Tíminn - 03.07.1954, Blaðsíða 5

145. blað.
TÍMINN, laugardaginn 3. júlj 1954.
Lmigard. 3. jtíft
Aukning sjáv-
arafSans
Aflaskýrslur áranna 1951—
53 leiða það í ljós, að á
heildarfiskafla þessa þriggja
áfa, þegar síldveiðin er frá
talin, er ekki mikill munur.
Fiskaflinn, að frátöldum
síldarafla er 286 þús. tonn ár
ið 1951, en árið 1952 er hann
305 þús. tonn, og árið 1953 er
hann 293 þús. tonn. Hér er
þess að gæta, að aflaskýrsl-
urnar miða yfirleitt við slægð
an fisk með haus, en frá því
er þó sú undantekning, að
fiskur, sern unninn er í verk
smiöjum, er talinn með
raunverulegri þyngd, eins og
hann er lagður inn, og var
mikið unnið af slíkum afla
árið 1951 en mjög lítið hin
tvö árin. Má því segja, að
aflinn 1951 sé minni en töl-
ur gefa til kynna, en á það
má jáfnframt líta, að tog-
arar voru þá færri en hin
árin. Hins vegar hefir vél-
bátaflotinn dregist eitthvað
saman á þessum þrem árum.
Um breytingar, sem urðu á
heildaraflabrögð'um togara
og vélbáta, hverra fyrir sig,
á síðastliðnu ári (1953) verð
ur ekki rætt að þessu sinni.
Það, sem af er þessu ári,
hefir fiskaflinn hins vegar
orðið mun meiri en hann
var á sama tíma í fyrra. Til
maíloka á þessu ári hefir
bátaflotinn aflað 139 þús.
tonn. en aflaði 110 þús. tonn
á sama tíma í fyrra. Togara-
flotinn aflaði 79 þús. tonn
til maíloka í ár, en 75 þús.
tonn á sama tíma í fyrra.
Hér muríár aðallega á afla
bátaflotans, og er þar afla-
aukningin um 29 þús. tonn
eða um 26—27%.
í maíhefti fiskveiðatíma-
ritsins Ægis segir svo um
vetraryertíð bátaflotans að
þessu sinni:
„Vertíðin, sem nú er ný-
liðín hjá, hefir yfirleitt verið
mjög góð. Reyndar hefir afla
sæld ekki verið jafn mikil
alls staðar, og kemur hvort,
tveggja til óhagstætt veöur-
far og lítil fiskgengnd, se'm
sums staðar er talin stafa af
mikill ágengni togara á báta
miö og á það einkum við um
Vestfirði.
Afli í net var nokkru
minni en árið áður, þegar
Vestmannaeyjar eru undan-
skildar og Þorlákshöfn. Hinn
aukni afli er einkum talinn
árangur af útfærslu land-
helginnar, hans gæti þeim
mun meira, sem lengra líð-
ur frá þvi aö henni var kom
ERLENT YFÍRLIT:
Eftir Washingtonfundinn
Samviima ISaaelaríkjamaima og Breía tal-
iii síórnra íransíari cítir cm á^sair
Washingtoníundur þeirra Ohur-1 Ekkert er minnzt á það í yfir-
chiils og Eisenhowers er enn eitt lýsingunni, hvað Bretar og Banda-
helzta umtalsefni heimsblaðanna. J ríkjamenn hyggjast fyrir, ef Frakk-
Yfirleitt er dómur þeirra sá, að , ar hafna Evrópuhernum. Kunnugir
fundurinn hafi mjög oröið til þess J telja hins vegar, að samkomulag
að styrkja samvinnu Breta og hafi orðið um það, að Bretar og
Bandaríkjamanna, þótt enn sé ríkj- | Bandaríkjamenn beittu sér þá fyr
andi nokkur égreiningur milli
þeirra um viðhorf til ýmissa mála.
Einkum eru það málefni Suðaustur-
Asíu, er valda ágreiningnum.
Fyrir fundinn var talsvert um
það rætt, að samvinna Bandaríkja
manna og Breta væri í mikilli
hættu. Þetta var að sönnu mjög
orðum aukið, en hinu var ekki að
ir þátttöku Þjóöverja í At'ants- J
hafsbandalaginu. Það hafi hins veg ’
ar ekki þótt heppilegt að segja frá
því á þessu stigi, þar sem enn sé
ekki vonlaust u:n Evrópuherinn.
Yfirlýsingin um Indó-Kína.
Það, sem fyrri yfirlýsingin segir
um málefni Suðaustur-Asíu, er
neita, að ágreiningur milli þeirra 1 hvergi nærri eins greinilegt og virð
var meiri en hann hafði verið um ist því bera með sér, að þar sé ekki
langt skeið. Eftir fundinn hefir 1 um eins gott samkomulag að ræða.
þetta mikið breytzt, þótt enn sjáist í meginatriðum segir, að rætt hafi
í blöðum beggja megin hafsins,1 verið um það á fundinum, hvað
að mismunandi sjónarmiða gæti skyldi gera, ef friður næðist í Indó-
varðandi ýms mál, einkum þó Kína, og eins hvað gera þyrfti, ef
viökomandi málefni Suðaustur- ’ styrjöldin héldi áfram. Þá segir, að
Asíu. I samkomulag hafi náðst um að
Yfirleitt er talið, að þeim Chur- hraða áætlun um sameiginlegar
chill og Eisenhower hafi komið varnir í Suðaustur-Asíu. Loks segir,
mjög vel saman, en margir af að það myndi gera ástandið í al-
flokksbræðrum Eisenhowers líta þjóðamálum stórum uggvænlegra,
talsvert öðrum augum á málin en ef Frökkum yrði settir óaðgengi-
hann. Árapgur fundarins er mest (legir kostir í Indó-Kína.
þakkaður Churchill og fær hann | Af þessum ummælum yfirlýsing-
mjög góða dóma í enskum og banda arinnar verður vissulega ekki mik
rískum blöðum um þessar mundir. ið ráðið. Kunnugir blaðamenn
Þá sjaldan sem hann kom fram telja hins vegar, að Eisenhower
opinberlega meðan hann dvaldi í hafi fallizt á það sjónarmið Breta,
Bandaríkjunum, tókst honum að að ekki yrði formlega hafizt handa
haga orðum sínum á bann veg, er um stofnun varnarbandalags í Snð
Bandaríkjamönnum féll vel í geð, austur-Asíu fyrr en séð væri, hvort
en brezk blöð segja, að hann hafi samningar næðust í Indó-Kina.
þó í hvívetna haldið vel á málstað
Breta. Framkoma Churchills bend
ir til, að hann sé ekkert farinn að
láta sig andlega, þótt hann fylli
áttunda áratuginn á þessu ári.
Fullt samkomulag um kjarn-
crkumálin og Evrópumálin.
Eftir fundinn birtu þeir Eisen-
hower og Churchill tvær yfirlýsing-
ar um árangur hans. Önpur þeirra
fjallaði um aðalmálin, sem rædd
voru á fundinum, en þau voru Ev-
rópuherinn, varnarbandalag Suð-
austur-Asíu og kjarnorkumálið. Hin
Hins vegar skyldi hafizt handa um
ýmsan undirbúning. Hefir þetta
mælzt allvel fyrir j brezkum blöð-
um og Churchill hælt fyrir að hafa
fylgt fast fram sjónarmiðum Breta.
Hins vegar láta sum bandarísk blöð
óánægju í ljós.
Mendes-France, forsætisráðherra
Frakka, hefir lýst ánægju sinni yfir
þeim ummælum í yfirlýsingunni,
að það gæti haft alvarlegustu af-
leiðingar, ef Frökkum yrðu settir
óaðgengilegir kostir í Indó-Kína.
Sumir blaðamenn túlka þessi um-
mæli á þann veg, að Bretar og
yfiríýsingin Tar um " "aiþjóðamáiin Bandaríkjamenn ætii að veita
Frokkum bema hernaðarlega að-
almennt.
Fyrri yfirlýsingin virðist bera það
með sér, að fullt samkomulag hafi
náðst á fundinum um kjarnorku-
málin og Evrópumálin. Um kjarn-
orkumálin segir, að samvinna land-
anna á því sviði verði stóraukin.
Um Evrópumálin segir, að rikis-
stjórnir Bretlands og Bandaríkj-
anna séu sammála um, að Vestur-
Þýzkalandi beri þegar að veita
fullt jafnrétti í samfélagi þjóðanna.
Þá segir, að Evrópuherinn sé bezta
iausnin á því að tryggja æskilega
þátttöku Vestur-Þjóðverja í sam-
starfi frjálsra þjóða og frekari drátt
ur á staðfestingu hans muni hafa
óheppileg áhrif á sambúð þessara
þjóða. Þá er ennfremur sagt, að
það muni ekki vel séð, ef hefja eigi
umræður um breytingar á sáttmál-
anum um Evrópuherinn. T. d. sé
vafasamt, að þau fjögur ríki, sem
hafa samþykkt sáttmálann, vilji fall
ast á slíkt.
Tiigangurinn með því, sem segir
í yfirlýsingunni um Evrópuherinn,
ið í kring. En einnig ber að er bersýnilega sá, að hvetja Frakka
hafa þaö í -huga, að sam-l^1 aö samþykkja samninginn um
kvæmt áliti fiskifræöinga Evrópuherinn óbreyttan Jafnframt
. , , .* . . virðist mega lesa það ut ur henni,
OKkar, er nu tekið að gæta iiað þýóingariaust sé fyrir Frakka
aflanum mjög sterkra ár-|að iai-a nú að bera fram einhverj-
ganga, sem þó muni enn I ar bréytingar á samningnum, eins
meira láta til sín taka næstu og Mendes-France hefir látið skína
ðvin en orðið er. Þegar sam- í- Annað hvort sé að samþykkja
an fer Útilokun togara á hann óbreyttan eða hafna honum.
helztu bátamið og meiri fisk
gengd vegna aukningar
þorskstofnsins, mætti ætla,
að á næstunni yrði mikil afla
saúd á vetrarvertið hjá báta
flotaríum. Menn trúa þvi
einnig, að þorskveiði á hand
færi geti orðið allmikil yfir
sumartímann, og sér þess nú
víða vott, að sá útvegur auk-
stoð undir þeim kringumstæðum.
Tillaga Edens um
Locarno-samninginn.
Áður en þeir Churchill og Eden
fóru vestur, varpaði Eden íram
þeirri hugmynd í þinginu, að oll
ríkin í Suð-austur-Asíu gerðu með
sér eins konar öryggis- og griða-
sáttmála í stíl við Locarno-samning
inn og stæðu bæði andkommúnista
ríkin og kommúnistaríkin að hon-
um. Jafnframt mynduðu svo and-
kommúnistaríkin með sér sérstakt
varnarbandalag. Kvað hann komm
únista ekki geta andmælt því, þar
sem Kínverjar hefðu þegar gert
slíkt bandalag við Rússa.
í flestum amerískum blöðum hef
ir hugmynd Edens um hinn nýja
Locarno-samning yfirleitt verið
andmælt og afstöðu Bandarikja-
manna til hennar má vel marka á
því, að fulltrúadeild þingsins hefir
samþykkt að veita engu því ríki,
sem gerist aðili að slíkum samn-
ingi við kommúnistaríkin, fjárhags-
lega aðstoð.
Það þykir jafnframt fullvíst, að
Bretar hafi ekki fengið neinn stuðn
ing við þessa hugmynd á Washing-
tonfundinum. Talið er, að Eden
hafi borið hana fram með tilliti
til þess, að Indverjum þætti þessi
aðferð betri en stofnun varnar-
bandalagsins eins.
niH911ílH3
Hin almenna yfirlýsing.
Síðari yfirlýsing þeirra Eisenhow-
ers og Churchills er í fimm liðum
og er merinefni þeirra á þessa leið:
1. Við viljum halda áfram að
treysta * heimsfriðinn á grundvelli
Atlantshafsyfirlýsingarinnar (þ. e.
yfirlýsin^in, er Churchill og Roose-
velt birtu á stríösárunum).
2. Við vi’jum bindast vináttu-
böndum við sérhverja þjóð, sem
sýnir það í oröi og verki, að hún
vill réttlátan frið.
3. Við viljum, að allar þjóðir
njóti sjálístæðis og viljum með
öllum íriðsamlegum ráðum stuðla
að sjálfstæði allra ríkja, þar
sem íbúarnir æskja þess sjálfir og
eru færir um að viðhalda því. Við
viljum ekki taka þátt í neinum
samningum, er á einn eða annan
hátt viðurkenna ósjálfstæði þjóða,
sem áður hafa verið írjálsar. Vavð-
andi þau iönd, sem nú eru tviskipt,
viljum við vinna að sameiningu
þeirra á grundvelli frjálsra. kosn-
inga undir umsjá Sameinuðu þjóð-
anna.
4. Við álítum, að heimsfriðurinn
verði bezt treystur með allsherjar
niðurskurði á hvers konar vigbún-
aði. Það er einlægur ásetningur okk
ar að vinna að því, að hin mikla
orka, sem mannkynið ræður nú
yfir, verði notuð til að fecra cg
bæta mannlifið, en ekki til eyðilegg
ingar. •
5. Við viljum halda áfram stuðn-
ingnum við Sameinuðu þjóðirnar og
þær stofnanir, sem eru tengdar
við þær. Við hvetjum til stofnunar
ríkjasamtaka, er mega verða íriðn-
um til styrktar í viðkomandi hlut-
um heims.
Þá segir loks, að í samstarfi við
bandalagsþjóðirnar vilji Bretar og
Bandaríkjamenn treysta hinn and
lega, efnale^a og hernaðarlega styrk
er sé nauðsynlegur til að fylgja
fram áðurlýstri stefnu. Þá vilji
þeir vinna að frjálsari viðskiptum
milli þjóðanna.
Undir þessa yfirlýsingu rita þeir
nöfn sín Eisenhower og Churchill.
einkiim notaðir til þessara
veiða svo og þiljubátar þeir,
er áður stunluðu dragnóta-
veiðar yfir sumartímann —‘
Eins og ummæli Ægis bera
vutt um gætir nú nokkuö al-
mennt talsverörar bjartsýni
um aflabrögð á bátamiðurn
ist til muna þegar á þessu ’ nú á næstunni. Er þess að
í því efni. Hins vegar er nú
eins og kunnugt er nokkur
cvissa um afkomu togaranna,
enda þótt ekki verði séð af
heildaraflanum að aflarýrn-
un hjá þeim sé áberandi að
svo stöddu. Hér skiptir að
sjálfsögðu miklu máli, hversu
til tekst um hagnýtingu og
ári. Opnir vélbátar verða vænta að vonir manna rætist sölu togaraaflans eftirleiðis.
Loftleiðir auka vöru
fíutninga milli
Evrópu og Ameríku
Enda þótt vöruflutningar
með millilandaflugvélum Loft
leiða hafi verið með mesta
móti í júnímánuði eða rúm
11 smál., þá hafa félaginu sí-
fellt borizt beiðnir um vöru-
flutninga til og frá Banda-
ríkjunum, sem ómögulegt hef
ir reynzt að verða við og hef
ir tvennt einkum valdið. Hið
fyrra, að oftast hafa flugvél-
arnar verið þéttsetnar farþeg
um frá New York og hið siö-
ara, að ómögulegt var að fá
leigða viðunandi vörugeymslu
á flugvelli þeim, sem félagið
notar í New York.
Nýlega hefir félaginu tekizt
að fá leigöa rúmgöða vöru-
geymslu á Incernational flug
velli, þar sem Loftleiðir hai'a
bækistöðvar sínar, og má því
gera ráð fyrir, aö vöruflutn-
ingar stóraukist á næstunni.
Þjóömenning
og tízka
(Framhald af 4. síðu»
vetur kulda og kramar. En
verðleikar ullarinnar hafa rek
izt hastarlega á við drottnun
tízkunnar — því að íslenzk
ull er ekki notuð í París eða
Róm! Miklu mildari veðrátta
en í meðallagi hér í meira en
s. 1. þrjátíu ár hefir styrkt
veldi tízkunnar. En væri ekki
viðeigandi að gera sér grein
fyrir því, að á meðan við bú-
um á íslandi, hentar ekki að
klæða sig skilyrðislaust eftir
j Mið-Evrópu-tízku?
í vetur sem leið höfum við
búið að mestu við sumarveðr-
áttu um land allt, en yfir
mestan hluta Evrópu gengu
á sama tíma frosthörkur og
fannalög. Þá skeður það, að
fólkið verður þar' úti hópum
saman á götum stórborganna
á meginlandinu — þrátt fyrir
mikla opinbera hjálparstarf-
semi. Eru ekki slíkir atburöir
okkur hrópandi sönnun þess,
að okkur með okkar mislyndu
veðráttu muni ekki vera hollt
að hylla skilyrðislaust suð-
ræna klæðatízku? Blessúð
drottningin hefir þó liðið okk
ur að bera yfirhafnir — lof
sé henni fyrir það — en hún
hefir öllu minni þóknun á
því að við séum skjólbúin til
fótanna. Að undanförnu hafa
náð hér töluverðri hefð skjól-
peysur úr ull, og gærufóðraðar
úlpur til yfirhafnar, og er það
gott, svo langt sem það nær.
En fáir einir eru svo hugrakk
ir að þora að nefna sokka úr
ull — hvað þá nærföt eða voga
sér að láta vitnast, að þeir
gangi svo dónalega til fara.
Þó finnst mér, að enginn vilji
miklu hætta til þess að vera
sannur íslendingur, sem ekki
þorir einu sinni að klæöa sig
eftir því sem hér hentar. Fyr
ir nokrum árum gekk yfir Evr
ópu svipuð kuldabylgja og í
vetur. Þá var stödd úti í Sví-
þjóð kona, sem gat þess í
„Degi“ eftir heimkomu sína,
að sænsku stúlkurnar, sem
unnu í mjólkurbúðum og sltk-
um stöðum, létu sér enga læg
ingu þykja að standa við starf
sitt í skíðafötum sínum, blóm
legar og heilbrigðar í kulcl-
anum, í stað þess að norpa
þar í nylon-hjúp og vesaldar-
keng, skjálfandi — eöa jafn
vel að sálast úr eymd og sjálfs
skaparvítum, tízkunni til veg-
semdar! Skyidu þær ekki hafa
verið hyggnari og þjóðlegri
þarna en við erum almennt?
Það er ævinlega ömurlegt
þegar rekja má slysfarir til
tvímælalausra sjálfskapar-
víta; áreiðanlega hefir það
skeð oftar en fólk gerir sér
grein fyrir, að fólk hafi orðið
úti á s. 1. áratugum fyrir ó-
nógan og óhentugan klæðn-
að. Mun því lítt á loft haldið,
sem von er til um svo við-
kvæmt mál. En svo skyldi böl
bæta, að bíða ei annað meira
fyrir áframhaldandi hirðu-
leysi. Það getur lostið hugs-
andi fólk skelfingu að sjá, hve
fyrirhyggjulaust fólk þyrpist
í bíla til vetraríerða, t. d. milli
skemmtistaða, í samkvæmis-
klæðnaði einum í skammdegi,
þegar verið getur allra veðra
von, og jafnvel er yfir heiðar
aö fara. Þetta hefir fleytzt
öllum vonum framar, en
ómögulegt er að þakka það
mannlegri fyrirhyggju. Marg
ur hefir þó af slíku holtið
meira eða minna heilsutjón,
án þess aö það væri bókað.
Slikt gálaust teningskast um
líf sitt og heilsu sæmir aldrei
góðum íslendingi.
Niðurlag næst.