Alþýðublaðið - 29.08.1927, Síða 2

{ A LI* ÝÐ tJBL AÐÍÐ |
< kemur út á hverjum virkum degi. >
4 . . , . ...- . -■ ============ k
5 Afgreiösla í Alþýðuhúsinu við \
< • Hveriisgötu 8 opin frá kl. 9 árrl. í
j til ki. 7 siðd. {
; Skrifstofa á sama stað opin kl. |
| 9' s— lO'/'s árd. og kl. 8~9 síðd. (
| Simar; 988 (afgreiðslan) og 1294 \
j (skrifstofan). í
< Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ^
) mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 t
; hver mm. eindálka. ►
í Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan t
(í sama húsi, sömu simar). t
ALP ViiUBbÁtíuJ
Asnaspark
„MorgnnbIaðsin§u.
,,Morgunb,laðs“-ritararnir, sem
þiggja laun fyrir að mæla bót
hvers konar ranglæti og réttlæta
sérhverja óhæfu, er íhaldi og auð-
valdi þóknast að fremja hvarvetna
nm freim —, hafa fengið, skipun
•iim að skrifa eitthvað um Sae-
eo- og Vanzetti-málið. Og eins og
aubmjúkum og viljugum þýjum
sænrir, hafa þeir heyrt og hJýtt.
Má sjá þess merki í blaðinu á
föstudaginn var.
Einmiít nú, þegar allur siðaður
neimur er sem steini íostinn yfir
framkvæmd níðingsverksins þar
vestra, hefur „Morgunblaðið“ upp
asnarausí sína. Pað væri ekki rétt
að orði komist að s-egja, að blað-
inu farist óböndutega vörnin fyrir
morðingjana. Þar er alls ekki um
n-éana vörn að ræða. Viljinn er
að vísu auðsær, en mátturinn er
svo langt á eftir, að liann er al-
Veg í hvarfi. *
Mennimir, sem „Margunblai&ið“
skrita, hafa ekki orð á sér fyrir,
að þeir stigi í vitið. Samt hafa
þeir eitthvert ve’ður af því, að það
muni verá fremur ógeðslegt verk
og iítt sigurvænlegt að halda
uppi vörnum iýTir böðlana amer-
ísku'. Þeir reyna því að bregða
yfir. sig hræsnisdulu hlut'ausrar
frásagnar. En enginn lætur blekkj-
ast af því. Til þess gægjast úlfs-
hárin alt of greinilega út undan
sauðargærunni. Asnasparkið til
þeirra. er verið hafa réttarins
uiegin í máli þessu, sýnir fullvel-
innrætið.
Alþýðublaði’ð hefir skýrt l’rá''
þessu rr.á'i lang-itarlegast allra ís-
lenzkia blaða. Það hefir skýTt rétt
frá því, enda hefir „Morgunblað-
ið“ ekki borið við áð hagga neinu
í þeirri frásögn. Heimildir Al-
þýoublaðsins hafa ■ verið þær
beztu, sem völ var á, sem sé það,
er þeir Frahkfurter prófessor hinn
-ameríski og Branting lögmaður
hinn sænski hafa um það ritað.
Pað eru tveir vel metnir lögfræð-
ingar, sem báðir hafa nákvæm'ega
kynt sér þetta mál og vita meira
um það hvor fyrir sig en allir
þeir tilberar tiJ samans, et „Morg-
unblaðáð" hi.fir lapið spýju eftir.
. •. Hverjar. eiru heimiklir „Mongun-
. blaðsins' ? Ög hvernig er á þeim
haktiö?
Um á eiðanleik þessara heipi-
♦ r •
ilda og viturlega nieðferð „Morg-
unblaðsins" á þeim má nokkuð
ráða, ef borið er sanran það, sem
fyrir nokkrum dögum stóð í blaið-
inu og svo frásögn þess núna á
fö'Studaginn.
11. ágúst síðast 1. gat að lesa í
blaðinu þessa klausu:
, Sacco og Vanzetti voru fyrir
sjö ó um dæmdir til dauöa fyr-
ir morð ó tveim Umsjónanuönnum
í verksmiðju einni, er voru á leid
til rerksmiðjimn r*) með laun
verkamanna, 15000 cloll. hvor. pá
strnx kom það að vísu fram, að
vafi léki á þvj, að Sacco og Van-
zetti væru valdir að morðinu."
Þetta flytur „Morgunblaðið" 11.
'ágúst. 26. sama mánaðar (á föstu-
daginn) segist því þannig frá:
, keir ( þ. e. mennirnir, sem
myrtir voru) höf’ðu meöferðis um
16 000 dollara [báðir til sanians;
áður 15 000 dollara hvor), Sem átti
að grsiðast verkamönnunum í
kaup. Pegar peir vorii að greioa
verkamörmunum kaupið, ruddust
ræningjar að þeirn, skutu þá og
rændu fénu og þutu siðan burtu
í bíl. Margir verkamenn voru
þarna vi’ðstaddir, en ræningjarnir
þektu-st ekki. Leið jxmnig 'langnr
timi, og pað var fgrst eftir nokkra
mánuði, að grunur féll á tvo ít-
alska kommunista, Sacco og Van-
zetti."
Lesendurnir athugi nú sam-
kvæmnina í þessurn tveimur frá-
sögnunr blaðsins. Svo geta þeir
nokkuð dæmt um, hve óreiðan-
legt blaðið og heimildir þess eru
í þcssu ínáli. ,,Morgunblaðinu“ fer
líkt og Ijúgvitnunum í málinu.
Það verður tvísaga með nokkurra
daga millibili.
Anhars úir og grúir af vitleys-
um og langbermum í þessarj síð-
ustu grein ,,Morgunb’aðsins“. Það
er nú að vjsii svo alvanalegt hjé
blaðinu, að varla er frásagnarvert.
Þó skal hér drepið á örfá atriði,
sem farið er rangt með. .
Ranghermi er það, að þeir Sac-
co og Vanzetti hefi verið , kom-
munistar“. Þeir voru stjórnieys-
ingjar (anarkistar) að skoðunum
og heyrðu til félagskkapar þess-
a-a manna. Alþýðublaðið hefir
fyrir löngu skýrt frá þessu, og
hefði þeim „Morgunblaðs“-möinn-
urn. átt að vera vorkunnarlaust
að vita hið rétta, ef þeir annars
vita nokkurn greinarmun á þessu
tvennu.
Þá er það og alrangt, að „fyrst
eftir nokkra mánuði" hafi þeir
félagar ver’ið handteknir, enda ber
blaðinu þar ekki saman við sjólft
sig. Fánmoróin fóru fram 15. apr- •
íl 1920, og 5. maí sama ár voru
þeir Sacco og Vanzetti teknir
höndum. Þeir verða því stuttir,
mánuðdfmr hjá „Morgunb.'aðimi".
Ranghermt er það einnig, nð
það séu ,aðallega konununistar,
mennirnir, er virðast' standa ut-
an við .lög og rétt", sem staðið
hafi fyrir mótm.ælahreyfingiumi.
*) Allar lettirbreytingar tru Ál-
þýöíiblaösins. , *
„Kommunistar" eru að vísu ágæt-
ir menn, og ef þeir að þessu
sinni hefðu verið einir um hituna,
hefðu þeir með því getið sér ó-
dauðiegan heiður. En það er að
hafa of mikið. við þá að gefa
þeim einkarétt á rnannúð og rétt-
lætistilfinningu, eins og „Morgun-
blaðið" virðist vilja gera. Víðar
en í flokki sameignarsinna eru til
menn, sem urnxa sannleika og rétt-
læti og hafa drenglund og djörf-
ung tí 1 að rísa öndverðir gegn
ranglætinu — þótt slíka menn sé
e. t. v. ékki að finna í Tiði „Morg-
unblaðsins". %
Um mótmæ'ahreyfinguna gegn
dómismorðunum í Amerjku er það
að segja, að fyrir henni hafa fyrst
og fremst beitt sér verkamenn og
jafnaðarnienn allra landa — ekki
„kommunistar" sérstaklcga. En í
sama streng hefir tekið fjöldi
rnætra manna úr öllum flokkum
og stéttum.
Menn, sem standa utan við lög
og irétt, segir „Morgunblaðið",
Hverjir eru þeir, þessir menn?
Heimsfrægir rithöfundar -eins og
Romain Rolland og Henri Barbus-
• se, vísindamenn eins og Albert
Emstein, svo nefndir séu að eins
örfáir af þúsundum, sem persónu-
‘lega liafa mótmælt níðingsverk-
inu.. Þessir ágætismenn, sem
nefndir voru, munu að vísu allir
vera jafnaðarmenn. En dirfist
„Morgunblaðið" að segja, að þeir
standi utan við lög og rétt? Já,
utan við amerískan rétt, utan við
„Morgunblaðsrétt" — svo er guði
fyrir að þakka.
Eða hvað segir „MorgunblaðiÖ"
um blöð eins og „Politiken" í
Danmörku, „The Times" í Eng-
landi qg „Boston Herald" í Am-
eríku? Öll þessi stórblöð — og
vitanlega fjöldi annara — hafa að
undanförnu tekið málsiað þeirra
Sacco og Vanzetti gegn þræl-
mensku auðvalds og dómsvalds í
Vesturhelmi. Standa þau líka ut-
an við lög og rétt?
Flokkur mótmælenda í þessu
dæmafáa hneykslismáli er mikill
Qg fríður. Jafnvel nokkur íhalds-
blöð og margir íhaldsmenn fylla
hann. Þeir eru ekki allir bófar
eða huglausar gungur. „Morgun-
blaðið" fyliir hann ekki — tii allT-
ar hamingju. Það' myndi hafa sett
á hann blett. Það hefir nú eiuu
sinni valið sér það hlutverk —
bæði í þessu máii og öðrum —
að blaðra út í loftið og fara með
staðieysur og vitleysur.
Alþýðublaðið finnur ekki á-
stæðu tii að svo stöddu að fara
að rökræða við „Morgunbíaðið"
um kviðdóma. En úr þvi farið er
að minnast á þessa dóma, þykir
rétt að geta eins atriðis, sem
stendur í beinu sambandi við
þetta mál.
Hvernig var kviðdómur sá, er
dæmdi þá Sacco og Vanzetti,
skipaður?
Danska skáldkonan Karin Mi-
ehaelis — hún er bvorki stjórn-
ieysingi né sameignaTsinni • —-
skýrir frá því í grein, er hún rit-
aði í sumar í sænska blaðið
„Brand“. Hún segir þannig frá:
Fyrst voru kallaðir saman 250
vel metnir .borgarar, og úr þeim
hóp átti svo að velja 12 menn í
kviðdóminn. En það reyndist ó-
kleift að finna 12, sem vildu sitja
þar — og dœma eins og fgrir pá
var lagt. Þá voru aftur kallaðir
saman 250, en það fór á sömu
leið. Þá fyrst, er iögreglunni
hafði verið falið að útvega , hæfa"
nrenn, tókst að fá kviðdóminn
skipaðan.
Alþýðublaðið selur e'kki sögu
þessa dýrar en það keypti. Hins
vegar sér það enga ástæðu til
að efast um sannsögli og heið-
arleik skáldkonunnar. A. m. k. er
henni frekar trúandi en „Morg-
unblaðinu" og heimildum þess. En
vel getur Alþbl. verið „Aíorgun-
blaðinu" sammála um það, að af
kviðdómum, sem þannig eru sam-
an settir, muni engrar réttarbótar
að vænta.
Dómsmorðið á þeim Sacœ og
Vanzeftti er einn hinna Svívirðileg-
ustu glæpa, er sagan getur um.
Blóð píslarvottanna hrópar til
himins. En vesaimannlegt yfirklór
„Morgunblaðsins" iog asnaspark
þess til þeirra manna, er mótmælt
hafa þessari svivirðu — það hlýt-
ur að vena guði og góðum mönn-
um til ama, en skrattanum til
skemtunar.
íhalds-féiagsskapur.
Hvað eftir ‘annað hefur auð-
valdið (öðru nafni ihaidið)
reynt að halda uppi almenn-
um pólitískum félagsskap hér í
Reykjavík.
En aldrei hefir tekist að láta
slíkan félagsskap lifa nema
stutta stund; íhaldsfélögin hafa
hvert af öðru veslast upp og
dáið eins og horblöðkur á harð-
baia. Og það er ekki von að
betur hafi tekist. Tii þess að
halda uppi félagsskap þárf hug-
sjón, en að halda upþi félagi,
sem enga hugsjón hefir, er
jafnerfitt og brjóta flösku í
tómum poka.
Alt af hefir íhaidið saint ver-
ið að reyna þetta. Fyrsta til-
raunin var gerð þegar félagið,
„Sjálfsstjórn“ var stofnað með
mikilli viðhofn. Þótti þá mörg-
uiri merkilegt að sjá, hvernig
þeir, sem flatastir höfðu légið,,
meðan íslendingar áttu rétt
sinn undir högg að sækja til
útlendinga, nú skriðu í skjól
við það nafn, sem minti á
sjálfsstæðisbaráttuna, af þvi
þeir héldu,. að með því að nota
það, væri hæg’t að fá Oeiri
fylgjendur.
I samskonar sjónhveri'ingatil-
gangi var félagið látið herma
það eftir alþýðufélögum hér uð
hafa fulltrúaráð. Þegar mörg
l'élög starfa saman, þá er eðli-
legt, að það sé gert með full-
I