Tíminn - 10.05.1962, Blaðsíða 2

ÞEGAR HEMINGWAY SELDI
ÞEKKINGU
Bandaríski rithöfundurinn
W. J. Lederer gegndi her-
þjónustu í síðari heimsstyrj-
öldinni og dvaldist þá -m.a.
um nokkurt skeið í Kína. Á
þeim árum var mjög erfitt að
verða sér úti um vínföng, og
sú staðreynd leiddi ti! kynna
hans við Ernest Hemingway.
Þessir tveir rithöfundar
gerðu all óvenjulega verzlun
sín á milli, og segir Lederer
frá þeim skemmtilegu við-
skiptum í eftirfarandi grein.
Fyrir 20 árum gegndi ég her-
þjónustu á einum af fallbyssubát-
um ameríska flotans. Fallbyssu-
báturinn hafði heimahöfn í
Chungking í Kina. Ég var aðeins
undirliðsforingi, en af hreinustu
tilviljun varð ég allfrægur, þó að
ekki væri það fyrir störf mín í
þágu hersins.
Það bar til á þann veg, að ég
fór á kínverskt uppboð og gerði
þar boð í stóran innsiglaðan kassa
með óþekktu innihaldi. Hann var
þungur sem blý, og allir viðstadd
ir vom sannfærðir um, að hann
væri fullur af grjóti, því að upp-
boðshaldarinn var þekktur fyrir
spaugsemi sína.
Neitaði öllum tilboðum
Eg hafði boð'ið 30 dollara í kass
ann, Þegar uppboðshaldarinn
benti á mig og hrópaði: — Kass-
inn er yðar!, heyrði ég, að menn
sögðu sín á milli: — Enn einn,
sem honum tek^t að leika á.
En þegar ég opnaði kassann,
heyrði ég vonbrigðastunurnar allt
í kringum mig. Menn ætluð'u að
rifna af öfund. í kassanum voru
tveir kassar af whisky — og það
var vara, sem ekki var á hvers
manns borði í Chungking á þess-
um tímum. Maður einn frá brezka
sendiráðinu bauð mér 30 dollara
fyrir eina flösku af þessum dýr-
mæta vökva. Ég fékk fjölmörg
önnur tilboð, hvert öðru girni-
legra, en ég sagði nei við þeim
öllum. Ég átti brátt að flytjast til
annarrar bækistöðvar, og ég hafð'i
áformað að halda sjálfum mér
kveðjusamsæti.
Hemingway býður í
Um þetta leyti kom Ernest
Hemingway til Chungking. Eins
og svo margir aðrir, þjáðist hann
af þorsta, þar sem svo erfitt var
að komast yfir áfengi á þessum
tímum. Dag einn kom hann niður
að skipinu, sem ég var á, USS
Tutuila.
— Ég hef heyrt, að þér hafið
komizt yfir tvo kassa af whisky,
sagð'i hann.
— Hétt er það.
— Hve mikið viljið þér fá fyr-
ir scx flöskur?
— Það þýðir ekki fyrir yður
að gera nein boð, svaraði ég.
Flöskurnar eru ekki til sölu. Eg
hef ákveðið að geyma þær, þang-
að til ég verð sendur héðan til
annarrar bækistöðvar, því að þá
ætla ég að halda kveðjusamsæti.
Samningar fakast
Hemingway drö álitlegan bunka
af peningaseð'lum upp úr vasa
sínum.
— Ég skal borga yður það, sem
þér setjið upp, fyrir sex flöskur,
sagði hann.
— Alveg sama, hvað ég set
upp?
— Nefnið aðeins verðið.
Ég hugsaði mig lengi um. —
Allt í lagi sagði ég loks. Eg skal
láta yður hafa sex flöskur af
whisky, en í staðinn kennið þár
mér í sex kcnnslustundum, hvern-
ig maður á að verða rithöfundur.
— Nú, það er ekkert smáræði!
Fjandinn hafi það maður minn,
ég hef árum saman verið að leita
þekkingar minnar.
— Og ég hef árum saman tapað
stórfé á uppboðum, áður en ég
hlaut stóra vinninginn.
Hemingway hló. — Gott og
vel!, sagði hann, ég geng að
þessu.
Fékk talsvert fyrir
sinn snúð
Ég rétti honum flöskurnar sex.
Næstu fimm daga kom hann dag-
lega til mín. Hann var frábær
kennari. Og hann hafði sérstak-
lega gaman af góðu spaugi. Eg
gerði oft góðlátlegt gaman að
honum og þá einkanlega fyrir
verzlun okkar, sem ég taldi mig
óneitanlega hafa farið mun betur
út úr.
— Ja, ég skal segja yður það,
hr. Hemingway, að það borgaði
sig aldeilis fyrir mig að taka
áhættuna á uppboðinu því arna.
Fyrst lék ég á kínverska uppboðs-
haldarann. Svo gaf ég öllum þeim
pabbadrengjum, sem ekki þorðu
að bjóða í, langt nef. Og að lok-
um fæ ég mesta rithöfund Banda-
ríkjanna til þess að kenna mér
list þá, sem hann hefur numið
með súrum sveita, fyrir sex flösk-
ur af whisky.
Stúlkur og whisky
Hemingway brosti breitt. — Já,
þér eruð slunginn í viðskiptum,
það skal ég viðurkenna. En mér
þætti annars gaman að vita, hve
mörgum flöskum þér hafið sop-
ið úrý
— Ég hef ekki tekið tappann
úr einni einustu þeirra, svaraði
ég, ég ætla að geyma hvern
dr'opa, þangað til ég held kveðju-
samsætið.
— Ungi maður, má ég gefa yð-
ur eitt persónulegt ráð. Maður á
aldrei að draga það að kyssa
snotra stúlku eða npna whisky-
flösku. í báðum tilfellum riður á
að hafa snör handtök.
TakiS hlutina eins og
þeir eru
Hemingway varð að fara frá
Chungking fyrr en hann hafði
reiknað með. Ég elti hann út á
flugvöllinn til þess að fá sjöttu
og siðustu kennslustundina.
— Ég var ekki búinn að gleyma
yður, sagði hann. Ég stend við
minn hluta samningsins.
Það drundi í hreyflum flugvél-
arinnar, og hann kom með munn-
inn fast að eyra mér.
— Áour en þér getið skrifað
um aðra, verðið' þér að læra að
verða siðmenntaður maður. Til
þess þarf tvcnnt: samúð og hæfi-
lcika til að taka því, sem að hönd-
um ber. Maður á aldrei að hlæja
að' þeim, sem misstíga sig. Og cf
eitthvað gengur illa fyrir yður,
megið þér ekki missa stjórn á
yður. Takið hlutina, eins og þeir
eru. Og verið fyrir alla muni
ekki hræddur við að byrja alveg
upp á nýtt, cf eitthvað mistekst.
Alltaf jafn þýðingarmikið
— Ég get ekki skilið, hvers
vegna það er svo þýð'ingarmikið
fyrir rithöfund, sagði ég. Ég var
ekki alveg viss um, hvað hann
átti við.
— Það er alveg sama, hvað
maður aðhefst í þessu lífi, sagði
hinn mikli xithöfundur með
hægð. Þetta er alltaf jafn þýð'ing-
irmikið.
Farþegarnir voru teknir að tín-
ast um borð, og Hemingway gekk
af stað í átt til vélarinnar. A leið-
inni sneri hann sér við og hróp-
aði til mín, þar sem ég stóð í sömu
sporum:
— Þér ættuð annars að bragoa
á veigunum, áður en þér bjóðið
til veizlunnar.
Allar fullar af te
Augnabliki sið'ar horfði ég á
eftir flugvélinni, þangað til hún
hvarf sjónum í skýin. Þegar ég
kom til klefa míns á skipinu, dró
ég fram minn dýrmæta kassa. Eg
tók tappann úr einn flöskunni og
bragðaði á innihaldinu. Eg var
sem steini lostinn. Eg tók tapp-
ann úr þeirri næstu — og þeirri
næstu. Þær voru allar fullar af
te! Svo að uppboðshaldarinn
hafði samt sem áður leikið á mig!
Hemingway hlýtur að hafa vit-
að þetta frá fyrsta degi. En hann
hafði ekki minnzt á það einu orði,
og hann hafði ekki í eitt einasta
skipti dregið dár að mér. Með
bros á vör hafði hann haldið sinn
hluta kaupmála okkar.
Nú skildi ég .hvað hann hafði átt
við með siðmenntuðum manni.
UNGFRlj SVÍÞJÓÐ 1962
Hér kynnum við fyrir ykkur
„Ungfrú Sviþjóð 1?62". Hún heit
ir Karin HyldgSrd—Jensen frá
Gautaborg, tvítug að aldri. Karin
er dóttir tveggja kennara. Faðir
hennar, Karl, sem fæddur er í
Danmörku, kennir þýzku við há-
skólann í Gautaborg, og móðir
hennar, Anna Lísa, er mennta-
skólakennari. Sjálf er þessi fagra
mær að búa sig undir framtíð
sína sem mtðskólakennari og er
sem stendur nemandi í kennara-
skóla, auk þess sem hún kennir
í barnaskóla.
Karin er mikil málamanneskja,
talar þýzku, ensku, frönsku,
spönsku og dönsku. Hún hefur
gaman af eldhússtörfum og vill
helzt sauma fötin sín sjálf, Hún
hefur mikinn áhuga á íþróttum,
einkum sund- og skíðaíþróttinni.
Hún teiknar og málar, syngur og
leikur á píanó. Já, hún virðist
kunna sitt af hverju, stúlkan sú.
Auk þess á hún unnusta, sem
hettir Ulf Mossberg.
Karin Hyldgárd-Jenscn var
krýnd opinberlega í Stokkhólmi
6. maí. Hún mun taka þátt í al-
heimsfegurðarsamkeppninni á
Langasandi í sumar. Hún er sögð
„týpiskur Svíi" í útliti, há og
grönn, Ijós á hörund og hár. —
Sýnist ykkur ekki, að hún hafi
nokkra möguleika?
Ur blárri bók 1950
f bláu bókinni 1950 sagðist
Sjálfstæðisflokkurinn á því
kjörtímabili, er þá færi í hönd,
sérstaklega vilja beita sér fyrir
„að haldið verði áfram vísinda-
Iegum rannsóknum til þess að
fá sem haldbezt efni og lientug
ar aðferðir til gatnagerðarinn-
ar“, — og ennfremur, „að sér-
staklega séu rannsakaðir mögu
leikar tll endurbóta á gatna-
gerðinni .í nýjum íbúðarhverf-
um“, og í þriðja lagi, „að liin-
um ýmsu starfsgrcinum sé á
hverjum tíma séð fyrir nægjan
iesrum nýtízku vélakosti og stór
viirkum vcrkfærum“.
Svo liðu fjögur ár og allt
hjakkaði í sama fari. Meirihlut
inn sýndi cnga viðleitni til að
efna þcssi lofv. , og tillögur
minnihlutans í þessa átt, voru
ýmist felldar eða þeim vísað
frá.
Úr blárri bék 1954
Svo komu aftur borgarstjórn-
arkosningar 1954. Þá voru lof-
orðin sízt minni. Var þá lofað
enn meiru en 1950 og flest það
upp talið, sem nefnt var 1950.
Stóð þá meðal annars í bláu
Skáldu: „Sjálfstæðisflokkurinn
mun beita sér fyrir, að lialdið
verði áfram að rannsaka mögu-
leika til endurbóta á gatnagerð-
lini í nýjum íbúðarhverfum,
sérstaklega með hliðsjón af
þörfum úthverfanna".
Enn liðu fjögur ár og enn sat
við sama ófremdarástandið,
moldargötur einar lagðar, sem
urðu að forarleðju í votviðri, en
ólíft fyrir moldarryki, þegar
menn áttu að geta notið sum-
ars og sólar, ef rétt liefði verið
á gatnagerðinni haldið. Tækni
í gatnagerðinni var næstum ó-
þekkt, henrii miðaði lítið sem
ekkert, þótt útsvörin hækkuðu
ár frá ári.
Úr blárri bék 1958
Svo kom enn að kosningum
1958 og ekííi stóð á loforðunum
frekar en fyrri daginn. Þá var
áfram Iofað stórbættum vinnu-
brögðum í gatnagcrðinni og „að
áfram verði unnið að þvi að
afla sem beztra tækja til notk-
unar við gatna- og holræsagerð
ina, einkum stórvirkra vinnu-
véla og byggð verði ný og full-
komin mulningsstöð fyrir grjót
nám“, — og enn fremur, „að
gerðar verði eins nákvæmar
jarðvegsrannsóknir og unnt er,
áður en gata er ákveðin og
gatnagerð hafin“. — Þetta sama
sumar malbikuðu ísl. aðalverk-
takar á Keflavfkurflugvelli 4
km. á einum sólarhring, en
vinnuflokkar borgarinnar 90 m.
á öllu sumrinu. Tækni var enn
bví sem næst óþekkt fyrirbrigði
í gatnagerðinni. Óhemju fé fór
í að skipta um jarðveg í götum,
sem ákveðnar höfðu verið án
nokkurrar fyrirhyggju. Mestur
hluti þess fjár, sem varið var
til gatnagerðar, Ienti í kostnað
við vörubílaakstur, enda voru
meirihluti bílanna IV2 tonn að
stærð og greitt sama fyrir
hverja ferð og urn 10—15 tn.
bíla væri að ræða, en tækni-
menntaðar þjóðir nota ekki
nema stóra vöruflutningabíla
við slík störf. Allt hefur hjakk-
að í sama farinu í gatnagerð-
inni, engin tilraun er gerð til
þess að bæta ástand gatnanna
í úthverfunum og hlutfallið á
milli malbikaðra gatna og mold
argatna verður óhagstæðara
með hverju árinu sem líður.
í blárri bók 1962
Og nú er enn komið að kosn-
(Framh. á 15. síðu).
2
T í M I N N, fimmtudagur 10. maí 1962.
/