Tíminn - 11.05.1957, Qupperneq 6

B
TÍMINN, laugardaginn 11. maí 1957,
Otgefandl: FramtóknarfloklcwrtBM
Ritstjórar: Haukur Snorrason,
Þórarinn Þórarinssen (áfc).
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn).
Auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda hf.
' Jafnlaunasáttmálinn og íhaldið
MORGUNblaðið hefur
fengið skritna flugu í höfuðið
vegna þeirrar samþykktar
Alþingis, að ísland gerist að-
ili að alþjóðlega sáttmálan-
um um jöfn laun karla og
kvenna fyrir jafnverðmæt
störf. Það reynir að túlka
þessa ályktun Alþingis sem
sönnun þess, að ríkisstjórnin
sé horfin frá þeirri stefnu
sinni að vinna gegn verð-
bólgu og skapa jafnvægi í
efnahagsmálunum. Ekki að
eins forustugrein Mbl. í gær
er helguð þessum áróðri,
heldur birtir Mbl. aðra enn
lengri grein undir stórum fyr
irsögnum, þar sem hampað
er þessu sama.
Ályktun Mbl. er svo sú, að
þar sem ríkisstjórnin hafi
með þessari samþykkt Al-
þingis lýst sig fylgjandi vissri
leiðréttingu á kaupgreiðslu
til kvenna, þá hljóti aðrir
að mega að koma á eftir og
heimta einnig kauphækkun.
Annað sé ekki réttlátt.
ÞESSI málflutningur
Mbl. er vitanlega fjarri öllu
lagi. Með aðild íslands að
jafnlaunasamþykktinni, lof-
ar ríkisstjórnin að vinna að
því að konur fái greidd sömu
laun og karlar fyrir jafn verð
mæta vinnu. Þetta er þegar
lögfest hér á landi, hvað
snertir öll opinber störf.
Einnig er þetta komið vel á
veg hjá ýmsum atvinnu-
greinum. Hjá öðrum er það
komið skemmra á veg, enda
víða talsvert álitamál, hvaö
telja skuli jafn verðmæta
vinnu. í jafnlaunasamþykkt-
lnni er gert ráð fyrir, þar
sem kaupsamningar byggj-
ast á frjálsu samkomulagi
atvinnurekenda og laun-
þega eins og hér, að afskipti
rikisins séu aðallega þau,
að hvetja samningsaðila til
að koma sér saman um jafn
launagrundvöllinn og láta
fara fram sérstakt mat á því,
ef um ágreining er að ræða,
hvað telja beri jafnverðmæt
störf. Þetta hefur ríkisvald-
ið þegar gert óbeint, með
því að ganga á undan og
viðurkenna jafnlaunagrund-
völlinn í löggjöfinni um opin
bera starfsmenn.
ÞAÐ GETUR hver og
einn séð, sem íhugar það
hlutlaust og sanngjarnlega,
að það á ekkert skylt við al-
mennar kauphækkanir, þótt
unnið sé að leiðréttingu á
launum þeirra kvenna, sem
vinna nú jafn verðmæt störf
og karlar, en hljóta þó minni
greiðslu fyrir. Slík leiðrétt-
ing skapar engan grundvöll
fyrir aðra til þess að fara
að heimta kauphækkanir
sér til handa. Slíkar leý5rétt-
ingar ættu líka að geta átt
sér stað, án þess að til nokk-
urra samningsuppsagna
þyrfti að koma, enda þurfa
þær í sumum tilfellum tals-
verðan undirbúning, t. d. þar
sem mat þarf að fara fram
á verðmæti vinnunnar.
MÁLFLUTNINGUR Mbl.
í þessu sambandi er því
meira en lítið kynlegur. Ekki
er undarlegt þó menn spyrji
hver sé tilgangurinn með
honum. Er hann sá, að spilla
því að konur fái umrædda
réttarbót með því að halda
því fram, að hana sé ekki
hægt að veita nema almenn-
ar kauphækkanir eigi sér
stað? Eða er Mbl. hér enn
á þeim refilsstigum að reyna
að nota hin óskyldustu til-
efni til að ýta undir upp-
sögn kaupsamninga og kaup
hækkunarbáráttu? Eða
blandast þetta hvorttveggja
saman?
Umrædd ályktun Alþing-
is haggar ekkert við þeirri
stefnu ríkisstjórnarinnar að
vinna gegn verðbólgu og al-
mennum kauphækkunum.
Þar er aðeins stefnt að því
að veita konum réttarbót,
sem engin almenn kaup-
gjaldsbarátta þarf að vera
samfara. Með því að telja
umrædda réttarbót til handa
konum réttlæta allsherjar-
kauphækkun, vinnur Mbl.
beint gegn þessu réttlætis-
máli, enda er það ekki í
fyrsta sinn, sem íhaldið hef-
ur verið konum Þrándur í
Götu, þótt það tali á aðra
leið. Með því er Mbl. jafn-
framt að reyna að ýta undir
uppsagnir kaupsamninga og
almenna kaupgjaldsbaráttu
að tilefnislausu. Það sýnir
bezt, hve langt forkólfar
Sjálfstæðisfl. ganga nú
í því að nota allar hugsan-
legar leiðir til að reyna að
koma atvinnuvegunum á kné.
Skyldusparnaðurinn
í FORUSTUGREIN Al-*
þýðublaðsins 9. þ.m. er rætt
um skyldusparnað þann, sem
er ráðgerður í hinu nýja
stjórnarfrumvarpi um bygg-
ingarmálin. í greininni segir
m.a. á þessa leið:
„Þessum skyldusparnaði
fylgja þau réttindi, að þegar
sparifjáreigendur, sem ætla
að stofna heimili, þ. e. hjón
eða hjónaefni, hafa eignast
innstæðu, sem nemur 25 þús.
kr., hafa þau forgangsrétt á
lóni úr Byggingarsjóði, og
má lánið nema allt að % af
kostnaðarverði þeirrar íbúð-
ar, sem þau hafa hug á að
eignast.
Rétt er að líta örlítið nán
ar á það, hvernig þessi skyldu
sparnaður verkar. — Tökum
til dæmis ungmenni, sem
vinnur sér inn að jafnaði
30 þús. kr. árlega á aldrinum
16 til 20 ára, eða um 5 ára
skeið. En 30 þús. kr. eru lá-
markslaun til að vera skyld-
ur að spara, en auðvitað er
það öllum frjálst. — Á þess-
ERLENT YFIRLIT:
Fólksflutningar til Bandaríkjanna
A biílistum eru nú um miHjón manna sem vilja komast þangað.
MEÐAL þeirra stjórnarfrum-
varpa, sem nú liggja fyrir þingi
Bandaríkjanna, er frumvarp um
innflytjendur, .sem megi setjast
þar að. Frumv. þetta gerir ráð fyrir
að leyfa mun fleiri innflytjendur
frá Evrópu, Asíu og Afríku en nú-
gildandi lög gera ráð fyrir. Jafn-
framt breyta þau reglu núgildandi
laga um það, hvað margir innflytj
endur megi koma frá hverju
einstöku landi.
Frumvarp þetta, sem er líklegt
til að valda miklum deilum í þing
inu, rekur rætur sínar til þess, að
stjórnin vill leyfa fleiri innflytj-
endum að koma til Bandaríkjanna
en nú er hægt lögum samkvæmt.
í mörgum löndum eru þúsundir
manna á biðlista yfir þá, sem hafa
sótt um að gerast innflytjendur
í Bandaríkjunum. Rétt þykir að
verða við þessum óskum að nokkru
leyti. Þá þykir einnig rétt að
skipta innflytjendaleyfum öðru
vísi milli landa en nú er gert. í
þeim löndum, sem hafa nú flest
innflytjendaleyfi, hafa þau ekki
verið notuð til fulls að undan-
förnu. Þetta gildir einkum Bret-
land- og írland. Þótt margir út
flytjendur fari þaðan árlega, leita
þeir ekki til Bandaríkjanna, held
ur til brezku samveldislandanna.
LÖG um innflytjendur, sem
nú gilda í Bandaríkjunum, rekja
í meginatriðum rætur til laga-!
setningar frá 1924, er ekki kom
þó til framkvæmda fyrr en fimm
árum síðar. Þessi lög voru endur-
skoðuð og breytt nokkuð 1952, og
eru síðan oftast nefnd McCarran-
lög. Þau draga nafnið af þeim öld-
ungadeildarmanni, sem mestu
réði við setningu þeirra. í þess
um lögum er að mestu haldið hin-
um gamla grundvelli varðandi
það, hvaðan innflytjendur mættu
koma. Sá grundvöllur tryggir
Bretum, Þjáðverjum, írum og
Skandinövum mikinn forgangsrétt
en setur miklar hömlur á innflutn
ing frá Austur-Evrópu og Suður-
Evrópu, Asíu og Afríku. Lögin
voru sett á sínum tíma ekki sízt
til þess að takmarka tölu innflytj
enda frá þessum löndum. Engar
hömlur eru settar gegn því að
menn frá Kanada, Mexico og Suð-
ur-Ameríku setjist að í Bandaríkj
unum.
SAMKVÆMT núgildandi lög
um geta árlega komið frá Evrópu,
Afríku og Asíu 154.657 innflytj-
endur. Auk þess hafa svo öðru
hvoru verið sett lög, sem hafa
heimilað innflutning flóttmanna
umfram þetta.
Ameríska vikuritið „U. S. News
& World Report“ birti nýlega
skýrslu um tölu þeirra sem hefðu
Mið-Ameríka
Suður-Ameríka
24,837
6,846
fengið innflytjendaleyfi til Banda
ríkjanna á árinu, sem lauk 30.
júní í fyrra. Þessi skýrsla fer hér
á eftir og er hún í þremur liðum,
fyrst er greind tala þeirra innflytj
enda, sem lögum samkvæmt mega
koma árlega til Bandaríkjanna frá
viðkomandi löndum, næst er tala
þeirra, sem fengu leyfi, og síðan
kemur svo tala þeirra, sem voru
á biðlista:
England 65,361 21,582
Þýzkaland 25,814 30,390 41,494
írland 17,756 6,483
Pólland 6,488 8,453 79,079
Ítalía 5,645 39,789 131,150
Svíþjóð 3,295 1,906
Holland 3,136 5,134 27,048
Frakkland 3,069 4,308 20,518
Tékkóslóv. 2,859 2,612 24,555
Sovétríkin 2,697 3,864 36,106
Noregur 2,364 2,548 3,927
Svissland 1,698 1848 5,103
Austurríki 1,405 4,326 15163
Belgía 1,297 1,370
Danmörk 1,175 1,413 3,516
Júgóslóvakía 933 8,723 140,909
Ungverjaland 865 2,261 19,313
Finnland 566 677 3,170
Portugal 438 1,396 25,516
Lithauen 384 908 9,991
Grikkland 308 10,531 104,195
Rúmenía 289 2,328 27,769
Spánn 250 964 12,161
Lettland 235 856 8,143
Önnur lönd
Evrópu, Asíu
og Afríku 6,330 22,692 169,049
Kanda 29,533
Mexico 65,047
Samtals 154,657 321,625 907,875
HÉR eru ekki taldir innflytj-
endur frá Puerto Rico, sem stund
um hafa verið allt að 200 þús.
árlega. Stafar það af því, að þeir
hafa bandarískan borgararétt. Töl
ur þær, sem eru nefndar í sam
bandi við kommúnistalöndin, ná
nær eingöngu til fióttamanna.
Fólksstraumurinn frá Ungverjal.
á síðastliðnu hausti gaf til kynna
að biðlistinn í kommúnistalöndun
um myndi verða langur, ef fólk
gæti skrifað sig á þá þar.
Skýring þess, að fleiri inn-
flytjendur hafa fengið að koma
frá sumum löndum en lögin gera
ráð fyrir, er sú, að leyfin
hafa verið hækkuð með sérstökum
bráðabirgðalögum. Þannig giltu
aukalög á árinu 1954—56, sem
heimiluðu 190 þús. innflytjendum
að koma frá Evrópu umfram það,
sem aðallögin heimiluðu.
Miklu fleiri eru nú á biðlistum
yfir þá, sem vilja komast til Banda
ríkjanna, en í fyrra. Það stafar
m. a. af stórfelldri fjölgun ung-
verskra flóttamanna.
SAMKVÆMT frumvarpi Eis-
enhowers verður 220 þús. innflytj
endum leyft að koma frá Evrópu,
Asíu og Afríku árlega, fyrst og
fremst þó frá Evrópu. Ef viðkom-
andi land notar ekki það hámark,
sem því er ætlað, má færa afgang-
inn yfir á önnur lönd, en það er
ekki leyfilegt nú. Auk þessa verð
ur svo veitt heimild til að leyfa
innflutning 75 þús. flóttamaiina
árlega. Þannig verður um 300 þús
manns leyft að koma til Bandaríkj
anna árlega frá áðurnefndum
þremur heimsálfum. Engar höml
ur verða á fólksflutningum frá
Kanada, Mexico og Suður-Ameríku
fremur en áður, en 160 þús. inn
flytjendur koma þaðan á síðastl.
ári. Samkvæmt hinu nýja frum-
varpi mun því mega gera ráð fyrir
að allt að 500 þús. innflytjendur
muni setjast að árlega í Bandaríkj
unum næstu árin, auk þeirra 150—
200 þús., sem reiknað er með að
haldi áfram að koma frá Puerto
Rico.
Víst er talið, að umrætt frum-
varp Eisenhowers sæti allharðri
andspyrnu, því að í mörgum ríkj
um Bandarríkjanna er enn ein-
dregin vilji fyrir því að binda
innflytjendaleyfin fyrst og fremst
við Vestur-Evrópu. Samt er þó tal
ið sennilegra, að frumvarp Eisen
howers nái að ganga fram án stór
feldra breytinga. Þ. Þ.
Skemmtigarðurinn Tívolí verður
opnaður á sunnudaginn kemur
Tívolí, hinn vinsæli skemmtigarður Reykvíkinga, verður
opnaður sunnudaginn 12. þ. m. Þessi skemmtigarður, sem
um mörg undanfarin sumur hefir verið ríkur þáttur í lífi
bæjarbúa, heilsar nú sumri í nýjum búningi. Hefir að undan-
förnu verið unnið að breytingum og snyrtingu á garðinum,
allt hefir þar verið málað í hólf og gólf, skemmtitæki endur-
nýjuð og unnið að margháttuðum undirbúningi sumarstarf-
seminnar.
um 5 árum hefur þetta ung-
menni lagt árlega til hliðar
um 1800 kr. eða 9000 kr. á
öllu tímabilinu. Má því gera
ráð fyrir, að eftir 5 ár eigi
þetta ungmenni inni í Bygg
ingasjóði ekki minna en 12
þús. kr., er vextir hafa lagzt
við. Stofni nú ungmennið
ekki heimili við tvítugsald-
ur eða ákveði að spara áfram
til 25 ára aldurs, verður upp
hæðin orðin yfir 25 þús. kr.,
þótt aldrei sé reiknað með
meira en 30 þús. kr. lágmarks
tekjum ,sem að sjálfsögðu
er of lágt reiknað, ef um er
að ræða fullvinnandi mann,
sem kominn er yfir tvítugt“.
FLEIRI slík dæmi mætti
nefna. Ungt fólk ætti vissu-
lega að íhuga þessi mál ræki
lega og vera á varðbergi fyr-
ir þeim, sem eru að reyna að
vekja óánægju í sambandi
við það.
Meðal nýjunga í garðinum má
nefna dýrasýningu, fjölbreyttari
en þá, sem gerð var tilraun með
í fyrra, en hún náði miklum vin-
sældum eins og menn muna. Af
dýrum að þessu sinni má nefna
ljón, krókódíla, slöngur, apa,
íkorna, fugla ýmiskonar, þar á
meðal uglur, fiska og margt fleira.
Komið hefir verið upp litlu kvik-
myndahúsi, en þar verða sýndar
ýmsar frétta, teikni-, skop- og
fræðslukvikmyndir. Sýningum
verður hagað með svipuðu sniði
og tíðkast í erlendum skemmti-
görðum. Flughringekja verður í
garðinum, en það er eitt vinsæl-
asta tæki erlendra skemmtigerða.
Þá er það og nýmæli, að dansað
verður í garðinum á nýjum palli
alla þá daga, sem garðurinn verð-
ur opinn, og mun þar öðru hverju
verða efnt til danskeppni, meðal
annars í hinum vinsæla rokkdansi,
svo og gömlu dönsunum, og er þar
með tryggt að þarna verði eitthvað
fyrir alla. Eldri tæki hafa öll verið
tekin til gagngerrar lagfæringar.
Miðasala verður nú höfð við öll
tæki til þess að koma í veg fyrir
hvimleiðar biðraðir.
(Framhald á 8. síðu).