Tíminn - 19.05.1955, Page 5

112. blaö.
TÍMINN, fimmtudagitm 19. mai 1955.
__________ __ RlTSTJÓRl: ÁSR>" FiVARSSON____________________
„Bóndi er bústólpi, bú er landsstólpi, því skal hann
virður vel“
Bændaskólarnir
íslenzka þjóðin hefir löng-
■um verið bændaþjóð, eða var
það a. m. k, þótt atvinnuveg-
ir séu nú orðnir fjölbreyttari
en áður var. Landsmenn lifðu
á landbúnaði ásamt fiskveið-
um og gera baö að miklum
hlu.ta; enn. Sá muntir er þó á
orðinn, að nú eru það ekki
lengur bændurnir sjálfir, sem
sjóihn sækja, heldur eru það
aðrir, sem stunda þá at-
vinnugrein.
Landið er að ýmsu leyti vel
fallið til landbúnaðar frá
náttúrunnar hendi. Mikil
landsvæði eru enn óræktuð,
og því mögúleikar fyrir að
landbúnaðurinn geti aukist
að miklum rrtun. En það, sem
torveldað heflr ítórfram-
kvæmdir í landbúnaðinum
hér, tel ég að sé mikiö fólks-
fækkuninni í sveitunum að
kenna, en ’hún er orðin mjög
mikil undanfarna áratugi.
Sumar sveitir eða j afn vel hér
uð hafa algérlega lagst í auðn,
svo 'Sem nyrsti hluti Vest-
fjarðakjálkarfe.
Er það illa farið, því orsök-
in er ekki ævinlega sú, að
landkostir séu verri á þessum
stöðum en öðrum. Hinu er
engu síður um að kenna, að
þessir staðir hafa crðið út-
undan með samgöngur og
fleiri lífsþægindi. Kaupstað-
irnir og þorpin hafa fyrst og
Hólar í Hjaltadal.
Verkmenning og tækni í
Bergur xorxason
frá Felli, Dýrafirði.
Búnaðarskólanum á Hólum.
fremst orðið aðnjótandi ný-
unganna, svo sem rafmagns,
hitaveitu, síma, samgöngu-
tækja o. fl. Þaö er því eðli-
legt, að fólkið leiti þangað,
sem lífsþægindin eru, og
skemmtistaðir kaup taðanna
auka ennfremur aðdráttarafl
þeirra. Þrátt fyrir þetta hefir
þó mörgu farið fram í sveit-
unum, sem betur fer. Rækt-
un hefir aukist mikið árlega,
síðáh' stórvirkari tæki komu
til þess að brjóta landið, til-
blííhn aburður o fl. Bysging-
ar/;,þ,g:fa .samíímis verið tölu-
veroár," en þurfa að aukast
verglogn. Takmarkið í þeim
rnáíum á að vera, að koma
uaa jigegum og góðum húsa-
koft,i,Íbæði handa möhnum og
eiifnig-* 1 öllum búfénaði lands-
manna. Állt stendur til bóta
CFrarahakl á 8. slðu.'
Þörfin fyrir vélavinnu í
landbúnaðinum er alltaf að
verða meiri cg meiri. Vinnu-
fólkseklan veldur hér miklu
um. Því verður að margfalda
afköst hvers einstaklings með
: vélaorkunni, bæði til'þess að
standast samkeppni annara
1 atvinnuvega, og til þess að j
framleiðsluvörurnar verði cem
mestar og ódýra tar.
i Á Hólum eru vélarnar mik- j
ið notaðar við heyskapinn og
heyverkunina. Þar er .allt
þurrheyið súgþurrkað, og vov
heyið gert í stórum turnum
Þessar aðferðir hafa reynst á-
gætlega. Votheysgerð í turn-
um hentar ekki nema á stærri
búum, sökum kostnaöar af
saxblásara, og því hversu mik
ið heymagn fer í turninn.
En þetta mun vera sú að-
ferð við votheysgerð, sem bezt
i hefir reynst hér á landi. Vot-
heyið úr turnunum á Hólum
' er sérstaklega gott. Það er al-
veg rekjulaust, brúngrænt,
með ilmandi lykt. Um helm-
ingur af heyfóðri kúrt.a ei
vothey. Likur eru fyrir því, að
gæði turnaheysins séu vegna
þess, að grasið er taxað í um
| það bil 2ja tommu búia, þeg-
I ar það er látið í turninn.
Þetta þyrfti að reyna með
því að saxa í venjulega vot-
heysgryfju. Kæmi það í ljós,
að saxaða votheyið úr gryfj-
unni reyndist eins vel og turna
heyið, þá gætu nokkrir bænd-
i félagi keypt sér saxblásara
og saxað með honum grasið
í þær gryfjur, sem til eru. Það
.er- mikill kostur við saxaða
votheyið, hvað auðvelt er að
ná því úr turninum, það ligg-
r.r la'ist, bó bað sé harð-
nressað saman. Á Hólum hefir
'lilært farg verið notað á
t’-rnaheyið. Skilyrðin fyrir
h--í að "ra.síð pressist saman,
hþó'-a því að vera lík ofan til
í trrninum, eins og i venju-
,.e'~ri vo’heysgryfju. —-
Súvþurrkunin er sú aðferð,
atm lanamest auðveldar þurr
iæysverkunina, og tryggir það,
að ekki ofhitni í heyinu né
r.ekivr mvndist, ef heyið er
'’kki látið of blautt inn og
nóg er biásið. Á Hólum er
hc-vi.nu ekið heim að hlöðu á
fjórhjólvðum vögnum, því er
mokað á vagnana með hey-
hleðsluvél. Kún er hengd aft-
ar. í vafminn cg honum ekið
■ft'r görðum, -em rakað hefir
■nrið saman með múgvél. —
Heyhleðsluvélin er ágætt tæki,
-- --iH- rlSrv*-___
Guöbjartur Alexandersson
frá Stakkhamri, Miklaholtshr.
. Búnaðarskólaniun á Hólum.
Það gras, sem láta á í vot-
hey er slegið með vagnsláttu-
vél. Sú vél skilar grasinu upp
á vagn, sem hengdur er aftan
í hana. Þetta tæki hentar að-
eins á stórbúum, sökum dýr-
leika, eða þá, sem félagseign
nokkurra bænda, sem búa í
þéttbýli.
Túnræktinni hefir miðað
mikið áfram á undanförnum
árum, og töðufengurinn vax-
ið. Það er því mesta nauðsyn,
að þær aðferðir, sem beztar
hafa reynst við heyverkun-
ina, nái sem mestri útbreiðslu
og verði algengar meðal
bænda.
Skólastjórinn á Hólum bend
ir okkur sérstaklega á súg-
þurrkunina, sem nauðsynleg-
‘ an lið i þurrheysverkuninni.
Hann telur að enga hlöðu ætti
að byggja, nema að í hana sé
sett súgþurrkunarkerfi um
leið. Og sjálfsagt sé að koma
upp kerfi í allar gömlu hlöð-
urnar líka, þó ekki sé hægt
að fá blástursútbúnaðinn
strax. Kerfið eitt útaf fyrir
sig, muni hafa nokkur áhrif
til þess að draga loftið upp I
gegn um heyið. Þegar raf-
magnið breiðist út um byggð-
ir landsins, fæst um leið kraft
urinn til að knýj a heyblásar-
ann.
Þeir, sem ekki hafa raf-
magnið verða að notast við
þær mótorvélar, sem þeir eiga,
og blása þá bara stund og
stund milli þess, sem vélarnar
eru notaðar við annað. Og
þeir sem engar vélar eiga,
myndu oft geta fengið þær
lánaðar til að hrekja hitann
(Framh. á 8. síðu.)
og unga fólkið
Aðeins tveir bændaskólar
eru nú starfandi hér á landi.
Búnaðarskólinn á Hólum í
Hjaltadal, sem stofnaður var
árið 1882 og Búnaðarskólinn
að Hvanneyri í Borgarfirði, en
hann var stofnaður 1889.
Ég tel að hingað til hafi
búnaðarskólunum verið veitt
allt of lítið athygli og þeir
settir skör lægra en þeir eiga
skilið, og aö margir hafi hugs-
að sem svo: Hvaða þýðingu
hefir fyrir unga menn $em
aldir eru upp í sveit, að fara
í skóla til að læra að búa.
En þetta er á algjörum mis-
skilningi byggt. Bændaskól-
arnir eru einmitt þeir skól-
ar, og þangað eiga þeir fyrst
og fremst að fara, ef þeir ætla
sér að setjast að i sveit og
verða bændur.
Á bændaskólunum læra þeir
svo til eingöngu það, sem að
búskap lítur. Þar er þeim
kennt hvernig fóðra eigi bú-
fé á sem hagfræðilegastan og
heppilegastan hátt og hvern-
ig hægt er að nýta fóðrið til
fullnustu með réttri samsetn-
ingu þess. Þar læra þeir einn-
ig að rækta jörðina þannig,
að hver blettur gefi sem mest
af sér, og þannig mætti lengi
telja.
luðmann Tobíasson
frá Geldingaholti, Skagafirði.
Búnaðarskólanum á Hólum.
Eitt atriði er enn, sem ég
vil sérstaklega taka fram, og
það er, að í búnaðarskólunum
kynnist nemandinn ýmsum
tilraunum, sem gerðar hafa
verið á sviði landbúnaðarins,
tilraunum, sem hafa mjög
mikla þýðingu fyrir hann, þeg
ar hann fer sjálfur að búa.
Á skólabúinu á Hólum em
á hverjum vetri gerðar fóður-
tilraunir á sauðfé.
Nemendurnir kynnast þess-
um tilraunum og niðurstöðum
þeirra. Þeir vinna við að vigta
tilraunaærnar á vetrum og
merkja lömbin á vorin. Hvort
tveggja gefur þeim innsýn í
sauðf j árræktina.
Vigtun fjárins að vetrinum
er öruggasta leiðin til að
fylgjast með fóðri ánna yfir
veturinn og m&rking - lamb-
(Framhaid & 8. sf5u.)