Tíminn - 16.03.1961, Blaðsíða 7

T í MIN N, fminitudaginn 16. marz 1961.
Stefna Sjálfstæðisflokksins í orði og á borði
Hér fer á eftir stuttur kafii i
úr ræðu Páls Þorsteinssonar íj
útvarpsumræðunum um van-|
traust á rikisstjórnina:
„L>andhelgismálið er þáttur
af sjálfstæðsbaráttu þjóðar-
innar og lífshagsmunamál
hennar. Fyrir síðustu kosn-
ingar hétu allir stjórnmála-
flokkarnir þjóðinni því að
standa vörð um ótvíræðan
rétt hennar í þessu máli.
Fyrir 10 mánuðum flutti
hæ*tv. utanríkisráðherra ger
vallri þjóðinni þennan boð-
skap:
Við munum berjast gegn
öllum frádrætti, hverju nafni
sem nefnist, tímatakmörkun
um og öðrum, gegn öllu sem
veitir öðrum þjóðum fisk-
veiðiréttindi innan 12 mílna
við ísland.
SjálfstæÖisflokkurr.in hef-
ur þrem sinnum síðan land-
helgissamningurinn frá 1901
féll úr gildi samþykkt á lands
fundum stefnuyfirlýsingar í
landhelgismálinu, þar sem
áherzla er lögð á, að það sé
stefna Sj álfstæðisf lokksins
að halda óhaggánlega á rétti
íslendinga í landhelgismál-
inu og hvika hvergi frá gerð-
um samþykktum. í marzmán
uði 1959, þ.e. eftir að sam-
starf núverandi stjórnar-
flokka hófst, gerði landsfund
ur Sjálfstæðismanna sam-
þykkt um landhelgismálið-
Hún er birt í Morgunblaðinu
19. marz 1959. Þar segir svo
orðrétt:
Ályktun landsfundar
Sjálfstætíismanna
„Landsfundurinn lýsir ó-
hagganlegu fylgi Sjálfstœðis-
manna við þá stefnu,, sem
mörkuð var í landhelgismál-
inu árið 1948 með setningu
laganna um visindalega
verndun fiskmiða landgru.nns
ins og áréttar samþykkt lands
fundar 1956 um að leita beri,
hvenœr sem fœrt er, lags um
frekari friðun fiskimiðanna,
þangað til viðurkenndur er
réttu,r íslands til landgrunns
Ins.
Landsfundurinn skorar á
alla íslendinga að sýna, þrátt
fyrir mistök fyrrverandi rik-
isstjórnar, algeran einhug i
málinu, láta ekki undan síga
fyrir erlendu ofbeldi né sœtta
sig við minni fiskveiðiland-
Kafli úr ræðu Páls Þorsteinssonar við útvarps-
umræðuna um vantraust á ríkisstjórnina
helgi en. nú hefur verið á-
kve&in, heldur sœkja fram
þar til lífshagsmunir þjóðar
i innar eru tryggðir.“
Fyrirheit og efndir
Mörgum mun þykja ótrú-
lega breitt bilið milli þeirra
orða utanríkisráðherra að
hann berjist gegn öllu, sem
veitir öðrum þjóðum fiskveiði
réttindi innan 12 mílna við
ísland og þeirra verka, sem
hann hefur beitt sér fyrir að
unnin eru í landhelgismál-
inu, sem farin eru að bera
þann árangur til dæmis, að
í dag bárust þær fréttir frá
Austfjörðum, að 20—30 brezk
ir togarar séu þegar komnir
á bátamið Austfirðinga og að
í gær hafi þrír austfirzkir bát
ar, sem voru að veiðum 9 míl-
ur suður af Papey verið
hraktir þaðan af brezkum
togurum.
Og flestum mun finnast, að
Sjálfstæðismönnum liggi and
virki nær garði en að túlka
sérstaklega þau rök, sem Bret j
ar reyna að færa fram þeim
til málsbóta í landhelgismál-
inu. Það sé nærtækara verk-
efni að gera þjóðinni grein
fyrir því, hvort og þá hvernig
samningarnir við Breta sam-
rýmast stefnuyfirlýsingu
Sjálfstæðisflokksins. En hið
fullkomna ósaræmi sem er
annars vegar milli stefnuyfir
lýsinga Sjálfstæðisflokksins
og hins vegar framkvæmda
hans nú í landhelgismálinu
má m.a. greina af þessu:
Lýst er yfir óhagganlegu i
fylgi Sj álf stæðismanna við
þá stefnu, sem mörkuð var
í landhelgismálinu með setn- j
ingu laganna um vísindalega
verndun fiskimiða land-
grunnsins.
í framkvæmd er stefnunni
nú haggað ekki minna en
svo, að þessi lög eru raun-
verulega gerð óvirk.
í orð er tekið fram að leita
beri, hvenær sem fært er,
lags um frekari friðun fiski- ;
miðanna. j
Á borði: afsalað rétti ís-!
lendinga til einhliða ákvörð-
unar um stækkun landhelg-
innar og komið i veg fyrir
Páll Þorsfeinsson
frekari útfærslu hennar,
nema með samþykki Breta
eða úrskurði alþjóðadómstóls.
í orði: skorað á alla íslend
inga að sýna algeran einhug
í landhelgismálinu.
4
Leyaimakk
í verki: brotið gegn venju
fyrrverandi ríkisstjórnár um
að leita samstarfs milli allra
flokka um framkvœmdir i
landhelgismálinu. í þess stað
nú unnið að því með leynd í
marga mánuði að semja við
Breta um tímabundna skerð-
ingu á fiskveiðilandhelginni
og réttindaafsal um aldur og
œvi. Siðan reynt að smeygja
þessum fjötri á þjóðina á
sem skemmstum tima. á Al-
þingi eftir að raunverulega
er búið að ganga frá málinu
gagnvart Bretum. Og þann-
ig er farið að, þótt ríkisstjórn
in viti fyrirfram, að um slík-
ar ráðstafanir geti aldrei orð-
ið einhugur meðal íslendinga
og þótt ólíklegt sé, að rikis-
stjómin h afi meirihluta
þjóðærinnar á bak við ■sig i
þessu mál.
Undanhaid og afsal
•;étl:jnda
Fyrrheit er gefið: að láta
ekki undan síga fyrir erlendu
ofbeldi og skorað á þjóðina
að veita fulltingi til þess að
íyleia fram þeirri stefnu.
Efndir eru þannig: samið
um undanslátt og afsal rétt-
inda við þá einu þjóð, sem
hafði beitt íslendinga ofbeldi
og ekki viðurkennt i verki 12
mílna fiskveiðilandhelerina.
í orði: skorað á alla íslend
inga að sætta sig ekki við
minni fiskveiðilandhelgi en
12 _mílur.
í framkvæmd: brezkum
togurum hleypt inn að 6
mílum samkvæmt samþykkt
Alþingis og fyrirmælum rik-
isstjórnarihnar og játað, að
skip fleiri þjóða muni á eftir
koma. Fellt að láta fara fram
þjóðartkvæðgreiðslu um
málið.
Að síðustu er í stefnuyfir-
lýsingu Sjálfstæðisflokksins
áskorun til þjóðarinnar að
sækja fram í landhelgimál-
inu þar til lífshagsmunir þjóð
arinnar eru tryggðir.
LeitSum lekaS
f verki er nú meirihluta á
Alþingi beitt til að loka þeirri
leið, afsala einhliða rétti ís-
lendinga til að stækka land-
helgi sína, en þjóðinni ætlað
um aldur og ævi að hlíta í
því efni úrskurði erlendra
aðila.
Þannig er samræmið milli
stefnuyfirlýsingar Sjálfstæð-
is-flokksins og framkvæmda
hans í lífshagsmunamáli þjóð
arlnnar. Þekkir nokkur meira
öfugmæli?
Ríkisstjórn, sem þannig
starfar, getur ekki notið
trausts þjóðarinnar.
Þess vegna er tímabært að
samþykkja tillögu þá, sem
hér liggur fyrir.
Eyða verður vargi úr æðarvarpi
Fyrri stefnuyíirlýsing-
ar ítrekaðar
Á nýloknum aðalfundi miðstió/nar Framsóknarflokks-
ins var samþykkt svohlióðandi ályKtun um utanríkismál:
„Aðalfundur miðstjórnar Framscknarflokksins vísar
til fyrri samþvkkta flokksins um utanríkismál og ítrekar
þá stefnuyfirlýsingu, að íslendinaar hafi samstarf um
öryggismál við nágrannaþjóðirnar, m. a. með þátttöku í
Atlantshafsbandalaginu, og að unmð sé að því að herinn
hverfi sem fyrst úr landi."
Árið 1936 voru sett lög um
eyðingu svartbaks (veiði-
bjöllu). Með þeim lögum var
sýslunefndum og bæjarstjórn
um heimilað og — ef fyrir lá
áskorun a.m.k. 5 æðarvarps-
notenda — gert skylt að gera
samþykktir um eyðingu svart
baks. Ábúendum jarða var
jafnframt gert skylt að eyða
svartbakseggjum, hverjum í
sínu landi. Væiri ákveðið í
samþykkt að eyða svartbak
með skotum, skyldi ríkissjóð-
ur greiða helming skotmanns
launa, allt að 20 aurum fyrir
hvern skotinn fugl, en
greiðslu s'kotmannslauna að
öðru leyti skipt jafnt milli
sveitar og sýslu. Árið 1941
voru svo sett ný tímabundin
lög um eyðingu svartbaks.
Áttu þau fyrst að gilda um
tveggja ára skeið, en voru
síðar framlengd allt til árs-
ins 1954. Þessi lög frestuöu
framkvæmd laganna frá
1936, en lögin frá 1936 komu
aftur til framkvæmda, þegar
úti var gildistími laganna frá
1941, og eru enn í gildi. Hins
vegar eru hin gömlu ákvæði
frá 1936 um greiðslu skot-
mannslauna úr ríkissjóði
löngu orðin úrelt vegna verð
lagsbreyting og sömuleiðis á-
kvæðin um sektir fyrir að
vanrækja eyðingu svartbaks-
eggja o. fl. og lögin því gagns
laus. í þessu frv. er lagt til,
að úr þessu verði bætt. Gert
er ráð fyrir, að skotmanns-
Skotmannslaun fyrir hvern skotinn svartbak
vertJi 8 króinur
laun verði 8 kr. fyrir1 hvern
, skotinn svartbak — þar af
j helmingur úr ríkissjóði — og
: má ætla, að það nægi til þess
að lögin geti borið árangur.
i Flm. þessa frv. hafa aflaö
; sér vitneskju um dúntekju í
j landinu ár hvert á tímabil-
inu 1900—1959, eða um 60
J ára skeið. Hefur dúntekja far
J ið mjög minnkandi síðustu
áratugina. Hæst komst dún-
tekjan (hreinsaður æðar-
dúnn) á öðrum tug aldarinn
ár, upp í nál. 4600 kg, en síð-
ustu 5 árin hefur hún verið
innan við 2000 kg að meðal-
tali.Það er almenn skoðun, að
svartbakurinn, sem situr
! fyrir æöarungunum, þegar
j þeir byrja að fleyta sér á sjó,
valdi hér miklu um, enda virð,
ist honum hafa fjölgað til
muna. Ef takast mætti að
fækka svartbak svo, að um
munaði, má ætla, að æðar-
fugli færi að fjölga og dún-
tekjan ykist. Og þegar á það
er litiö að hvert kg af hreins
uðum æðardún er nú 1300—t-
1400 kr. virði, að frádregnum
sölukostnaði, er auðsætt, að
tilvinnandi er fyrlr þjóðar-
búið að leggja nokkuð í kostn
að til að eyða vargi í ná-
e:renni æðarvarpanna og
stuðla þannig að aukningu
hinnar verðmætv framleiðslu
sem hér er um að ræða, þar
sem æðarfuglinn er.
Ef í ljós kæmi, að eyðing
svartbaks miðaði aö því að
auka vörpin, svo að um mun-
aði, má gera ráð fyrir, að það
yrði til þess að glæða áhuga
manna almennt fyrir æðar-
vörpum og aukningu þeirra
með öðrum aðferðum.
í lögunum frá 1941 var gert
ráð fyrir sérstöku gjaldi af
æðardún í sambandi við þetta
mál. Er að sjálfsögðu athug-
andi að lögleiða siíkt gjald,
t.d. til sýsu- og sveitarsjóða,
þótt tillaga um það hafi ekki
verið tekin upp í þetta frv.
Dúnekja i landinu árin 1900
—1959 samkvœmt hlunninda
skýrslum Hagstofu íslands.
Árið 1900 ... ... 3731,9 kg.
— 1901 . .. ... 3663,0 —
— 1902 ... ... 2971,3 —
— 1903 ... ... 3249,3 —
— 1904 ... ... 3107,5 —
— 1905 ... —
— 1906 ... ... 3147,5 —
— 1907 ... ... 3525,5 —
— 1908 ... ... 3524,5
' 1909 ... ... 3587,8 —
— 1910 ... .. . 3573,8 T-
— 1911 ... —
— 1912 ... ... 2404,5 —
— 1913 ... —
— 1914 ... ... 3921,5 —
— 1915 ... —
— 1916 ... ... 4355,5 —
(Framhald á 2. 6lðu.)
í