Tíminn - 29.05.1957, Blaðsíða 8

8
TÍMINN, miðvikudaginn 29. maí 1957.
Orðií er frjálst
(Framhald af 5. síðu).
Sauðárkróki meiri mátt vera. Hins
vegar tekur presturinn munninn of
fullan þarna, sem oftar stundum.
Óræk sönnun þess, er sú staðrevnd
að fáir verkamenn á Sauðárkrólri
fara brott þaðan í atvinnuleit gagn
stætt því, sem gerist í nálægum
þorpum og kaupstöðum. Enda þótt
sr. Lárus sé manna líklegastur til
að taka upp á margvíslegum „kún-
stum“ í málflutningi, þá er næsta
ósennilegt að hann vilji halda því
fram, að Sauðárkróksbúar séu þeir
amlóðar, að heldur kjósi þeir að
deyja drottni sínum úr sulti og
seyru heima þar, en leita sér at-
vinnu annars staðar, meðan nóg er
um hana í landinu. Sannleikurinn
er líka sá, að miklar framkvæmdir
hafa verið á Sauðárkróki á undan-
förnum árum, bæði á vegum kaup-
félags, bæjaiifélags og einstakra
manna. Hafa því atvinnuskilyrði
mátt heita mjög sæmileg. Má í því
sambandi benda á, að síðustu 5 ár-
in hefir Kaupfélag Skagfirðinga,
en þar er ég hnútum kunnugastur,
greitt í starfsmanna- og verkalaun
4 milljónir króna að meðaltali á
ári. Munar um minna í rösklega
1000 manna bæ, þótt prestinurn á
Miklabæ kunni að þykja skömm til
koma, og fyrstu 4 mánuði þessa
árs nema launagreiðslur K. S. lið-
lega einni og hálfri milljón króna.
VI.
Af orðum Miklabæjarprests má
ráða, að Sig. Sigf. hafi ekki aðeins
reynzt Sauðkræklingum sem engill
af himni sendur, er hóf þá upp úr
vesöld og volæði -— sveitabændur
hafi „ekki síður litið hýru auga til
starfsemi hans á vettvangi atvinnu-
lífs þeirra. Sauðfjártaka hans og
hrossaslátrun hefir verið til mik-
ils hagræðis fyrir þá, ekki sízt
hrossaslátrunin, en þar hefir Sig-
urður með sinni miklu söiumanns-
hæfni leyst erfiðan hnút.“
Rétt segir þú hinn frómi.
Sig. Sigf. hefir um fárra ára
skeið haft nokkra fjártöku. Þó
hefir það verið í smáum stíl, nema
helzt tvö haust 1954 og 1955. Ilið
fyrra haustið mun hann hafa feng
ið röskar 5 þúsund kindur og hið
síðara milli 6 og 7 þúsund fjár,
þar af ekki yfir 2000 kindur af fé-
lagssvæði K. S. Opinbert leyndar-
mál er það, að Sig. Sigf. keypti
allmargt fé á fæti, þótt ekki væri
alltaf krókalaust, enda ekki í sem
beztu samræmi við gildandi regl-
ur um sláturleyfi. Þessi ár var
lógað á sláturhúsi K.S. liðlega 18
þúsund fjár árið 1954 og liðlega
27 þúsund fjár 1955. Haustið 1958
var lógað 33.400 fjár hjá K.S., en
um 1200 hjá Sig. Sigf. Má virðast
sem þá hafi verið farin að dofna
xiokkuð svo „híran“ í framhjátöku-
auga sr. Lárusar og annarra fjár-
eigenda.
Þá eru það hrossin. Prestur seg-
ir, að með hrossakaupum sínum
hafi Sig. Sigf. „leyst erfiðan hnút“.
Svo er nú það. Nú veit ég ekki
betur en að K.S. hafi á hverju
hausti tekið fjölda hrossa til slátr
unar, t. d. s.l. haust um 1600 hross
og engar hömlur á móttöku. Er
því næsta torvelt að sjá með hverj
um hætti sérstaklega Sig. Sigfús-
son hefir leyst þennan „erfiða
hnút“. Mundi hitt sönnu nær, að
þrátt fyrir þessa miklu hrossa-
förgun sé hnúturinn óleystur enn,
þ. e. nauðsynleg íækkun hrossa,
þar sem flest eru, og þá ekki hvað
sízt í heimasveit sr. Lárusar á
Miklabæ. Má marka bað á því
meðal annars, að á aðalfundi Bún-
aðarsambands Skagfirðinga 1956
var lagt fram erindi, þar sem ósk-
að var fulltingis B. S. til athugun-
ar og úrræða þeim vanda, hversu
fækka mætti hrossum með hgg-
kvæmilegum hætti. Og þetta er-
indi var runnið undan rifjum eins
næsta nágranna sr. Lárusar,
manns, er seldi Sig. Sigfússyni
bæði fé og hross meðan hann bjóst
við að hafa af því einhvern stund-
arhagnað, sem þó reyndist minni
en enginn þegar íil uppgjörs kom.
VII.
Þá er komið að því atriði í grein
sr. Lárusar, er úr skar um það,
að ég þóttist ekki mega þegja við.
Sr. Lárus segir orðrétt: „Þeir
eru til, sem vilja gera Sig. Sigf.
gjaldþrota, með því að halda fyrir
honum því lánsfé, sem hann fyrir
margháttað framtak sitt og dugnað
á óskoraðan rétt á að fá og láta
svo Kaupfélag Skagfirðinga á Sauð
árkróki (K. S.) fá reyturnar með
kostakjörum". Og litlu seinna: „Ég
segist álíta að innan héraðs sé sá
hópur ekki stór, sem vill láta
leika þann gráa leik að koma Sig.
Sigf. á kné til óverðugs ágóða fyr-
ir K. S._ Ég álít til dæmis að fjarri
fari að þeirri stefnu standi
nema sáralítill hluti sjálfs starfs-
liðs kaupfélagsins, enda er þar stór
hópur mjög mætra manna. Máske
eru þetta ekki nema þrír eða fjór-
ir menn.“ i
Eins og orðum er þarna hagað,
getur ekki hjá því farið, að þeir,
sem einhvern trúnað kunna að
leggja á það, sem sr. Lárus segir,
hljóti að álykta, að það sé stjórn
og framkvæmdastjóri K. S., eða
einhverjir þeirra, sem stjórnina
skipa, sem vilja „láta leika þann
gráa leik, að koma Sig. Sigf. á kné
til óverðugs ágóða fyrir K. S.“ svo
að félagið fái „reyturnar með
kostakjörum". Eigi veit ég hvort
þessi er ætlan sr. Lárusar í raun
og veru. En sé svo, gat presturinn
gengið úr skugga um sannleikann,
ef kosið hefði heldur að íara með
rétt mál, en róg og dylgjur. Eklci
þurfti hann annað en spyrjast fyr-
ir um þetta hjá íramkvæmdastjóra
eða einhverjum stjórnarnefndar-
manni K. S. Ég fullyrði, að hver
okkar, sem var, hefði goldið hon-
um greið svör. Og svo vel þekkir
hann okkur alla, að ég ætla hon-
um ekki að efast um, að hann
fengi rétt svör.
Sannleikurinn er sá, að á því
hefir aldrei verið ymprað á fund-
um kaupfélagsstjórnar, að K. S.
keypti eignir Sig. Sigf. eða fyrir-
tækja hans, þótt falar kynnu að
verða með einhverjum hætti. Og
ég þori að staðhæfa, að enginn
samstarfsmanna minna í kaupfé-
lagsstórn, né heldur framkvæmda-
stjóri, hafa látið falla orð, er
skilja mætti á þá lund, að K. S.
hefði áhuga á að kaupa téðar eign-
ir. Allt hjal sr. Lárusar um þetta
er því fleipur eitt. Hluturinn er
einfaldlega sá, að annað stendur
K. S. nær, en að festa sitt takmark
aða fjármagn í fyrirtækium, sem
sum að minnsta kosti eru, að áliti
kaupfélagsstjórnar, næsta vafa-
söm. Má á það benda í því sam-
bandi, að til þess að stækka og
fullkomna sitt eigið hraðfrystiliús,
svo að taka mætti heila togara-
farma, svo og til að koma upp ís-
framleiðslu og ísgeymslu, mundi
ekki þurfa nema um eina og hálfa
milljón króna samkvæmt áætlun,
er fyrir liggur. Mundi þá frystihús
K. S. hafa jafnmikla afkastagetu
og bæði frystihúsin (K. S. og Hrað
frystistöðin h.f.) hafa nú.
VIII.
Séra Lárus mælir heldur kulda-
lega í garð ríkis og banka vegna
tregðu þessara aðilja á því, að mér
skilst, að veita Sig. Sigf. óskoraða
fjárhagsaðstoð vegna fyrirtækja
hans. Eigi veit ég hvort ákúrur
prestsins og svigurmæli eru á rök-
um reist. Hitt er víst, að þá mundu
fleiri mega bera sig báglega, ef
Sig. Sigf. verður með sanngirni
talinn afskiptur með lánsfé. Til
þess að ganga úr skugga um það,
þarf ekki annað en að fletta upp
í veðmálabókum, er sýna, að þing-
lýst veðlán Sig. Sigf. nema um
síðastliðin áramót um kr. 5,5 millj
ónum króna, þar af þinglýst lán
á árinu 1956 rétt um 3 milljónir
króna. Eigi er mér kunnugt um
kostnaðarverð eða raunverulegt
verðmæti þeirra eigna, er undir
standa þessum lánum, enda eru
lánsupphæðir þessar tilfærðar hér
fyrir þá sök eina, að sr. Lárus gaf
til þess ærið tilefni.
Til samanburðar má svo geta
þess, að Kaupfélag Skagfirðinga
hefir á síðastliðnum 7 árum reist,
vegna félagsmanna sinna, bygging-
ar, er með vélum og öðrum bún-
aði hafa kostað um 14 milljónir
króna. Félagið hefir búið við skort
á rekstrarfé, svo sem kunnugir
mega skilja, og því ekki getað sér
að meinalausu tekið stórar fúlgur
út úr rekstrinum til fjárfestingar,
enda þótt hjá slíku hafi eigi orð-
ið komizt. Því hefir verið leitazt
fyrir um lán og lögð á allmikil á-
herzla. Árangur er sá, að vegna
þessara framkvæmda hefir K. S.
fengið veðlán, sem nema alls 3,3
milljónum króna, og voru að eftir-
stöðvum um s. 1. áramót liðlega
2,5 milljónir króna. Þetta sýnir,
að kaupfélagið þyrfti ekki að telja
sig afskipt um lánsfé, ef fengið
hefði út á sínar framkvæmdir hlut-
fallslega jafn mikið og Sig. Sigf.
og fyrirtæki hans.
IX.
Sem vænta mátti, getur sr. Lár-
us ekki skrifað langa grein án
þess að hlaða lofi á sjálfan sig
fyrir yfirburði á einhverju sviöi.
í þetta sinn er það samvinnumað-
urinn, sem ber af. Og það er svo
sem ekkert hálfverk á sjálfshól-
inu: ,,....og starfsemi mín innan
K. S. meðan ég starfaði þar, sem
deildarstjóri stærstu sveitadeild-
arinnar og fulltrúi á aðalfundum,
hefir sýnt hug minn til þess félags
skapar. Og það mun þá ekki leika
vafi á að þann tíma hafi enginn
einn maður lífs eða liðinn borið
fram fleiri tillögur til hagsbóta og
sæmdar fyrir það félag en einmitt
ég. Þori ég í því efni að vitna íil
aðalfundargerðanna frá þeim ár-
um.“
Ekki er nú yfirlætinu fyrir að
fara.
Jú, — ég minnist þess að ekki
skorti tillögur frá prestinum. En
misjafnar voru þær nokkuð. Sum-
ar voru góðar, margar meinlausar
og gagnslausar, ófáar til ills eins,
ef samþykktar hefðu verið. Ég
þykist þekkja samvinnuferil sr.
Lárusar til nokkurrar hlítar. Ef til
vill má segja, að hann sé tækifær-
issinnaður samvinnumaður. Og þó
er það raunar hálfgildings öfug-
mæli, því að sannur og eindreg-
inn samvinnumaður er aldrei og
getur aldrei verið tækifærissinn-
aður. Réttara mundi að orða það
svo, að hann sé samvinnumaður
„með fyrirvara". Sá fyrirvari felst
í því, að sr. Lárus er einn þeirra
ófáu tækifærissinnuðu hálfvelg-
inga, sem hika ekki við að haía
fx-amhjá sínum eigin hagsmunasam
tökum, ef þeir búast við að hafa
sjálfir hagnað af í svip, — og fýsa
jafnvel aðra til hins sama óþurftar
verknaðar. Að öllum jafnaði reyn
ist „hagurinn“ ímyndun ein, ef
skyggnzt er fram, en ekki einblínt
ofan á eigin tær. Þetta er þeirra
samvinnumennska — og ástæða
til að hæla sér af.
Þetta er nú orðið lengra mál en
ætlað var í upphafi, enda skal stað
ar numið.
Ég endurtek það að lokum, að
enda þótt sum fyrirtæki Sig. Sig-
fússonar á Sauðárkróki og rekstur
þeirra sé engan veginn einkamál
hans, þá var mér næsta ógeðfellt
að gera þau mál að umtalsefni. En
þegar Miklabæjarprestur hefir upp
sína kennimannlegu raust í Morg-
unblaðinu, hleður honum hóflaust
lof og sér engin missmíð á, en fer
jafnframt með gróusögur og stað-
laust fleipur um aðra, og kjamsar
svo á öllu saman, iðandi af á-
nægju með sjálfan sig, — þá þótti
mér sem naumast væri rétt að
þegja við.
Sigurður Sigfússon er athafna-
maður. En hann sést ekki fyrir,
ætlar sér ekki af. Slíkt getur ein-
att léitt til margvíslegra árekstra
og jafnvel kæruleysis. Afsakanir
er oft hægt að finna, sé eftir leit-
að af góðfýsi og skilningi. En máls
vörn þvílík og sú, er sr. Lárus
setur fram í Morgunblaðinu 16. þ.
m., hlýtur að missa marks.
23.5. 1957
Viðbót af gefnu
tilefni
Eftir að ég hafði lokið við að
skrifa þessa grein, sá ég af tilvilj-
un Alþýðublaðið frá 24. maí, með
grein eftir Konráð Þorsteinsson,
kaUpmann á Sauðárkrókf Höfund-
ur hefir sýnilega haft ritsmíð sr.
Lárusar fyrir framan sig, er hann
settist niður, og dregur hann dyggi
lega dám af henni, enda mennirn-
ir ekki næsta ólíkir um sumt. Þó
er greinin Konráðs þeim mun ó-
geðslegri, sem hann virði’st taka
sr. Lárusi fram í hræsninni. Er
þar skemmst af að segja, að grein
þessa fallna engils er svo fleytifull
áf staðleyisum, rógi og rætni, að
hún er langt fyrir neðan það að
vera svaraverð.
En ritstjórn Alþýðpblaðsins, sem
birtir grein Konráðs athugasemda-
laust, mætti spyrja í fullri ein-
lægni, hvort hún telji enga ástæðu
Auglýsingar
sem eiga að birtast í sunnudagsblöðum í
sumar þurfa að hafa borizt blaðinu fyrir
kl. 5 e. h. á föstudögum.
MHMæninaniimimiiiimmiiiiuiiiuiiiiiimiiiniuiimmmiiiininmmiiiiimmnmiiimiiniHiiiiMH
Auglýsingasími Tímans er 82523 —
imiBniiuiiiiiimiiiimiimiiimiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiimuiiiimiiiimiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiimiiiniuíiiiimminaH
VAVVVAV.V.V.V.V.'.V.V.V.V/.V.V.V.VV.’.V.V.V.V.VJ
Hjartanlega þakka ég öllum þeim mörgu, sem sýndu V
;!l mér vinarhug á sjötugsafmæli mínu 9. maí s. 1. með ;I
;I heimsóknum, gjöfum, blómum og skeytum. Guð blessi
•I vkkur öll. ■!!
=: í
;■ Viiborg Jónsdóttir, .■
í Langholtsveg 27. ;■
'■ ■■■■■■■'
v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.
;■ Iljartanlega þakka ég ykkur öllum, kæru vinir mínir, ;■
;I sern heiðruðu mig á fimmtugasta afmælisdaginn með ;"
;! heimsóknum, stórgjöfum og heillaskeytum. ;!!
;| Friður og blessun Guðs fylgi ykkur allar stundir. ;I
*> Sigurþór Gíslason, ;I
Skála. ■:
■ ■ ■ ■ I
.v.

!■■■■■■■■
Utför mannsins míns,
GuSmundar Jónssonar
á Hvífárbakka,
fer fram laugardaginn 1. júní. Athöfnin hefst kl. 2 e. h. frá Bæjar-
kirkju.
Ragnheiður Magnúsdóttir.
fþróttir
(Framhald af 4. síðu).
geta, að nýlega léku Norðmenn við
Búlgara í heimsmeistarakeppninni
(Bulgarar unnu 2—1) og löngu
fyrir þann leik voru norsku leik-
mennirnir æfðir í marki til þess
að fá úr því skorið hver þeirra
væri líklegastur til að fara í mark,
ef svo illa tækist til að markmað-
ur slasaðist. Til þess kom þó ekki,
en allur er varinn góður.
En snúum okkur að leiknum
aftur. Af öðrum leikmönnum Vals
sem stóð sig vel í þessum leik,
auk Einars, má nefna Magnús
Snæbjörnsson, sem enn sannaði
hve ágætur bakvörður hann er
orðinn — þótt landsliðsnefnd hafi
ekki komið auga á það — og í
þessum leik hélt hann hinum
hættulega Dagbjarti alveg í skefj-
um. Halldór Halldórsson var jafn
bezti maður liðsins og virðist í
óvenjugóðri æfingu. í framlínunni
bar mest á Gunnari Gunnarssyni,
sem greinilega er betri en undan
farin sumur, enda mun hann nú
orðinn heill í fæti. Hörður Felix-
son gerði margt laglegt, en fékk
þó ekki nóg út úr leik sínum, og
sama er að segja um Björgvin.
Dómari í leiknum var Guðbjörn
Jónsson, KR, og virtist hann helzt
til óákveðinn í dómum sínum.
Hann naut aðstoðar ágætra línu-
varða, Hauks Óskarssonar og
Magnúsar Péturssonar, þannig að
segja má að leikurinn hafi í heild
verið sæmilega dæmdur.
Á sunnudagskvöld léku Þróttur
og Víkingur i Reykjavíkurmótinu
og fóru leikar svo, að Þróttur
sigraði með 3—0. Gefur sú marka
tala Iitla hugmynd um gang leiks-
ins. Víkingur fékk mun fleiri og
betri tækifæri til að skora, en
leikmenn félagsins voru ekki á
skotskóm i þessum leik. Þróttur
barðist hins vegar að dugnaði, og
nýtti vel þau fáu tækifæri sem
komu, og má því segja, að félagið
hafi verið allvel að sigrinum kom
ið. I liði Víkings léku sjö drengir
úr 2. flokki, en þess má geta, að
í þeim flokki sigraði Víkingur Val
nýlega með 2—0. hsím.
Lokastaðan í mótinu varð
þannig:
Fram 4 3 1 0 21-3 7
KR 4 2 11 15-6 5
Valur 4 2 0 2 9-5 4
Þróttur 4 1 0 3 6-13 2
Víkingur 4 1 0 3 3-27 2
Tízkusýning
(Framhald af 5. síðu).
til þess að grennslast eftir áliti
gamals og reynds samherja og trún
aðar- og baráttumanns Alþýðu-
flokksins um langa hríð, Magnúsar
Bjafnasonar, bæjarfulltrúa, — á-
liti hans á þeim málum, er grein
Konfáðs fjallar um, og jafnvel áliti
hans á Konráði kaupmanni sjálf-
um. Miá geta þess, að Magnús
Bjarnason mun hafa borið fram til
lögu í bæjarstjórn, er Konráð sér
ekki ástæðu til að getæum, enda
muri hún ekki hafa verið samin eft-
ir forskrift Konráðs eða ihaldsins í
bæjarstjórn Sauðárkróks.
25. maí 1957,
Gísli Magnússon.
Þá varð sólhlíf, sem sýnd var með
samkvæmiskjól. Var hún bundin
úr baunablómum og silkiböndum
og síðast skal nefna brúðarvönd-
inn, sem bundinn var í blævængs
lag úr rauðbleikum baunablómum,
fjólubláum gladiolus og hvitum
blúndum.
Kynnir var Sveinn Ásgeirsson,
hagfræðingur, og um hljómlist
sáu C. Billich og J. Felzman. Allt
hjálpaðist að til að gera þetta
skemmtilega stund og áhorfendur
eru áreiðanlega þakklátir þeim',
er að sýningunni stóðu, bæði frú
Báru og frú Guðrúnu, sem og
sýningarstúlkunum sem leystu
verk sitt vel af hendi.