Tíminn - 06.07.1961, Blaðsíða 7

I TÍMINN, fimmtndaglnn 6. júlí 1961.
7
Fyrir stuttu kom til landsins
nýr búfræðikandídat frá bún-
aðarháskólanum í Ási í Nor-
egi, Björn Stefánsson, Reykvik
ingur í húð og hár. Björn lauk
í aprílmánuði lokaprófi frá há-
skólanum og vinnur nú að
prófritgerð sinni, sem fjallar
um nýstárlegt efni á sviði bú-
vísinda: Um opinber afskipti
af landbúnaði á íslandi frá
1945.
BlaSamaður frá Tímanum hitti
Björn um daginn og rabbaði við
hann um skólann og landbúnað al-
mennt.
— Hvað segirðu mér af skólan-
um í Ási?
— Ás er á Foldinni sunnan
Óslóar að austanverðu við fjörð-
inn. Þetta er eini landbúnaðarhá-
skóli Norðmanna, en vel þekktur
a£ íslendingum, sem hafa margir
stundað nám þar. Ég er búinn að
stunda nám þarna í þrjú ár, en
inntökuskilyrðin eru, auk stúdents
prófs, próf frá búnaðarskóla og
tveggja ára verklegt nám.
— Hvaða námsgreinar er lögð
mest áherzla á í Ási?
— Við lærum allt milli himins
og jarðar. Hingað til hafa búvís-
ir.di alltaf verið talin hagnýt nátt-
úruvísindi, en nú hefur aukizt
skilningur á því, að félagsvísindi
eru ekki síður mikilvægur þáttur
góðrar búfræðimenntunar. Þeir í
Ási hafa haft glöggt auga fyrir
þessu og hafa meðal annars tekið
upp kennslu í hagfræði, sögu og
félagsfræði.
Yfirleitt er víða drepið niður í
fræðum í Ási, og vill oft verða
lítill tími fyrir hverja grein á
svona stuttum tíma, þremur árum.
Landbúnaðardeild skólans starfar
í fjórum línum, tæknideild, bú-
fjárræktardeild, jarðræktardeild
og hagfræðideild.
— Og þú hefur lagt fyrir þig
liagfræðilegu hliðina?
— Já, mér fannst sú deild gefa
mjög víðtæka yfirlitsmenntun, auk.
þess sem hm hagfræðilega hlið
landbúnaðarins er oft vanrækt
hér heima eins og annars staðar
raunar líka. í hagfræðilínu skól-
ans eru, auk hagfræði, fóðurfræði,
jarðfræði og jurtarækt aðalnáms-
greinar.
Hagfræðinámið er tvíþætt, ann-
ars vegar almenn þjóðhagfræði og
hins vegar rekstrarhagfræði að-
hæfð landbúnaði. Aðalgreinarnar
eru búshagfræði og opinber af-
skipti af landbúnaði. Til lokaiit-
gerðar fékk ég efnið: Opinber af-
skipti af landbúnaði á íslandi frá
1945, sem er ákaflega fróðlegt
fyrri íslenzka staðhætti.
Annars eru allar deildirnar
meira eða minna skiptar í undir-
deildir og sérhæfðar, tæknideildin
þó mest. Aðalnámsgreinar þar eru
vélfræði og byggingafræði, en það
er einkennandi fyrir norsk búvís-
indi, að byggingar landbúnaðarins
skuli heyra undir búnaðarháskóla
en ekki verkfræðiskóla. Skólinn í
Ási hefur líka reynzt brautryðj-
Það er ástæðulaust að berja
lóminn í íslenzkum landbúnaði
Rabbað við ungan búfræðikandidat um búfræði-
menntun, holdanaut, korn og síðast en ekki sízt,
um opinber afskipti af landbúnaði
en þeim var sleppt, sem engum
skynsömum bónda hefði dottið í
hug að gera.
— Hvað segirðu þá um kornið?
— Kornræktin væri fyrir löngu
komin í fullan gang, ef þessar
stöðugu og löngu, duldu og beinu
niðurgreiðslur á erlendu kjarn-
fóðri væru ekki. Meðan þær eru
svona miklar, fæst ekki sanngjarn
samanburður. Þessar kjarnfóður-
niðurgreiðslur eru alls ekki hag-
stæðar landbúnaðinum, heldur
þvert á móti. Þær drepa niður
kornræktina og gefa útlendum
bændum verkefni, sem fslenzkir
bændur geta auðveldlega tekið að
sér.
Þar með erum við komnir inn
á svið, sem skiptir meginmáli. Það
er nauðsynlegt fyrir íslenzkan
landbúnað að fá sér ný verkefni.
Tæknilegu afköstin aukast stöðugt
og meira en neyzluþörfirj. Þetta er
áberandi erlendis, einkum meðal
bandarískra bænda, sem lenda oft
í kreppu vegna offramleiðslu. Við
fslendiiigar eigum á hættu að
lenda í sama, ef við förum ekki
inn á fleifi brautir í landbúnaðin-
um. Má þá nefna kornræktina, og
holdanautln, sem við töluðum um
áðan. !
Mergurinn málsins í íslenzkri
landbúnaðarpólitík er, að það þýð-
ir ekki að vera með neinn uppgjafa
tón. Það er staðreynd, að opinber
afskipti af íslenzkum landbúnaði.
er ekki meiri en annars staðar í
Evrópu utan Danmerkur. Hið eina, |
Sém bendir til hins gagnstæða, eru :
hinar miklu framkvæmdir hér
heima í landbúnaðinum. En það
j stafar ekki af emiri opinberri að-
stoð en annars staðar, heldur af
betri aðstöðu vegna landrýmis og
andi í landbúnaðarbyggingum. Má | — Þar sem fjárbúskapur er erf- annars slíks. Hér á landi er lægra
þar sérstaklega nefna hjarðfjós, iður, geta holdanaut komið að verð á kjöti en víðast annars stað-
rimlagólf og fóðurgeymslu. Ann- gagni. Það eru einmitt þær sveitir, ar.
ars er hugmyndin um rimlagólf sem verst eru fallnar til sauðfjár- Alls konar iðnaður nýtur geysi-
upphaflega íslenzk eða réttara sagt ræktar, sem eru beztar til holda- legrar tollverndar, en hins vegar
vestfirzk. Vestfirzkir bændur tóku nautaræktar, svo sem Skaftafells- sjáum við í landbúnaðinum, að
eftir því, að fé, sem þeir beittu í sýslur. Ef maður ber saman þetta innlendri kornrækt er haldið niðri!
fjöru, bleytti mjög fjárhúsin. tvennt í þessum héruðum, þá virð- af niðurgreiðslum á innfluttu
Fundu þeir upp á því um alda- ist mér holdanautarækt eiga frarn- kjarnfóðri.
mótin, að láta grindur í fjárhúsin. tíð fyrir sér, einnig með tilliti til Nei, það er ástæðulaust að berja
Einhverjir þessara Vestfirðinga útflutnings. Tilraunirnar í Lauga- lóminn í íslenzkum landbúnaði.
voru seinna á Jaðri í Noregi og dælum voru misheppnaðar og sam- Við þurfum að fara inn á fleiri
kynntu hugmyndina bændum þar. anburðartölurnar þaðan hafa enga svið og reyna að ná sanngjarnri
Hún komst síðan til Nordbö próf- merkingu. Til dæmis mokuðu þeir aðstöðu miðað við aðra fram-
essors, sem færði hugmyndina út. fóðurbæti í nautin um vorið, áður leiðslu.
Rimlagólf hafa náð feikilegri út-
breiðslu í Noregi. Hér á landi
virðist vera einhver tregða gegn
þessu, en ég held að það stafi af
misskilningi á dönskum kenning-
um um þessi. mál, sem eiga ekki
við íslenzka staðhætti.
— Eg hitti skozkan bónda á
dögunum, sem hneykslaðist ógur-
lega á holdanautaræktartilraunum
íslendinga. Hvað segir þú um það?
Björn Stefánsson, kandidst í hagfræðilegum búvisindum.
Jeppaeigendur
Höfum nýlega fengið 16 tommu felgur á aðeins
kr. 3.40.00 stykkið.
RAFTÆKNI H/F
Laugavegi 167, sími 18011.
'-v -V •VN.-X -V .-V -
okkar á Keflavíkurflugvelli verður framvegis
92-1575
ÍSLENZKIR AÐALVERKTAKAR S/F.
.*'V»‘V»V*V*X*X»X»V*V*V*‘V*V*V*V*V*X*‘V*V»V*‘
Victoria
farangursgrindur
fyrir alla fólksbíla. — Athugið hinar öruggu
krómuðu festingar.
Haraldur Sveinbjarnarson
Snorrabraut 22 — Sími 11909.
r *
A víðavangi
BerstrípaSur í
„skálkaskjóli“
Gunnar Thoroddsen ritar grein
í Vísi í gær og boðar nú af enn
meiri ákafa e ní síðustu viku,
nýja gengislækkun. í greininni
segir þó: „Ef verðhækkanir
verða erlendis á íslenzkum af-
urðum, án þess að tilkostnaður
heima fyrir hækki að sama
skapi, geta skapazt skilyrði til
þess að hækka gengið. Hækkun
krónunnar leið'ir m.a. af sér
lækkun á verðlagi erlendra
vara“ Síldarverksmiðjur
ríkisins Iiafa nú ákveðið 16 kr.
hærra verð fyrir bræðslusíldar-
málið þrátt fyrir kauphækkun-
ina, vegna verðhækkunar á síld-
arafurðum á erlendum mörkuð-
um. Verð á saltsíld er einnig
stígandi. Fiskimjöl liefur hækk-
að uin 30% á erlendum mörkuð
um. Verð á fiskilýsi er einnig
stígandi og svo er einnig um
skreið. Hverjum dettur í hug
GENGISLKKUN við slíkar að-
stæður? Fjármálaráðherrann
sannar það beinlínis í þessari
grein sinni, að ríkisstjórnin ætl
ar að nota verkföllin og kaup-
hækkanirnar sem skálkaskjól til
að geta haldið samdráttar- og
kreppustefnunni áfram.
Frystihúsin og
hómópatarnir
Þau fyrirtæki, sem nú standa
höllustum fæti í landinu eru
frystihúsin. 2% vaxtalækkun, þ.
e.. ef vextir eru lækkaðir í það,
sem þeir voru fyrir „viðreisn-
ina“ og hómópatakuklið, jafn-
gildir 6—7% kauphækkun hjá
þeim. Frystihúsin eru grundvöll
ur útflutningsframleiðslunnar í
landinu. „Viðreisnin“ var sögð
vera miðuð og „útreiknuð“ sér-
staklega með hag útflutnings-
framleiðslunnar fyrir augum.
Hvað segja menn um svona
hómópatapólitík? N
Aukning á nýju innlánsfé
minnkaSi um 100 millj.
áritS 1960
í ritstjórnargrein blaðsins í
gær um innlánsaukningu og
vaxtahækkunina, varð prent-
villa. Þar stóð: „1959 nam aukn-
ing á spariinnlánum banka og
sparisjóða skv. Fjármálatíðind-
um 250 milljónum. 1960 nam
aukning spariinnlána 250 millj-
ónum.“ Átti að vera: 1960 nam
aukning spariinnlána 350 millj-
ónum. Vegna þesarar slæmu
villu þykir rétt að birta niður-
lag ritstjórnargreinarinnar að
nýju:
„Samkvæmt Fjármálatíðindum
nam innlánsfé banka og spari-
sjóða í árslok 1960 3000 milljón
um. 4% vaxtahækkun nemur því
120 milljónum af því fé. Vaxta-
liækkunin gilti hins vegar ekki
allt árið svo ekki er rétt að
reikna með nema um 100 millj-
ón króna aukningu á innláns-
aukningu banka og sparistjóða
samkv. Fjármálatíðindum 320
milljónum, en 1960 317 og
eru þar enn tekin bæði velti-
innlán og spariinnlán.
Sé því gerður raunhæfur sam
anburður á árunum 1959 og
1960 og tekið tillit til innstæðu-
aukningar vegna vaxta, hefur
aukning á nýju lánsfé minnkað
um 100 milljónir króna.
Stjórnarblöðin hafa hins veg-
ar ætíð sleppt veltiinnlánunum
út úr reikninigum sínum til að
geta fengið hagstæðari tölur.
1959 nam aukning á sp*riinnlán-
um banka og sparisjóða skv.
Fjármálatíðinduin 250 mUljón-
um. 1960 nam aukning spariinn-
(Framhald á 13. síðu). j
i