Tíminn - 17.03.1962, Blaðsíða 6

ÞINGF

RETTiR
Hafa tvofaldað tolla
og skatta silan 195S
Stjómarfrumvarpið um að
lækka skatta á félögum kom til
1. umr. í neðri deild í gær. Gunn
ar Thoroddsen mælti fyrir frv.
og hélt sömu ræðuna og hann
hafði haldið í efri deild, en henn
ar hefur áður verið getið og efni
frumvarpsins rakið. Hélt hann
því enn fram t.d., að sparnaður
yrði mikill af hinni nýju fyrir
huguðu framkvæmd á skatt
heimtunni, þ.e. skattaumdæmi,
skattstjórar, ríkisskattstjóri og
undirskattstjórar í hverju sveit
arfélagi.
Eysteinn Jónsson sagði, að ein
veigamesta breytingin er í frum
varpinu fælist, væri lækkunin á
skattaprósentunni úr 25% í 20%.
Skatturinn lækkaði þó nokkru
meira, þar sem varasjóðsfrádrátt
ur hlutafélaga væri aukinn úr
20% í 25%. Þetta þýddi, að í stað
20% raunverulegs skatts á hrein
an ágóða kæmu 16%. Sagðist Ey-
steinn vera andvígur þessari
lækkun.
Kvaðst hann hafa beitt sér
fyrir þvi á árinu 1958, að skatt-
ar á félögum voru stórlega lækk
aðir frá því sem áður var og lög
fest ein skattaprósenta 25% í
staðinn fyrir stighækkandi skatt
stiga. Eftir þessa leiðréttingu
1958 eru skattar til ríkisins mun
lægri hér á landi en í nágranna-
löndunum. — Einnig hafa af-
skriftir verið hér frjálslegar, því
að leyft hefur verið að afskrifa
mjög hratt.
1960 voru gerðar breytingar á
sköttum einstaklinga og nú er
þeim gert að greiða 03% af skatt-
skyldum tekjum umfram 90 þús.
krónur. Einstaklingar hafa enga
möguleika til að leggja í vara-
sjóð og fá þannig frádrátt og
verður að teljast ranglátt að
ætla einstaklingum að greiða
skatta eftir næstum helmingi
hærri skattaprósentu en félög-
um er ætlað að greiða af gróða
sínum. Þessi fyrirhugaða lækk-
un á skattprósentu félaga er þvl
í litlu samræmi við skattana á
einstaklingum. — Ef um al-
menna skattalækkun væri að
ræða í landinu og álögur minnk
aðar á þjQðarheildina, mætti
segja eðlilegt að samfara því
færi lækkun á sköttum félaga.
— En sliku ástandi er nú síður
en svo að heilsa. Síðan 1958 hafa
tollar og skattar til ríkisins ver
ið hækkaðir um meira en helm-
ing. 1958 voru skattar og tollar
tæpar 700 milljónir, en eru áætl
aðir á þessu ári 1431 milljón.
Hinir nýju söluskattar, sem
hafa verið lögleiddir, sópa hundr
uðum milljóna inn í ríkissjóð og
dýrtíð hefur magnazt svo á sl.
tveimur árum, að erlendar vör-
ur hafa hækkað um 50—90%.
Til viðbótar þessum gífurlegu
álögum á almenning, hefur rík
isstjórnin beitt sér fyrir auka
sköttum á atvinnuvegi. Á síðastl.
sumrl var lagt á útflutningsgjald
á útfluttar sjávarafurðir og átti
það að renna í lánasjóði útvegs-
ins. Útvegsmenn snérust ein-
huga og af einurð gegn þessu og
samtök þeirra knúðu að lokum
fram undanhald hjá ríkisstjórn
inni og neyddist hún til að skila
útvegsmönnum aftur inn í rekst
urinn til greiðslu á vátrygging-
ariðgjöldum fiskiskipa.
Þá ákvað ríkisstjórnin með
bráðabirgðalögum í sumar, að
hækka álögur á bátaútveginn og
láta renna í hlutatryggingasjóð.
Nú er komið í ljós, að þetta álag
er ætlað til að greiða töp togara
útgerðarinnar.
Taka sæti á Alþingi
í gær tóku sæti á Alþingi þeir Daníel Ágústínusson, fyrrv. bæjar.
stjóri á Akranesi, og Gunnar Guðbjartsson, bóndi, Hjarðarfelli, 1.
og 2. varaþingmaður Framsóknarflokksins í Vesturlandskjördæmi.
Taka þeir sæti þeirra Ásgeirs Bjarnasonar og Halldórs E. Sigurðs-
sonar. Ásgeir Bjarnason er farinn utan á fund Norðurlandaráðs, en
Halldór E. Sigurðsson hverfur nú af þingi um sinn sökum erhbættis-
anna. Daniel Ágústínusson hefur áður tekið sæti á Alþingi, en
Gunnar Guðbjartsson ekki. Kjörbréf hans var samþykkt og undir-
ritaði hann eiðsfafinn í Sameinuðu þingi í gær.
Daníel Ágústínusson
Ásgeir Bjarnaso.n
Og enn kemur ríkisstjórnin
með nýjan skatt, hyggst leggja
2% launaskatt á bændur, lækka
kaup meðalbóndans um 2% og
töldu þó margir það langt um of
lágt. Þar í ofan á að leggja nýjan
söluskatt á allar landbúnaðaraf
urðir. Þannig virðist sem ríkis-
stjórnin sé haldin einhverju
skattaæði.
Það má teljast furðulegt, að
ríkisstjórnin skuli leyfa sér við
þessar aðstæður og með hinar
þungu álögur á almenning í huga,
ætla að lækka skatta á hreinan
ágóða félaga.
Það má teljast eðlilegt, að end
urskoðuð verði þau möt, sem
fyrningarafskriftir eru miðaðar
við, því að gjörbylting hefur orð
ið í verðlaginu á síðustu tveimur
árum og kvaðst Eysteinn fylgj-
andi þeirri meginstefnu, sem í
ákvæðum frumvarpsins um það
atriði fælist og sagði það í sam-
ræmi við þá stefnu Framsóknar-
flokksins, að skattar séu einung
is lagðir á raunverulegar hrein-
ar tekjur félaga og einstaklinga.
í þessu frumvarpi er gert ráð
fyrir að varasjóðsfrádráttur út-
gerðarfélaga og samvinnufélaga
sé lækkaður Lýsti Eysteinn sig
algerlega mótfallinn þeirri ráð-
stöfun. Útgerð væri viðurkennd
langsamlega áhættusamasti at
vinnureksturinn hér á landi
Samvinnufélögin eru alls ekki
sambærileg við önnur félög að
þessu leyti. Varasjóður hlutafé-
laga er persónuleg eign hluthaf
anna og honum má skipta upp
á milli þeirra sem einkaeign og
þeir ráðstafa honum að vild
Með tilkomu fríhlutabréfa verða
slík uppskipti á varasjóðum
hlutafélaga einnig gerð auðveld
ari en áður. Varasjóðir samvinnu
félaganna eru allt annars eðlis
Þeim verður aldrei skipt upp
milli félagsmanna og þá má
ekki flytja út úr byggðarlaginu,
sem samvinnufélagið starfar í.
Varasjóðirnir eru eign byggðar-
lagsins og þótt samvinnuféfagið
hætti störfum, heldur byggðar-
lagið varasjóðnum og hann verð
ur til ráðstöfunar, ef annað fé
lag kemst á fót, sem stundar
sams konar atvinnurekstur.
Þannig er varasjóðsfrádráttur
samvinnufélaganna til að mynda
sjóði til almenningsþarfa í við-
komandi byggðarlögum, en ekki
einkasjóðir, sem lagðir eru til
Þingstörf í gær
Fundur var í sameinuðu
þingi til rannsóknar á kjörbréfi
Gunnars Guðbjartssonar og var
það samiþykkt.
í efri deild mælti Emil Jóns
son fyrir frumvarpi um skipu-
lagslög og fyrir frumvarpi um
aðstoð við fatlaða. Einnig mælti
hann fyrir frumv. um atvinnu
bótasjóð og tóku auk hans til
máls þeir Páll Þorsteinsson og
Sigurvin Einarsson____í neðri
deild var frumvarp um kirkju-
byggingasjóð afgreitt til e. d.
og frumvörp um heilbrigðissam
þykktir, skólakostnað og aðstoð
við vangefið fólk afgreitt til 3.
umr. Fylgifrumvörpum útsvars
frumvarpsins var vísað til
nefndar og 2. umr. Gunnar
Thoroddsen mælti fyrir frum-
varpinu um lækkun skatta á
félögum, er var til 1. umr. í
deildinni eftir atgreiðslu í efri
deild. Auk hans tóku til máls
Eysteinnv Jónsson og Lúðvík
Jósefsson.
a mmfmammmm ■■■■
hliðar af éinkagróða fárra ein-
staklinga.
Eysteinn taldi rétt að benda i
þessu sambandi á, að í öðrum
löndum, þar sem samvinnufélög
starfa ríkir meiri skilningur á
sérstöðu samvinnufélaga, í at-
vinnurekstri og þjónustustörf-
um og samvinnufélög í nágranna
löndunum borga mun minni
skatt en önnur félög og njóta í
hvívetna meiri sérstöðu en hér-
lendis. Eftir þær skattabreyting-
ar, sem núverandi ríkisstjórn
(Framhaid á 3. síðu).
Atvmnuauknmgarfé aðeins
þriðjungur af því, sem var
Frumvarpið um atvinnubóta-
sjóð kom til 1. umr. í efri deild í
gær. Það hafði verið afgreitt frá
neðri deild og breytingartillögu
Framsóknarmanna til leiðrétting
ar á frumvarpinu felldar. Emii
Jónsson fylgdi frv. úr hlaði.
Páll Þorsteinsson benti á, að
frumvarpið kvæði aðeins á um
10 milljón króna framlag árlega
til atvinnuaukningar. Um all
langt skeið hefur verið lagt fram
fé á fjárlögum til atvinnuaukn
ingar og til að stuðla að jafnvægi
í byggð landsins. Á árunum 1957
til 1959 nam þetta fé frá 13.5—
15 milljónum króna árlega. Síð
an hafa átt sér stað miklar verð
hækkanir og öll atvinnutæki
hækkað mjög í krónutölu, en
samt væri fyrirhugað að minnka
framlagið. Afleiðingin hlyti að
verða sú, að annað hvort nytu
mun færri aðstoðar en áður eða
dregið yrði stórlega úr stuðningi
við hvern einstakan Atvinnu-
aukningarféð hefur átt geysimik
inn þátt í eflingu atvinnulifsins
og framieiðsluaukningu einkum
í sjávarplássum þar sem fjár
magn er litið fyrir. Þjóðin er í
örum vexti og koma þarf í veg
fyrir óeðlilega fólksflutninga ti)
fárra staða eða lítilla svæða
landsins. Æskilegast og öllum í
hag væri að atvinnulífið gæti
staðið hvarvetna með blóma og
gæði lands og^ sjávar nýtt sem
bezt landið um kring. Þegar veitt
ar voru 15 milljónir króna til þess
ara þarfa voru heildarútgjöld
fjárlaga um 800 milljónir Nu
hafa útgjöld fjárlaga nær tvö-
faldast en samt á þetta framlag
að lækka og bað Páll nefnd, er
fengi málið til athugunar, að
gæta að, hvort ekki gæti talizt
fært að hækka framlagið.
Emil Jónsson sagði að miðað
við meðaltal áranna 1951—’61,
væri framlagið óbreytt, þvi að á
þessum 10 árum hefði samtals
verið veitt um 100 milliónir til
atvinnuaukningar. Ekki væri
rétt að bera saman útgjöld fjár
laga nú og meðan útflutnings-
sjóður starfaði, þvi að nauðsyn
legt væri að bæta við útgjöldum
útflutningssjóðs.
Páll Þorsteinsson sagði að út
gjöld útflutningssjóðs hefðu
gengið út og inn í dæminu og
gengisfellingin hefði leyst útflutn
ingssjóð af hólmi.
Sigurvin Einarsson sagði að ó-
þarfi væri að karpa um hvernig
reikna bæri áhrif útflutnings-
sjóðs á þetta. Óumdeilanlegt
væri að hann hefur nær tvöfald
ast á síðustu tveimur árum og
það sem hefði verið hægt að fá
fyrir 15 milljónir 1958, kostaði
25 til 30 milljónir nú. Ef þessi
stuðningur á að vera einhvers
virði og vera eitthvað svipað við
það, sem hann áður var, þurfa
framlögin að hækka til samræm
is við hækkun stofnkostnaðar-
ins.
öðruvísi mér áðtir brá
í umræðum um Stofnlánadeild
landbúnaðarins gerði landbún-
aðarráðherra búnaðarmálasjóð
óg Bændahöllina að umræðu-
efni.
Páll Þorsteinsson svaraði þessu
og benti ráðherranum á, að hækk
un á búnaðarmálasjóðsgjaldi,
um V2% hefði verið gerð 1958 í
samræmi við samþykktii búnað
arþings og aðalfundar Stéttar-
sambands bænda. Þá hefði Ing-
ólfi Jónssyni ekki þótt nógu var
lega farið með því að fylgja ráð
um bændasamtakanna, heldur
hefði hann þá borið fram breyt
ingartillögur svohljóðandi:
1 Gjöld þessi skulu teljast með
framleiðslukostnaði landbún-
aöarvara og skal tekið tillit til
þess við verðlagningu þeirra.
2. Þegar lög þessi hafa hlotið
staðfestingu, skal Búnaðarfé-
lag íslands hlutazt til um að
fram fari um ,þau aimenn at-
kvæðagreiðsla í öllum hreppa
búnaðarfélögum landsins. Þau
taka gildi, ef meirihluti þeirra
bænda sem þátt taka í at-
kvæðagreiðslunni. er þeim
samþykkur.
Nú vill þessi ráðherra fara
öðru vísi að, þar sem hann berst
nú fyrir því að fá lögfestan sér-
stakan skatt á bændastéttina,
sem nemur miklu hærri íjárhæð
en sú hækkun á búnaðarsjóðsgj.,
er lögfest var 1958.
T I M I N N, laugardagur 17. marz 1962