Tíminn - 07.08.1959, Blaðsíða 8

8
TÍMINN, föstudaginn 7. ágústlflW)
Landkrabbi á síldarmiðum
anflHI
*. JM to.r.
W> '
Frá tiátíðaguðsþiónust'u í Frestbakkakirkju: Gísli Brynjólfsson, prófastur og sóknarprestur í prédikunarstól.
Aldarafmæli Prestbakka-
kirkju á Síöu
Ktrkjiffini gefinn for-
kisnnar fagur skírnar-
fontur eftír Ríkarð
■Alda.S'áfmícli Prestbakkakirkja á
Síöu var haldiö hátíðlegt s. 1. sunnu
da# Fjöldi fólks var saman kominh
á kiHqunhi er guðsþjónusta hófst
t>£if íd. 2 e. h. Sóknarpresturinn
sr. Gísli Brynjólfsson prófastiu- og
sr. ÓSkáí J. Þorláksson, dómkirkju
prestur, prédikuðu en aðrir prest
ar prófastdæmisins, þeir sr. Val-
geir Helgason, Ásum og sr, Jónas
Gisláson í Vík aðstoðuðu við guðs
þjiáhuStuaja. Fjöxfar ibcjm voru
skírð í kirkjunni við þetta tæki
færf.
Efttt gúðsþjónustuha talaði í
ikirkjutmi frú Gyðriður Pálsdóttir
í ’SeglbúSum, form. krænfélags
Kirkjubæjarhrepps. Kvehfélögin í
IfijrgMands- og Kirkjubæjarhreppi
gáfu kirkjunni forkúharfagran
skírnarfo'nt eftir Ríkí rð Jónsson. Á
fontimnn eru þrjá'r myndir af „eld
oiessu" sr. Jóns Steingrímssonar
sem allir kannast við. Kirkjunni
foárust éinnig miklar gjafir bæði
í penkngum og mörgum góðum
gripum, verður nánar greint frá
þeim síðar.
A5 fokinni kirkjuathöfninni
foauð sóknarnefndin öllum kirkju
gestum til knffídrykkju í félags-
heimilinu að Kirkjubæjarklaustri.
Var þar og mikið fjölmenni svo
að ekki gátu allir setzt að borði
S einu þótt húsrými sé þar mikið.
Gistihúsið á Klaustri sá um veit
ingamar.
Hóffeou stjórnaði sr. Gísli Brynj
élfsson. Margar ræður og ávörp
voru fiutt af hálfu samkomugesta,
sóknarmönnum heima og burtflutt
um.
Björ^ prófessor Magnússon hélt
f 0'
fróðlegt og skemmtilegt erindi um
Prestbakkakirkju, sr. Valgeir
Helgasön í Ásum las frumsamið
kvæði og lesið var aðsent kvæði
frá Úlfari Ragnarssyni lækni í
Hveragerði. Lesin voru upp mörg
símskeyti sem söfnu'ðinum bárust,
m. a. frá biskupi og fyrrverandi
biskupi. einnig barst' skeyti aUa
leið frá New York frá Esra Pét
urssyni lækni, fyrrv. héraðslækni
hér.
Hóf þettn fór vel fram og stóð
allt til kvölds. Að lokum söng kór
kirkjunnar 4 sálmalög við undir
leik Iíelga Þorlákssonar frá Múla
koti, en hann er gamall orgaaisti
kirkjunnar og híifði æft kórinn fyr
ir þetta tækifæri.
Veðri var svo farið þennan dag,
að rok og rigning var að morgni
en gerði logn og blíðu er á dag
inn leið og liin fagra sveit' skart
aði sumarskrúði á þessum hátíðis
degi sínum.
Áður en Prestbakkakirkja
var reist 1859 var kirkja hér á
Kirkjubæjarkkiustri en sökum
þess að endurbyggja þurfti hana
og flytja til vegna ágangs sand
foks var horfið að því ;ið flytja
hana til þar sem hún nú stendur
í svonefndu Prestbakkavelli.
Allt efni til kirkjunnar mun
hafa verið keypt í Kaupmcnna
höfn og flutt hingað til lands og
var því skipað á land við Dyr
hólaós og sumt var sett á land
undir V.-Eyj.ifjölium. Var sóknar
mönnum gert að skyldu að flytja
éfnið frá uppskipunarstað hingað
austur þar sem kirkjan var
reist. í byrjun var byggingcimeist
arinn danskur en verkinu lauk ís
lenzkur maður Jóhann Jónsson að
nafni og var kirkjan afhent full
smíðuð 20 iipríl 1859.
Stærð kirkjunar mun vera um
24x12 álnir og hæðin miðað við
kirkjuturn 19 álnir, mun hún
hafa verið með veglegri kirkjum
1 sem reistar hafa verið hér á landi
frá þeim tíma. Kirkjan v; ir máluð
árið 1910 af Einari Jónssyni frá
Fossi í Mýrdal, hefur það verk
verið vel af hendi ieyst, smekklegt
og hefur lítið látið á sjá eftir nær
fimmlíu ár.
Nú í sumar hafa þau hjónin
Gretci Björnsson listmálari og
maður hennar Jón Björnsson end
urnýjað alla málningu á kirkj
unni en þó engu breytt frá því
formi sem áður var. Er vinna
þeirra framúrskarandi góð.
V.V.
Á víðavangi
(Framhald af 7. síðu)
afneita sinni pólitísku trúarjátn-
ingu ef hann segði slikt. Hann er
alveg á féttri leið þegar hann er
að gera hosur sínar grænar fyr-
ir fhaldinu. En hváð segja Alþýðu
baiutalagsmenn utn þessa bónorðs
för?
Fjögur börn voru SkírS 1 aldarafmællnu
(Framhatd aí 7 síða)
um í tækið og nú er hringsólað
á mjög hægri ferð í kringum torf-
una. Það þarf að athuga gaum-
gæfilega, hvernig hún veður,
livernig straumur er, í hvaða átt
j hún veður og svo framvegis.
Þórður stýrimaður gefur sér
! góðan tíma til að athuga hegðan j
torfunnar í tækinu. Á sjónum sést
ekkert — ekki einu sinni múkki. í
Svo kemur kallið: Látið fara! I
Ferðin er aukin. Nótin rennur út1
af rennu nótabátsins. Siglt er í
stórum hring umhverfis staðinn,
sem tækið segir torfuna vera.
Kastað er á enda og vel það.
Þegar hringurinn er að lokast, er
sett aftur á bak — ferð skipsins
stöðvuð og baujan tekin upp.
Snurpuvírinn er tengdur við spíl-
ið og snurpað á fullu. Snurpuvír-
inn er neðst í nótinni og þegar
snurpað er lokast nótina að neðan.
Hún er inni
Skipstjórinn, Ársæll Egilsson,
ungur maður, hávaxinn og vörpu-
legur, stendur í stafni og kastar
tiélíkingu af stórum fiski, sem
tíðast niður í djúpið þar sem nót-
in er enn opin, það gerir hann
til að fæla síldina frá opinu.
Shurping hefur gengi'ð vel og
þeir, sem í bátnum éru, fara að
draga inn netið. „Hún er inni“,
segir Þórður nótabassi, hana legg-
ur þarna í vænginn, sérðu.
Ég fæ lánuð klofstígvél og stekk
svo út í bátinn til hinna, sem
þegar eru farnir að streðá inn
garninu. Það er létt yfir mann-
skapnum — hún er örugglega
inni. Glensyrði fjúka. Nótin smá
mjakast inn fyrir borðstokkinn og
menn eru samtaka við drátinn
og draga á öldunni. Þeir á Tálkn-
firðingi hafa tekið tæknina í þjón
ustu sína við nótardráttinn. Þeir
slaka bátnum að aftan, setja kork-
teininn fastan og draga síðan bát-
inn að með dekkspilinu, gefa síð-
an laust og þá er ekki annað en
taka slakann af korkinum. Ársæll
skipstjóri, segir mér, að þetta sé
hreinasta þing. Við erum þeir einu
í flotanum, sem notum þessar
græjur, þú mátt til með að geta
þess, og það er ekki laust við að
nokkurs stolts gæti í röddinni.
Það er hreinn barnaleikur að
draga korkinn svona, segir skip-
stjórinn og rykkir í korkinn til
áherzlu.
Það er tekið hraustlega á
Nú fór ein og ein síld að koma
upp með netinu, það þurfli ekki
frekar vitnanna við, hún var í nót-
inni. Það verður ekki scð strax,
hve mikil síld er í nótinni, en
það gengur vel að draga netið,
menn taka hraustlegar á, þegar
síld er í netinu, og klukkan um
Lálfeitt erum við komnir að pok-
ar.um og þeir gizka á 2—300
tunnur.
Það glampar á iðandi síldina,
og þegar lokið hefur verið við að
þurrka upp eins og kallað er, hefst
háfunin. Háfurinn cr stálhringur
um metri í þvermál og við hann
er festur netpoki. Pokanum er
lokað með lás, sem opnast, ef
kippt er í streng, sem við hann
er tengdur. Háfnum er sökkt í
síldina og upp kemur hann full-
ur af spriklandi síld, sem sjórinn
fossar af. Það cr nokkur bára og
háfurinn sveiflast borðstokkanna á
milli. Stýrimaður sætir lagi, þeg-
ar háfurinn er miðskips, kippir í
lásstrenginn, háfurinn opnast og
síldin skellur niður á þilfarið og
þaðan rennur hún niður í lest.
Einn háfurinn af öðrum kcmur
inn íyrir borðstokkinn og um kl.
eitt köma síðustu .síldarnsc úr nót
inni um borð. 250 tunnur segja
þeir.
Síldin er misjöfn og það er ekki
búizt við, að hún verði tckin 1
salt, þótt siglt væri inn til Siglu-
íjarðar strax, en þangað er aðcins
vm klukkustundar sigling. Það er
því haldið á hægri ferð um miðin
til að freista þess, að asdictækið
finni aðra torfu, til að fanga í
nótina.
Þeir, sem ekki ciga vakt, skríða
í koju. Hvildiii er fles’túm orðin
þörf. Þeir voru að í alla fyrrinótt
og stóðu svo allan daginn í lqnd-
un. Vökustundirnar geta orðið
margar, ef síldin gefst.
Ekki svefnfriSur
En þejr hafa tæplega fest svefn,
er kallið hljómar aftur: Klárir.
Klárir. Menn hendast út ör koj-
unum, i klofstígvél, upp lúkars-
gatið, stakkur yfir. höfuðið ■ og
síðan stokkið út í nótabátinn. Állt
skeður þetta með ótrúlcga
skömmum hætti; hrcyfingar
manna eru vélrænar og öriiggar,
þó hefur maður á tilíinningnnni,
að ekki séu allir fyllilega vakn-
aðir, fyrr en út í bátinn er komið.
ErfiS vtSureígnar
Það er stór og myndarlog torfa
inni á tækinu. „Rókna hdv ..
lóðning'1, segir skipstjórinn. Pok-
inn er settur út og svó er lónað
og hringsólað i kringum torfuna
og hegðan hennar athuguð. Það
cr betra að rasa ekki að neinu.
IÞórður stýrimhðúr lítur títt í
fækið, snýl- stýrishjólinu, stöðvar
ferð, setur á ferð aftur, Hann
hefur tapað henni út af tækinu.
„Hvert. í fjáranum hefur hún
hlaupið?" Hann hé.fur upp á henni
í ftur, fær góða lóðningú, hún er
stygg, það verður að snúa skip-
inu. Það verður að koma rétt að
henni. Hún hverfur aftur út af
tækinu. Og hún hefur alveg skotið
okkur ref fyrir rass, húh scst ekki
meira.
Það er gefizt upp við að elta
ólar við torfuna. Pokinn cr tek-
inn inn og aftur er sett á nokkra
ferð. Gæfan er' ekki ætíð hlið-
holl, og þótt tækin séu góð, þá
ræður enginn við duttlunga síldar-
innar og enginn stendur henni á
sporði, ef sá gállinh er á henni.
Ekki meira að hafa
Alla nóttina er leitað og asdic-
tækið tifar stöðugt, en án árang-
urs. Kl. 7 um morguninn- er
stefnan tekin á Siglufjörð, sett á
fulla ferð. Við erum um klukku-
stundar siglingu frá Sigluftrði.
Guðinundur á Sveinseyrí kallar
a TáJknfirðing í talstöðinni. Þeir
hafa fengíð gríðarstört kast. Ná
ekki öllu upp, segjast hafa afiögu
um 200 tunnur. Tálknfirðingur er
of langt frá, um tveggja stunda
siglingu, hún er að drepast í ,nót-
inni hjá þeim og all't að fava úr
böndunum. Þar fóru 200 tunnur
fyrir lítið.
i s *
Sólarhringur — mánuður
Kl. átta er Iagzt við bryggju á
Siglufirði. Það er strax hafizt
Landa við löndun, Iandað i salt.
Ég fer fram í lúkar til stúlkn-
anna og sníki mér kaffi. Þetta
eru Iaglegustu stúlkur, Híldiir úr
Tálknafirði, Ólafía austan aí Síðu.
Þær láta vel af dvöl sinni um
borð. „Strákarnir eru ágælir og
svo er mun skemmtilegra að við
erum tvær. Tekjurnar eru ríf-
andí. Við höfum stundum tekið
inn á einum sólarhring, sem við
erum heilan máhuð að vinna fyrir
í landi.‘'‘
Ólafía hefur saltað síld i tvö
sumur og hún segir mér að þetta
sc mun auðveldara eh að salta,
auk þess sem þetta gefur mcira
í aðra hönd, þegar vel gétigur.
Við etrum komnar méð vtn 15
þúsund krónur hvor, segir hún.
Ætlið þið ekki á síld aftur
að sumri?
— Við höfum nú ekkért ákveð-
ið um það ennþá, en ekki er ólík-
legt, að græðgin reki okkur áftur
á sjóinn. Annars finnst okklif við
fara á mis við sumarið hér um
borð. Só), hiti og sumar i landi,
þoka og kuldi á hafinu. Annars
er mjög þægilegt að sofa, meðaii
strákarnir moka inn peningum
handa okkur.
Ég þakka fyrir kaffið og kveð
þessa ágætu skipshöfn, mcð ósk-
um um að hún eigi eftir að bera
hærri hlut í viðskiptum sínum við
duttiungafiskinn.
Og Tálknfirðingur heldur aftuí
á miðin og sækir gull í greipar
Ægis. Ægir gamli var örlátari i
næstu ferð. — þeir fvlltu skipið.
— Tkarls.