Tíminn - 19.11.1955, Qupperneq 2

JiclA .IvZ
TÍMINN, laugardaginn 19. nóvcmber 1955.
264. blaff.
"•v——
Slóðir norðursins eru mín sjónar-
svið, einkum háfjöllin og auðnirnar
Guðmundur Einarsson frá
Miðdal hefir málverkasýn-
z'ngu í Listamannaskálanum.
Lýkur sýningunni á sunnu-
dagskvöldið. Verður ekki um
framlengingu að ræða, þar
sem húsið er lofað til ann-
ars frá sunnudegi. Sýning-
in hefir vakið núkla athygli,
en rúmlega tvö þúsund
manns hafa sótt hana. Tólf
myndir hafa selzt og eitt
myndhöggverk. Blaðið hafði
tal af Guðmundi í gær og
innti hann eftir ýmsu varð-
andi líst hans, e*nkum hvað
snertir fyrirmyndaval. Fer
hér á eftir í stuttu máli,
hvað Guðmundur hafði að
segja blaðinu um þessi efni.
„SlóSir norðursins eru mín sjón-
arsvið, sérstaklega háfjöllin og
auðnirnar. Þetta er ekki við allra
hæfi, sem eðlilegt er, því flestir
meta meira bjarta liti, gróður og
önnur lífræn viðfangsefni. Hver
sem vill vera einlægur í listinni,
verður að vinna í samræmi við sinn
hugmyndaheim. Með aldrinum
verður maður kröfuharðari og ein-
rænni á því sviði.“
Málari norffursins-
„Áður fyrr sótti ég viðfangsefni
til íslenzku jöklanna og Alpafjalla.
En eftir síðari heimsstyrjöldina
hafði ég tækifæri til að litast dá'
htið um í GrænJandi og Lapp-
landi. Varð mér þá enn ljósara, að
norðurhjari átti hug minn allan.
Hið margbreytilega dýralíf þessara
landa og Norður-íshafið býr yfir
sinum tötfrum. Rosftungar, sauð-
naut, ísbirnir, selir og hvalir, ásamt
fjölda smærri dýra, halda enn sín-
um upprunalegu háttum gagnvart
friðsömu aðkomufólki. Til dæmis
geta sauðnautin norpað tímunum
saman á klettahjöllum, þar sem
mývargurinn getiur ekki náð til
þeirra. Dýrin láta sig litlu skipta,
þótt maður nálgist þau, ef gengið
er rólega og krókalaust. Rostung-
om
iu dí
'• *
anóarmr
Una sér vel á rekísnum.
(Málverk eftir G. E. frá Miödal.)
Útvarpíð
Útvarpið í dag-.
Fastir liðir eins og venjulega.
16.35 Skákþáttur (Guðmundur Am-
laugsson).
17,00 Tónleikar (plötur).
18.00 Útvarpssaga barnanna.
18.55 Tónleikar (plötur).
20.30 Tónleikar: Rússneski fiðlu-
leikarinn Edvard Gratch leik-
ur (hljóðritað í útvarpssal).
21.05 Leikrit: „Ferskjan“ eftir Jul-
es Romains, í þýðingu Helgu
Kalman. — Leikstjóri: Hildur
Kalman.
21.50 Tónleikar (plötur).
22.10 Danslög (plötur).
24.00 Dagskrárlok.
Árnað heilla
Trúlofun.
Siðast liðinn fimmtudag opinber-
uðu trúlofun sína, ungfrú Stein-
unn Karlsdóttir, Reykjavík, og Stur
laugur Kristinn Danívalsson, Kefla-
vík. '
Hjónaband.
í dag verða gefin saman í hjóna-
band af séra Jóni Thorarensen,
Anna J. Óskarsdóttir, Baugsvegi 19,
og Þórir Þorsteinsscjn, prentari,
Ljósvallagötu 32. Heimili þeirra
verður að Langagerði 4, Rvík.
Hjónaband.
Nýlega voru gefin saman í hjóna-
•band af séra Árelíusi Níelssyni
ungfrú Aðalheiður Sigurdís Stein-
grímsdóttir og Hildimundur Sæ-
Hei^ih þeirra er á.Vestr.
urgötu'ÍðÁr
amir eru einnig rólegir, ef þeir
liggja á landi, sökurn þess að þá
eru þeir að fara úr hárum cg
veigra sér við að svamla í ísköld-
um sjónum. Það er hægt að sitja
rétt hjá þeim og teikna. þá; einn
eða tveir eru á verði, en hinir sofa
og hrjóta svo þýtur i kamphárun-
Hvað er að frétta af
ísbirninum?
„Samkvæmt rannsóknum Alvin
Petersen þá mun ísbjörninn haf-
ast aðallega við á rekísnum, þegar
hann eignast afkvæmi. Hann gref-
ur sig niður í snjóinn í skjóli við
háa jaka og telur Alvin að biman
eignist húna annað hvert ár og
séu þeir oft í umsjá eldri húna.
Ekki þola litlu greyin kalda ishafs-
sjóinn með góðu móti og læra vist
ekki að synda fyrr en hlýnar. Móð-
irin kennir sundið og lætur hún-
inn iiggja á framfótum sér. Gömlu
dýrin veiða fyrir hin ungu, því sel-
urinn er erfiður viðfangs og gefst
ekki upp fyrr en í síðustu lög. Græn
ienzkt landslag á þessum sióðum
er stórbrotið og fagurt og sums
staðar margfalt hrikalegra en hér
á landi; fjöllin yfirleitt helmingi
hærri og sundurtætt af skriðjökl-
um. Oft sér maður að fjcllin hafa
beinlínis steypt stömpum og jarð-
lögin eru sem næst lóðrétt, gul, rauð
og svört. Það er vandi á höndum,
þegar festa skal á blað þá jötun-
heima. Einn staður á íslandi minn
ir á grænlenzku fjöllin; Tröllakrók-
ar við norðaustanverðan Vatna-
jökul. Gaman væri að dvelja sum-
arlangt á Austur-Grænlandi eða
við Umanakfjörð á Vesturströnd-
inni.“
Hvernig var að sækja
Lappa heim?
„Til Lapplands komst ég fyrst
haustið 1952 eftir að sýningin í Hels
inki var komin af stað. Það var
ógleyroanleg ferð, samíellt ævintýr.
Eins og venjulega var ég veðurhepp
inn og hafði fylgd manns, er kunni
mál Hreinlappanna. Ópaiblá fjöll
stóðu á höfði í lygnum íjallavötn-
um, skógurinn og beiðaroar glóðu
í rúpínloga og gulur hreindýra-
mosinn þakti hæðimar hið efra.
Við smöluðum hreindýrum í þús-
undatali, veiddum birting í Teno-
ánni og bleikju í Heilagavatni.
Hreinkóngurinn Tuki, ráðskonan
Sósolo og systkinin Atti, Aratti og
Aikia tóku mér sem ég væri einn
af fjölskyldunni. Galdramenn, völv
ur og fjallaandar léku listir sínar.
Ég kom í hin gömlu offurpláss
Lappanna og lagði hvita steina í
offurdyngju HeUagafjaUs.“
En ferffalögin hér heima?
„Það er ekki síður gaman að ferð
ast hér á afskekktum slóðum. Síð-
ast liðin tvö sumur hef ég notið
sumarsólar norðan lands; farið um
afdali og úteyjar. Mest þótti mér
koma til Grímseyjar; fór með fyrstu
farþegavél, sem lenti á hinum á-
gæta nýja flugvelli á eynni. Þar
voru samankomnir flestir eyjax-
skeggjar, jafnvel húsdýrin komu út
á völlinn til að skoða vélina. Eyj-
an eru miklu merkilegri og fallegri
en ég hafði haldið; var þó búinn
að fljúga yfir hana áður og sigla
í kringum hana. Fólkið er mynd-
arlegt og góðlátlegt og gestrisið
með afbrigðum. Þó er fuglalífið á
eynni merkilegast, sökum þess að
hið upprunalega ástand ríkir þar
enn. Bjargfuglinn matar unga sína
á sillunum fáa metra frá gestum
sínum. Lundinn hreyfir sig ekki
fyrr en maður tekur hendi til hans
og kollan lætur strjúka sér í hreiðr-
inu. Þarna eru gamlir bæir og
margt, sem minnir á gamla tím-
ann, en nýi tíminn hefir einnig
sett sitt mark á athafnalífið. Það
er verið að byggja höfn; frystihús
og kaupfélag er rekið með mynd-
arbrag og falTeg ný liús í smíðum.
Grímsey er perla í norðurbaug. Við
þurfum að varðveita það bezta úr
menningu eyjarinnar og fuglalífið
þar.“
Hvað um sýninguna?
„í vatnslitamálverkum mínum er
hægt að sjá skyndimyndir úr ferð-
um síðustu fimm árin. Olíumál-
verkin eru færri nú en venjulega.
Viss litagleði hefir gagntekið mig
við að reyna aftur vatnslitina; í
æsku notaði ég þá nær eingöngu.
Og það er siður en svo að ég hafi
lagt myndhöggvarastarfið niður.
Síðustu sjö árin hef ég fyrst haft
vinnustofu, sem hæfir stórum verk
um. Hinir iöngu vetrarmánuðir eru
vel fallnir til að þjálfa hug og
hönd við að móta leirinn eða glíma
við steininn. Dagsbirtan hefir þar
litla þjðingu, mér þykir jafngott
að vinna við gott ljós. Á sýning-
unni í Listamannaskálanum eru
sjö höggmyndir í meira en líkams-
stærð. Fjöldi brjóstmynda og
smærri höggmynda gat ég ekki
haft með sökum rúmleysis."
Hvað um sým'ngar erlendis?
„Ég hef haft aðstæður til að
sýna víða um iönd síðan 1945 og
einnig áður. Ég hafði mikla ánægju
af sýningunum í Helsinki og Osló.
Á síðari árum hafa amerísk, hol-
lenzk og finnsk söfn keypt málverk
og höggmyndir af mér og þar með
hafa opnazt leiðir til annarra
landa. Ég hygg að þriðji hluti allra
verka minna sé í eigu erlends fólks
og safna. Á árunum 1929 til 1939
sýndi ég aðallega erlendis; mest
(Framhald á 7. síðu.)
í G.T.-húisinu í kvöld kl. 9.
Hljómsveit CARLS BILLICH leikur SJÁLF fyrir dangi. J
Þar heyrið þið íslenzku lögin. — Algöngumiðar frá kl.
8. — Sími 3355.
Greiðið blaðgjaldið
Enn er shorað á alla
kaupendur blaðs’ns, sem enn skulda blaðtrjald J
þessa árs að greiöa það nú þegar. — Frá áramót-
um verður blaðið ekki sent þeim: kaupendum,
sem skulda blaðgjald fyrra árs.
TÍMINiV
UNGLINGA
.. - ÍUJlI LXiU
vantar til að bera blaðið ú-t tll kaupenda á
Tómasarhaga ©g Hverfisgotu
Afgreiðsla TÍMANS
SÍMI 2323.
wíssssíssssaasaaassssssssassssísssssssaaaaassísaassssaassssísasssssssssá
VEÐDEILD
Landsbanka Islands
Laugardaginn 19. þ. m. flytur afgreiðsla Veðdeildar-
innar í Hafnarstræti 14 (Ingólfshvol), inngangur frá
Hafnarstræti.
sem auglýst var í 55., 56. og 57. tbl. Lögbirtingablaös-
ins 1955 á v/s Arinbirni R.E. 18, eign Arinbjarnar ’h. L,
fer fram eftir kröfu Stofnlánadeildar sjávarútvegs-' i
ins, SkuldaskUasjóðs útvegsmanna, Gísla Einarssönar '
hdl. og tollstjórans í Reykjavík um borð í skipinu á
Reykjavíkurhöfn miðvikudaginn 23. nóvember 195.5,. kl.
2,30 síðdegis.
• WisWJWVWfW" 7-Uif^gM "l,*~— t-w- wzygg
Borgarfógetiim í Reykjavik.
ÞÖKKIJM INNILEGA auðsýnda samúð við andlát
og jarðarför
JÓNS HALLDÓRSSONAR bóncla
Framnesi, Ásahreppi
Sérstaklega viljum við þakka Áshverfingum fyrir
alla þeirra hjálp, er þeir létu okkur í té. Og einnig
þeim sem heimsóttu hann og styttu honum stundir á
banalegunni. — Biðjum algóðan guð að blessa ykkur
og varðveita um ókomna tíma.
Jónína M. Jónsdóttir,' börn,
tengdaböm, bamabörn
og barnabarnabörn,