Tíminn - 22.06.1958, Side 5

t í M I N N, sunnudaginn 22. júní 1958.
5
— SKRIFAD OG SKRAFAÐ —
Mikilvægar endurbætur á efnahagskerfinu - Vitnisburður Jóhannesar Nordals og Jón-
asar Haralz - Olafur Bjömsson vitnar líka - Megingildi nýju efnahagslaganna - Þegar
stjórnarandstaðan varð áhyggjufull - Unnið gegn betri vitund - Verkamannablað Sjálf-
stæðisflokksins - Skipuleg barátta gegn vinnufriðnum - Jákvæður flokkur - Þing S.U.F.
Eftir jnl, sem lengra líður frá
sctnirigu efnáhagslagarma nýju og
áróðurss'kýið, sem andstæðingar
þeirra hyrtuðu upp í fyrstu, líður
meira hjá, verður mönnum áreið-
anlega ljósai'a og ljósara, að hér
hefir veri® stigið merkilegt spor
í áttiína til að koma heilbrigðari
og traustari grundvelli undir efna-
hagskerfi þjióðarinnar.
Með löganum er í fyrsta lagi
(komið í vejg fyrir • stöðvun, sem
eLla- hefði orðfð í útfiutningsfram-
leiðsiunni. Þannig hefði engin síld
veiði orði'ð í snmar, ef hlutur sild
veiðainlna hefði ekki verið bættur
veruliega með hmni nýju laga-
setninigu. Með því að stuðia að
aukinm starfsemi útflutningsfram-
leiðslúnnar, eins og lögin gera, er
jafitframt verið að stuðla að auk-
inni slarfsemi á öðrurn sviðum at-
'Vinnumál'anna, Það er ekki Mtil-
vægt, að tryggja þannig næga at-
vinnu, því að án þess eru háir
kauptaxtar ekki miikils virði.
Imtta er hins vegar ekki eini
ikostur Iagaima. Mesti ávinningur-
inn við setningu nýju efnahags-
Iaganraa er tvímælaláust sá, að
þau stuðla að auknu jáfnvægi í
efn áliagatojfiinu, sem farið var
mjög úr skorðum.
Mikilvægar endur-
bætur
Segja má, að efnahagslögin nýju
átuðli siS auknu jafnvægi í efna-
hagskerfimt með þrenrtu móti eða
á cftirtalirm hátt:
1. Með bneytingtim á fyrirkomu-
lagi útffutaiwgsupphóta hefir mjög
verið úregíð úi' þeim óeðlilega mis
muih, sem aður var miffi einstakra
greina útflutningsframleiðslunnar.
Þetta mun. attka jafnvægi á sviði
útflutningsframlei ðslunn ar og
örfa þær greinar, sem áður voru
útundan. í heild mun þetta auka
verulega framtak í útflutnings-
framleiðsluírtni.
2. Með hinu jafna yfirfærslu-
gjaldi, er dregið úr því mikla mis
iræmi, sem orðið var milli ýmissa
inníiutningsvara og mjög studdi
að óeðlilegri eftirspurn og kaup-
um á ýmsum vöruflokkum. Hér
er því stuðlað að þýðingarmiMu
jafnvægi á sviði mnflutningsins.
3. Með nýja yfirfærslugjaMinu,
sem leggst á vinnu og þjónustu
keypta eriiendisf er bættur hlut-
ur ýmissajinnle'ndra atvinnugreina
till! að standast erlenda samkeppni,
eins og t.d. skipasmíða, skipavið-
gerða, sigl'inga, flugferða o.s.frv.
Þetta er áð sjáMsögðu mjög þýð-
ingarmfikið. .
AUar þessar endurbætur á efna
hagskerfíftu riiunu reynast mjög
til bóta'og það alveg eins, þótt
svo illa íari, að öfgamenn komi
því til leiðar að'ffamkvæmd nýju
efnahágsiá^apna verði eyðilögð að
öðru leytí." ;

Um langt skeið hafa ekki önnur tíðindi vakið meiri óhug og andúð víða um heim en fréttirnar af morðunum á
Imre Nagy og félögum hans. Hvaðanæfa úr frjálsum löndum hafa borizt mótmæli gegn morðunum. Myndin
er af útifundi, sem haldinn var í Reykjavík í fyrrakvöld til að mótmæla morðunum.
orðið var í verðlagi innflutnings upphótarkerfið á síðari árum, er óheilindi og snýst ekki gegn þeim,
vegna mismunandi innflutnitngsá- sú staðreynd, að nú hefir verið mun það koma iila í koll.“
laga. Var lióst orðið, að þetta stigið stórt skref í áttina til sam-1
misræmi hafði í för með sér óhóf- ræmis á verðlaginu, og- stigið í p , , ; ,
lega innflutnin'g og notkun þeirra raun og veru hálfa leið út úr upp-1 uegn betn Vltund
vörutegunda einkum rekstrarvara hótarkerfinu með hinu nýja yfir- Forjll jar sjálfstæðisflokksins
og atvmnutækja sem haldið var færslugjaldi, sem genfiur ut og eru ekki svo ógreindir> að þeir
oeðlilega odyrum, í samanburði við mn í kerfinu. Þetta forðar fra gir-
vöruverð almennt og innlendan til- urlegu tjóni, sem annars vofði yfir
kostnað. Þegar til léngdar lætur, og varnar því að ýmsar þýðingar-
(hlýtur hágkivæm nýting frarii- miklar greinar í þjóðarbúskapn-
leiðsluafla þjóðarbúsins að hafa um halda áfram að dragasl sam-
mest að segja varðandi aukningu an og jafnvel leglgjast niður.
vel-
iþjóðarteknanna og almenna
megun.“
Jónas Haralz hefir látið ummæli
falla á sömu leið, bæði á Stúd-
entafélagsfundi og á aðalfundi
S.Í.S., þar sem hann flutti er-
indi um efnahagsmál.
Jafnvel ðlafur vitnar
Hvað sem framtiðin ber í skauti
sinu, og þótt menra kjósi yfir sig
nýjiar veltur á verðbólguhjólinu,
þá verður þetta skref til sam-
ræmis i þjóðarbúskapnum ekki
stigið ti'l baka. Þess vegna hafa
þes'sar ráðstafanir verulegt gildi
til framhúðar, hvernig sem fer að
öðru leytL Þess vegna er þetta
mál þess vert að leggja mikið á
sig fyrir það og þess vert að
tak/a á sig óþægindi og rógburð
til þess að koma því i lög.“
Jafrivel Olafur Bjömsson hefir
ektoi komizt^ hjá því að viður-
toenna þetta. í MbL 20. f. m. eru
hlöfð ef'tir honum eftirfarandi um-
mæli um hina nýju iöggjöf:
„Kostirnir eru þessir: Fram- •_______ ,» • f
'kvæmd kerfisins er gerð einfald- Ul*uU anygg'jufullir
Þegar stjórnarandstæft-
ari. Munur á aðstöðu einstakra út-
flutningsgreina er gerður minrai
en .áður. Ætti það að draga úr
hættunum sem fylgt hafa því, að
sú framleiðsla væri verðlaunuð,
sem minnst gaf af sér í þjóðarbú-
Eysteini Jónssyni fórust enn-
fremur þannig orð um umræddan
þátt efnáhagslaganna:
„Þetta munu ailir viðurtoenna
■inm á sér a. m. ik. þeir, sem etoki
... , eru haldnir glórulausu ofstætoi. Og
uð en það dregur ur framleiðslií- iþessi þáttur er svo mikilvægur ,
afkostum, þegar til lengdar læt- njálinu á þessu er svo ríkur
ur. Þa er með frv. viðurkennt að
'genigi krónunnar hefir verið of-
skráð.“
i Með þessum seinustu ummæl-
um Ólafs mun átt við það, að
steráning gengisins sé óbeint leið-
rétt með yfirfærslugjaMi'nu.
versti tíminn til þess að knýja
fram endurbætur á sanininguin“.
Barátta Sjálfstæftis-
flokksins gegn vinnu-
friÓnum
í samræmi við þessi skrif Verka
mannablaðsins töluðu fúlltrúar
Sjálfstæðisflokksins á Dagsbrúnar-
fundinum, þótt þeir treystu sér
etoki til áð bera fram tillögu um
þe.tta eftir að hafa heyrt undir-
téktirnar á fundi'nUm.
Það er og vitað mál, að Sjálf-
stæðisflokkurinn hefir notað þau
sterku áhrif, sem hainn hefir ga'gn-
vart stjórn Sjómannaiféliags Reytoja
vikur, til' þess að knýja hana til
iað auglýsa fvrr vertofall á kaup-
skipum en áhugi mun yfirleitt
fyrir hjá sjómönnunum. Óttinn við
undirróður S j á if stæðisflbkksins
mun og ha'fa ráðið mestu um það,
að kommúnistar í sitj'órn járn-
smiðafélagsin's hafa boðað verk-
fall.
Þannig vinnur Sjálfstæði.sfIokk-
urinn nú hiklaust að þvi að eyði-
leggja vimmufriðinn í von um að
það geti eitthvað hjálpað honum
í valdabrölti hans. Engir vitá það
þó betur en forkólfar Sjálfstæðis-
flokksiris, að slíkt getur aðeiris
leitt ,til meiri erfiðleika. Hér er
vissulega farið eftir reglunni; Hvað
varðar okkur um þjóðarhag?. ■
geri sér ekki ljóst„ að með hinni j Flokklir híns jakvæíia
nýju efnahagslöggjöf er stigið | starfs
mertoilegt spor i rétta átt, eins.ogj
hér hefir verið rakið. Þetta hafa
þeir lika óbeint sýnt í verki, þar
sem þeir hafa ekki bent ó nein
þrátt
Vitnisburður hag-
fræíiinga
Af hruUausum. hagfræðingum,
'sem (hafa ritað eða talað opinber-
löga u'm etaailiagslögin, hefir þet-ta
•líka yeprSt fulikomlega viður-
kennt, í.giie'in, sefri Jóhannes Nor-
dál ’hefir storifóð um. lögin í Fjár-
m'álatíðtadi', fár'ast ■'honum m.a.
orð á þeSSa leið:
..Óhæít mim :að"fullyrða, að sú
stefnubpeytiqg, 'sém hér hefir átt
■sér stað, fiotíir mj’ög til bóta.
Vkmta má, aö jafnári útflutnings-
uppbætur niúnj stúðla að betri nýt
:ngu og dreifingú framleiðsluafl-
ans á milli mismunándi greina út-
fiutnings’frámleiðslunnar. Hitt er
ekki 'Síður mikilivægt að dregið
sé úr hinú géýsitega misræmi, sem
Megingildi nýju efna-
hagslaganna
skilningur með þjóðinni,
fyrir allt moldviðrið, að þegar
leit út fyrir það um daginn, að
stjórnin yrði að fara frá, án þess
að 'koma efnahagsm'álafirv. fram,
varð meginþorri nianna mjög á-
hyggjufullur út af því, og það
ekkert síður andstæðingar ríkis-
stjórnarinnar en hinir. Menn
fundu, <að það var stórfelldur
„V erkamannablaft
Við þvi hefði mátt búast, að
forkólfar Sjálfs'tæ'ðisflcrkksins
gengu þó ektoi lengra en að deila
á efnahagslögin, þótt þeir gætu
ektoi bent á neitt annað betra sjálf-
ir. Þessu er þó ekki að heilsa. Þeir
hafa af öllum mætti reynt að
tooma á verkföllum í stórum stíl.
Sama daginn (19. júní) og fund-
urinn var haldinn í Dagsbrún, þar j
I blöðum Sjálfstæðismanna má
oft lesa lýsingar á þvi, að komm-
únistar hafi reynt að spilla vinnu-
önnur úrræði sjálfir vegna þess, friðnum, þegar þeir voru í stjórn-
að þeir hafa ekki treyst sér til
að benda á neitt betra. Áróð-
ur þeirra gegn hinum nýju efna-
hagslögum er því rekinn gegn full-
toomlega betri vitund. í stað þess
að gera það, sem rétt var og veita
lögunum beinan eða óheinan stúðn
ing reyna þeir að hagnast á þeiri'i
stundaróánægju, sem jafnan fylgir
öhjákivæmilegum ráðstöfunum af
þessu tagi. VaMalöngunin og Iýð-
skrumshneigðin má sín hér meira
en tillitssemi til' þjóðarhags.
Fortoólfar Sjálfstæðisflokksins
hafa hér fallið fyrir sömu freist-
ing'unni og frönsku stjórnmála-
mennirnir, sem hafa lagt megin
stund á neitovæð vinnubrögð með
þeim árangri, að fjúrð'a franska
lýðveldið er í rúst.
arandstöðu, á nákvæmléga sama
hátt og Sjállfstæðismenn reyna að
gera það nú. Þetta er vissulega
rétt. Ef þessir tveir flökkar hefðu
fengið að eigast við með sín nci-
kvæðu vinnubrögð, myndi upp-
lausn og ömurleiki stjórnarfarsins
nú eingu hetri hér á landi en ,í
Fratoklandi. Það hefir hins vegar
gert gæfu'muninn, að hér á landi
hefir verið til samstilltur og starfs-
vanur milliflokkur, Framsóknar-
flokkurinn, sem hefir lengstum átt
þátt í því að tryggja starfhæfa
stjórn með þeim aðilum, sem hafa
verið ábyrgastir hverju sinni. Þes's
vegna hefir tetoizt að halda hér
uppi á undanförnum 40 árum
þróttmeira umhótastarfi en í flest-
um eða öllum löndum öðrúm og
fáar eða engar þjóðir húa því við
jafnbetri kjör en íslendingar.
Glæsilegt þing
Framsókna'rflok’knum hefir.tek-
izt að rækja hið mikilvæga hlut-
verk si-tt vegna þess, að liann e-r
ekki þröngsýnn kennisetninga-
flótokur, heldur „frjálsiiymdúr lýð-
ræðissinnaður stj órnmálatíokkui*,
sem hyggir framfarástefnu • sína. á
'hugsjón .samvinnu og félags-
I eldhúsda'gsumræðunum var.p-
aði Eysteinn Jónsson fram þeirri því miður láta sér Sæma á næst-
spurnmgu, hvort rétt hefði verið
að ráðast í setningu efnahagslag-
an-na, ef svo illa tækist til, að
þeim yrði spillt í framkvæmd með
óbilgj'örnum kröfum. Svar hans
var á þessa leið:
skaði skeður, ef malið næði ekM tokt Wag j;Verkamannablaðið“,
Írafm ]afnVel Þelr’ S6m þar sem eindregið var hvatt til
hafa latið ser sæma og munu verkfaiiSl nú þe,|ar. Forustugmn
blaðsins, sem fjallaði um kaup-
samninga, lauk á 'þes'sa leið:
sem taka átti afstöðu til verkfails, |'hy®®íu ’ e*ns ,°8 ,se8*r. í .,sf.iórn-
gaf Sjálfstæðisflokkurinn út sér-1 malaalyktun nýlokins þings Sam-
,— _ ungra
unni, að spilla fyrir því í fram-
kvæmd.
En einmitt þetta er að verða
hástoale'gur löstur i fari margra, að
þeir berjast á írióti því, sem þeir
rauninni eru með, ef þeir halda
„I fyrsta lagi tryggja þessar að með því geti þeir unnið sér
ráðstáfanir öfluga írainleiðslu- vinsældir hjlá einhverjum þeim,
starfsemi um næstu framtið, og sem nauðsynlegar ráðstafanir
það er út af fyrir sig ekki neitt kunna að valda erfiðleikum hjá x
smámál. En það, sem gefur þess- bili. Þessi óheilindi hafa, ef til
um nýju ráðstöfunum i efna'hagsi- viil aldrei komið betur fram en
■málunum þó mest gildi og véldur í samhandi við þetta mál, ekki að-
því, að þær eru allt annars eðlis eins á þingi, heMur líka utan
en það, sem staglað hefir verið í þings. Ef þjóðin verðl'aunar slík
bands ungra Framsóknarmanna.
Þetta stafar einnig af því, eifls og
segir í sömu áiykíun, að „fíokkur-
inri var strax í upphafi snótaður
eftir íslenzkiun staðhán mi, ís-
lenzku þjóðfél'agsástandi .y varð
til af bi-ýnni þörf þjóða :.inar í
fyrir sjálfx-.æé'i og
isulega
-jknár-
„Dagsbrúuarstjórnin virðist
vera þeirrar skoðunar áð fresta baráttunni
beri ölluni aðgerðum 1 kaup- og framförum“. Það gefui
kjaramáluin verkamannn. Verka- góðar vonir um, að F, :.,
menn éru hins vegar þeirrar flotókurinn haldi áfram áo
skoðunar að ef eitthvað á að gera jákvæða og sameinanc.
á þessu ári til þess að vega upp Ienzkra stjórnmála, hv
á móti rýrnandi kaupmætti Iauna glæsibragur hvíldi yfir þi ..au
ca hi ð
II ís-
nikilf
ný-
iggur
fátoti
þeirra, þá beri að gera það nú lokna þingi S.U.F. og hve
þegar, en ekki í haust eða fyrri skilningur og sterikur .árir
hluta vetrar, því reynslan er sú, þar 'á.^stefnu Framsótonai: :Ksins
að haustið og tíminn fram áð og hinu mikilvæga hlutv ", laus
áramótum hefir ávallt reynzt á sviði íslenzkrst þjóðm..