Tíminn - 05.12.1958, Blaðsíða 1

áöfeininginn í efnahags-
máEunum — ræoa Eysteins
Jónssonar — bis. 7
42. árgangur.
Reykjavík, föstudaginn 5. desember 1958.
Um bókina íslenzkt
mannlíf, bls. 6
Urslit í skoðanakönnun, bls. 3
V. : 1 li $ I
277. blað.
Kommilnistar felldu ríkisstjórnina með því að
girða fyrir allar færar leiðir í efnahagsmálunum
Ríkisstjórnin baðsi lansnar í gær eftir að
vonlausl var orðið að hún gæti náð nokkra sam-
komulagi um lansn efnahagsmálanna
Hermann Jónasson forsætisráSherra baíst
lausnar fyrir sig og rá'ðuneyti sitt á ríkisráís-
fundi, sem haldinn var kl. 1,30 e.h. í gær. A
fundi sameina(5s Áiljingis, sem haldinn var kl.
2,30, gertji forsætisráíherra svohljó'Öandi grein
fyrir íausnarheiíninni:
,,Ég hefi á ríkisrá'ðsfundi í
dag beðizt lausnar fyrir mig
og ráðuneyti mitt.. Forseti ís-
lands hefir beðið ráðunevtið
r.ð gegna störfum fvrst um
sinn, og hafa ráðherrarnir að j
venju orðið við þeirri beiðni.1
Fyrir lá, að hinn 1. des-
ember átti að taka gildi ný
kaupgreiðsluvísitala. sem fól í
sér 17 stiga hækkun. Til þess
að koma í veg fyrir nýja verð
bólguöldu, sem af þessu hiaut
að rísa, óskaði ég þess við
samráðherra mína að ríkis-(
stjórnin beitti sér fyrir setn-
ingu laga um írestun á fram-
kvæmd hinnar nýju vísitölu
Ríkisráðsfund-
urinn í gær
Á fundi ríkisráðs í Reykjavík
í dag baöst Hermann Jónasson,
forsætisráðlierra, lausnar fyrir
sig og ráðuneyti sitt. Forseti
féllst á lausnarbeiðnina, en fól
ráðuneytinu að gegna stöffum
áfram unz annað ráðuneyti yrði
myndað.
A sania fundi var Agnar Kl.
Jónsson, ambassador í Frakk-
landi, jafnframt skipaður am-
bassador íslands í Grikklandi.
(Frá ríkisráðsritara, 4. des.)
til loka mánaðarins, — enda
yrðu þessi íyrrgreindu 17
vísitölustig þá greidd eftir á
íyrir desember, nenva sam-
komulag yrði um annað.
Frestur sem fengist með
lagasetningunni skyldi notað-
ur til þess að ráðrúm gæfist
til samkomulagsumleitana
Leitað var umsagnar Al-
þýðusambandsþings um laga-
setningu þessa, samkvæmt
skiivrði sem sett var fram
um það í ríkisstjórninni.
Alþýðusambandsþing neit-
aði fyrir sitf leyti beiðni
minni um frestun. Boðaði ég
þá ráðherrafund að morgni
laugardags 29. nóvember, en
þar náðist ekki samkomulag
um stuðning við frumvarpið.
Af þes.su leiddi að hin nýja
kaupgreiðsluvísitala kom til
framkvæmda um mánaöamót-
in og ný veröbóiguaida er
þar með skollin yfir.
Við þetta er svo því að
bæta, að í ríkisstjórninni er
ckki samstaða um nein úr-
ræði í þessum málum, sem
að mínu áliti geti stöðvað
hina háskalegu verðbólguþró-
un, sem verður óviðráðanleg,
ef ekki næst samkomulag um
þær raunhæfu ráðstafanir,
sem lýst var yfir að gera
þyrfti þegar efnahagsmála-
frumvarp ríkisstjórnarinnar
var lagt fyrir Alþingi á síð-
asta vori.“
Tillögur Framsóknar-
flokksins
Eins og kemur fram í þeirri
greinargcrð forsætisráðherra, sem
birt er hór á undan, er orsök
stjórnarslitanna sú, að ekki náðist
samkomulag um að koma í veg
fyrir vísitöluhækkunina nú um
mánaðamótin, en hún mun að' ó-
breyttum ástæðum hafa stórfellda
verðbólgu í för með sér og kippa
grundvellinum undan rekstri at-
vinnuveganna.
Fyrir nokkru síðan flutttt ráð<-
herrar Framsóknarfl. í ríkis-
stjórninni tillögur, sem fólu í
sér færa leið til þess að afstýra
þessari hækkun, á þeirn grund-
vélli, að kaupmáttur launa héld-
ist óbreyttur frá því, sem var í
október 1958 eða febrúar 1958,
þegar hin svokallaða stöðvunar-
stefna var enn í gildi. í þessum
tillögum fólst m.a., a'ð launþegar
og bændur g'aifu eftir nokkur
vísitölustig. Þegar Framsóknar-
flokkurinn fékk ekki þessar til-
lögur sínar samþykfctar í ríkis-
stjórninni, fór liann þess a leit,
að vísitöluhækkuninni yrði frest
að um einn mánuð, en þó þann-
ig', að luin yrði boriguð fyrir þenn
an tíma, ef samkomulag næðist
ekki um annað. Frestun þessi var
byggð á því, að þessi tími yrði
notaður .til að ná samkoinulagi
um frambúffarlausn.
Fyrir þessari frestun fékkst
ekki' nægur stuðningur í ríkis-
stjórhinni, nema hann yrði einnig
samþykklur af þingi Alþýðusam-
bandsins, en þar var honum haín-
að og vísiiöluhækkunin gekk því
í gildi um mánaðamótin.
Hermann Jónasson gerir grein fyrir lausnarbeiöni sinni á Alþingi.
Ráðherrar koma áf. ríkisráösfundi í Ráðherrabústaðnum í gær, fremst Hermann Jónasson og aftar Gylfi Þ. Gisla-
son og Guðmundur í. Guðmundsson. — (Ljósm.: G.H.).
Lausnarbeiíinin var
óhjákvæmileg
Síðan frestuninni var hafnað og
vísitöluhækkunin gekk í gildi, hef-
ur verið reynt að ná samkomu-
lagi um málið innan ríkisStjórnar
innar ,en ón árangurs. Það hefði
verið algert óráð og ábyrgðarleysi,
ef ríkisstjórnin hefði ekki heðizt
lausnar undir þessum kringuni-
stæðum.
Þaff, sem öllu veldur um þaff,
að þannig hefur fariff, er afstaða
lorfcólfa Sósíalistaflokksins, sem
nú ráffa orffiff lögum og lofum
innan Alþýffubandalagsins, svo
að þaff er raunar ekki lenigur
annaff en nafnið eitt. Þeir liöfn-
uffu tillögum Framsóknarflokks-
ins og bentu ekki á annaff en
óraunhæft skrum í staffinn. Þeir
vildu ekki veita liinn umbeðna
frest. Þeir réffu mestu effa raun-
ar öllu uin liina óraunhæfu af-
stöffu Alþýffusanibandsþingsins.
Frá hendi Alþýðuflokksins hafa
ekki komið fram tillögur fyrr en
nú eftir flokksþing hans, en þar
var samþykkt ályktun, sem að veru
legu leyti nálgaðist sjónarmið
Framsóknarflokksins, • t.d. varð-
andi eftirgjöf launþega og bænda
á einhverjum hluta vísitöluhækk-
unarinnar. Kommúnistar hafa hins
vegar aldrei viljað ljá máls á slíku
og haldið sig við hinar óraunhæfu
skrunitillögur sínar. Þess vegna er
stjórnin fallin.
Samkomulag hefíi átt
a'ð geta reynzt au^velt
Það er vissulega raunalegt !il
þess að vita, að samkomulag skuli
stranda um þessi mál, þar sem
lausnin er ekki örðugri en svo, að
hægt er að tryggja sama grund-
völl launa og í fehrúar eða októ-
ber, og byggja á honum blómlegt
og vaxandi atvinnulíf. 1 staðinn
fyrir þessa lausn, blasir nú fram-
undan geigvænlega aukin dýrtíð
og stöðvun atvinnuveganna, ef
(Framhald á 2. síðu)
Fóreftirósk
Alþýðusam-
bandsþings
í Þjóffviljanum í gær er liarff-
lega ráffizt á Hermann Jónasson
forsætisráðherra fyrir aff hrafa
mætt á Alþýffúsambandsþingi og
gert þar grein fyrir afstöou
sinni til efnahagsmálanna. Þjóff-
viljinn lætur helzt a sér skilja,
að ráðherrann liafi ekkert erindi
átt þangaff, enda síffur en svo
verið óskaff þar eftir honum.
Þaff rétta er, aff ráðherrann
mætti þar eftir ósk Alþýffusam-
bandsþingsins sjálfs. Myndi
vafalaust hafa þotið eittlivað í
skjá Þjóffviljans, ef ráðherrann
liefffi óvirt Alþýffusambandið
nieff þvi aff liafna slíku boöi.
Þaff er hins vegar gott dænii
uni liáttvísi þeirra Þjóðvilja-
manna, að þeir skuli nú ráðast
á ráðherranri fyrir að liafa þegi'ð
boff þingsins, og reyna lielzt aff
gefa til kynna, aff hann liafi
maitt þar sem boðflenna. Þetta
er þó ekki verra en flest aiinað
í niálflutningi Þjóffviljnns iiin
þessar mundir.