Tíminn - 28.03.1958, Blaðsíða 7

TÍMINN, föstudaginn 28. raarz 1958.
7
Ekkert eigum vér betra eftir umhleypingaár
verðbólgunnar en verkin bændanna
Kafli úr ræííu Egils Thorarensen kaupfélagsstjóra á aíalfundi Mjólkur-
bús Flóamanna, sem haldinn var að Selfossi í s.I. viku
áslæða til þess innan- okkar vé-
banda. Þegar við höfum rætt þessi
mál á undanförnum íundum, því
að lengi hefir. það verið sýnt, að
að þessu mundi draga, hefi ég
minnt menn á innanlandssöhma,
Fyrst og fremst það, að við eigum
hana áfram og einnig á það að hún
er í stöðugum vexti sökxun fófks-
fjölgunar í landinu og einnig það,
að á. þessari innanlandssölu hafa
bændur hér byggt hinar mikhi og
glæsilegu framkvæmdir sínar í
husagerð og ræktun, sem alfir
þekkja og ekki þarf að lýsa, en
sem eigi að síður eru svo stórbrotn
ar að einsdæmi mun vera á jafn
skömmum tíma. Þessu hefir mjólk-
urframleiðslan hér og salan á inn-
anlandsmarkaðnum áorkað — og
hvort tveggja eigum við enn og
enn vil ég minna á eins og á und-
anförnum fundum, að þessu höld-
um við.. þótt eitthvað af toppi íram
leiðslunnar verði að flytjast út fyr-
ir lágt verð. En aurarnir, sem fyr-
ir það koma, verður þó viðbót við
, það, sem innanlandssalan skilar, að
vísu lækkar það verðið á Iítrunum
en það hækkat eigi að síður þá
upphæð, sem hver bóndi fær heim
fyrir mjólkurframleiðslu sína og
leggst þannig á eitt með söluaukn-
ingunni innanlands.
Og söluaukningin innanlands er
drjúg, þótt að vísu nokkur hækkun
á niðurgreiðslunni' t. d. síðastliðið
ár færi til bænda, var sú hækkun
einnig vegna aukins rekstrarkostn
aðar, en meðal framleiðslubúið hér
í okkar félagsskap fékk hehn (ég
segi heim, þá hefi ég dregið frá
akstur og afskrift) kr. 64.650.01
árið 1956 en árið 1957, árið sem
Á aSaifundi Mjólkurbús
Fióamanna, sem haldinn var
aS Selfossi í s. I. viku, flutti
Egill Thorarensen kaupfé-
lagsstjóri, forustumaSur í
samvinnumálum bænda á
Suðurlandsundirlendinu,
langt og ýtarlegt erindi um
rekstur mjólkurbúsins og af-
komu þess. í lok ræðu sinn-
ar, vék Egill að nokkrum
vandamálum landbúnaðar-
ins, sem við blasa í dag og
fórust honum þá orð á þessa
leið:
— Þá er ég kominn að því máli,
sem nú ,má nefna mál dagsins, en
það er hin. svonefnda offfamíeiðsla
á mjólk — en um það hafa nú mar g
ar blaðagreinar, útvarpsfyrirlestr-
ar og íund arsa mþy kkt i r verið gerð.
Ekki mun ég þó að ráði gera
það, sem þar hefir fram komið, að
umtalsefni, en ræða málið frekar
frá nokkru öðru sjónarmiði.
Það, sem einkennt hefir umræð-
tu- um þetta mál, er vaxandi ugg-
ur vegna ,. svokallaörar offram-
leiðslu á mjólkurvörum, þ. e. a. s.
meiri framleiðslu én selst á inn-
lendum markaði.
Útfluttar mjólkurvörur
Það er nú staðreynd, að slík
framleiSsla er fju*ir hendi. Við
fluttum út ost á s. 1. ári og mun-
um flytja út enn meirá af osti á
yfirstandandi ári og sennilega eitt-
hvað af smjöri Hka. — Þó getur
það fariS nokkuð eftir því hvernig við nú gerum reikningsskil fyrir,
til tekst með bræðsluostútflutning- var þessi upphæð kr. 75.781.28 eða
jnn. hafði hækkað um kr. 11.131.27.
Sá ostur, sem við fluttum út fyr- Gefur þessi tala þó engan veginn
ir 1. sept. 1957, var verðuppbættur rétta hugmynd um tekjur bænda
upp í innanlandsverð. En að af mjólkursölu vegna þess, að í
óbreyttum niðurgreiðslum eða út- tölu framleiðenda, sem ég deiii hér
flutningsuppbótaraðferðum getum með, eru 63 úr þorpum, sem ekki
við ekki .vænzt hærri uppbóta á
okkar útflutning en hæst er borgað
á sjávaraíurðir og getur það ekki
talizt óeðlilegt. Um hitt mun svo
hafa verið rætt að leggja skatt á
innfluttan fóðurbæti eða jafnvel
innvegna mjólk til þess að bæta
upp útfluttar vörur og þá að fullu
hafa mjólkurframléiðslu sem aðal-
atvinnu, heldur senda afgangsleka
í búið og draga meðaltalið því
mjög mikið niffur.
Ég held því ekki fram að slík
tekjuaukning sem þessi haldi á-
fram en það er einnig nokkuð sem
heitir að halda í horfinu og enn:
Egill Gr. '< horarensen
iðju, þetta er nú öllum að skilj
ast og heimskuleg mótspyrna
sem stjórnmálamenn héldu uppi
gagnvart þessu að hverfa. Hinu
útlenda fjármagni fylgir ut-
lent starfslið a. m. k. fyrst um
sinn — en það fólk þarf einnig
mjólkurvörur auk þess sem
sjálfar iðnaðaraðgerðirnar auka
almenna kaupgetu.
í þriðja lagi er það útflutn-
ingurinn — hann er lélegur eins
og er, satt er það, þó kemur hann
sem viðbót við innanlandssöluna
og hækkar þrátt fyrir allt hina
endanlegu tekjuupphæð ársins
hjá hverjum bónda. En þar kem
ur og airnað til — efnahagskerfi
okkar og rtágrannalandanna fell
ur fyrr eða síðar í sama farveg og
þá verður kannske næstum því
eins gott aö flytja út eins og að
selja hér innanlands. Sagan end
urtckur sig oft og enn eru þeir
lifandi sem muna fyrsta upp-
gangstímabil bænda í þessu hcr
aði sem byggðist á smjörsölu til
Englands a. m. k. lifum við cnn
þá margir sem fluttum rjómann
og vorum kallaðir rjómapóstar
og munum gróandann; vonina og
'bjartsýnina sem fylgdi gullinu
sem koni fvrir smjörkvartelin
og gleðina yfir nýju hlutunum,
mörgum áður óþekktum, sem
fékkst fyrir það.
Afrek bændastéttarinnar
Sumt af þessu þrennu sem ég
hefi hér nefnt eigum við víst
fyrir hinu eru miklar líkur og
-aunar einnig vissa — aðeins
tímaspurning hvenær. Þess vegna
held ég að við látum siá til í bili
með framieiðsluaukninguna. Gró
indinn, vonin og bjartsýnin hefir
ildrei dáið hjá bændastétt okkar
fagra héraðs síðan á árum mjoik
urbúanna, þótt stundum hafi syrt
í álinn. Við látum þetta hjal urr
að hemla framleiðsluna íalla nið
ur. Engum á að iíðast að slá verk
færið úr hinni starfandi hönd. —
Enginn má taka vonina, bjartsýn
ina og athafnagleðina frá okkar
framsæknu bændum. — Þeir hafa
aldrei staðið traustari fótum en
í dag.
Við enga stendur þjóðin í
eins mikilli þakkarskuld eins
og við þá. — Einmitt fyrir
að rækta landið — byggja
upp landið og auk% fram
leiðsluna. Ekkert eigum við
hér betra eftir umhleypinga
ár verðbólgunnar en verkin
þeh-ra. Ég óska í dag bænd-
um þessara samtaka okkar
til hamingju með mikil afrek
og glæsilega sigra.
Bréfkorn Frá París
París, 24. marz:
Eftlr Art Buchwald
ég hj'gg að það væri okkur óhag- mun innaniandssalan, aukast
stæðara á þessu mjólkursvæði —
en þó sérstaklega hið síðara. Þó
jná vel vera að inn á fóðurbætis-
skattaðferðina verði farið, cg býst
við að hermi hafi vaxið fylgi hjá
þeim, sem þessi mál hafa með
höndum i þeirri von að með því
muni helzt slá á framleiðsluna,
ailt mun þó óráðið enn. En sann-
leikurinn er sá. að þegar frá líður,
verður e. t. v. nokkuð sama hver
leiðin verður tekin — því að áður
en langt um líður hlýtur að ein-
hverjum leiðum að verða stefnt að
samræmingu verðlags hér og ná-
grannalanda okkar og þá leysist
útflutningsspursmálið af sjáifu
sér.
MIK'E TODD var tórsari (show-
man) bæði á sviðinu og utan þess.
Hann átti ekkert einkalíf og kærði
'sig heldur ekkert uni það. Blöðin
voru hans hálfa líf, og scnnilega
hefir engin frægur maður á seinni
timum átt eins marga vini meðal
blaðamanna og Mike Todd. Vér
vorum svo heppnir að vera í þeim
hópi.
Vér flæktumst með Todd víðs
vegar um Evrópu og tötuðum við
liann um allt milli himins og jarð-
ar, en oftast töluðum við um Mike
Todd. Hann var aldrei lciðinlcg-
ur og aldrei geðvondur.
Stærsti hæfileiki hans var fljúg-
andi ímyndunarafl. Hann trúði því
(staðfastlega, að ekkert væri svo
aukast jafnt og þét't í samræmi við
fólksfjölgunina í landinu.
Enginn samdráttur!
tindanfarin 50 ár hafa bændur
verið eggjaðir lögeggjan af forráöa
mönnum búnaðarfélagsskaparins í
landinu að auka ræktún og stækka
búin. Á nú allt í einu að ráð-
Ieggjá' þeim áð draga úr fram-
leiðslunni eða gera á þeim refsi-
aðgerðir sem hefðu þau áhrif,! fjarstætt eða erfitt að hann gæti
að framleiðsla dragist saman? Og! okki framkvæmt það, og raunar
inni (þeir voru 4) og lét þá útbúa
matinn. Hann lét senda eftir kór
Svartfjallabænda og dansara til a'ð
skemmta gestum sínurn.
Því miður var húsakosturinn
Ormagryfjunni samt þannig, að
erfitt var að raða mönnum til
horðs, svo að vel færi. Það voru
aðeins örfá góð borð í miðjum sal,
hinum var öllum stillt upp við
vegg eða á bak við stoðir og súlur.
Todd leysti þennan erfiða dipló-
matiska hnút með því að segja yf-
irþjóninum svo fyrir vcrkum:
,Þetta er kommúnistískt ríki. Þess
vegna látum við Svartfjallabænd-
urna sitja við bezlu boi'ðin, en röð-
um ráðherrum og sendiherrum
upp við veg'ginn“.
það aðeins vegna þess að eitthvað
af framleiðslutoppnum þarf að
flytja út fyrir lágt verð? Ekki held
ég að eigi að gera- þetta.. —, Ég
En þangað til er raunar sama; nejta þvj ekki að nokkrir örðug-
hvaða leifc. faria er, þaimig a-ð fyrir (.leikar geti skapazt um einhvert
i 'J......*" "* "^ijmabii vegna þess að hlutföll
milli innanlandssölu og útflutndngs
mjólkurvörum verði óhagstætt.
þær vörur, sem seí'dar verða út lir
iandi, fæst aðeins lítill hluti inn-
anland'sverðsins og verða þessar
vörur því óhjákvæmilega til þess' £
að lækka mjólkurverðið, þ. e. a. s.
lækka wrð hvers lítra sem bóndinn
selur. Og þetta er auðvitað ástæð-
an Ifl. þess hversu mikið er nú
tim það rætt, hver ráð skuli finna
til þess að draga úr mjólkurfram-
leiðslunni eða kannske réttara sagt
úr áfranvhaldandi aukningu henn-
nr.
Aukinn innanlandsmarkaður
Þegar örðugleikar steðja að eins
og níi með sölu á umframvörum
mjólkurframleiðenda, hættir mönn
um við að gleyma öllu í þeim mál-
um a.,m. k. þá stundina, öðni en
þeim. En það er engan veginn
t. v. yrði yrði' það tii þess að
bændur breyttu þá eitthvað fram-
leiðsluháttum sinum — en þeir
eiga að vera. sjálfráðir um það.
Hitt ber að hafa í huga að fram-
leiðslan er ekki meiri en það enn
að beinlinis gæti verið hættulegt
að draga úr henni og vörur gæti
fyrr en varir vantað á markaðmn.
•annaði’ hann þessa kenningu sína
æ ofan í æ. Skemmtilegast í fari
hans var andúð hans á því að vera
eins og aðrir, fylgja hefðbundnum
siðum og háttum. Hann var sífellt
aö komast í vandræði af þessum
sökum, en þetta viðhorf var líka
þaði, sem skapaði Cinerama og sig-
ur kvikmyndarinnar „Umhverfis
jörðina á 80 dögum“.
ENGINN STAÐUR og cngin að-
staða gerði hann orðlausan eða
máttvana. Eitt sinn vorum við sam
an í Belgrad og Todd var að reyna
að körna á samstarfi við að gera
kvi'kmyndina „Stríð og frióur".
Hann stofnaði til samkvæmis í næt
Ég vil til stuðnings þessum mögu- urklúbb, sem orðprútt fólk kallaði
leika benda á eftirfarandi. „Ormagryfjuna“. Hann bauð þang-
í FYRSTA lagi tekur eðlileg að ráðherrum og sendimönnum
fólksfjölgun í landinu árlega til -erlendra ríkja í Belgrad. Hann
sín verulegt magn af framleiðsiu breytti Ormagryfjunni í fegurstu
aukningu. salarkynni með því að fá skreyt-
í öðru lagi — ef þessi þjóð á ingarnar að láni frá þjóðminjasafni
að lifa verður að hleypa erlendu Júgóslava. Hanm réði til sín alla
fjái-magni inn í landið til stór- færustu matreiðslumennina í borg
í ANNAÐ skipti, um það leyti
er hann var að ljúka gerð myndar-
innar „Umhverfis jörðina á 80 dög
um“ í París, var verið að kvik-
mynda senu nálægt Place Vendóme
hér í borginni. Því miður voru 40
—50 bílar á stæðum við torgið og
óþægilega fyrir. Ilér var um að
ræða mynd, sem átti að gerast
öldinni sem leið og óhæft að hafa
ný bílamódelí sjónmáli kvikmynda
tökumannanna. Todd lét kranabíla
draga alla bílana burt af torginu
og í annað bæjarhverfi. í hvert
sinn, sem bíleigandi birtist á tor;
inu og hóf að bölsótast yfir því að
bíllinu væri horfinn, var til staðar
einn af aðstoðarmönnum Todds
með koffort af peningum og tróð
frankaseðlum í lófa mannsins um
leið og hann leiddi hann burt af
staðnum.
Todd sá gjarnan sjálfan si
spaugilegu ljósi og var það óborg-
anlegur eiginleiki fyrir mann, sem
var eins mikið í milli tannanna
blöðunum og liann var. Eftir að
heimspressan lagði hann fiatan út
af veizlunni miklu í Madison
Á víðavangi
Spaak og Bjarni
í seinasta blaði Dags birtist
skemmtilega rituð grein eflir
Magnús H. Gíslason, þar sem
hann ræðir um þingræður þeirra
Ólafs Thors og' Bjarna Benedikts
sonar í tilefni af svarbréíi Hcr-
manns Jónassonar >til Bulganins. ,
Eftir að liafa gcrt Ólafi liæfileg
skil, víkur Magnús að Bjarna og
segir m.a.:
„Forsætisráðherra beiulir á
það í bréfi sínu, að vegna ófriðar
hættu í heiminum hafi veri'ð horf
i'ð frá því í bili að láta lierinn
fara héðan. Nú segir Bjarni, að
meginlínur bréfsins séu lagðar
af Atlantshafsráðinu, og þá vænt
anlega einnig það„ sem sagt er
um friðarhorfurnar. En þá fer
nú að vandat't málið, þegar At-
lantshafsráðið er innbyrðis ósam
þykkt. Spaak sagði nefniiega ein-
hverntíma í Iiaust, að friðarhorf-
ur hefðu aldrei verið betri, og nú
hefir liann fcngið þann liðstyrk,
sem hlýtur áð sánnfæra heiminn
þar sem Bjarni Ben. er honutn
sammála. En þeir Bjarai og
Spaak bæta því við, að þessar
góðu friðarhorfur byggist á því,
að ekki sé slakað á vörnum. Tal-
ar maðurinn upp úr svefni? í
öðru orðinu áfellist hann forsæt
isráðherra fyrir að afsaka dvöi
hersins hér með ófriðarhættunni,
eu í hinu segir hann að búast
megi við að brottför liersins færi
okkur nær þriðju heimsstyrjöld
inni. Og eftir allt þetía kemst
svo Bj. Ben. að þeirri niðurstöðu,
„að ef ætlunin er á annað borð
að láta varnarliðið hverfa frá ís-
landi í fyrirsjáanlegri framtíð,
þá er ekki eftir neinu að bíða.“
Ekki styttist útlegðin
Að lokum segir Magnús:
„Það er alkunna að Bj. Ben.
liefir ómótstæðilega löngun íil
þess að láta á sér bera. Slíkum
mönnum hættir til að tala í tíraa
og ótúna. Og þegar afstaðan er
fyrc-t og fremst við það miðuð,
að vera á öndverðum meiði við
það. sem andstæðingamir segja
og gera, þá er ekki óeðlilegt að
menn verði stunduin áttavilltir í
eigin vaðli, eins og lient liefir
aumingja Bjarna í þetta sinn. —
Ræðan hans frá 10. febr. er ein-
hver sá meiningarlausasti hræri-
grautur sem sézt hefir á prenti.
Öllum er löngu ljóst, að í inn-
anlandsmálum liefir ílialdið þá
stefnu eina, að lilynna að póli-
tízkuin og persónulegum „hags-
munum okkar“. Ýmsir hafa til
þessa álitið að öðru gegndi um
utamíkisniál, þrátt fyrir hina
einstæðu fréttaþjónustu við cr-
lend blöð. Eftir þessa merkilegu
ræðu Bjarna, er nú séð, að í það
skjól er einnig fokið.
„Langt finns't þeim, sem búinn
bíður“, og líklega verður hún
nokkuð löng, nóttin í Húsafells-
skógi.“
Örklíppur í staS úrræða
Undanfaraa daga hafa foruslu
greinar og S'taksteinár Mbl. verið
að mestu leyti úrklippur úr öðr-
um blöðum. Þannig reyna rit-
stjórar Mbl. nú að breiða yfir
úrræðaleysi Sjálfstæðisflokksins.
Að sjálfsögðu ættu þessar grein
ar Mbl. nú að fjalla um úrræði
Sjálfstæðisfl., ef þau væru nokk-
Square Garden í New York í fvrra,
sendi hann „Do-it-your-self-Party-
kit“ — ríflegan nestispakka, 'il
þeirra, sem töldu sig hafa farið
verst út úr vcizlugleðinni. Hann
álti til að undirrila símskeyti til
kunningjanna — til dæmis til voi*
— þannig: Mr. Elisabeth Taylór.
HANN SAGÐI sjálfur, að hann
væri hinn .síðasti í hópi hinna
miklu eyðsluseggja. Það komst eng'
inn með tærnar þar sem hann hafðí
á.'hælana, svo að oss sé kunnugt um.
Hann játaði fúslega, að hann eyddi
peningum, hvort sem hann ætti -þá
(Framh. á 8. síðu).