Tíminn - 19.04.1958, Qupperneq 7

TÍMNN, laugardaginn 19. apríl 1958.
7
Á víðavangi
Skylda Sjálfstæðis-
flokksins
í forustugrein, sem nýlega
birtist í Degi, er koinizt svo að
orði:
„Á meðan stjórnarflokkarnir
glíma við vanda efnaliagsmál-
auna, lirópar stjórnarandstaðan,.
Sjálfstæðisflokkurinn, að núver-
andi stjórn hafi tekið við „blóm-
legu búi“, svo sem sjá mátti I
Morgunblaðinu nýlega. Þar
segir að arfur íhaldsins liafi ver-
ið bæði mikill og góður og vinstri
stjórnin hafi notað hann illa. Þótt
menn kippi sér ekki upp við það,
þó að þetta aðalmálgagn „stærsta
stjórnmáIaflokksins“ snúi við
staðrcyndum, þá hefir liitt lield-
ur ekki dulizt blaðalesendum, og
er það öllu alvarlegra, að sá
flokkur hefir til þessa ekki lagt
neitt til mála, annað en ófrægja
fyrirfram liugsanlegar leiðir úr-
þeim vanda efnahagsmálannn,
sem nú kalla á úrlausn.
Sá stjórnflokkur, sem sífelit.
g'umar af stærð sinni, heimtar
völd og þykist þess umkominn
að ræða hin alvarlegu málefni
þjóðarinnar, getur ekki skotið sér
undan þeirri skyldu að gera;
grein fyrir sínum úrræðuin, ef
Iiann vill láta taka sig alvarlega/*'
Furðuleg þögn
Nokkura athygli vekur það, aðt
Þjóðviljinn, sem liefir oftasfr
verið mjög skeleggur í landhelg-
isinálinu og gert sér far um að
segja ítarlega frá Genfarfundiu-
um, Iiefir enn ekki minnzt eimt
orði á það, að fulltrúi Riissan
skipaði sér þar við hlið brezka
fulltrúans til að mótmæla tillöga
íslands um, að strandríkin megl
færa friðunarsvæði út fyrir 12
mílur, ef sérstakar ástæður eru
fyrir liendi. Þessi afstaða Rússa
er enn óskiljanlegri eh afstaða
Breta, þar sem Rússar liafa ekki
neinna liagsmuna að gæta í þessu.
sambandi. Sennilega vejdur eitt-
hvert baktjaldamakk við Breta
þessari afstöðu Rússa og
sést bezt hér sem oftar, að stór-
veldin íelja ekki eftir sér a#
verzla með hagsmuni smáþjóð-
anna, ef þau telja sér einhvern
liag í því.
Vissulega er þessi afstaða
Rússa svo ósanngjörn í garð ís-
lauds, að ekkert íslcnzkt blað;
ætti að þegja um liana.
Bjarni í síað Agnars
Alþýðublaðið minnist í g'ær á
seinustu skrif Mbl. um efnahags-
málin og seg'ir m. a.:
„Morgunblaðið heldur áfram it
gær að þyrla upp moldviðri út a£
fyrirhuguðum ráðstöfunum ríliis-
um. Blaðið hefir raunar ekkl1
hugmynd um, hverjar þær tillög-
ur muni verða, en lætur sér detta
því fleira í hug sem það veit
minua. Það fetar með öðrum orð-
um í fótspor Mánudagblaðsins.
Hins vegar forðast Morgun-
blaðið að gera grein fyrir, hvað
Sjálfstæðisflokkurinn ætli tii
þessara mála að leggja. Það
kemst ekki lengra en vera fyrir-
fram á móti því, sem ríkisstjórn-
in kann að ætla og vilja. Og út á
þetta á fylgið að streyma til'
Sjálfstæðisflokksins úr öllum átt-
um!
Væri ekki betra fyrir Sjálf-
stæðismenn að láta Mámidags-
blaðið eitt um að ræða cfnahags*
málin?“
„Verri óleik var ekki hægt
að gera íslendmgum"
í forustugrein Mbl. í gær ségir
svo um amerísku tillöguna á
Genfarráðstefnunni:
„Margar tillögur hafa komið
fram um landhelgis- og friðunár-
málin á Genfarráðstefnunni. Af'
þeim var tillaga Kanada um 12
mílna fiskveiðilandhelgi sú, sem
íslendingar töldu sér hagkvæm-
asta. Það urðu okkur því mikil
vonbrigði er fulltrúi Bandaríkj-
amia flutti í fyrradag breytingar-
tillögu við tillögu Kanada, sem
raunverulega spillir öUu gildt
hennar fyrir íslendinga.
(Framhald á 8.. síðu)
Stjórn og starfslið
í stjórn Blaðamánnafélags ís-
lands eiga nú sæti: Sigurður Bjarna
son, formaður, Jón Magnússon,
varaformaður, Andrés Kristjáns-
son, ritari, Atli Steinarsson, gjald-
keri, og Jón Bjarnason, meðstjórn-
andi.
Stjórn Blaðamannafélags íslands. TaliS frá hægri: Atli Steinarsson, Andrés Kristjánsson, Sigurður Bjarnason
formaður, Jón Magnússon og Jón Bjarnason.
í stjórn norræna pressumótsins
og norræna blaðamannasambands-
ins eru Iíögni Torfason, Haukur
Snorrason og Bjarni Guðmundsson.
Þrír mcnn eru heiðursfélagar í
Blaðamannafélagi íslands; Árni
Óla, ritstjóri, Skúli Skúlason, rit-
stjóri, og Valtýr Stefánsson, rit-
I stjóri.
í stjórn Menningarsjóðs blaða-
manna eiga sæti: Sigurður Bjarna-
son formaðUr. Ingólfur Kristjáns-
son, gjaldkeri, og Hendrik Ottós-
son.
í júní í sumar er ákveðið, að
fjölmennt, norrænt blaðamanná-
mót, eða pressumót verði haldið
hér á landi, og mun það standa
eina viku. Sækja það fulltrúar frá
öllum Norðurlöndum, og verða er-
lendir gestir 60—80.
Blaðamannafélag íslands hefir
látið ýmis framfaramál þjóðarinn-
ar til sín taka á síffari árum og
stutt þaú af megni.
Jón Ólafsson
Björn Jónsson
Einar Kvaran Einar Benediktsson
Hannes Þorsteinss. Briet Bjarnhéðinsd. Þorsteinn Gislason Valdimar Ásmundss Jón Jakobsson
A
Blaðamannaíélag Is ands minnist
um þessar mundir 60 ára afmælis síns
Jón Ólaísson beitti sér fyrir stofnun félagsins
til aí vinna aí samheldni blalSamanna og hags-
munum þeirra
Blaðamannafélag íslands
er sextugt um þessar mundir.
Fyrsti stofnfundur þess var
haldinn að Hótel ísland í
Reykjavík 19. nóv. 1897.
ÞaS var Jón Ólafsson, skáld,
þá ritstjóri Nýju aldarinnar,
sem beitti sér fyrir stofnun-
inni og hafði frumkvæði að
boðun stofnfundar.
Sendi ihann ritstjórum blaðanna
í Reykjavík boðsbréf 18. nóv.
1897. í boðsbréfi þessu segir, að
tilgangur hins yæntanlega félags
skuli vera að vinna að samheldni
blaðanvanna og hagsmunum þeirra.
Stofnendur félagsins voru þessir:
Jón Ólafsson, ritstjóri Nýju
aldarinnar, Hannes Þorsteinsson,
ritstjéri Þjóðólfs, Björn Jónsson,
ritstjóri ísafoldar, og Einar Hjör-
leifsson Kvaran, meðritstjóri fsa-
foldar, Valdimar Ásmundsson, rit
stjóri FjaUkonunar, Bríet Bjarn-
héðinsdóttir, ritstjóri Kvenna-
blaösins, Einar Benediktsson rit-
stjóri Dagskrár, Þorsteinn Gísla-
son, ritstjóri íslands, og Jón Ja-
kobsson frá Nýju öldinni.
Stafsetningarmálið var stór-
mál á þeim tíma
Fljótlega eftir stofnun félagsins
varð stafselningarmálið eitt helzta
viðfangsefni þess. Mikill glundroði
rífcti um stafsetningu, og vildi fé-
lagið beta sér fyrir samræmingu
hennar. Helzti hvatamaður í þvi
máli var Björn Jónsson. Árið 1900
gaf Ísafoldarprentsmiðja út Staf-
sctningarorðabók eftir Bjöm Jóns-
son, og segir á trtilblaði, að hún
sé gefin út að tilhlutan Blaða-
mannafélagsins. í formála segir
Björn m.a.: „Tildrög þessa kvers
eru samtök Blaðamannafélagsins
fyrir fáum missirum um útrýming
hins sivaxandi stafsetningarglund-
roða í ísienzku máli.“ Ennfremur
segir, að félagið hafi frá upphafi
ráffgert útgáfu sliks orðasafns.
Stafsetningarorðabók Bjorns
Jónssonar hlaut góðar viðtökur og
var lengi notuð. Blaðamannastaf-
setningin svonefnda, sem hún
skýrði, átti vinsældum að fagna,
rn.a. ýmissa helztu rithöfunda þjóð
arinnar á þeim tíma, og tóku þeir
hana upp. Bar nokkuð á milli um
hana og þágildandi skólastaísetn-
ingu.
Starf með hvíldum
Blaðamannafélag íslands mun
hafa starfað nokkuð fyrstu árin,
en þegar leið frá aldamótum lagð-
Eftir 1930 færðist félagið méir
í það horf að vera stéttarfélag
blaðamanna, enda fór þá mjög
fjölgandi í stéttinni með fjölgun
dagblaða og stækkun þeirra. Fé-
lagið varð og samningsaðili um
kjör blaðamanna og liafa síðasta
aldarfjórðunginn gilt fastir kjara-
samningar milli félagsins og blaða-
útgefenda.
Menningarsjóður blaða-
manna
Árið 1943 stofnaði félagið Menn-
ingarsjóð Blaðamannafélags ís-
lands og er hlutverk hans að
styrkja félagsmenn til utanfara í
námsskyni, og til að sækja blaða-
mannamót og ýrnsa fundi erlendis
eoa kynna sér mál er varða blaða-
menn og störf þeirra. Til sjóffs-
ins leggst hálft árgjald félags-
manna og auk þess lögðu blöðin
nokkuð ,af mörkum í sjóðinn ár-
lega samkvæmt samningum. Nú
greiða blöðin í sjóðinn % % af
launum blaðamanna. Félagið hefir
og aflað sjóðnum tekna með ýmsu
öðru móti, t.d. opinbcrum skemmt
unum í góðri samvinnu við félags-
samtök leikara. Sjóðurinn hefir
eflzt allvel og er nú um 200 þús.
kr. Hann hefir alls- veitt 45 styrki,
samtals 163.500 kr.
Alþjóðlegt samstarf
Blaðamannafélag fslands er að-
ili að samtökum blaðamanna á

*■' eL dar/öw+c cg
'■nP/ld J-cro 'LTX^/
OÍ//(XA4c/ sPo* c/xa/JiO—o 4
/riiu/au^ucu /9 AV ,2/ 8’/i
lesuA y/” ú&p «-*»•
ouMýZ+uýrví cxJj (SlJ&ysrvuyuKJ í has/Ct
* cfyuuualof vesiAefíuuJ,
Boösbréf Jóns Ólafssonar ritstjóra a5 stofnfundi Biaðam.fél. íslands
ist það niður um skeið, var endur-
vakið 1914—15 og þá stafsetning-
armál enn á döfinni, lá niðri um
1920 en var enn endurvakið 1923
og hefir starfað óslitið síðan og
eftir 1930 af alhniklu fjöri.
Norðurlöndum og cinnig í Alþjóða
sambandi blaðamanna, sem aðset-
ur hefir í Brussel. Félagið hefir
tekið þátt í ýmsum mótum blaða-
manna erlendis og einnig hafa nor-
rænir blaðamannafundir verið
haldnir hér á landi.