Tíminn - 29.05.1958, Page 2

2
Þingforsetar ræða við de Gaulle
(FramhaH a£ 1. sí5u).
iim aí þeim stjórnmálamÖTinum,
6em mest hafa komið við sögu
seinustu 12 árin, stjórnarmyndun.
Er fréttamenn sáu forsetann í
morgun, var hann fölur og tekinn j
af andvökum og þreytu. Þeir segja
að hann eigi nú engra kosta völ
annarra en leita á náðir de Gaulle.
Engu að síSur er kunnugt, að
jafnaðarmenn, radikalir og fleiri
flokkar uiuui að því í dag að
finna nianii, sem þeir gætu bent
Coty á til að reyna aftur stjórnar
myndun á þingræðisgrundvelli.
Hafa formenn kommúnistaflokks-
ins, jafnaðarmanna og radikala-
flokksins allir ítrekað fyrri yfir-
lýsingar um, að þeir muni beita
sér af alefli gegn stjórnarmynd-
un de Gaulle.
Mikill fjöldi eða á annað hundr
að þúsund manns eru sagðir liafa
verið í göngunni undir lokin og
náði liún yfir 2 mflur á götum
borgarinnar. Fremstir í flokki
voru ýmsir kunnir stjórnmála-
menn, þar á meðal Fineau og
hinn aldni Da’.ulier úr flokki
jafnaðai; nanna, Meiul j, France
úr flokki róttækra og í'orir.gi
kommúnista Duclois.
Pflimlin stýður de Gaulle.
Pflimlin forsætisráðherra og for-
ingi katólska flokksins hefir nú
lýst stuoningi við de Gauile. Rck-
semd hans og margra annarra, sem
þó eru í rauninni andvigir valda-
töku hans, er sú, að ekki sé nein
önnur leið, ef lcoma á í veg fyrir
| borgarastyrjöld og forða landinu
ol íílo»»il önoihMa'+í-
Myndin er; af Parísarskríinum á dögunum, þegar hann undir forystu
öfgamanna til hægri, réðist í vígahug að þinghúsinu og æpti: Hendum
fulltrúunum í Signu. Lögreglan sparaði hv.orki gas né hörð högg og
dreifði múgnum.
Hóta banatilræði?
Yfiröryggisnefndin í Alsír gaf
át tilkynnignu í dag, sem varla
verður skilin öðru vísi en sem
[lótun. Var sagt, að hver sá þing-
ahaður, sem reyndi að mynda ríkis-
stjórn eins og komið væri, gerði
það á eigin ábyrgð. Er helzt að
skilja þetta svo, að sá er slíkt
reyni verði myrtur.
„Lifi lýðveldið".
Verkalýðssambönd andkommún-
[sta og þeirra flokka, sem styðja
lýðveldið, efndu til mikillar hóp-
göngu um götur P.arísar í dag.
Ekki var kommúnistum boðið þar
með, en þeir sögðust myndu koma
óboðnir. Ganga þessi, sem fór fram
undir kjörorðinu: Lifi lýðveldið,
fór skipuTega fram og var fjöl-
menn, en samt er ekki talið að
hún geti komið í veg fyrir valda-
töku de Gaulle. I rauninni hafi
Coty frestað því til kvölds að ræða
við hershöfðingjann, unz hann sæi
hversu fj’ölmenn gangan yrði og
hverjar afleiðingar hún hefði.
Hitt er svo eftir að vita, hvort
valdataka hershöfðingjans Teiðir
samt ekki til óeh’ða og jafnvel
blóðugra bardaga, sem haft gartu
víS'lækar afleiðingar á alþjóðavett
vangi. Er vafasamt, hvort komm-
únistar og raunar fleiri horfa á
það aðgsrðarlausir að hershöfðing
inn taki völdin.
| Uiú klukkali 10 í gærkvöldi
liöfðu enn ekki borizt fregnir um,
ag Coty forseti hefði falið de
Gaulie iað mynda ríkisstjórn. Ekki
var heldur vitað til að de Gaulle
væri kominn til Parísar, en iiann
hafði farið frá sveitasetri sínu um
kl. 5 e. h.t en þaRan er aðeins
tveggja tíma akstur til Parísar.
Þá var sagt, að Coty hefði farið
á fund Auriol fyrirennara síns í
forseínembættimi og leitað ráða
hjá honuni. Hægri flokkarnir liafa
liafnað tihnælum frá jalnaðar-
mönnum og kommúnistinn um að
styðja ríkisstjóvn, sem þessir flokk
ar beitt usér fyrir að myndn.
Tyrkneskt kaffi
Framliald aí 12. siðu).
ítölsku, varð bl’áttimjög eftirsótt-
ur. Fjöldi manna hóí að gera til-
raunir með endurbætuir á aðfgrð
inni og framleiðsla „E’3prssso“-
kaffiyéla yarð á næsíu árum stór-
ionaður. Árið 1S33 röskum 30 ár-
um eftir að Bezzera gerði sína
fyrslu uppgötvun, voru verksmiðj-
ur, séin framléiddu siíkar kaffi-
vélar, orðnar 22 á Ítalíu einni. Nú
eru vart fihnanlegir kaffisölustaðir
á Ítalíu, sem ekki hafa „Espresso-
kaffi“ á boðstólum. Þó aðferðin sé
fyrst og fremst ítölsk, breiddist
hún út um löndin umhverfis Mið-
jarðarhafið, síðan hélt „Espresso-
kaffið" sigurför norður eftir meg-
inlandi Evróþu og hefir nú loks.
yonum seinna náð til okkar hér á
íslandi^ Ef dæma skal eftir áhuga
þeirra íslendinga, sem kynnzt hafa
irykic þessum á ferðalögum í Suð-
jrlöndum, virðist einsætt að Ex-
iressokaffið niuni algjörlega sigra
íina kaiSfiþyrstu þjóð okkar.
í ,,Mokka“ Verða á boðstólum
,,Espresso“-kaffi,. sem vel mætti
nefha „kjarhakaffi", svo og „Capu-
:ino“-kaffi og „Caffé Iátti“, sem
illt er Mokkakaffi. Enn' fremur
nun verða til kaffi lagað á gamla
nátann. Sðurlandamenn, svo sem
italir o. fl., hafa öðrum fremur
komizt upp á að laga lystilega
súkkulaðicLrykki, Guðmundur í
„Mokka“ hefir einnig tileinkað sér
kunnátlu á þvi sviði, og mun laga
súkkulaðidrykki íyrir gesti sína.
og fleiri hýjungar num hann hafa
uppi. Aðrar veitingar, svo sem gos-
drykki o. f 1., er hægt að fá í
„Mokka“.
Húsnæðið, sem „Mokka“ hefir
til umráða er ekki stórt, en allt
það, er eiganda og Halldóri Hjálm
arssyni arkitekt frekast var unnt,
hefir verið gert til þess að stofan
ýrði sem vistlegust. Vonum vér, að
sú skoðun vor, að vel hafi tekizt,
fái staðizt dóm viðskiptavina.
Teiknihgu og skipulag annaðist
se;n f.vrr segir, Halldór Hjálinars-
sön arkitekt, en yfirsmiður við inn-
réttingar var Gestur Gíslason. Af-
greiðsluborð og aðrar borðplötur
smíðaði vinnustofan Ösp h.f., en
járnavinna var unnin af Sindra h.f.
1-Ijörtur Sigurðsson lagði rafmagn.
Teppin á gólfinu eru frá Kjartani
Guðmundssyni. Málverkin, teikn-
ihgar.nar og teppi, sem prýða vegg-
ina í „Mokka“ eru eftir Bfaga Ás-
geirsson, Bjarna Jónsson og Barb-
öru Árnason, gluggamyndir eru
eftir Benedikt Gunnarsson og högg
myndin eftir Jón Benediktsson.
Hefir tekizt um það samvinna við
Sýningarsalinn við Hverfisgötu, að
hafa ávallt myndlistarverk til sýn-
is og sölu í „Mokka“.
•ítwT^iteilVíiiJeiiiteitiiNwatiNieafc
Auglýsiö í Tímanum
sf=..T, 1 M arifadNÍHMs»
T f M I N N, fimmtudaginn 29. maí 195$
Nv 02f fullkomnari fferð beltisdráttarvélar

Internatior.al Harvester verkstniðjurnar í Bandaríkjunum Kafa nú sent
á markaðinn nýja gerð beltisdráttarvéla, sem hefir einkennisstafina TD-20.
Er þeffa öflugra tæki (134 hestöfl) og fullkcmnara en fyrri slíkar beltis-
dráDarvéiar, og hafa sérstaklega verið gcrðar endurbætur á gírkassa, sern
gera TD-20 léítari í stjórn. Vélatíeild SÍS hefir umboð fyrir International
Harvester hér á landi.
Mirniiíigarsjóðor Dr.
Victor Urbancic
Eins og áður hefir verið getið
um í blöðum hefir Þjóðleikhúskór
inn, stofnað minningarsjóð í þakk
læiis- og virðingarskini fyrir ó-
metanleg störf hins látna stjórn
anda kórsins.
Sjóður þessi er ætlaður til
styrktar lækni til sérnáms í heila
og taugaskurðlækningum, en til-
finnanlegur skortur hefir verið á
sér.menntuðum lækni í þessari
grein hér á íslandi, svo ekki var
unnt ag veita Dr. Urbancic hjálp.'
Stjórn sjóðsins hefir nú gefið
út tvennskonar gjafakort:
Minningarkort eins og aðrir
sjóðir hafa, en auk þess gjafa-
kort við hátíðleg tækifæri til að
minnast Dr. Uibaneic einnig á
gleðistund.
Þe'ssar tvær gerðir af kortum
Miuningarsjóðsins eru fáanlegar
hjá: Hljóðfærahúsi Reykjavíkur
h. f. Bankastr. 7 og Bókahúð ísa
tfcldar Austurstr. 8. Ennig hjá af-
greiðslu bla'ðsins Dags, Hafnar-
stræti 90 á Akureyri og hjá Bóka
verzlun Jónasar Tómassonar, Hafn
arstræti 2 á ísafirði, sem taka um
leið á móti beinum framlögum
til sjóðsins, og er fólk beðið vin-
samlegast að minnast þeirra.
Herforingjar Frakka í Alsír hlut-
uðust tii um uppreisnina á Korsíku
Stöðúgt samband milli uppreisnarmanna á eynni og
herforingja á Afríkuströnd um senditæki hersins
Saga itppreisnarinnar á Kor-
Síku hófst fyrir viku, þegar einn
þingniaðiir eyjarinnar á þing-
inu í París, Pascal Arrighi, fór
flugleiðis til Alsír til að ræRi
við yfirmenii hersins þar. lEnda j
þóít Korsíka eigi eklii við nð!
stríða nein kynþáttavandainál j
eins og Aísír, her þó eyjan mjög (
svip nýlendu að flestu leyti gagn |
vart Frakklandi.
Afskipti Korsíkuþingniannsins.
Þiisundir Frakka hafa sezt að
á Korsíku eftir IierþjónuStu í
her Frakka !í Norður-Afríku,
Indó-Kína og öðfuin hlutuni
franska heimsveldisins. Skoðan-
ir þeirra eru sem bergmál alls
þess, sem skeð hefur í Alsír.
Arrighi sagði herforingjunurn í
Alsú’, ,að Korsíka væri fús að
fylgja fo’-dæmi Alsírbúa. Og
hann beiddist hjálpar þeirra til
að koma þessu í kring. Uppreisn
in á Korsiku var ekki afleiðing
flf afskiptum franska hersins, en
undir eins og' ljóst var orðið, að
Korsíka var réiðubúin til að snú
ast á sveif nieð Alsír gegn
frönsku sfcjirninni, fór herinn
á stúfana með ráðagerðir um
uppreisn þar.
Sendiboði Pflimlins.
Um 5000 manna her er á ey-
unni, að viðbættum deildum úi’
flugher og floVi,
Eftir að Korsíku-þingmaðurinn
hafði rætt við herforingjana í
Alsíi’ tóku þeir upp leynilegt
samband við Korsíkumenn gegn
u?n semtitæki liersins. Meðan
þetta gerðisí, sendi Pflimlin for
sætisráðlierra sendiboða á laun
til fundar við þá SVilan og Sou-
stelle í Alsír. Var það Jean
Louis Vigier, þingmaður fyrir
Psrís. Þegar hann kom til Alsír,
voru lierleiðtogarnir einmitt að
ræða hvað gera skyldi á KorSíku,
og í fullri vissu þess, hvv.ið gerast
myndi á Korsíku, innan skamms
tók Avrighi Korsíkuþingmaður
upp beina andstöðu vi® erindi
stjórnarútsendarans.
Vigier tjáði herforingjunum í
Alsír, að franska þingið myndi
koma sanvui annan dag hvíta-
sunnu. Hann fékk það svar, að
svo lengi gæti lierinn ckki beð-
ið. Vigier isímaði þá til Parísar
og aðvaraði Pflimlin.
Sljórnendur frá AlSír.
Herforingjarnir í Alsír kusu
síðan fjóra menn, þar á meðal
fallhlífarliðsforingja til að fara
flugleieðis til Ajaccio og leið-
beina um aðgerðirnar. Arriglii
Iranstjórn semus um
ófíuvinnslu
Teheran, 28. maí. Bandarískst
olíufélag hefir náð samningiun við
íikisstjórnina í íran um olíu-
vinr.slu á eyjum i Persaflóa. Hcfir
þingið fuUgilt samkomulagið.
Greiðir félagið ríkisstjórn írans
þegar í stað 25 milljónir dollara,
en síðan fær íran 75% af nettó-
ágóða fólagsins.
varð þeim samferða. Þegar istund
árásarinnar á stjórnarbygging-
arnar á Korsíku rann upp, vorii
herforingjarair reiðubúnir.
Stjórnendur og skipuleggjarar
iiöfðu verið sendir frá Alsír, og
líllt gekk gjörsamlega eftir áætl
un. Herforingjarnir á eyjunni
eru í stöðugu sambandi við Alsír.
Það er atliyglisvert, að uppreisn
in á Korsíku var ekki gerð af
söniu ástæðum og uppreisnin í
Alsír, — vegiia linku í aðgerðum
gegn uppreisnarmöimum, —
heldur er liún hrein .uppreish
gegn stjórninni og öllum stjórn
arháttum í Frakkl.andi. Uppreisn
in á Korsíku væri að því leyti
alveg hliðstæð því, ef -uppreisn
yrði gerð af liernum einlivers
staðar í Frakklandi sjálfu, til
dæmis í Bordeaux.
FramtíÖ þjóöarinnar
Framhald af 12. síðuj
því að hafa útflutningsuppbæt
urnar mismunandi háar eftir því
hvaö mikið hver útflutnlngsat-
vinnugrein er talin þurfa til aS
geta borið síg. Öll útflutnings
framleiðsla cr liins vegar látin
njóta lilunninda og uppbætur
einnig greiddnr á skilaðan gjald
eyri. Þannig er reynt að örva
atvinnulífið og eðlilegri þróun
g'jaldeyrismála en verið hefir,
þar sem engar uppbá*tur hafa til
dæmis verið greiddar á skiJnðan
gjaldeyri. Ennfremur eru opnað
ar leiðir fyfir nýja útflutnings
greinar.
Með þessuin nýju ráðstöfumun
er farin miðliuiarleiðin itiilli
þeirra leiða, sem nefndar eru að
framan og gamla uppbótarkerf
isins. Þess vegna er hér síigið
stórt spor í áttina að vavaniegri
lausn efnaliagsmálanrin.
Að lokum vék forsætisráð-
lierra að kaupliækkunum, sem
kjarnbótum, sem iryggðar eru
í frumvarpimi, vegna hsekkandi
verðfiigs. Kauphækkun sem hem
ur 5% ætti að jafngilda 9 vísi
tölustigum. í haust yrðu svo
stéítarfélögin að gera það tipp
við sig, hvort þau kjósa lieldur
að fiuna nýjar leiðir til iréttlátm
endurbóta á launakerfinit, eða
taka aftur upp vísitöluskrúfuna
sem færir þeim mestar bætur,
sem hæst hafa launin fyrir.
Hliíjhollir de Gaulle
i- ramnaio xf i.. sioini
Segir blaöið, að landið þaiTnist
styrkrar stjórnar, er enginn geti nú
veitt noma hann. Hershöfðinginn
sé heiðarlegur og kristinn maður.
Ilann muni styðja Atlantshafs-
bandalagið og Frákkland verða
styrkari hlckkur en áður í varnar-
samtökum vestrænna þjóða.
Blað Verkamannaflokksins
Daily Herald liggiu- verst orð til
de Gauile. Segir, að hann sé ein-
ræðisseggur og jafnvel fasisti,
sem minni á Franco. Öllum hljóti
að hrjósa hUgur við vildatökxi
hans í sjálfu höfuðvígi lýðræðis
og þingræðis að fornu óg nýjú.
„Skárra en styrjöld“.
Blöð frjálslyndra, svo sem
Manehester Guardian og News
Chronitíe og einnig Daily Min’or,
segja, að vinum lýðræðis og þing-
ræðis þyki að vísu hörmulegt
hvernig kounið sé, en eins og kom-
ið sé eigi Frakkland ekki annars
kost en leita á náðir herehöfð,-
ingjans, að öðrum kosti myndi
skella á borgarastyrjöld.
Hið áhrifamillda franska blað
Le Monde sagði í dag, að dagar
franska lýðveldisins væru greini-
lega taldir. Skársta leiðin út úr
ógöngunum myndi vera aö fela
de Gaville stjórnartaxvmana. Menn
yrðu að hugga sig við að lífið héldi
áfram, þótt lýðveldið liði undir lok.
Vonandi rísi það úr ösfcunni, endur-
nýjað og slerkarö en éður.
.átð# i ■ i’jsyd.