Alþýðublaðið - 26.08.1927, Blaðsíða 3

A L P V t) lí JtS X. A i) i Ð

a
Dansh-ísi. ráðglafarnefnðiu.
Látið Libby-m]
ii vanta á
Fæst í flestum verzlunum,
oróum, aö þe'ssi 5 ár hefir and-
Alþbl. fiefir íengiö> ■ þessá
skýrslu um starf hennar:
Nefndin hélt fund i Kristjáns-
borgarhöll í Kaupmannahöfn
dagana 2,—15. þ. m. Einnig sko’ð-
aði hún 6. þ. m. íslenzka gripi
í þjóðminjasafni Danmerkur.
Þessi mál voru rædd á fundum
virbi útfluttu ullarinnar ekki
hrokkið fyrir innflutta ullflrvarn-
ingnum. Það skortir um 370 þús.
kr. á ári að meðaltali.
Síðan 1924 eru engar opinber-
ar skýrslur til um þetta efni. Það
getur verið, að ástandið hafi eitt-
hvað batnað síðan. Ég vil gera
ráð fyrir, að svo sé. Ég vil gera
ráð fyrir, aö þessi 370 þús. kr.
misrnunur sé horfinn, og telja,
að verðhæð útflutnings og inn-
flutnings á þessum vörum sé jöfn.
Ég get ekki sannað, áð þetta sé
rétt, og vil ekki fara með neinar.’
íullyrðingar í þessu méli, scm
ekki eru reistar á rökum, opin-
berra skýrslna. En ég þykist ekki
geta getið nær sanni en þetta, og
geng þvi út fija því í eftirfar-
andi athugunum.
: Meðalþimgi ársútflutnihgs ull-
ar er áður nefndur, 780 þús. kg.
a ári, og meðajþungi innflutts
líllarvarnings 115 þús. kg. á ári.
Þetta verður mjög svipað, hvort
sem miðaö er við o ár eða 10
ár, En með ■ því er sagt, að við
fátum 100 kg. áf óunninni ull í
skiftum fyrir 15 kg. af unninni
«11. Ef litið er á verðmætið og
miðað við 10 ára méðaltálið,
kemur i fjös, að þessi flutningur
á ullinni út úr jandinu og inn áft-
uir verður okkur dýx. Hann kost-
ar 10,56 gullkr. á hvert kg. ull-
ar. Ög enn hærri yrði þesi tala,
ef niiðáð væri við meðalverð 5
síðústu áranna. Þessár kr. 10,56 á
kg. fara sumpart í vinnu á ull-
inni erlendis, sumpart í fluúiings-
gjald fram og aftur og sumpart i
hagnað kaupmanna, sem með
þettá fara. Og sá hlutinn er vissu-
’tega ekki minstur. En í raun og
veru má segja, áÖ við greiðum
þetta alt fyrir vinnu á ullinhi,
leggjum þetta í sölumar til þess
að fá ullina unna, því að annað
vej-ðgildi hefir ekki bæzt við við
ullina en vinnan.
Vic greicum 1 milljón og 200
púsLnid gullkrónur á ári út úr '
landinu fgrir vinnu á ull, ef miö-
áð ér við 10 ára timábilið. En ef
miðað er við 5 ára tímabilið síð-
ara, verður þessi uppbæð ‘1 miltj-
ön og 400 þúsand kr. á ári, og
það hygg ég að fari næst núver-
Brrdi ó'standi.
Ég get ekki gtilt ih’ig um að
verja nokkrum línum til þess að
béra Islendinga saman við aðra
þjóð í þessu efni, þjóð, sem hefir
orð á sér fyrir ráðdeíM. Það eru
Svíar. Ég má ekki fara langt út í
þann samanburð, skal að eins
nefna árið 1922. Svíar haía ekki
sauðfjárrækt í hlutíalli við okk-
ur, enda fluttu þeir þetta ár ná-
Lega enga óunna uli út úr land-
inu. Það liggur því beint við að
aétla, áð þeir þyrftu áð flytja inn
mikinn ullarvaming. En hvað
sýna verzlunarskýrslumar?
Það ár nam verð innflutts ull-
arvamings 8 krónum á mann í
Svíþjóð, en 18 krónum á mann
á tslandi. Það ár keyptu Sviar
óimna ull af öðrum þjóðum fyrir
26 millj. króna. En helminginn
af þeirri upphæð, 13 milljónir,
fengu þeir aftur fyrir útfluttan
ullarvaming. Þeir selja öðrum
þjóðum vinnu. Við kaupum af
öðrum þjóðum vinnu.
Rangt væri að líta svo á, að
öllu því fé sé eytt að óþörfu, sem
vari'O er til kaupa á útl. ullar-
varningi. Ýms vinna er þar þess
eðlis, aö ekki svaraði kostnaði
að vinna liana hér í landi. Vinnu-
tækin yrðu ofviða svo lítilli fxam-
leiðslu og sölu, sem hér gæti ver-
ið um að ræða. Þá! munu og sum-
ar vefnaðarvörur því að eins
verða gerðar í lagi, að í þær sé
notuð betri ull, en fáanleg er hér
á Iandi. Við skulum segja, áð
þessar málsbætur eigi við um alt
að þriðjung af innfl. ullarvam-
ingi.
En það er samt eftír 1 millj-
ón, sem við ausum út úr land-
inu árlega fyrir útl. uUarvarning
— að óþörfu.
Eigum við að halda áfram að
standa í þéim austri?
Initleikd txðindi.
fsafirði, FB., 24. ágúst.
Fimleikasýningar Niels Bukhs.
Fimléiikaflokkax Nielsar Bukhs
höfðu útisýningu hér í dag kl.
3—5 og vom áhorfendur 600—
600. Var timinn þó öbentugur. Yf-
irleitt þykir mikið til Íimleikariná
konxa og sumar æfmgaroar vöktu
aiveg sérstáka aðdáun áhorfenda.
F.
nefndarinnar: Ráðstaíanir gegn
fiskveiðum útlendinga í Tandhelgi
íslands, réttindi til fiskveiða vib
Grænland, gagnkvæmi , um ýms
borgaraleg réitindi, svo sem inn-
töku í heilsuhæli (á dönsku Hel-
bredelsesanstalter), slysatryggingu,
örorkutryggingu og rétt tii að
vera félagi i sjúkrasamlögum,
einnig gerðarsarnningur milli Is-
lands og Danmerkur og kjör ís-
lenzkra lækna, er fullkomna vilja
sig í fræðum sínum í Danmörku.
Enn fremur var rætt um flutn-
ing gripa úr þjóðminjasafni Dan-
merkur til þjóðminjasafns Islands,
og í þessu máli samþykti nefnd-
in í einu hljöði svohljóðandi um-
rnæli:
Nefndin hefir "tekið gripamáJið
til rækilegrar meðferðar og íaúur
svo um mælt, að eigi skuli ern-
vörðungu leysa það á réttargrund-
yelli, heldur eigi einnig að leysa
það á siðferðilegum grundvelli,
og eftir þvi, hvað sæmi bezt ríkja
í millum, enda hafa safnaverðirn-
ir komist með þessum hætti að
'þeirri niburstöðu um afhendingu
gripa, sem lögð hefir verið fyrir
nefndina.
Sú niburstaða befir þó alis ekki
fúDnægt óskum íslendinga. Nefnd-
in vill beina því til dönsku stjórn-
arinnar, áð athugað verði, að hve
miklu leyti skuli taka enn meira
tillit til þjóbminjasafnsjns á ís-
lancli en orðið er, og hvort því við
óskum Islendinga skuli enn fram-
ar verða, en til þess telur ís-
lenzki hluti' nefndarinnar sann-
girniskröfu vera.
Nefndin verður eindregið að
ráða til þess, að alt málið verði
athugað alhliða og af 6érkunn-
áttu, áður en það verður tekið til
fullnaðarmeðferðar í nefndinni,
sem væntanlega getíir orðið á
fundum hennar 1928.
Eriend simskeyfi.
Khöfn, FB., 25. ágúst.
Sacco- og Vanzetti-morðin.
Óeirðir j Paris.
Frá Paris er simað: Sameignar-
sinnar ivafa gert frekari óéirðir
út af af.öku Saecos og Vanzett-
is. SIó í skæða bardaga á götun-
úm Við lögregluliðið. Byggðu
isameignarsinnar virki á 'strætum
og gatnamótum, rændu í búðum
o,g réöust inn í veitíngáhús og
skemtistaði á Montmaftre, þar
sém Bandaríkjamenn tíðást eru
tnjðg fjölmennif. EyMögðu þeif
alt' það, ér þéir ferjgu hörrd á
fest. Gizkað, er á, ab um þúsund
manna hafi særst i skærunum.
Lögregiullðlðjbar sigdr úr býtum
að lokum og hafði þá handtek-
«ö hálft' þriðja hundrað manna.
Járnbrautarslys.
Frá Lundúnum er símað: Járn-
brautacslys varð nálægt Séven-
paks (j Kent). Ellefu menn biðu
bana, en tuttugu meiddust.
Zaghlul þasha látinn.
Frá Kairo ér símað: Zaghlul
pasha er látinn. (Zaghlul pasha
fæddist um 1860. Hann stundaði
nánv í AzharháskólanUm í Kairo
og gerðist málafærslumaður
(1884). Kenslumálaráðherra varð
hann 1906. Gerðist liann snemnia
þjóðernissinni og varð brátt leið-
togi þeirra. Þá er vópnahléð
hafði veiið samið 1918, krafðist
hann þess, að sjálfstæði Egypta-
lands væri viðurkent. Þeirn kröf-
um vildu Bretar ekki sinna og
hafði Zaghluí þá í hótunum og
var gerr lændrækur og fluttur tii
Möltu, ásámt þrémur öðrum þjöð-
ernissinnum. Áf þessú tiltæki
Breta spruttú óeirðir i Egypta-
landi, og voru margir brézkir yf-
irforingjar þar myrtir. Zaghlúl
var þá slept úr ánauðinni skömmu
síðar og hefir síðán verið leið-
togi þeirra þjóðernissinrta, sem
lengst hafa gengið í kröfunum og
unnið að því, að Egyptalánd yrði
í öllu óháð Bretlandi og fengi
yfirráðin yfir Sudan og Zues-
skurðinum. Eins, og geta má
nærri, hafa slikar kröfur ávált
Iátið illa í eyrum Breta. í jan.
1924 myndaði Zaghlul pasha
stjórn, þá er flokkur hans hafði
borið 'sigur úr býtum í kosninguni.
Er þess skamt að minnast (sbr.
skeyti í maí), að Bretar óttub-
iust mjög vaxandi álvrif egypskra
þjóðernissinna. Mun með Zaghlul
pasha fallinn í valinn öflugasti
andstæðingur Breta í Egypta-
landi.)
Dm daghiB og vegÍBB*
Næturlæknir
er í nótt Gu^mundur Thorodd-
sen, Fjöiugötu 13, sími 231.
Kveikja ber
á bifreiðum og reiðbjólum í
kvöld og tíl mánudagskvölds kL.
8V2.
Sviplegt slys
várð hér í borginni á mánu-
daginn var. Stúlka tæpíega ,árs-
gömul var sofandi í xúmi, en .
móðir hennar skrapp burtu og var
bainið eitt eftir inni. Hafði skólpk
fata stabið eftir hjá rúminu. Þeg-
ar möðirin kom inn aftar, var
barnið fállið á höfuðið í fötuna
og d:ukknað. Læknir var þsgax
sóttur, en gat ekki eð gert. Er
mikili harmur kveöinn að möður
bfernsins af þessu sorglega dýsi.