Tíminn - 20.11.1959, Síða 5

T í M I N N, föstudaginn 20. nóvembcr 1959.
Tengdafaðir minn, Ólafur
'iliorlacius, læknir, minntist
ætíð brosandi einnar sjúkra-
vitjunar frá starfsárum sínum
á Djúpavogi. Það var þegar
tveir synir Ivarsens verzlunar- > , . .
stjóra höfðu verið í eltinga- SigrfSur Thfyrlacius ræðir vi'ð Valdemar ívarsen, frá Ðjúpavogi, sem er í heim- gv^ð■ gk s'em^Þú^átt
leik, og rekizt á við húshorn
með þeim afleiðingum, að báð-
ir fengu heilahristing.
— Já, Ivarsens-strákarnir! Þeir
voru fyrirferðarmiklir, en öllum
var vel til þeirra og þegar fjöl-
sókn hér á landi efiir 49 ára úíivist
byrja eiginlega allir stormar og
veður geta orðið þar mjög slæm.
Fyrir þremur árum ætluðum við
að draga bát norðan frá Alaska-
, skaga og suður eftir, en fengum á
skyldan fluttist frá Djúpavogi, þa storm, svo að dráttarvírinn
S'áu allir eftir henni, sagði hann fiæ]jtist í skrúfuna á dráttarbátn-
oft.
um. Við urðum að kalla á varðbát
—■ Hvað veiztu til að hafi verið
lagðir flestir laxar á land á dag á
einum s'tað?
— Það er ákaflega misjafnt, allt
frá hundrað þúsund löxum á dag,
niður í tvö-þrjú þúsund. Á hverju
ári eru veitt verölaun fyrir stærsta
laxinn, sem veiðist í Alaska vissan
Ivarsens'-fjölskyldan flutti fyrst 0i;icur til hjálpar, en það tók þann dag. Stundum eru verðlaunin heill
til Seyðisfjarðar og ári síðar til tð tíma að komast til okkar. Á bíll, eða álíka verðmæti. Fyrir
Ameríku, og þaðan er einn Ivar- megan renndum við vír undir botn nokkrum árum kom hermaður með
sens-„strákurinn“ loksins kominn í
heimsókn til fs'lands, rösklega
sextugur maður, lágvaxinn, þéttur
á veili og heilsar með hlýju hand-
taki þreklegrar handar. Enn leyn-
jst glettni æskunnar í augttnum og
í dráttunum við munninn.
„SaumaSi saman skurS
í hökunni á mér"
— Manstu eftir því, Valdemar,
þegar þeir hlupu saman bræður
þínir og rotuðust, _svo að sækja
varð lækni? get ég-ekki stillt mig
um að spyrja.
— Já, og ég man líka þegar Ól-
afur læknir s'aumaði saman skurð
hérna á hökunni á mér — það
þurfti vís't marga menn til að
halda mér á meðan — og ég sagði
við hann á eftir: Nú skal ég fara,
út og drepa hann Blesa þinn, segir
Vaidemar og hlær dátt.
Það er dálítið erfitt að skrifa
venjulegt . hlaðaviðtal við Valde-
rnar Ivarsen. Hann hefur svo marg-
ar gamansögur á hraðbergi, að'
freistandi er að nota tímann ein-
göngu til þess að hlusta á þær;
Fór vestur um haf 1910
— Hve:iær fiuttuð þið vestur
um haf?
— Árið 1910. Við fórum fyrst til
Winnipeg, öll nema Gustav bróðir
minn og Agnete systir mín, sem
urðu eftir í Kaupmannahöfn og
komu vestur ári síðar. Við fórum
fimm systkinin með foreldrum
okkar, Dagmar, Ingólfur, Hjálmár,
Þorvaldur og ég. Faðir okkar tók
sér órutt land í miðri Kanada og
þar bjuggum við í þrjú ár og var )latsjns og gátum þannig náð drátt- feikna stóran lax til dómnefndar
liann þá búinn að fá eignarhald á artauginni uup og höggvið á hana, innar og virtist eiga bílinn vísan
landinu. Móðir min undi ser aldrei en ekki lo;,að hana ur skrufunnl.
ve vestra og þegar hun do um Fór SVOi að báturinn. sem draga
þetta leyti, seldi faðir minn landið átti, sökk, en við komumst heilir
og við fluttum vestur að Kyrra- h im
hafi. Þar lagði faðir minn m. a.'
stund á jarðarberjarækt, sem tókst Snióar í miSium júní
mjög vel. Og skömmu eftir að við
Þetta er
Hún var
falleg, sagði kaupmaðurinn.
Já, Agnete á íslenzkan mann,
, , , , „ . , , Karl Guðbrandsson Vestmann,
Ja. e« kom þaðani sep.ernber ættaðan ur Þingevjarsýs'lu. Þrír
viku aður en eg jagði af stað til hræður m;nir Búa í Point Roberts,
Islands. Eg yar a Kodiakey.iunni í skammt fyrjr norðan Bellingham.
■ sumar og tok a moti laxinum við (justav og ingólíur eiga þar lax-
verksmiðjuna þar. ' niðursuðuverksmiðju og veitinga-
— Iíefur þu alltaf att heimili 1 hás> sem tekur þúsund manns í
Bellmgham siðan þu fluttist vestur sæti á sumrin er verksmiðjan í
að Kyrrahafi?
}■' — Já, það hef ég. Húsið mitt
stendur rétt utan við borgina og
nú bý ég þar einn, síðan konan
j mín dó og sonur minn og dóttir
fóru að heiman.
— Er Bellingham stór borg?
— Það búa þar um þrjátíu og
fimm þúsund manns, lifa góðu lífi
af útgerð, niðursuðu, vinnu í papp-
irsverksmiðju, sögunarmyllu og
fleiru.
— Var kona þín íslenzk?
— Já, hún hét Kristjana Söe-
beck og var ættuð úr Strandasýslu.
Þegar. húa flutti vestur, þá fékk
hún sér vinnu hiá þýzkúm hjónurh
í Bellingham og þar kynntumst
við. Skömmu áður en sonur' okkar
fæddist, drukknaði sonur þeirra,
og skírðum við drenginn okkar
Geberhard í höfuðið á þýzka pilt
fullum gangi og ferðamanna-
straumur svo mikill, að veitinga-
húsið er fullsetið flesta daga. Á
veturna er það aðeins opið tvo
dagá í viku og verksmiðjan lokuð.
Vor og haust sjóða þeir niður skel-
fisk og krabba. Point Roberts er
langi og þar eiga margir sumarbú-
staði, og auk þess liggur ferða-
mannastraumurinn milli Kanada
og Bandaríkjanna þar um á sumr-
ih. Þorvaldur hróðir minn .vinnur
þarna í sama bæ hjá Standard Oil
féiaginu. Hann er kvæntur ís-
lenzkri konu. en Gustav danskri.
Ingólfur og Hiálmar eru ókvæntir
cg stundar Hiálrnar sjómennsku,
oftast suður v:ð Kaliforníus'trönd.
— Talið þið íslenzku saman,
systkinin?
Sjaldan gerum við það nú
_ , . orðið. en meðan faðir minn var hjá
inum. Dotur okkar, Guðrún Sigur- Qkkur og börnin litil, þá töluðum
^er Guðrunarnafnið að við mestmegnis íslenzku á heimil-
beiðiii þessara hjona, en Sigur- inu Faðir minn flutti til min þeg-
Ljörg heitir hun eftir móður ar ðg kvæntist. Honum varð aldrei
minrn. Hun var nýkomin heim til misdægurl, var léttur í spori og
Iíaliforniu pegar óg fór til islands, hlióp oftar en gekk udd stiga.
eftir þriggja ára dvöl á Formóvu. xiann varð bráðkvaddur árið 1945,
Maðurinn hennar gegíidi þar her- 83 ára gamall.
þjónustu, en hún kenndi við
bandarískun skóla, því hún lauk
kennaraprófi áður en hún gifti sig.
Sonur minn býr í Seattle og vinnur
þar í byggingaiðnaði. Er kona hans
Valdemar hefur svarað öllum
mínum spurningum -með mestu
þoPnmæði, en samt léttir enn
meira yfir honum' þegar Austfirð-
insíum fiöigar í stofunni og þeir
eitt barn
af hollenzkum ættum og eiga þau geta farfð að r;f;a Upp þernsku-
minningarnar að austan.
— Munið- bið hvað haft var eftir
ijósmóðurinni á Djúoavogi? spyr
hann: Guð veit allt, ég veit margt,
en ég þegi.
Og þegkr hlátur’nn hljóðnar, þá
Pomum vestur, þá giftist Dagmar
Á hvaða tima eru laxveiðarn-
manni af frönskum ættum, fædd- ar stundaðar?
um í Kanada.
Stundaði laxveiðar
— Hvað tókst þú
hendur?
Faileg búS
r— Býr ekki eiíthvað af systkin-
um þínum í grennd við þig?
— Agnete býr í Bellingham og
það var hún, sem sendi mér í sum- er Valdemar tilbúin með nýja gam-
ar úrklippu úr blaði þaðan, þar ansögu.
sem sagt var frá .því, þegar Krust- Við kveðjum þennan góða gest
joff kom inn í kjörbúð í San með söknuði. Gömlu sveitungarnir
Frans'isco. Hópur lögreglumanna biðja hann fvrir kveðiur til systr-
íylgdi ‘honum og enn fleiri blaða- anna og Ivarsens-strákanna, sem
ljósmyndarar, sem klifruðu upp voru 'mildir fvrir sér, en öllum.
en þogar að var gáð, þá var laxinn um horð og bekki og brutu niður þótti samt vænt um.
frosinn! . hillur, svo að dósirnar ultu um
— Varstu í Aiaska s. 1. sumar? ailt. Þegar Krustjoff fór út, sagði - Sigríður Thorlacius.
n á hestum í umferðinni
þér
Eingöngu á sumrinr I gamla
daga fórum við oft norður í byrjun
marz, en þá fór mikill tími í að
gera við laxagildrurnar og setja
fyrir þær upp. Var þá stundum kalt í
veðri, því oft snióar í miðjum júní
í lögum frá Alþingi, sem öðluð gera það, nema um einstefnu væri umferð og vil ég benda á aðstæð-
ust giidi þann 1. júlí 1958, standa þá að ræða. _ urnar.
skrifuð þau ákvæði, að ríðand: X3r fjarri að ætla að hu.gmyndin Menn eru sjaldnast fælnir, þó að
menn skulu halda sig á hægri hluta cg siðar lagagrein nr. 63 um um- hent geti það að mönnum bregði
Vorið 1919 réðist ég til lax- þegar lengra kemur norður. Síðan TefTf Tif orð^Tal T'V^vsí'
; ain„b-,, i „_______* _„j aKvæoi þe-tta naui ui oro.o ai hverju rot sina að rekja til abend-
brjóstviti hátlv. alþingismanna, jngar Slysavarnafélagsins eða ann
eða vegna utanaðkomandi áhrifa, um bægri stefnu gangandi og
þá tel ég þarna hafa tekizt'mjög ríðandi fólks. Að mínu viti er
óheppilega til, og vil ég leitast við þarna um mjög ólíkar aðstæður að
að gera grein fyrir
gera grem tyrir minu sjonar-
miði í þessu máli.
Árum saman hefur hljómað
útvarpinu og >mátt lesa á prent
góðvil.jaða ábendingu frá ■ Slysa
varnafélaginu um að
fólk skuli fremur ganga á móti
umf'srðinni, þ. e. á hægri vegar-
brún, og er þetta gert með tilliti
veiða norður í Alaska óg það starf hætt var að nota gildrurnar tekur
hef ég stundan síðan öll þau sum- veðiin miklu skemmri tíma, kann-
W, Þ- e,.a. s. ég hef löngum unnið ske hálfan þriðja mánuð í staðinri
við móttöku fisksins fyrir niður- fyrir hálfaíi sjöunda.
suðuverksmiðjurnar. Á veturna1 — Var ekki heldur strjálbyggt í
hef ég svo búið í Bellingham, Alaska þegar þú fórst fyrst að
skammt frá Seattle, og- gert við stunda veiðarnar?
vélarnar í laxveiðibátunum. ■ — ójú, þar voru mestmegnis
— Með hv.erjum hætti eru lax- smáþorp. í stærs'ta bænum munu
veiðarnar stundaðar? j hafa búið um þrjú þúsund manns.
— Útgerðarfélögin eiga niður- ^ Þar var og er allmikið af Indíán-
suðuverksmiðjur um alla Alaska-;um, en þéir eru mjög misjafnlega
strönd, allt norður undir Berings- miklir starfsmenn. E'nu sinni var
haf. Fyrr á árum var laxinn mest hallæri h.já þeim og Bandaríkja-
veiddur í gildrur skamrnt úndan ' stjórn sendi norðu'r skip. hlaðið af 'Þe,ss* ,að se en8;n hætta aft
landi, en nú er búið að banna þær matvælum. Þegar skipa átti iipp úr an ^ra; svo a> Þussari
veiðiaðferðir og síðan er allt veitt því, sagði skipstjórinn Indíánunum ábendingu yæri jafnan fylgt, væru
að koma nú og hjálpa t'l, en þeir nienn sjáifsögðu öruggari, því
spurðu hvað hann ætlaði að borga a® gsngandi fólki getur flest orðið
þeim fvrir vikið. Hann sagðist ekk-
ert borga þeim fyrir að taka við
[ gjafamat og beir neituðu að vinna
i kauplaust, svo sk'pið fór aftur með
! allan matinn. Alloft verður maður
ur þeirra megi ekki vera lengri en þess var, að þegar Indíáni hefur
50 fet, en sjálfir bátarnir eru flest-, fiskað það sem hann heldur að
ir 85—100 fet, ágæt skip. | dugi fvrir vetrarforða, þá hættir hver og einn troði sér í umferð
— Ilvernig er veðurfar og sjó- hann að vinna. ina hvar sem smuga býðst, hvort
lag? , I — Hvaða fólk vinnur þá aðal- heldiir er til hægri eða vinstri og
— Ákaflega misjafnt eftir því iega við niðursuðuna og veiðarnar? á.ég þá 'við umferð gangandi fólks
hvar við ströndina menn eru. Þeg-j Útgerðarfélögin flytja fólk á g-angstéttum þar sem þær eru.
ar komið er nörður að Kings Cove, norður. í verksmiðjunum unnu Sé þörf á að lögbinda umferð
þar. sem Kyrrahaf ■ og Beringshaf margir Kínverjar og Japanir áður gangandi fóiks á stígwm, sem ein-
mætistj þá þýðir-ekki. mikið að fyrr, nú eru það einkum Filipps- göngm-eni því ætlaðir, þá tel ég
hhista á veðurspámar, því þar eyjamenn. vart mögulegt, á'n athlægis, að
svo, að þeiim verði ósjálfrátt gerða
sinna. H'ns ve.gar er það mjög
títt, að hestar fælist, sem sagt er,
>og það svo mikið, að knapinn fái
enga stjórn á honum. Þegar hes-ti
er riðið mótl umferð í myrkri og
>ræða og er óþarft að vera fjöl- glampandi ljós kemur á móti, má
orður um það. Fólk er að jafnaði glögglega finna, að fótatak hans
talið skyniborið og hefur vit á verður fálmkenndara en ella, og
að sjá. fótum sínum forráð, það er það vitanlega vegna þess, að
hefur vit til að láta' ekki blinda hann horfir í íjósið og blindast.
'gangandi sjg ; umferðinni, þó að það hendi Þess vegna ættu menn að forðast
að á móti því komi skær birta. aö ríða be'nt í ljósið. Vegir' eru
Slíku er saman að jafna, þar sem ailvíða bugðóttir og hæðóttir,
maður kemur ríðandi á hesti móti' Framh. á bls. 7
í nætur. Samt voru alltaf hátar i
einstaklingseign, sem veiddu með
nót og lagnetum meðan stóru fé-
lögin höfðu leyfi til að veiða i.
gildrurnar.
— Hve stórir eru veiðibátarnir? ,
Lögin mæla svo fyrir, að kjöl-
að vegi. Þessi umferðarvarúð gild
ir einkum þegar skyggja i'er.
. í 61. gr. ■ þessara umferðalaga
eru fólki settar reglur um hegðan
sína í umferðinni. Því, miður hafa
þessar reglur ekki enn verið rækt
ar. Ég fæ ekki betur séð, en að
Hestamenn á Reykjavíkorflogvelli.