns.
Kristján dvaldist síðan
með föður sínum og stjúpu
sð Hallgilsstöðum til vorsins
1888, er hann var nítján ára
gamall. En þá réðst hann
vinnumaður til Hermanns
Jónassonar, sem það ár tók
við bústjórn og skólastjórn
að Hólum í Hjaltadal. Stund
aði hann síðan nám við Hóla
skóla og tók búfræðipróf það
an vorið 1891. Næsta sumar,
starfaði hann að heyskap
með föður sínum á Hallgils
stöðum, og vann að jarðabói
urn vor og haust hjá bænd
um í Fnjóskadal og Bárðar
dal.
Vorið eftir réðst hann til
jarðabótarvinnu vestur í
Ketildalahrepp í Arnarfirði.
Voru þá ísþök mikil fyrir
Norðurlandi og jörð lítið gró
in fram um fardaga. Stað
ræmdist hann fyrst í Selár
dal hjá séra Lárusi Benedikts
syni, því hann var þá for
maður Búnaðarfélags Ketil
dalahrepps, og þar átti hann
heima næstu tvö árin.
Fyrsti bærinn, sem Krict-
ján kom við á í hreppnum
var heimili mitt, sem þetta
rita, Hringsdalur. Var ég þá
tólf ára gamall. Man ég, að
mér varð starsýnt á þenn-
an stóra og föngulega mann.
Sýndist mér hann næsta
fyrirferðamikill, klæddur
þykkum frakka úr prýðis-
áferðafallegu norðlenzku vað
máli. Hann refð brúnni
prýðisfallegri hryssu, spik-
feitri, og svo vel kembdri og
strokinni, að gljáði á skrokk-
inn á henni, og ekki þreytu-
legri að sjá en það, að það
Einar Bogason frá Hringsdal:
Minning hjónanna í Eyrarfiúsum
var eins og hún hefði verið
tekin út úr húsi stríðalin dag-.
inn áður. Ég man, að Kristján'
sagðist hafa verið þrettán
daga á leiðinni norðan úr
Fnjóskadal og að Hringsdal
við Arnarfjörð. Fylltist ég
undrun yfir því, hvað sú brúna
var vel útlítandi eftir svo
langa ferð í þeirri hörkutíð og
veðurfari, sem þá hafði að
undanförnu verið, og að bera
þessa löngu leið þennan risa-
vaxna mann, sem í reiðfötum ,
var á þriðja hundrað pund,!
fyrir utan úttroðna hnakk-
tösku, sem var við hnakkinn.
Hugsaði ég, að þessum manni:
væri óhætt að trúa fyrir |
skepnum, og eftir því mundi
mega álykta, að hann væri
traustur og ábyggilegur í fleiri
athöfnum sínum, enda reynd-
ist maðurinn svo við nánari
kynningu, að hér var enginn

ekki missýnzt, þótt ungur
væri.
Þau tvö ár, sem Kristján
í eðli Kristjáns, og allra
manna var hann frændrækn-
astur. Á yngri árum sínum
mun hann hafa fengizt eitt-
hvaö við ljóðagerð, en farið
afar dult með, og mun hann
sjálfur hafa séð svo um, að
ekkert væri til skrifað af því.
Eftir andlát Stefáns var
Kristján settúr skógarvöröur
og gegndi því embætti til árs-
ins 1931, er þau hjónin flutt-
ust til Akureyrar. Vann
Kristj án þar að ýmsum störf-
ium illt til haustsins 1941, en
! síðan áttu þau hjónin heim-
! ili að Kristnesi, þar sem þau
! nutu góðrar aðhlynningar hjá
dóttur og tengdasyni síöustu
æviárin.
j Þegar Kristj án var nýfarinn
úr Tálknafirði norður að
j Vöglum, kom ég til Guðmund-
ar á Sveinseyri, nábúa Kristj-
! áns og gisti hjá honum. Var
þá rætt um burtför Kristjáns
og þeirra hjóna úr sveitinni.
Man ég þá, að Guðmundur
. sagði, að viðskilnaður og burt-
j för Kristjáns frá störfum hans
í hreppnum hefðu verið með
hinni mestu prýði og honum
og þeim htjónum til miklls
sóma. Þeir Guðmundur og
Þórunn Jóhannesdóttir og Kristján Kristjánsson.
fluttist burt úr breppnum. Hafði hann jafnan hest á
flysjungi á ferð og mér lTafði Umboðsmaður kirkjueignar járnum til þess að geta brugð-
Stóra-Laugardals var hann ið við sem skjótast til hjálp- . ............ .
um stund. j ar, ef svo bæri undir, að ekki Kristjan hofðu venð agætir
væri læknir fáanlee-ur Oft nábuar °S samstarfsmenn í
Sýnir þetta bezt, hvílíks ' hreppsmálunum í gegnum
átti heima í Selárdal hjá séra; trausts hann naut meðal surt °S sætt um tuttugu ára
Lárusi eins og áður er sagt, hreppsbúa, enda var hann unr mlöjar nætur tu siiKia skeið Hafði Guðmundur
vann hann tvö sumur að gæddur góðum forystuhæfi- mhðl hailri Jr keypt jörðina Eyrarhús af
jarðabótum í hreppnum en j leikum, fyrst og fremst góð- ag Utta Sunganum hiáírnr Kristjáni, þegar hann fór úr
emn vetur var hann þar(um vitsmunum, en þar að ao retta naunganam hjalpat hreppnum) og var því manna
bezt kunnugur Kristjáni og
barnakennari og gat hann sér auki áræði og stillingu. Jafn- hond' ____ ______o___
mjög lofsverðan orðstír við framt þessu var hann ávallt Nærri má geta, hvílíkt þrek hans ástæðum. En allir, sem
þau störf. Var ég, sem þetta glaður og reifur og ljúfmenni hefir til þess þurft að gegna þehhtu Guðmund á Sveins-
rita, einn meðal nemenda í umgengni. Á yngri árum var öllum þessum margháttuðu eyri vii.a> að hann var sá mað
hans, og tel ég hann hafa ver- hann hið mesta karlmenni og ónæöissömu stöifum, auk U1,; að hann gagði ekki ann—
ið ágætan kennara. Veturinn, afrenndur að afli. Eru hér Þess sem hann hafði fyrir að’ en það> gem hann V1SS1 að
sem hann kenndi í Ketildala- tvær sögur því til sönnunar: stóru heimili að sjá. Alls eign-! yar satf rétt þvi ð_
hreppi, var hann ritstjóri að Eitt sinn bar það til við upp- uðust þau hjón 11 börn og haett treysta þvi, að sá vitn—
sveitarblaði, sem Vísir hét og skipun, að sementstunna var komust 9 af þeim til fullorö-' lshUrður, sem hann gaf
flutti ýmsan fróðleik, en ekki látin í barka á bát. Þegar insára. Var því ávallt t icJlcii Kl*lsfjáni, var sannleikanum
kom hann út nema tvo vetur, bátnum hafði verið lent, óð manns í heimili og stöðugur samhvæmur.
og hætti því göngu sinni þeg- Kristján að barkanum, seild- gestastraumur eins og löng-
ar Kristján fór úr hreppnum. ist í tunnuna og dró hana upp um fylgrr Því, aö hafa mörg-
Seinni veturinn, sem hann á sliöur bátsins, tók hana í um opinberum störfum að
átti heimili í Selárdal, var fang sér og bar hana yfir í gegna. Hjónin voru líka afar
hann heimiliskennari hjá Jó- kerru, sem var þar skammt gestrisin og viðmótsþýð.
hannesi dbrm. Þorgrímssyni frá, sögðu þeir, sem sáu, að Börn þeirra, sem upp kom-
á Sveinseyri og konu hans, honum hefði veitzt þetta ust> voru þessi:
Ragnheiði Kristínu Gísladótt- furðu létt. Sementstunnan1 1. Ólafur, verkstjóri a Pat-
ur. Næsta vor fór hann til var 180 kg. Saga þessi mun reksfirði. Kona: Oddný Söíva-
vistar að Sveinseyri og kvænt- vera höfð eftir Magnúsi heitn- dóttir. 2. Sigríður, ógift iðn-
ist þar 20. júlí 1895 og gekk að um Guðmunddssyni í Innstu- verkakona á Akureyri. 3.
Þórimni Jóhannesdótt-, Tungu í Tálknafirði, sem var Ragriheiður Kristín, giftist
eiga
ur á Sveinseyri, dóttur þeirra náinn vinur og nágranni Matthíasi Guðmundssyni ldg-
Sveinseyrarhjóna, mikla at- Kristjáns. 1 regluþjón í Reykjavík. Þau
gerviskonu. Hafði hann þettaj jjin sagan er höfð eftir skíldu- 4- Jóhannes, deildar-
ár keypt 10 hundruð í jörð-'skula Guðmundssyni í Laug- stjóri KEA’ Akureyri- Kona:
inni af Þórdísi Jóhannesdótt-j ardal Sagði hanri) að Kristj- " ”
ur, mágkonu sinni, sem flutzt án hefði komið á rétt til þeirra
hafði til Vesturheims og gifzt stóra-Laugardalsmanna, og
þar, og hófu þau Þórunn nú hefði hann átt þar vænan
Geröur Benediktsdóttir. 5.
Kristbjörg, gift Jóhannesi Ei-
ríkssyni, starfsmanni í Krist-
Þórunn Jóhani’tfsdóttir,
kona Kristjáns, var fædd á
Sveinseyri í Tálknafirði 17.
nóv. árið 1876. Voru foreldr-
ar hennar Jóhannes Þor-
grímsson dbrm. og útgerðar-
bóndi að Sveinseyri, alkunn-
ur dugnaðarmaður, og síðasta
kona hans, Ragnheiður Krist-
ín Gísladóttir frá Neðrabæ,
Árnasonar hreppstjóra. Voru
þau hjónin náskyld og af á-
gætum ættstofnum komin.
Móðir Jóhannesar var Sigríö-
ur Gísladóttir, prests í Selár-
dal, Einarssonar (bróður ís-
leifs Einarssonar yfirdómara),
og Ragnheiðar Bogadóttur,
neshæli. 6. Haraldur, sjúkl-1 stórbónda Benediktssonar á
búskap á þessum hluta jarð-| hrut tveggja vetra. Hafði hrút inSur- Kristjana Helga, staðarfelli. En móðir Ragn-
arinnar. En fjórum árum urmn staðiö út við réttar- iSnvcrkakona á Akureyri. 8. heiðar Kristínar, síðustu konu
seinna skipti hann eignar-; vegginn) sem var aiihár. Hafði Þ01-3, Jensina> gift Sigursteini j jóhannesar, var Þórunn Ein-
hluta sínum úr Sveinseyri fyr- 'Kristján þá genglð að hrátn- Jonssyni vélstjóra, GrenivíkJ arSdóttir, Gíslasonar prests í
ir Eyrarhús, sem er næsta um tekið hæoTi°hendinni um 9- Guðrún, gift Þóri.Valdimars selárdal. Foreldrar Þórunnar
jörð, og þar bjó hann ávallt horn hanS; en stungið vinstri syni’ starfsmanni a Kristnes- J Voru því að öðrum og þriðja
síðan, meðan hann átti heima hendinni úndir kviðinn og hæii- j að frændsemi.
vestra. Stundaði hann jöfn-jlyft honum þannig út yfir Eftir því, sem halla tók af j Þórunn ólst upp hjá foreldr-
um höndum landbúnað og út- rettarvegginn. Var það að láttast skeiði ævinnar, tók um sínum við mikinn rausn-
gerð með miklum dugnaði. | heyra áö skúla, aö honum Kristían smám saman að arbrag á mannmörgu heim-
Skömmu eftir að hann flutt hefði fundist mikið til um, Þreýtast á þessu umsvifa-1 ili. Var faðir hennar riafntog-
ist til Tálknafjarðar hlóðust;og er hann þó vel knár mað- mikla Hfi- Ásamt ýmsu fleiru,1 aður fyrir gestrisni og höfð-
á hann margvísleg opinber ur ivarð það til þess að Kristján ingsskap, og vandist hún
trúnaðarstörf fyrir hreppinn. \ brá á það ráð árið 1823, að ' snemma á hvort tveggja, énda
Árið 1902 verður hann hrepp- Eg> sem petta rita, vil geta hann flutti alfarinn að vest- átti það vel við allt geöfar
stjóri, og er það öll þau ár, °ess’ ao Þegar við Knstjan an og að Vöglum í Fnjóska- j hennar og upplag. Þegar hún
sem hann eftir það dvelur í yoium sanian Hrmgsda1, sa dal> þar sem Stefán bróðir, var um átján ára aldur, fór
hreppnum, eða 21 ár. Hann eg.. ann 1 eys;|a lettneSa UPP hans var skógarvörður og voru hún á kvennaskólann í Ytri-
var líka um nokkurt skeið,^0* seib .tf S- grjonasekk. þau hjónin Stefáni til aðstóð-, Ey og dvaldi þar veturinn
hreppsnefndaroddviti og sýslu , a an '!a. 7ar ann t!gu" ar þar til hann andaðist 1928.1 1894—95, seinasta árið, sem
egur og hofðinglegur maður Mun Kristjáni hafa verið Elín Briem veitti honum for-
í fiamg°ngu og hvivetna vel mikil ánægja að því> að geta stððu, og féll henni þar á-
nefndarmaður, þar til Guð
mundur S. Jónsson bóndi á
Sveinseyri tók við þeim störf-
um.
Kristján var líka safnaðar-
fulltrúi, sáttasemjari, sím-
stjóri og bréfhirðingamaður.
Hann var líka einn af aðal-
stofnendum Pöntunarfélags
Tálknfirðinga skömmu eftir
að hann kom vestur, en því
var svo seinna breytt í kaup-
félag. Og stjórnarformaður fé-
lagsins var hann þar til hann
til foringja fallinn.
! verið bróður sínum til aðstoð-
Svo var háttað um samgöng ar síðustu æviár hans, því
ur í Tálknafirði, að erfitt gat trygglyndi var sterkur þáttur
orðið að sækja lækni á Pat-
reksfjörð, ef illt var í sjó, enda
gætlega og hafði bæði gagn
og gleði af dvöl sinni þar, með
(Kramliald 6. 6. bI8u.)
var þá stundum á ferðalög-
um, er til þurfti aö taka. Varð
það þá oft, að ráða Kristjáns
var leitað, ef sjúkleika bar að
höndum, hvort heldur var á
mönnum eða skepnum, og
þóttu hans ráð vel gefast.
wvvwwvwvwirywwwvvwvwMAJWwvwvvwvwwyvw)
Ég flyt ykkur öllum innilegar þakkir fyrir gjafir, ;«
heillaskeyti og hlýju mér auösýnda á sjötugsafmæli ;■
mínu 15. júní siðastliðinn. I*
SIGRÍÐUR PÁLSDÓTTIR >
frá Saurbæ. S
WUWVWVWWWWVVVVUVVVWWWWWVVWUVV%IVVVVWVU