Tíminn - 29.05.1958, Blaðsíða 12

Veðrið í dag:
Austan kaldi og skýjað.
Frá umræftum á Alþingi í gær:
Framtíð þjóðarinnar er undir því komin
að atvinnuvegunum sé komið á réttan kjöl
Hermann Jónasson forsætisráðherra sagði
í þingræðu í gær, að þjóðnýting á töpum og
minni innflutningur á jjeim há-
tolluðu vörum, sem aðaítoga var
ætlað að standa undir tekjuöflun
vegna aðstoðar við ú.tffltitnings-
framleiðsluna.
vísitöluskrúfan séu meginorsakir vand-
ræða í efnahagsmálum
Efnahagsmálafrumvarp ríkisstjórnarinnar kom til fyrstu
umræðu á fundi eiri deildar í gær og' fylgdi Hermann Jónas-
son frumvarpinu úr hlaSi með ýtarlegri ræðu, þar sem hann
rakti í stuttu máli gang þeirrar þróunar, sem orðið hefir í
efnahagslffi þjóðarinnar frá því að farið var að gefa með
atvinnuvegunum 1946. Kom það glögglega fram í hiiini skýru
ræðu forsælisráðherratts, að efna'hagsmálin verða ekki leyst
til frambúðar, nema þjóðin sjálf skilji og vilji leggja það á
sig að koma efnahagslífi þjóðarinnar aftur á réttan kjöl. En
frumvarp ríkisstjórnarinnar er mikilvægt spor í þá átt.
Baðstofa Ríkarðar — nákvæm heimildarmynd og fagurt listaverk.
Kennaraskólanum slitiS - 33 kennar-
ar brautskráðir, þar af 19 stúdentar
Skólanum bárust góíar gjafir, þar á metJal ót-
skcirin bacSstofumynd eftir RíkartS Jónsson
Kennaraskóla íslands var slitið 1 49. sinn kl. tvö laugardag-
inn fyrir hvítasunnu. Voru þá útskrifaðir 33 kennarar, þar af
13 með almennu kennaraprófi, 19 stúdentar, sem luku kenn-
araprófi, og einn kennaraprófi í sérgrein. Kennaraskólinn
verður fimmtugur á þessus ári, en hann starfaði ekki eitt ár
á stríðsárunum fyrrl.
dót'tir 8.45 og, næstur varð Högni
Freysteinn Gunnarsson skóla-Egilsson 8,40. Áf stúdentum, sem
Etjóri flutti ' skólaslitaræðu, iýstikenn^rapróf tqku, var Svanhildur
skólastarfinu og námsárangri, af-Sigurðardóttir hæst með 8,77. Hafa
henti einkunnii- og ávarpaði braut-aldrei eins margir stúdentar lokið
skráða kennara. kennaraprófi sama vor við skólann.
í haust hófu 115 nemendur nám
í skóianum en 110 komu til prófs.
Hæstu meðaleinkunn á almennu
(kennaraprófi hlaut Herdís Sveins-
Verðlaunaritgerðir.
Lárus Rist sundkennari hafði
Framhald á 2. síðu.
Tyrkneskt og ítalskt kaffi í nýrri
kaífistofu við Skólavörðustíg
Hermann Jónasson forsætisráð
hen'a lagði áherzlu á það í upp-
haíi ræðu sinnar á Alþingi í gær
að tvennt væri hættulegast í efna
hagslífi íslendinga. Þag væri rík-
isreksturinn, sem tekinn var upp
á töpum útflutningsframleiðslunn
ar árið 1946, en þá var framieiðsl-
an raunverulega gjaldþrota. Hitt
væri vísitöluskrúfan, sem orðið
hefði til þess að stöðugt hefir hall
azt á ógæfúhliðina í -efnahags-
málunum. Vegna hækkandi verð-
lags,- kaupgjalds og framleiðslu-
kostr.aðar verður ekki hjá því kom
izt að, greiða stöðugt liækka idi
uppbætur, eigi atvinnuvegirnir
sjálfirf ekki bókstaílega að stöðv-
ast.
Launafólk farið að van-
treysta „réttlæti“ vísitölunnar.
Forsætisráðlierra sagði að mik
ill fjöldi launafólks væri nú far
inn itð gera sér grein fyrir þeirri
staðreynd að vísitöluskrúfan er
síður- en svo sú trygging fyrir
láglaunafólk, sem haldið var er
henni var komið á. Hún verður
þvert á móti til þess að þeir sem
liæst hafa lauuin fá tiltölulega
miklu rneiri vísitöluuppbætur en
liinir sem lægst lafa laun. Þann-
ig væri þetta óheillavænlega
kerfi líka óréttlátt og "/irkaði
öfugt við það sem tii var ætlazt.
Ennfremur hefir þetta kerfi
haft þær afleiðingar að fjárfest-
ing hefir orðið alltof mikil og ör,
þannig að eftirspurn eftir útlán
um hefir verið óeðlilega mikil.
Allt hefir þetta orsakazt vegna
kapphlaupsins við dýrtíðina og
vísitöluna. Með þessu móti hefir
sá atvinnuvegur orðið hinn arð-
bærasti ílandinu að ná se:n mest
um lánum, sem síðar hefir verið
hægt að greiða með verðminni
krónum. Auðsætt er að slik skip
an er engu þjóðfélagi eða þjóðfé-
lagsþegnum holl til lengdar.
Samkvæmt þessu logmáli hafa
útgjöld í’íkissjóðs stöðugt farið
vaxandi.
Mikil fjárfesting og
miklar útflutningsuppbætur.
Hermann Jónasson íorsætisráð-
herra rakti síðan i stuttu máli á-
stæðurnar fyrir því að ekki reynd
ist unnt að afla nægilegra tekna
í útflutningssjóö til ag standa að
fullu undir þeim miklu fjárhæð-
um, sem greiða þarf í uppbætur
vegna útflutningsframleiðslunnar.
Þar hefði Þáðið um mestu afla-
brestur og mjög mikil fjárfesting
og innflutningur á Jágtolluðum
•nauðsynjavörum, og þá aftur
Leiðir til úrbófa.
Forsætisráðherra \>ék síðan að
þeim leiðum, sem hugsanlegt er að
fara til lausnar þeim þióðívlags-
vandamálum, sem hér um ræðir.
Rædcli fyrsl um hina svonefndu
verðhjöðnunarleið, sem ekki væri
talin fær af sériræðingmu í efna
hagsmálum. Siðau vék hann að
gengisbreytingu og sagði að auð-
sætt væri að með núverandi gengi
fengju útflytjendur miklu færri
krónur fyrir vöruna en þek- þýrftu ■
til að framleiða hana. Fi'amleiðslu
kostnaðurinn í landinu er því ekki
í samræmi við skráð gengi krón-
unnar. En sá galli er á gengis'
breytingarleiðinni bætti forsæl-
isráðherra við, að hún ein læknar
ekki hið sjúklega ástand efnaliags
lífsins. Um leið og framleiðendur
útflutningsvara fá fleiri krónur
fyrir vörurnar. hækka hiuar er-
lendu vörur. Afleiðingin verður
því sú að það verður aðeins í svip
inn sem útflutningsframleiðslan
fær nógu margar krónur til að
standa undir framleiðslunni. Hin
sjálfvirka vísitöluskrúfa kemur
síðan í kjölfarið, svo að innan
stundar ver'our aftur komið í sama
farið.
Þá vék forsætisráðherra að þeim
leiðum, er ýmsir eriendir sér'fræð
ingar hafa á bent, að reikna út
livað mikið þurfi að borga út-
ílutningsframleiðslunni til , þess
að luin geti borið sig og afla
þeirra tekna með því að leggja
gjald á seldan gjaldeyri. Með
þessu móti væri atvinnugreinar
jafnt settar og þeim ekki mismun
að, en það héldi velli, sem borgaði
sig bezt.
Endurbætur hiniia nýja
ráð'stafara.
Með frumvarpi því, sein ríkis
stjórnin leggur frani í efnahags
íiiálunuin er nokkuð sparað ineð
Framhald á 2. siðu.
Rússar sýna Tító
hnefann
Mjög smekkieg og skemmtileg veitingastofa opnuS,
Jjai' sem veitingastofan Vega var áíur til húsa
Lundúnum, 28. maí. Sóvetríkin
Síðasta laugarclag var opnuS ný kaffistofa 1 Reykjavík, sem hafa „frestað” eins og það er orð
er meS óvenjulegu sniði. Er hún við Skólavörðustíg, þar sem að um hvorki meira né minna en
veitinsastofan Vega var áður til húsa. Nýja kaffistofan heitir íimm ór lánveitingum td Jugo-
„Mokka“ og veitir Guðmnndur Baldrfnsson henni forstöSu.
Blaðamönnum var í gsGr boðið að skoða pessa nyju veitinga- ján frá Sovetríkjunum að upphæð
stofu og bragða á liinum ljúffengu kaffidrykkjum, tyrknesk- 125 miiljónir dollara og einning
um og ítöiskum, sem þar eru á boðstólum. * lán frá A-Þýzkalandi til aluminíu-
verik=-niiðju.
Kaffið er neyzluvara almennings
®m víða veröld, og þó eru úr kaffi-
bauninni framleiddir svo ólíkir
dryickir, að ekkert er að heita sam-
eiginlegt með þeim nema nafnið.
Má segja, að hver þjóð hafi sína
séraðferð við að búa til kaffi. og
hefir svo verið um langan aldur.
Tyrkir og Arabar háfa þó lengst
áf verið talclir méstir kaiffibrugg-
arar og aðferðir þeirra náð veru
legri- útbreiðslu á meginlar.di
Evrópu.
En uin síðustu aldamót gerðist
eá atburður á Norður-ítaliu, sem
olli því, að ítalir tóku algjörlega
forystuna i kaffigerð, maður að
nafni Luigi Bezzerá gerði sér ný-
.Stáriega ,ykaffibönnu“ það er að
segja vél, sem áfti að ná öllum
„kraftinum“ úr kaffibaununum.
Þessar tilraunir tókust svo af- , lu, . ...................... ,
bragðsvel, að drj’kkurinn, sem lnnréttin9 °9 fVrlrkomulag ny,u kaffistofunnar, SkolavorSustig 5, er
hlaut nafnið „Espresso caffé“ á i miög skemmlegt, þannig að stofan er líkari heimili en veitingastað. Þar
Framhald á 2. síðu. 1 verður þó rúm fyrir um 40 gesti, þegar öll sæti eru setin.
Samkomulagið um út-
færslu landhelginnar
Ný regluger'S hefir ekki verií samin, en hún
á að vera tilhúin fyrir 30. júní
Eins or skýrt var frá hér í blaðinu í gær, hefir samkomulag
stjórnarflokkanna í landhelgismálinu nú verið lagt fyrii' hina
sameiginiegu nefnd þingflokkanna í málinu. Höfuðatriði sam-
komulagsins eru þessi:
Reglugerð um fiskveiðiland-
helgi íslands verði gefin út 30.
júní n. k. í reglugerðinni verði
eftirfarandi cfnisbreytingar ein-
ar gerðar frá því sem nú gildir
sanikvæmt reglugerð um vernd-
xin fiskimið.'i umliverfis ísland
nr. 21, frá 19. marz 1952:
1. Fiskveiðilandhelgin skal
vera 12 sjámílur út frá grunn-
líiuun.
2. íslenzkum skipum, sem
veiða íneð botnvörpu, flotvörini
eða dragnót, skal heiniilt að
veiða iniiaii fiskveiðilandhelg'iun
ar, en þó uton núverandi frið'un
arlínu. Sérstök ákvæði skulu sett
um þessa heimild og tilgreina
nánar veiðisvæði og veiðitíina.
3. Reglugerðin skal öðlast
gildi 1. spteinber n. k.
Tíminn þangað til reghtgerðin
kemur til framkvæinda verður
notaður til þess aS vinna að
skilpingi og Hðurkeiiningii á
réttinæti og' nauðsyn stækkunar-
innar.
Réttur til breyting'a á grunn-
liniim er áskilinii.
í samræmi við þetta saTnkomu-
Jag, verður unnið að samningu
nýrrar regluger'ðar um íiskveiði-
landhelgina. Sú reglugerð befir
ekki yerið sami’i. þar sem enn er
eftir að ná samkomulagi um
grunnlínur og um veiðiréttindi ís-
lenzkra botnvörpunga. Tilskilið er
hins vegar samkvæmt samkomu-
lagi stjórnauflokkanna að þessi
reglugerð verði tilbúin ekki síðar
en 30. júní, svo að hægt verði
að gefa hana út þá.