Tíminn - 05.09.1958, Blaðsíða 2

i

TÍMINN, föstudagmn 5.september 193B>
Útifundurinn
t
-*■
(tramhald af 1. síðu)
, (j'Wa hve mikia herskipa-
i* varnd, sem landhelgisbrjót-
* ar fá, og sá tími kemur, að
1 hún hlýtur fulla virðingu
1 aitiinarra þjóða.
F ndarstjóri var Guðgeir Jóns-
Von sem lýsti tildrögum fundar-
jns ög tilefni og kvnnti ræðu-
r.ierir.. sem voru sinn frá hverjum
órnmálaflokki. í upphafi fund-
--or íás hann skeyti það, sem barst
.y *á Færeyjum og birt er á öðrum
^rtað í blaðinu.
4 ;írí3 bletturinn
■V .
' Fyrstur tók til máls Þórarlnn
"4f»órarinsson, ritstjóri. Hanr. ríeddi
-V-okkuð um það, hve mikil nauð-
V.yiL það væri, að þjóðin öií, sem
rtenáur sem einn maður um ó-
‘V.'ávíkjanlega kröfu um 12 mílna
- 4'indhelgi, sýndi festu og virðu-
‘‘S iga- stillingu. Grjótkastio að
Hfirtóka' sendiherrabústaðnum_ væri
■clni bletturinn á framkomu íslend
i’nga í þessu máli, og þeir blettir
ííraættu ekki verða fleiri. Hann
. .rninnti á, að tvennt einkenndi
íJBreta mest í deilum við aðrar
jóðir — annars vegar stjórnmála
¥ yggindi en hins vegar lítt skil.i
c<nleg þrákelkni, sem leiddi þ'á
fjtundum í ógöngur. Með þessari
rirjósku tækist þeim stundum að
.4! uga eða sveigja þær þjóðir, er
V eir deildu við, ef þær væru ekki
/f:eádar stefnufestu og þrautseigju
Vil jafns við þá.
Okkar sigurvdssa væri íneðal
ar.nars í því fólgin, að við ættmn
lika til þrautseigju í ríkum mæli,
og mi riði á að sýna þann eigin-
. Jleika í verki, sýna að við værum
v þar of jarlar Breta. Með virðu-
v Íiegri stUlingu og óbifanlegri
stefnufestu að settu marki — við
urkenmngu 12 míLna fiskveiði-
lamdheJgi — mundi einta stærsti
og glæsilegasti sigur íslenzkrar
sjálfstæðisbaráttu vinnast,
ftftar í einum bát
Næstur tók til máls Sigurður
43jarnason, ritstjóri. Hann minnti
ú, að íslenzkir sjómenn liefðu
:#narga hildi háð, og oftast átt dug,
ijjolgæði og stefnufestu til þess að
Jiá landi. Nú væri öll íslenzka
■if >jóðin í einum bát, og þá riði á
Fað hún ætti í ríkum mæli hugar-
• *íar sjómannsins og eiginleika. r—
!j4:£aim minnti á, að íslendingar
ifjjsettu ekki í striði við nágranna-
tí.jóðir heldur við rányrkjuna. —
Hann bar saman kolanámur Breta
og fiskimið íslands og kvað það
liliðstætt að því leyti, að livort
um sig hefði verið grundvöllur
þjóðanna. Hann spurði, hvað Bret
ar mundu um það segja, ef ís-
lendingar vildu fá að grafa til
kola í Kent. Hann spurði hvort
vafi gæti á því leikið, hvort fiski
miðin innan við 12 míliu' frá fs-
landsströnd tilheyrðu fremur fs-
lendingum en Bretum. og minnti á
að yfir 800 mílur eru. þaðan til
Bretlandsstranda.
Nýlendutíminn liðinn
Eggert Þorsteinsson alþingis-
maður talaði næst og rakti nokk-
uð fyrri skipti Breta og íslendinga
á íslandsmiðum, minnti á sitt
hvað, sem íslendingar hefðu fyrir
Breta gert, meðal annars að færa
þeim fisk á styrjaldarárunum.
Hann sagði, að Bretar virtust ekki
gera sér ljóst, að tími nýlendu-
kúgunar væri liðinn, og aðferðir,
sem heyrðu honum til, ættu ekki
við lengur. Þær væru aðeins til
þess fallnar að þjappa þjóðinni
enn meira saman um það mark,
sem hún væri staðráðin í að ná,
teldi sig hafa fullan rétt til og
mundi aldrei hvika frá.
ÞjófnaSarauglýsing
Magnús Kjartansson, ritstjóri
var síðastur ræðumanna. Hann
sagði, að íslenzkir sjómenn hefðu
fyrr átt í höggi við Breta á íslands
miðum og jafnvel látið lífið í þeim
viðskiptum. Til þessa liefði þá
jafnan verið um að ræða einstak-
ar, yfirgangssamar slcishafnir á
brezkum togurum, en nú. hefði j
svo skipt um, að það væri brezka I
stjór.nin og brezkr flotinn, sem
mæ-lti fyrir um og verndaði veiði
þjófa og stundaði inannrán. Með'
þessu næðu Bretar þó því einu
marki að auglýsa sig sem þ]ófa
fyrir öllum heimi án þess að geta
þó nokkru stolið. Hann taldi, að
meðan herskip vernda hér veiði
þjófnað Breta ætti íslenzkur sendi
herra ekkert erindi í London, og
brezkur sendiherra hér ekki held
ur. ,
Að lokum mælti fundarstjóri
nokkur orð, bað fólk að sýna ró
og stillingu og fara heim af fund-
inum. Nokkur hundruð manns
gengu jþó að brezka sendiherra-
bústaðnum en lögregla lokaði göt-
unni og urðu engar óspektir.
Fagna 12 mílna fiskveiðalandhelgi og De Gaulle talaði á j
fordæma ofbeldi brezka herveldisins Lýðveldistorginu
í ÁrnaSarkveSja frá Færeyjum og svar
eyti frá útifundinum á Lækjartorgi
.1 ío'
íj
t;
Til fundarstjóra útifundarins á
JLsekjartorgi í gær barst eftirfar
aadi skeyti, sem lesið var upp:
„Þjóðveldisflokkur Færeyja
kærir íslenzku þjóðinni kveðjur
sínar á þessum örlagaríku tím
m hennar og óskar henni allra
Jieilla með þann áfanga sem nít
er náð í landhelgisharáttunni.
Ver efunist ekki um að þið hvikið
Jivergi né hræðist ógnanir lieldur
Rtandið saman sem einn rnaður
og hrindið á bak sérliverri til
raun til að skerða ótvíræðan og
óumdeilanlegan rétt ykkar. Megi
Mslendingar ag Færeyingar í sam
einingu stefna að því að ná fullu
Crelsi og fulluni tumáðarétti yfir
liöndum sínum og landgrunnuni
án nokkurar íMuíunar annarra.
Jíffamingja fylgi þjéðum ©kkar í
þessari baráttu. -
flokkur Færeyja.“
Þjóðveldis
Hinn fjölmenni útifundur sam
þykkti einróma að senda eftir
farandi svarskeyti til Þjóðveldis
flokks Færeyja:
„Fjölmennur útifundur í
Reykjavík, haldinn um landlielg
isinálið á vegum Fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna, þakkar
kveðju Þjóffiveldisflokks Færeyja
og vottar jafnframt Færeying
um öllum þakkir fyrir eindreg
inn ©g mikilvægan stuðning
þeirra við málstað íslendinga.
Ennfremur lýsir fundurinn yfir
þeirri ósk sinni, að Færeyingar
megi sem fyrst ná rétti sínum.
Guðgeir Jónsson fuudarstjóri.“
Fr a mkvæ ind as t j ó r n félagsins
Frjálsrar menningar á íslandi hef
ir gert svofellda álktun, sem send
verður systrafélögum þess viðs-
ar um heim.
„íslenzka þjóðin á nú í alvar-
legri baráttu til varnar grundvall
arhagsmunum,- sem jafngilda rétti
hennar til að -lifa frjálsu menn
ingarlífi í samfélagi við aðrar lýð
ræðisþjóðir. Brezki flotinn hefir
í skjóli vopnavalds reynt að hindra
íslendinga. í framkvæmd lögsögu
y£þ- ifslenzktri fiskveiðilandhelgi
og haldið þar verndarhendi yfir
rányrkju brezkra togara. Öll ís-,
lenzka þjóðin ber fram eindregin
mótmæli gegn slíkri valdbeitingu
og harmar hana þvi meir sem hún
er framin af ríki. sem ásamt fs-
landi er aðiii þjóðasamtaka til
verndar lýðræði og mannhelgi í
heiminum.
íslenzka þjóðin er staðráðin í
að fylgja málstað sínum eftir með
þeirri festu, stillingu og virðuleik,
sem áður hefir leitt sjálfstæðisbar
áttu hennar fram til sigurs. Áfram
haldandi ógnanii- af hálfu Breta
eru hmsvegar umfram allt til þess
fallnar að efla áhrif þeirra, sem
kappkosta að rjúfa sjálfsögð tengsl
íslenzku þjóðarinnar við önnur lýð
ræðisríki og síefna þar með sjálf
stæði hennar í voða.
Fyrir því skorar hin íslenzka
deild Frjálsrar menningar á syst
urfélög sín um heim allan að beita
áhrifum sínum í þá átt, að þeir
hagsmunir, sem tilvera þjóðar
vorrar byggist á, verði virtir og
viðurkenndir á alþjóðavettvangi.“
Á stjórnarfundi sem Frjáls-
íþróttaráð Reykjávíkur hélt í
kvöld var eftiffarandi lillaga 'sam
þykkt:
„Stjórnarfundur haldinn hjá
Frjálsijþróttaráði Keykjavikur 3.
september 1958, _ þakkar Knatt-
spyrnusambandi íslands fyrir þá
álcvörðun að aflýsa landsleik þeim
í knattspyrnu við England, seni
fram átti ,að fara í London 13.
þ. m. vegna hinnar svivirðilegu
framkomu Englendinga í landbelg
ismálinu.
Jafnframt vill Frjálsíþróttaráð
Iteykjavíiiur lýsa fullum stuðningi
við þessa ákvörðun Knattspyrnu
sambands íslands.“
Aki'anesi í gær.
Stúdentafélag Akraness hefir
samþykkt samhljóð'a eftirfarandi
ályktún:
„Félagið fagnar gildistöku nýju
landhelginnar og þakkar ríkis-
stjórn og þeim öllurn, er fyrir
þetta sfórmál íslenzku þjó'ðarinn
ar hafa unnið beint og óbeint.
Sérstaklega þakkar stúdentafé-
lagið iandhelgisgæzlunni fyrir ó-
trauða framgöngu og þeim, er
starfa á hennar vegum með óbil
andi baráttuþreki gegn ódreng-
skap og aðkasti brezkra stjórnar-
valda, og fordæmir það athæfi, er
lítt sæmir siðaðri þjóð. Sá rudda
legi skrípaleikur hefir þegar feng
ið sinn dóm. Við skorum á alla
íslendinga að hopa hvergi í
þessu mikilvæga máli. Sameinað
ir vinnum vig úrslitasigur.
Stúdentafélag Akraness.“
Á aukafundi bæjarstjóranr Ó1
afsf jarðar í gær var einróma sam
þykkt eftii'farandi:
Bæjarstjórn Ólafsfjarðar lýsir
ánaegju sinni yfir útfærslu land
helginnar í 12 sjómílur og skorar
á ríkisstjórnina að hvika í engu
frá þeirri ákvörðun, sem þegar
er tekin, jafn framt lýsir hæjar
stjórnin fyrh'litningu sinni á hinni
lúalegu framkomu Breta, sem með
vopnuðu ofbeldi hafa hindrað land
helgisgæzluna í skyldustörfum
hennar. Bæjarstjórnin þakkar
liina einarðlegu og röggs'ömu fram
göngu landhelgisgæzlunnar og
hvetur alla íslendinga til að standa
fast saman í þessu mesta hags-
munamáli þjóðarinnai’.
Keflavík, 3. sept. 1958. Fjöl
mennur fuudur Útvegsbændafé
lags Keflavíkur og skipstjóra-
og stýrimannafélagsins Vísis
lýsh' fyllsta stuðningi við ákvörð
im ríkisstjórnarinnar um út-
færlsu fiskveiðilandhelginnar í
12 sjómíiur og skorar jafnframt
á ríkisstjóimina að hnlda fast
við þá ákvörðun að hvika hvergi
frá settu marki í þessu lífsnauð
synlega máli þjóðarinnai'. Fund
urian þakkar þeim þjóðum, sem
vii't hafa rétt ©kkar í landhelgis
milinu eða veitt inálstað ©kkar
stuð'ning á einn eða annan liátt,
en fordæmir þann furðulega yfir
gang, sem Bretar liafa í frammi
við ísleukau málstað og löggæzlu
«g lýsir megnustu andúg á allri
þein’a framkomu í landhelgismál
inu. Fundurnui vottar landhelgis
gæzlunni þakkir og virðingu fyr
ir festu og drengilcga framkomu
í vörn hins íslenzka réttar við
strendur fslands.
NTB—Barís, 4. sept. De Gaulle
foi'sætisráðherra Frakka hélt ræðu
í dag á Lýveldistorginu í París.
Var Iþar gjrfuriegur mannfjöM:
saman kominn löngu áður en for
sætisráðlierrann hélt ræðuna. Kom
til nokkurra óspekta um skeið, en
lögreglunni tókst þó áð halda uppi
sæmilegri reglu. í ræðu sinni lagði
de Gaulle fast að frönsku þjóðinni
að gjalda hinni nýju stjórnarskm
jáyrði við þjóðuratkvæðágreiðsl
Una 28. þ. m. Valið væri nú í henn
ar höndum. Hún ein gæti nú
tryggt það, að ekki kæmi aftur
til sama öngþveitisins og s. 1,
vor, er franska lýðveldið riðaði til
falls.
Búðir opnar í Beiruí
eftir 17 vikna lokun
NTB—'Beirut, 4. sept. Verzlanir f
Beirut voru í fyrsta sinn í 17 vikur
opnar í dag' og þó aðeins til há-
degis. Var þetta gert eftir fund
Ohehab forseta og Salems upp-
reisnarforingja, þar sem sajnkomn
lag náðist um að slaka nolduið á
allshei'jarverkfalii því sem upp
reisnarmenn hafa lialdið uppi í
landinu. Ekki er þó verkfallinu
með öllu aflétt og tekið fram, að
uppreisnin haldi enn ófram og
uppreisnarmenn lialdi vopnum sín
um og víggirtum stöðvum, þar til
Ohamoun forseti víkur úr for-
setaemhætti 24. þ. m.
Nasser lýsir fullum stuSukgi viS mál-
stað Kína gagnvart Formosustjórn
Hélt har'ðor'ða ræíu um stefnu vesturveldanna
á sömu stund og Hammarskjöld kom til Kairö
NTB-Kairó, 3. sept. — I ræðu á opinberum vettvangi S
Ivairó í dag, sagði Nasser forseti Egyptalands, að Bandarikin
ógnuðu friðinum í heiminum með íhlutunarstefnu sinni viðs
vegar um heim. Ásakaði hann Bandaríldn um árásaratliæfi
gagnvart kínverska alþýðulýðveldinu og tók skýrt fram, að
arabiska sambandslýðveldið myndi algerlega taka afstöðu
með kommúnistum í baráttunni um Fonnósu.
Um svipað leyti dags og Nasser
var að halda þessa ræðu sína, kom
Hammarskjöld framlcvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna til Kaíró. j
Nassei' linnti ekki gagnrýni
sinni á vesturveldm. Krafðist
hann þess, að herir Bretlands og
Bandarikjanna yrðu þegar fluttir
frá Libanon 0g Jórdaníu. Auk
þess taldi liann óhjákvæmilegt, að
Alsíi’ ’ og Aden, verndarsvæði
Breta, yrðu gerð sjálfstæð ríki.
„Meðan arahískt svæði er setið er-
íendum lier, álítum við okkur
sjálfa undir vopnum, þar til lit-
lendingarnh' hafa veríð fluttir á
íhlutun og ekki íhlutun.
Nasser gerði samanhurð á beinni
íhlutun Bandaríkjamanna og ó-
beinni íhlutun, sem arahíska sam-
bandslýðveldinu hefði verið borin
á brýn, og lcvað það í einu og öllu
samrýmast sáttmála Sameinuðu
þjóðanna, að arabíska sambands-
lýðveldið gerði grein fyrir skoð-
unum sínúm um frelsi og sjálfs-
ákvörðunarrétt í útvarpi til ann-
arra þjóða. Hins 'vegar væri larid-
ganga Bandaríkjamanna hein íhhit
un.
Skömmu eftir ikomu sína ræddi
Hammarskjöld við Fawsi utanrík-
isráðherra, en liann talar ekki við
Nasser fyrr en á morgun, og ræða
þeir þá um brottflutning erlendra
herja frá arabalöndunum og ráð-
stafanir, er verða rnegi til að
tryggja öryggi og sjálfstæði Lihan-
ons og Jórdaníu. Einnig ræða þeir
um yfirgripsmikla efnahagsaðstoð
við löndin fyrir botni Miðjarðar-
hafsins.
Stjórnmálamenn í Kaíi'ó telja
að vandmeðfarnasta efni þessara
væntalegu viðræðna verði ástand-
ið í Jórdaníu, og teija stjórnmála
fréttamenn að í því muni allt velta
á þeirri leynilegu samþykkt, sem
fullvíst þykir, að araharíkin hafi
gert með sér, er þau lögðu fram
málamiðlunartillöguna á allsherj-
ai’þingi S. Þ. nýlega. Sennilegt þylc
ir, að Hammarskjöld fari frá Ka-
iró á laugardaginn til Bagdad,
j Beirut og Amman, en siðan kem-
; ur hann aflur til Kaíró áður en
hann heldur heim til New York.
Leikurinn, sem allir verða að sjá.
Akranes — K.R.
(íslandsmeistarar) (Reykjavíkurmeistarar)
keppa á Melavellinum á snnrgiin (kugardag) kiukkan 5 sííSdegis.
Síiasf skiidti fmk þ.fnk,, 1 vor sigrar nú? fiiFfiiifi.